DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 Jan. '20. No. 2221 -*???? VORSTELIJK BEZOEK IN NEDERLAND PAUL FORT Reeds eenmaal heeft de Amsterdammer getracht te zeggen, welk een belangwekkend dichter Paul Fort is. Thans is er reden hem In deze kolommen nogmaals te noemen Paul Fort omdat hQ Jnaar Nederland |komt; de Am sterdammer Is gelukkig dit zqn lezen aan te kondigen, als een feit dat hen moge verheugen. Want Paul Fort is geen gewoon dichter. Hij is nl. dichter en niets dan dat. H0 leeft in poëzie; poëzie straalt van hem uit. Proza schrijven kan bij haast niet, poëzie Is zijn moedertaal. De poëzie heeft hem, den 47jarige, jong en lenig, sierlijk en vlug ge houden. De poëzie beeft hem bemind gemaakt in de gansche wereld; om zijn poëzie hebben zQn mededichters hem tot prlnce des poètes ge kozen. Maar, indien hQ aldus bemind en geëerd wordt boven velen, geschiedt dat niet zooals met sommigen wel 't geval is, zegt men omdat hij rijk is, of de democratie vleit; evenmin om aristocratische neigingen, om invloed in mondaine kringen, om een geduchte critische pen of een blin kend fooneelsucces.... Paul Fort geeft niet om ulterlijken luister en Paul Fort oordeelt niet. Geen rechtsche staatspartij of linksch geloof rekenen op zQn naam om hun meenlnkjes aan den man te brengen. Paul Fort verkeeit niet in de" wereld en zijn werken hebben hem noch kasteelen in de Pyreneeën, noch .glanzende auto's opgeleverd. Paul Fort is beroemd, geliefd en geëerd omdat hq... dichter en enkel dichter zQn wil, en anders ook niet zfjn kan. Stem toe dat het niet banaal is. Het is geen geringe zaak Paul Fort te spreken of voor zich te zien. Ofschoon hij de beminnelijkste en eenvoudigste man ter wereld is, kan de bevoorrechte bezoeker, CADILLAC Het Meesterstuk der Autotechniek Importeur: K. LANOEWEER, UTRECHT itiiitiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiMHii HET RAPPORT VAN BULLITT In den aanvang van het jaar 1919 waren Wllson en Lloyd George geneigd om vrede te sluiten met de Sovjet-republlek. Zij zonden den Amerikaan Bullitt als off deus agent naar Rusland om daar eens poolshoogte te nemen en de bolsjewistische regeering te polsen. Daar de boisjewiki vurig naar vrede ver langen, ontvingen zij Bullitt met de grootste hartelijkheid en lieten zij niets onbeproefd om hem een gunstigen indruk van hun be stuur te geven. Betooverd door de schitterende ontvangst, liet Bullitt zich geheel inpalmen door de beminnelijkheid van z|n gastheeren. De Russen verstaan uitnemend de kunst om iemand voor zich in te nemen; zfj zfln ge boren .charmeurs" en vooral van Lenin gaat de roep uit dat hij het in dit opzicht zeer ver heeft gebracht l Bullitt vertoefde slechts kort te Moskou en bracht b| zijn thuiskomst een rapport uit, dat o «r het algemeen voor de Russische regeering zeer gunstig luidt. HQ was bovendien de overbrenger van zeer aannemelijke vredesvoorwaarden van Lenin. Opgetogen verscheen Bullitt bij zijn lastgevers, die hem echter tot zijn groote teleurstelling een zeer koele ontvangst be reidden. Want ondertusschen was de politieke wind weer gedraaid; onder de staatslieden der Entente had de oorlogzuchtige strooming de overhand gekregen. Men had weer hoop gekregen dat het mogelflk zou zijn het bol sjewisme met geweld te overwinnen. Toen er geruchten In omloop kwamen over de zending van Bullitt, werden deze van officieele zijde gelogenstraft. De eenigszlns naieve heer Bullitt die blijkbaar slecht op de hoogte was van de gebruiken der diplo matie en niet wist, dat het veelal het lot van offfcieuse agenten is om verloochend te worden als de omstandigheden dit wenschelQk maken werd geweldig boos en gaf aan zijn ervaringen ruchtbaarheid. Daar aan danken wij het, dat zijn rapport einde lijk in October door het Amerikaansche tijdschrift .The Nation" is gepubliceerd. In dit rapport wordt o.a. beweerd dat het schrikbewind reeds sinds lang geëindigd is. Tijdens de herfstmaanden van 1918 zouden in heel Rusland .slechts" 50CO personen waarvan te Petrograd 1500)zfjn terecht gesteld. Ongetwijfeld worden in de pers de bol sjewistische gruwelen" soms zeer overdreven voorgesteld. Er zou dan ook geen aanleiding zfjn dit onderwerp opnieuw aan te roeren wanneer niet onlangs de bolsjewistische heer Rutgers in een Ingezonden stuk in de N. R. C. het voorkomen van 'gruwelen absoluut had ontkend. Tijdens zijn verblijf In Rusland die hem in zijn bescheiden kunstenaarswoning hoort babbelen en droomen, niet nalaten te bedenken dat dit dus de man is die de Ballades frangaises schreef. Terwqi hl door Fort In bloemrijke taal wordt voorgesteld aan dezen (discreet protesteerenden) .critique tres dlstingué" of aan genen (beleefd dankendeo) .illustre poète," herinnert zich de bezoeker dat de Ballades frangalses ' een altijd vloeiende stroom van weldadige, even geestige als gevoelige poëzie zijn, een geurige en frissche lafenis voor het dorstig hart der moderne wereld van geld en ge weld. Terwijl hij Paul Fort op eens een bekoorlijk lied-in-proza hoort improviseeren, bedenkt de bezoeker dat deze dichter nu al 30 jaar zulke mooie diagen zegt en schrijft, en daarmee een der meest borsprónkeiqke oeuvres van. onzen tijd heeft gescha pen, een oeuvre dat, denkt men aan vroeger eeuwen, met dat van La Fontaine mag worden vergeleken. Talrijke Nederlanders, naar Ik hoop, zullen dezen Paul Fort, prince des poètes, nu weldra zien en hooren. Zij mogen zich daarbij het bovenstaande te binnen brengen, en dat niet alleen. ZIJ zullen ook best ff en dat hun conférencler een heel stuk ge schiedenis vertegenwoordigt. In 1890, toen hq 18 jaar was en nog op het lyceum ging, stichtte Paul Fort het T h 31 r e d' A r t. Het naturalisme, ruw en rauw, was door Antoine op het tooneel gebracht. Paul Fort, daarentegen, schiep een zacht en dichterlijk tooneel, waar Maeterlinck's L' In t r u se en Verlaine's Les Uns et les Autres onder toe juiching van een uitgelezen publiek werden opgevoerd. Zijn rector, die geen theaterdirecteuren in de klasse kon gebruiken, verzocht hem heen te gaan; van een diploma als bachelier kwam niets in; maar het sym bolisme, de nieuwe dichtkunst, beleefde. door den jongen schouwburgstichter een nieuwe zege. De onderneming maakte het goed en, door LugnéPoe als L'OEuvre voortgezet, bestaat ze nog heden. De ge schiedenis van dezen schouwburg is bij uit stek kenmetkend voor de geeateiqke bewe gingen der laatste 30 jaar. Welnu, ook over deze geschiedenis zal Paul Fort u spreken. Want wat hq en Mme Germaine d'Orfer, zijn vrouw, even vóór den oorlog In Rusland en Polen deden, zullen zij nu, tusschen 20 L i tv Paul Fort's vrouw en 30 Januari, ook in Nederland doen, te Amsterdam, Rotterdam, Leiden, Utrecht, Arnhem, Groningen en misschien elders. HQ zal een lezing houden over Les T e m p s h r f q u e s du symbolisme: Ie Théatre d'Art et les premières oeuvres de Maeterlinck au théatre. Belden zullen daarbij verscheidene van de heeft hij van bolsjewistische wreedheid geen spoor bemerkt. Door bemiddeling van Mr, T. H. Fokker, gewezen consul-generaal te Kieff, heb ik echter de volgende betrouwbare gegevens ontvangen van T. G. de Knothé, een Zweedsch diplomaat, die tot de lente van 1919 de belangen der vreemdelingen te Petrograd heeft behartigd. Hij schrijft o.a. het volgende: .Het rapport van Bullitt heb ik met begrijpelijke verbazing gelezen want naar mqn meening die gegrond is op onbetwistbare feiten, die ik persoonlijk ken en dus niet van hooren-zeggen heb is het bewuste stuk voor 75% van zijn inhoud onjuist. Het is best mogelijk dat Bullitt te goeder trouw is bq zijn beweringen, d.w.z. dat hq oordeelt naar hetgeen hq gezien heeft doch hq heeft slechts datgene waar genomen, wat de bolsjewistische autoriteiten hem veroorloofd hebben om te zien. Wat het schrikbewind te Petrograd betreft, Is het cijfer van 1500 terechtstellingen belache lijk. Er z?n maanden geweest Augustus tot December 1918 en later weer in Januari en Februari 1919 dat men ongeveer 50 personen per dag doodde. Dit cijfer werd mfj verschaft door den directeur der Di rabinskaïa-gevangenis, die het aantal der ge durende 19l8en de eerste maanden van 1919te Petrograd terechtgestelde personen op 10.000 schatte. Naar mijn persoonlijke meening is dit cijfer nog te gering. Het is evenzeer onjuist dat het sch ikbewind op een bepaalden datum geëindigd zou zijn; in waarheid s het nooit geëindigd, hoewel het juist is dat het tegen het einde van 1918 in inten siteit is verminderd. Doch half Januari is iet opnieuw verergerd, vooral te Moskou. Daar ik echter over deze laatste stad geen nauwkeurige gegevens heb, spreek ik daar over liever niet." Deze brief wordt volkomen bevestigd door de artikelen in .The Times" van Paul 3ukes, die onlangs na een langdurig verblijf uit Rusland terugkeerde. *) Hij deelt mede dat de .buitengewone commis sies" nog steeds de schrik der geheele be volking zijn. Er is een oogenblik geweest, waarop de verontwaardiging over deze bloed-raden zóó groot was, dat het scheen alsof de regeering gedwongen zou zijn ze geheel af te schaffen. Ongetwijfeld is het ook het oprechte streven van Lenin om de macht der buitengewone commissies zoo veel mogellk te beperken. Doch er zijn in egeerlngskringen ook invloedrijke voorstan *) Bolshevism at close Quartera", een artlke en-serie in The Timeb" van October en November. mooiste Ballades franc.aises op hun eenvoudige, gevoelde wqze voordragen. Met den sympathieken dichter en hoofd bewerker eener belangwekkende theater evolutie zal Nederland aldus op de beste qze kennismaken. P a r q S. JOHANNESTlELROOY Op den|Economischen uitkijk De overheid en het duurtevraagstuk (I) Wq hebben de duurte en wij krijgen een duurte-wet en wf kunnen ons nu vleien dat, wanneer wq maar eenmaal de duurte-wet zullen hebben, wq de duurte niet weer heb ben zullen. Doch wie is er, die zoo iets gelooft? Ach, wanneer wq niet ware wetsfanatici door dik en dun zqn, dan hebben wq toch waarlijk in de achter ons liggende jaren wel verleerd de illusie te koesteren, dat met een wet heel veel opeen gebied als dit te bereiken valt. Wetten hebben wq In den crisistijd en daarna gehad te kust en te keur en wanneer het tnogelflk was ge weest daarmee den gang van zaken wezen lijk te beheerschen, dan zou ons dat wel duidelijk zqn geworden. Maar wat hebben wq daarvan gemerkt? NatuurlQk ontken Ik niet, dat een wet niet niets" is; zij is... iets, zQ is een gebod en verbod van de overheid, dat reeds als zoodanig een zedeiqken Invloed heeft (of althans behoort te hebben) en dat b| «vertreding zich doet gelden door straf. Zoo kan dan een wet normallseerend wer ken; zq kan uitwassen tegengaan en buiten sporigheden voorkomen... tot op zeke'e hoogte. Want zij heeft haar mazen" en hoe slim de wetgever ook is (hq is dat niet altqdl), er zqn er altijd onder de lieden, voor wie zqn woord geldt, nog slimmeren, die er studie van maken de fouten en ge breken der regeling te ontdekken en daar van te profiteeren. Ook is de wet een instru ment, dat meestal wel wat heel grof werkt; de wetgever moet nu eenmaal algemeene regelen stellen en kan geen rekening honden met bijzondere gevallen; dit maakt dat hq niet zelden onbillijk is en alle lieden uit strekt op een soort van Procrustes-bed, waarop allen moeten passen of pasklaar gemaakt worden. Er komt nog een kleinig heid bq: de wetgever verbeeldt zich wel een heel knappe meneer te zqn, maar zqn wijsheid riekt wel eens naar de lamp van de studeerkamer en is ook wel eens gespeend aan de kennis van het werkelijke alledagsleven. Ook wanneer dit niet het geval is en de wettelijke regeling inderdaad rekening houdt met de bonte verscheidenheid van bestaande verhoudingen en toestanden, heb ben deze laatete la eigenaardigheid van zoo snel te wisselen en in hun .tegendeel" te yerkeeren, dat de wetgever die snelle wijziging niet kan bijhouden en al gauw ten achter is, zoodat zqn gebiedend woord is verouderd en niet meer op de hoogte van de feiten, zooals zq inmiddels zqn gewor den... Eindelijk: de wetgever", dat is niet een meneer, die rustig en onbevangen het maatschappelijk leven in zijn voortdurende woeling gadeslaat en nu met evenveel onpartqdigheid als wijsheid kalm overweegt, hoe hij wat scheef gaat kan rechtzetten, maar de wetgever", dat is feitelijk een om de vier jaar aftredende minister, bq wiens benoeming tot dit ambt zoowaar ook wel politieke beweegredenen te pas komen, een minister, die, goed of ook wel minder goed ders van het terrorisme. Hiertoe bthooren o.a. Zinowjeff en Peters. De regeering kan ook blijkbaar in verband roet de steeds weer opkomende oppositie de revolutionaire rechtbanken niet missen. Dat is heet goed te begrijpen; wanneer men eenmaal een schrikbewind heeft ingesteld, is 't haast on mogelijk om het weer af te schaffen. . In April en Maart heeft te Petrograd een uitgebreide staking plaats gehad, die bijna alle groote fabrieken omvatte. De arbeiders staakten uit ontevredenheid over de gebrek* kige voedselvoorziening en over de bolsje wistische tyrannie; zij elschten de instelling van werkelijke" arbeidersraden. De regee ring heeft deze staking op de gewone wreede manier onderdrukt. De leiders zqn zonder vorm van proces doodgeschoten. De bolsje wistische pers verzwijgt deze voorvallen zooveel mogelijk. In die dagen gaf de secre taris van de sovjet van Petrograd een pro clamatie uit, waarin o a. gezegd wordt:, van nu af heeft iedere fatsoenlijke arbeider het recht om eiken mensjewiek of socia l-revo lutionair een k gel door het hoofd te jagen." Dezen zomer heeft een nieuwe verkiezing voor den sovjet van Petrograd plaats gehad. Dukes geeft «en uitgebreide beschrijving van deze gebeurtenis. In verband met de ontevredenheid der arbeiders waren de boisjewiki zeer ongerust. Zij hebben bij deze verkiezing dan ook alle mogeljke middelen van terrorisme en intimidatie toe gepast. Geheime stemming is in SovjetRusland onbekend. De arbeiders van een fabriek komen in een vergadering bijeen, waar dan bq hand-opsteken de afgevaardig den worden benoemd. Deze wqze van stemming is van officieele zijde gemotiveerd met de fraaie bewering, dat men hierdoor kan controleeren wie op de vijanden van het proletariaat" durven stemmen l De bois jewiki te Petrograd waren natuurlijk vooral ongerust over den uitslag der verkiezingen in de fabrieken, waar kort te voren de groote sta king had plaats gehad. Bq de verkiezings-vergaderlngen dezer fabrieken wemelde het dan ook van spionnen en van gewapende soldaten. Het fabrleks comitévan de Oboechof-fabriek verklaarde, dat leder, die niet op de commu nistische candldaten stemde, onmiddellijk ontslagen zou worden. De kiezers-vergade ring van de Poetilof- fabrieken was niet van te voren aangekondigd, zoodat slechts weinigen tegenwoordig waren. De president van de communistische groep zelde dat het bekend was, dat er onder de Poetilofarbeiders vele Witte Garden en andere iwqnen" waren; daarom zouden geen be zwaren tegen de candidaten-lijst worden aanvaard. Den volgenden dag vermeldde DE OVERSTROOMING Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck Holland: .'t Is altijd wat. Pas de begrooting achter den rug, en nu dit weert" 'c/ na u iitifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitniinii voorgelicht door zfjn raadslieden en ambte naren, de vrucht van zQn arbeid moet onder werpen aan de goedkeuring eerst van honderd Tweede- en dan van vijftig rsteKamerleden, van welke schare de eerstge noemde honderd door min of meer kwalijk passende, niet altijd rijpelijk overwogen amendementen in het werk des ministers vaak de meest verrassende, niet steeds gelukkige wijzigingen kunnen aanbrengen, terwijl bij heel dit proces, dat zich in den parlementairen brouwketel afspeelt, ook alweer nu en dan politieke elementen (aan de zaak in quaestie geheel vreemd) een soms zeer belangrijken invloed op de vaststelllng-al-of-nlet en op wijxigingen-al-ofniet doen gelden... Mijn lezers moeten mij deze misschien wat langademige ontboezeming nu maar ten goede houden; zij moest mij eens van het hart en uit de pen en ik moeit toch ook even zeggen, waarom een wet in zoo tallooze gevallen volstrekt niet die nut tige, regelende, ordenende en afdoende werking heeft, die steeds velen (onverbeter lijke optimisten) nog altijd van haar ver wachten. Vooral mist een wet allicht zoodanige werking, wanneer zij rechtstreeks in het economisch verkeer wil ingrijpen; dat is al een bijzonder moeilijk en ondankbaar gebied voor den wetgever, want meer dan ergens elders zijn hier de verhoudingen bezwaarlijk te kennen en aan snelle wisselingen onderhevig en schijnt het bijkans ondoeni|k door een zoo wil ik het en zoo beveel ik" de zaken anders te laten loopen dan zjj van natura doen. ; Omtrent de duurte-wet" zijn m|n ver- i wacht ingen dus, gel ij k men ziet, niet bijzonder hooggespannen; ik moet hier bijvoegen dat ook de Minister niet heel veel van deze wet verwacht; ook hQ begrijpt dat de duurte de bolsjewistische pers dat .zelfs de Poetilovtsl eenstemmig voor de communistische partq hadden gestemd") Ondanks dergelijke praktijken slonk de communistische meerderheid in de Sovjet van Petrograd van 90 tot 82%. Den Uden Juli 1919 werd de eerste vergadering van de nieuwe Sovjet van Petrograd in het Tautiache paleis gehouden. Van een be hoorlijke discussie was echter geen sprake. Dit zal niemand verwonderen, wanneer men bedenkt, dat deze Sovjet 1300 leden telt en dat de vergaderingen bovendien nog door talrijke .gasten" worden bijgewoond! Alle belangrijke aangelegenheden worden dan ook afgedaan door het uitvoerend Comité, dat 40 leden telt en uitsluitend uit commu nisten bestaat. En hoe staat het nu in werkelijkheid met de verdwijning van de prostitutie? Dukes zegt dat hij over geen der beweringen van Buliltt en Goode zóó verbaasd heeft gestaan als over deze. In dezen zomer is de prostitutie in Petrograd in die mate verergerd, dat het stadsbestuur tot het nemen van krachtige maatregelen genoodzaakt was. In den loop van 2 of 3 avonden werden op Newsky Prospect de voornaamste boulevard van Petrograd?honderden vrouwen gearresteerd. Het bleek dat deze vrouwen bijna alle in Sovjet-lnstellingen werkzaam waren. Dit feit werpt een schel licht op den noodtoestand der lagere ambtenaren. De loonen dezer ambtenaren stijgen n.l. niet in dezelfde ver houding als de waarde van het geld daalt. Bovendien worden de loonen niet op tijd uitbetaald. Dukes vat de voornaamste grieven der bevolking als volgt samen: 1. De buitengewone commissies. 2. De gebrekkige en onblliqke distributie regelingen de onderdrukking der er operaties. 3.Deonderdrukk!ngderanti-bol8Jewistlsctie pers. De enkele niet- bolsjewlstlctie kranten, die dit jaar nu en dan mochten verschenen, zfjn spoedig weer verboden. 4. De pogingen om met geweld ook op het platteland een soort van communisme In te voeren. Dit heeft aanleiding gegeven tot een reeks van boeren-opstanden. 5. Het machts-misbruik, waaraan zich vooral de lagere ambtenaren schuldig maken. 6. De onderdrukking van de vrijheid der verkiezingen. De dekreten ten opzichte van de kerk zijn zeer liberaal. Doch sommige fanatieke en onwetende ambtenaren maken zich aan al lerlei misbruiken schuldig. Door een dekreet van 5 Februari moest voor de 5de of 6de maal onteigening van kerken, arrestatie van priesters tfldens den dienst en roof van iiiiiiiiiiiiiiiimiiuiiiififiiuiiiiiiiiiimi'iiififtiiiliiimuitimmiitiinttttiiitiitiiiiititinttiitiiii vóór alles aan het tekort in de productie over heel de wereld is te wijten. Hier staan wQ werkelijk tegenover een zoo samengesteld verschijnsel, dat men er aan moet wanhopen door een zoo simpele regeling als deze daar aan veel te veranderen. Trouwens, men kan (en ook de Regeering, dunkt mij, kan) zich niet met meer vleien, dan dat door deze wet onredelijke prijs-opdrljvingen kunnen worden tegengegaan of althans bemoeilijkt, wat na tuurlijk iets heel anders is dan bestrijding van duurte. Of op dit beperkt gebied (de anti-prfjsopdrq ving) deze wet veel tot stand zal brengen, ook dat betwijfel ik intusschen. En ik meen ook overigens, dat dit ontwerp hetwelk 27 November 1.1. b| de Tweede Kamer is ingediend niet een zeer geluk kige proeve van wetgeving is en tot ver schillende belangrijke bedenkin gen aanleiding geeft. Om dit oordeel te staven, moet ik mfln lezers even aan den opzet van deze regeling herinneren, om daarna uiteen te zetten wat m.i. de gewichtigste bezwaren tegen de ontworpen regeling zfjn. Er zal dan zfln een .Centrale Duurteraad", met een deels adviseerende, deels meer actieve taak. Deze C. D. R. dan stelt onderzoekingen in naar de oorzaken der duurte en geeft aan het publiek wenken en mededeellngen omtrent duurtebestrijding; zij wijst den Minister op nuttige door hem te nemen maatregelen en adviseert hem In zake duurte-bestrfldlng. Dit alles is natuurlijk best; laat ons gelooven dat de C. D. R. in dit opzicht heel nuttig werk zal doen. Maar bovendien kan dit college: 1 een bij overeenkomst bedongen prijs terug brengen tot wat, alle omstandigheden in aanmerking genomen, een redelijke prijs mag worden geacht; 2°een beding, waarbij de vrijheid om overeenkomsten aan te gaan, wordt beperkt, geheel of gedeeltelijk ver nietigen (dit doelt, gelijk men begrijpt, op het tegengaan van trust-vormlng); 3" een overeenkomst geheel of gedeeltelijk vernie tigen. Brengt de C. D. R. een prijs tot lager bedrag terug, dan kan hfj gelasten dat de verbruiker het te veel betaalde terug krijgt. De C. D. R. kan ook waarschuwingen ver strekken aan lieden, die verdacht worden te hooge prijzen te berekenen; wie dan toch ?iiimiiiimiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilljilii kerkelijke eigendommen ver boden worden. De bolsjewistische kranten wedijveren in smakelooze aanvallen op kerk en godsdienst. Van de persoonlijkheid der bolsjewistische leiders geeft Dukes dezf, naar het mij voor komt, uitstekende karakterschets. .1 was struck most of all by the extra-ordinary contrasts and extremes of character existent among lts members. There seems to be no place for the average man, no scope for ordinary tastes, dest-es, feellngs and aspirations. Blatant hypocrlsy and perfect sincerity; complete disinterestedness and the most grasping greed; violent fanaticlsm and ludicrous slmpllcity; bestlal brutality and lamblike meekness and humility these are the qualitles that distinquish lts mem bers. Cranks, humbugs, sycopbants, fanatics and (shall l say) saints you find them all in the Communist Party, only the saints are very rare." Het blijkt dus duidelijk dat het opper vlakkige rapport van Bullitt in vele opiichien misleidend is. Men zou echter ongetwij feld te ver gaan door de gunstige verklaringen van Bullitt, Ransome.Prlce en Goode als louter fantasie en bedrog te beschou wen.Zalfs Dukes erkent dat de boisjewiki in sommige opzichten hij noemt o. a. het onderwijs iets goeds tot stand hebben gebracht. Welis waar hebben de boisjewiki ook op het gebied van het onderwijs door hun onbe suisd optreden heel wat bedorven. Doch Dukes erkent dat zij de volksontwikkeling met energie hebben aangepakt. De avond(Clol'u'voDr arbeiders voldoen zeer goed. Er zijn plannen om al de boeren oeneden een bepaalden leeftijd te verplichten om lezen en schrijven te leeren. In het roode leger waarin Dukes zelf gediend heeft wordt ook veel aan onderwijs gedaan. Ook op het gebied van verschaffing van kunst genot aan arbeiders wordt goed werk geleverd. Het is bekend dat in de industrie tegen woordig onder de energieke leiding van Krassin ernstig gestreefd wordt naar herstel der productie. De overwinning der reactionaire generaals Denikin en Koltcbak zou dan ook m.i. voor het Russische volk allerminst wenschelfjk zijn. Veel pleit voor de meening dat juist de oorlogstoestand den levensduur der bol sjewistische dictatuur kunstmatig verlengt. .Laat de Entente ons vrede en materleele hulp brengen", zegt de mensjewistische leider Martof, .dan zullen wij zelf het bol sjewisme wel onder de knie krijgen"! J. G. VAN DILLEN