w 10 Jan. '20. No. 2220 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Een Nieuw Kinderhuis Een echt gure, vochtige winterdag. De stoompont zet ons over het breede IJ en brengt ons naar den Valkenweg, de vogelbuurten, die daar aan den overkant van Amsterdam als uit den grond verrijzen. Ons doel is de 5de Vogelstraat waar ge opend wordt het eerste Kinderhuis van de vereeniging Onderlinge Vrouwenbescher ming". Reeds langen tijd liet de officleele opening van dit tehuis op zich wachten. Dit vond zrjn oorzaak In de langdurige ziekte en het daarop gevolgd overlijden van de presidente mevrouw Schmidt?van der Meuten, de vrouw die zich met haar gansene hart aan de zaak der kindeibeschermlng gaf en met veel geestdrift en opgewektheid steeds verder ging op den weg die. leidde tot steun van de ongetrouwde moeder, de verlaten vrouw en haar kind, er den nadruk op leggend, hoe moreele steun naast flnantieele, voor deze vrouwen van zoo hooge beteekenis is. Het bekende Amsterdamsche Tehuis Annette zorgt reeds zoover doenlijk voor de zuigelingen dezer ongehuwde moeders, doch slechts tot den leeftijd van n jaar. Daarna moeten de kleintjes in een gezin groot gebracht worden. Dit stuit menigmaal op groote moeilijkheden. Het is niet gemak kelijk voor de kinderen gezinnen te zoeken waar zQ uitbesteed kunnen worden. De noodzakelijkheid drong dus om voor die kinderen een tehuis op te richten. Een wensch die de afd. Amsterdam van .Onderlinge Vrouwenbescherming" tot werkelQkheid bracht. De voorkeur werd gegeven aan het stichten van kleine tehuizen en voorloopig voor den leeftQd van n tot zes jaar.dustotden schoolplichtigen leeftijd. Door die kleine tehuizen wil men als het ware kleine gezinnen vormen, Zoo is men aan 't werk gegaan. Aan sympathiebetuigingen ontbrak het niet. Veel kinder- en huishoudgoed werd ten geschenke gegeven om de kleintjes waardig te ont vangen, veel geldelQken steun om de zorgen van oprichting en onderhoud te boven te kunnen komen. Binnen korten tijd was dus de oprichting verzekerd. Maar nu de woning nood? Hoe zou men een huis vinden, ge schikt voor het doel? Ten einde raad werd aangeklopt bQ den gemeentelijken woningdienst. En niet te vergeefs. Over het IJ waren in aanbouw zijnde arbeiderswoningen. Drie daarvan werden onderling veraonden. Zoodra ze ter beschikking kwamen, werden ze ingericht en reeds terstond boden ze een onderdak aan drie kindertjes. Dit getal klom in October tot negen en kan tot zestien stijgen. Dan is het huis vol en zal aan het voornemen ge volg moeten worden gegeven om meer van deze kleine tehuizen te stichten, indien na tuurlijk de finantieele toestand van de Ver eeniging dit zal toelaten, hetgeen wQ hartelflk hooen. Ea nu de inrichting l Ze is zoo eenvoudig en practlsch mogelijk. De flturlge, frlssche kleuren van het schilderwerk, de brabantsche katoentjes van gordijnen, kleedjes en bed spreien geven iets blfls, iets vroolijksaande omgeving. En niet minder de kleuters in hun roode speelsehortjes en katoenen jurkjes. Blozende, echt gezonde, woelige kleinen. Ze zullen 't zuster Quanjer, directrice van het Tehuis, wel eens lastig maken, doch tevens voldoening van haar taak geven door hun lieve, kinderlijke aanhankelijkheid. Hoe zegenrijk kan zulk een Inrichting werken op het kind, dat zich van zQn moeilijk bestaan nog niet bewust is. De moeders brengen als wcke'ijksche bijdrage HET BOSCHMUSEUM TE UTRECHT fS/of) Het laatste zaaltje bevat zoowat niet anders dan foto's, kaarten en grafieken. Hier kunnen we met een variant op Sieyès vragen: Wat was het sraatsboschbeheer een halve eeuw geleden? Niets. Wat is het nu? Al heel wat. Wat belooft het te worden ? Een bron van welvaart en genot voor heel het Nederlandsche volk. Een van de grafieken vertelt ons, dat in Nederland het aandeel van de Staat in het geheele boschbedt niet meer bedraagt dan 10 pCt.. terwijl dat voor Frankrijk 35 pCt., voor België16 pCt., voor Duitschland 50 pCt. en voor Zweden meer dan 70 pCt. bedraagt. We komen dus heel ver achteraan, wat voor ons Nederlanders een tamelijk onwaardige positie is, vooral omdat tot voor korten tijd het particuliere en gemeentelijke boschbedrtjf over het algemeen nog al slor dig en bekrompen werd gedreven. Gelukkig komt er verbetering, zoowel door aanleg als door aankoop en met groot genoegen zien we op de groote kaart van Nederland de kleurige plekken voor de bebosschingen bij Schoor», op Texel, bfl Kootwijk en voor de aankoopen van het Ughelsche bosch, het Speulderbosch, het Sprielsche bosch, de Soerensche bosschen en hier en daar hangt nog een waasje van kleur, plannen voor aankoop in de allernaaste toekomst. Een andere kleur duidt de bebosschingen aan dle^op gemeentelijke woeste gronden tot stand komen onder medewerking en invloed van het Staatsboschbeheer en dat is ook al een heele uitgestrektheid. Nog een andere kaart illustreert de werking van het ge zegende kapverbod met daarnaast de requisitie van particuliere bosschen terwille van de levering van mijnstuiten voor de StaatsmJjnen en hierdoor komt alweer dui delijk aan het Heb? dat in ons Staatsboschbeheer het idealisme zeer gelukkig gekop peld is aan het utiliteitsbegrip, leder ziet in, dat aldus van de leiding een niet alledaagsche hoeveelheid genialiteit wordt geëtscht, maar f 3.50. Toch behoeft het kinderhuis nog steun, zal het zich ontwikkelen tot een waar lijk grootsch volksinstituut van ingrijpend sociaal belang. Moge de afdeeling Amsterdam der Ver eeniging "Onderlinge Vrouwenbescherming" en haar presidente mevr. J. van Itallle-Vos (Nic. Beetstr. 130, Amsterdam) haar moeiten en zorgen rflkelljk vergoed zien door de groei en bloei van haar sympathiek werk. ELIS. M. ROGGE Martine Wittop Koning 10 Januari 1870-1920 Martine Wittop Koning viert vandaag feest en met haar velen, die met haar ge werkt hebben. Wij hebben behoefte de jubilaresse te herdenken; die heden 50 jaar wordt, en haar tweede jeugd Intreedt. Want jong is zQ, en zal rij bleven, al wordt ze ook honderd jaar; frisch, omdat haar gedach ten en streven altijd gericht zfjn op wat nieuw zich aan ons voordoet, omdat haar geest elastisch is en ze niet licht op het doode punt zal komen. Martine Wittop Koning was de eerste leerling, die zich aanmeldde voor de eerste in ons land opgerichte Huishoudschool, die in Sept. 1891 geopend werd. ZQ behoorde onder de eerst opgeleide ieeraressen in koken en voedingsleer, deed eerst het school examen, enkele jaren later op nieuw het examen van de vereenigde scholen (Amster- J dam, den Haag en Rotterdam). Met haar deugdelijke voorbereiding, haar helder ver stand en haar practischen aanleg, wist ze haar roem te handhaven en stond steeds op de spits, daar waar de belangen van een goede en ratloneele voeding moesten wor den behartigd of gepropageerd. Zij was de eerste, die bij haar onderwijs de Hollandsche keuken droog legde" en ze toonde aan, hoe de smakelijkheid der gerechten daarbij niet behoefde in te boeten; zQ was de eerste, die de vegetarische keuken ingang deed vinden en in haar letter aantoonde, dat de voedingswaarde daaronder niet te lijden heeft, de verteerbaarheid evenmin. Voor de volksvoeding ijverde zij, en haar kinderlessen mochten zich dikwijls in be zoeken van onderwijzers bij het L. O. verheugen. Aan de eerste opleiding van onderwijzeres in koken en voedingsleer a/d herhalingsschool, door den wethouder van onderwijs mr. v. Hall aangezocht, nam zij een werk zaam aandeel; in de crisisjaren bewees zij het land groote diensten, door o.a. van de aanwezige voorraden in de vesting Amster dam, maaltijden te berekenen en samen te stellen voor de bevolking in oorlogstijd, terwijl zij mede oprichtster en bestuurdster was van de Volkskeukens la dien tijd. En nu is haar laatste belangrijk werk de ver taling met de om werking voor Holland, van het kookboek van dr. Hlndhede, die weer een heel nieuw licht doet vallen op de keuze door de wetenschap waarde hebbende voe ding. ZQ heeft het niet alleen bij de vertaling gelaten, want, actief als haar aard is, brengt zQ zelve in praktijk, wat zQ, na onderzoek, als haar overtuiging heeft aangenomen, en propagandistisch aangelegd als zQ is, rust zQ niet, voordat zQ ook anderen het goed recht en de voordeden van deze nieuwe methode van voeding heeft aangetoond. ZQ heeft door het geheele land voordrachten gehouden over de voeding naar dr. Hlndhede die aan helderheid niets te wenschen over lieten. Een cursus in dlëetleer aan artsen en a.s. artsen heeft zQ gegeven en de belangstelling in die richting bij de studeerenden weten te winnen, terwijl zij als secretaresse van de Ver. v. vakopleiding meewerkt aan de be vordering van de belangen ook de materieele van allen, -die zich aan het vak onderwijs geven, en zij ook haar pen voert voor alles, wat de praktQk van haar vak ten nutte zijn kan. we erkennen met vreugde, dat het daaraan in de laatste jaren allerminst heeft ontbro ken. Onze Staatsbosschen worden geheel en al beheerd onder de zoo schoone Amerlkaansche leuze van: tor the benefit and enjoyment of the psople." Ja, b IJ den aanleg van nieuw bosch, bQ het ontginnen van woesten grond wordt thans ook rekening gehouden met het aanwezig natuurschoon, met de merkwaardigheden van het bestaande landschap, zijn wilde flora en fauna en menig stukje wordt uit de ontginning ge houden als natuurmonument: een stuk zandverstuiving bij Kootwrjk, het meertje Gerrits Flesch op de Hooge Veluwe, het duinland schap aan de Muy op Texel. Zoo blijft het Onvermoeid bezig, alt|d bereid en ook krachtig genoeg om weer wat nieuws op zich te nemen en uit te voeren met vlug heid en vaardigheid, met stalen energie en groote opgewektheid zoo kennen zij haar al die jaren, dat zQ meewerkt aan den bloei van ons onderw|s. Zij maakt haar onderwas belangrijk door haar Intellect, de praktijk Interessant door altijd nieuwe vindingen en oplossingen, en toont door haar voorbeeld aan, dat het zich wQden aan een practisch vak en aan materieele belangen het gevoel voor de poëzie en de ideëele zijde van het leven in geen enkel opzicht in den weg be hoeven te staan. Zoo zien wQ onze vijftigjarige voor ons. W4 danken haar voor alles, wat zij ons uit haar rijken voorraad gaf en wenschen haar toe nog jaren van opgewekt, vruchtbaar streven en werken. S. G F. M E Y B o o M Oud-Directrice Nieuwe Huishoudschool te Amstetdam Hilversum ?iiiiiiiimiiiiiifiiifiifiiiiiififffii lllflIHIIIIIUIIIIIIl Internationale Kerstgerechten in zorgelooze tijden (Slot) Voorts heeft Zwitserland veel gebak. Reeds vier weken vóór de Kerstdagen begint het bakken van de Gutsle". Tallooze dienst meisjes ziet men tegen dien tijd over straat snellen, op de vooruitgestoken armen de bijna een vierkante meter groote, met deegvormen bedekte hoekplaat torsend, heel handige meisjes zelfs dragen er twee, onder eiken arm een. De Zwabensche huisvrouw houdt voor de knapste, wie de meeste soorten van gebak jes Platzle" bereiden kan. Evenals bQ ons te lande de peperkoeken, bevatten daar de j anijsgebakjes voorstellingen van zon, maan en sterren, Geloof, Hoop en Liefde enz. Het is een geheel arbeidsveld op zich zelf, dat de bakkers in die weken te bewerken krijgen. Wie denkt, dat hij bij het bakken van zooveel toegezonden huisgebak geen afzet van eigen fabrikaat heeft, vergist zich deerlijk. Ontzaglijke voorraden bakt en ver koopt ook de bakker zelf. Aan den RQn, met name aan den NederRQn, is speculaas het meest bekende kerst gebak, dat overal wordt bereid. Aken is door zijn Printen" (prenten, hard gebakken honigdeeg) bekend, waarmee waarschijnlijk onze St.-Nicolaas?vrijers en vrijsters zijn bedoeld. Daarop zeer gelijkend, maar veel fijner, is het Frankforter Kerstgebak, de Brenten". De Frankforter Brenten" en Bethmannchen" worden nergens elders zoo lekker aangetroffen. Bovendien vindt men er in boter gebakken anijsgebakjes, zooals overigens aan den gansenen R ij n in gebruik is. In Noord-Duitschland wordt dit alles ver vangen door het marsepij n. Een koddig Kerstmisgebakje is daar ook de zooge naamde Krampus", een mannetje van houtspQltjes en gedroogde pruimen vervaardigd. Welhnachtsstollen", aan den Rijn Weihnachtswekken", in Thüringen Schittchen" geheeten, zijn de gebruikelijke Kerstkoeken in Duitschland, een gezuurd gebak met veel rozijnen, cirroenschillen en amandelen, in den vorm van een toegeslagen zak, gelijk men ze ook hier te lande kent. In Neder-Saksen, op het platteland, in de streek van Hannover, maakt iedere boer voor Kerstmis zijn Bramwlensapp". Dat is namelijk pure brandewijn, met veel honigkoeken er in geweekt, een gevaarlijk maal, vooral omdat het met de lepel gegeten wordt. De opwindende werking blijft dan ook niet uit. Ook in Engeland ontbreekt het met Kerst mis niet aan feestspijzen. Een reusachtige kalkoen is de Engelsche Kerstvogel. Hij wordt zoo heerlijk mogelijk, o. a. met lijsters ruige Appelscha'sche bosch ook voortbestaan met zijn prachtlgen ondergroei van jenever bessen, die hier en in het aangrenzend deel van Drente hooge r en forscher en dichter groeien dan waar ook in Nederland. Ieder natuurvriend zegent de huidige op vattingen van het Staatsboschbeheer, want het valt niet te ontkennen, dat de ontgin ningen maar al te dikwijls ons landschap allertreurigst hebben verarmd en dat heel vaak, waar het heelemaal niet noodig was. Ik betreur altijd nog, wat er in het eind van de vorige eeuw gebeurd is op Texel, toen daar onder leiding van de Heldemaat schappij een begin gemaakt werd met de bebossching van de Mientgronden. Er ligt Tafel-middelstuk voor feestdagen Sinaasappelvla met geslagen room, rondom witte begonia, in zilveren vaasjes met venushaar, mandarijntjes met witte kaarsjes en de, voor de pudding uitgeperste sinaasappels, tot surprises samengebonden met witte lintjes. Klokvormige licht groene menukaartjes. Het geheel op een rond kleedje, met linnen kant. De schaal met vla staat op een kristallen, omgekeerde taartschotel met voet. Kleine glaien bordjes met geslagen room staan om den voet heen. E. HEIJMANS-V. BEEK iiilfiiiiniiiiiiiiiiiiHmiMiiiiiiiiiHiiimliiii"""""""""""" gevuld, en ook ter tafel verschQnt de on vermijdelijke plumpudding", brandend, overgoten met een saus van arak of rhum, die op het oogenblik dat de pudding wordt opgediend, wordt aangestoken, zoodat het gerecht een zeer eigènaardigen aanblik biedt. Ook roastbeef behoort tot het festijn. Bekend is de zoogenaamde Queenspudding", die ter gelegenheid van het Kerst feest steeds op de tafel van wijlen Koningin Victoria prijkte. Deze pudding werd vervaar digd uit eene groote verscheidenheid van ingrediënten. Werden in verloop van tfldde pruimen voorde plumpudding vervangen d«or rozijnen waaruit de pitten waren weg geno men, in de Queen-pudding" behoorden niet gewone rozijnen zonder pitten, maareen pond echte Malaga druif-rozijnen, waaruit natuur lijk eerst de pitten worden verwijderd. Daar aan wordt toegevoegd: ongeveer een pond goed gezuiverde krenten, 34 pond Sultanarozijnen, Vi pond oranjewater en ingemaakte citroenschillen, 75 gram geconfijte oranje appelschillen, de fijngehakte schil van een groote citroen, een pond suiker, een pond best rundervet, een pond gewreven en ge zeefd wittebrood en wat meel; % a H liter melk, 15 gram geraspte muskaat, 15 gram fijne kaneel, 10 gram gehakte bittere aman delen, 12 versche eieren en een kopje fijne cognac. In Frankrijk is het Kerstmenu samengesteld uit de meest uitgelezen heerlijkheden, gelar deerde kalkoenen, fazanten, kwartels, water hoenders, goudkarpers, reusachtige forellen, in venkelkruid opgediend. Traditioneele ge rechten hebben zich op het platteland door de eeuwen heen gehandhaafd tot op den huldigen dag. Zoo verlangt de Zuidelijke Franschman zijn bouillabaise" op den Kerst avond, eene soep, die uit drieërlei vischsoorten bestaat. De Russen hebben een dergelijk nationaal gerecht in de Borschtsch soep". De klein-Russische borschtsch" be staat uit drie soorten vleesch, wortelen, kool en bieten, ook wel met gerookte ham. Op een Russischen feestdag mag die soep niet worden gemist, allerminst dus op een Kerst feest. Teekenend voor den Russischen disch zijn ook verschillende boekweit-gerechten. Het zou te ver voeren de rijke Russische spijslijst op feestdagen te beschrijven, alleen zij nog vermeld het beroemde amandel- en marsepijngebak Masurek" genaamd. De Italiaan kan het met Kerstmis niet stellen zonder zijn risottocoïpedacchi", rijst met kleine mosselen in olie toebereid en wat daar een duin, die heet de Fonteinnol en was van onder tot boven begroeid met kruipwilg, duindoorn en duinroosjes. Aan den voet van die Nol ontsprong een beekje, het heldere water welde er op uit het witte zand op verschillende plaatsen en al die adertjes bespeelden een flauw hellende vlakte, die voor een groot deel begroeid was met veen mos, wat op een dergelijke plaats niet alleen heel mooi maar tegelijk ook een buitengewone botanische en ecolo gische rariteit is. In dat veenmos groeiden weer de plantjes van het hooge veen en overal in 't rond stond het vol van Parnassia en Wintergroen, groote blauwe Klokjesgen tianen, witte welriekende Orchideeën en ook Jtneverbessen in het Bosch van Apptlscha Foto Slaahboschbeheer knoflook en peterselie. Verder: gebakken visschen en uit de meest verschelden kruiden bestaande salade, landwijn en vruchten, _mandorlata"(amandelmelk) torrone" (aman delkoekjes) enz. En Holland? Ons land kent geen be paalde traditioneele Kerstgerechten. Wie het betalen kan, eet een gebraden gans, een talinkje, een patrijs, een fazant, een kalkoen of een hoentje als extraatje bQ het gewone maal, terwijl op het platte land het in November geslachte varken in talvanvleeschvormen aan de maaltijden een feestelQk karakter geeft. En wat de gebakken aangaat, hebben we aan eenige van elders geïmpor teerde, burgerrechten verleent: uit Engeland .plumpudding, uit Duitschland Kerststallen", Kerstbrooden, en Kerstkransen. PAULINE NOYON?WAESDORP Oudjaar Een zucht van weemoedvol verlangen Stijgt in blauw-zwarten winternacht, Van onbevredigd werk en streven, Dat op een beter tijdperk wacht; Een zucht, een drang naar 't ideëele, Als eens de aard' herboren is, Wanneer na dezen tijd van gisting De mensch viert zQn herrijzenis. Als witte bloem op slanken stengel, Schoon vaak gezwiept, zich heffend weer, Zoo rijst de bloem der idealen Uit poel van schand' toch blank en teer. En als de troeb'len zfln bezonken, De mensch zrjn broeder kent en ziet, Is 't hoogtQ van die wond're bloemen. Vertrap haar broze schoonheid niet t A. KLEIN?v. D. L E Y lllllllllllllllllllllllllMIIIIUIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllJI Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. iiiuirififfimiiiifimiiinmiiiiiifififiiiiitrifiiiimiiiiiiifimciiifmiiiiimii :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VAN 5CHAICK BOOTHSTRHHT UTRECHT nog van die kleine groenbloemige Orchideetjes, die elk aankomend botanicus in verrukking brengen. Ook zag het er rose van de bloempjes van de bastaardmuur Anagallis tenella en waar het beekje in zijn overgang naar het lage land een ravQntje had uitgeschuurd, werd het overschaduwd door varens van allerlei soort, waaronder ook de voor de Noordzee-eilanden zoo zeldzame kantvaren of dubbelloof. Het was er in alle opzichten meer dan verruk kelijk prachtig en er is op het oogenblikin ons heele land geen enkele plek, die kan wedijveren met wat de Fonteinnol was voor dertig jaren. Toen nu die Mientgronden beboscht werden was het allereerste, wat men deed, het diepgreppelen van dat venige bron gebied en thans is de Nol van onder tot boven bezet met dennetjes, zQn voet ook en daar vindt je in een paar diepe greppels nog altijd stroomend water. Maar al de mooie bloemen zijn weg, al de merk waardigheid is verdwenen. Als natuur* monument was dat plekje zQn tweeduizend gulden per Hektare ruimschoots waard geweest. Natuurlijk mag de Heidemaatschappij hiervoor geen blaam treffen, want dit alles gebeurde meer dan tien jaren vóór de op richting van de Vereeniging tot behoud van Natuurmonumenten. Trxel was bij de man nen van de wetenschap maar weinig bekend. Holkema had het alleen beschreven als florist, de ecologie en de planten-geografie lag in zQn tijd nog vrijwel in windselen. Ikzelf had met al dat moois verkeerd vrij wel als een oermensen met goudklompen en hoewel ik geweldig het land had, toen daar de spade in den grond ging, besefte ik nog niet de mogelflkhetd van tegenstand. De idee van natuurbescherming bestond nog niet in ons land, nog niet eens was het standpunt bereikt, dat voorstanders er van beschouwd zouden worden als min of meer ongevaarlijke dwazen. Dat kwam pas later en thans is het ook nog niet eens tien jaar geleden, dat in onze Staten-Generaal op schamperen toon werd gesproken over de heeren van de natuurmonumenten. Maar thans zijn we heel wat verder en vinden we de idee van natuurbescherming, van welbehagen in de ongerepte natuur, van drift naar natuurstudie door dit heele Boschmuseum heen, van de groote erratische blokken, die voor den ingang liggen, tot aan het zaaltje met de statistieken en program ma's toe. JAC. P. T H ij s s E