DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 31 Jan. '20. No. 2223 We voelden altijd dat er in Oost-Europa voor het Jodesdom ongekende reserves op gestapeld liggen. Aan Joodsche volkskracht. Aan rellgieuse en nationale warmte. Aan wetenschap. Aan enthousiasme en overgave. Maar we kenden dit Jodendom toch niet en miskenden het in veel opzicht. We hielden het voor vetenschappelQk niQdig. Bekrompen, *eperkt van blik. Politiek onrijp. De Wester«che Joodsche orthodoxie was het, die aan haar Joodsche, ook algemeene wetenschap paarde. Es westenene beschaving. Zf had den breeden kijk en de verre horizonten, en bfl haar behoud en haar vaste overtuiging toch eveneens waarachtige verdraagzaamheid en verlichting. En Amerika? ZQn jodenheid is van Oost-Europa. Van uit de donkere afgeslotenheid naar het ab soluut opene vrfle westersche Westen ge komen. Hoe zal het standpunt dier joden tegenover het jodendom geworden zijn? Wat heeft met name de Mizrachie van daar te wathten? Dat waren onze vragen en overwegingen. Wij moesten wapenschouwing houden. De tijd der woord-propaganda is om. Palestina ligt, als een airecte mogelijkheid, als een dadelijke eisen aan ons, open voor ons. We weten, wat we moeten: We hebben na te gaan, hoe ons werk samen te doen gaan met de algemeenzionistische organisatie en geen oogenbllk onze speciale taak den opbouw van Evcts Jisfeël op den basis van het historisch over geleverde Jodendom uit het oog te ver liezen. De andere organisaties van wei getrouwe joden hebben noodgedwongen achter ons aan ook Palestina m hun program opge nomen, maar blQven overigens ophuonietzlonisttsch standpunt staan. Zij volharden in hun strijd En bij sommigen is de afkeer het grootst en de bestrijding het heftigst tegen de Mizrachie, omdat zij, naar hun meening als orthodoxe fractie in de Zionis tische beweging deze voor haar autoriteit als religieus geoorloofd sanctioneert. Het geen de zionistische beweging alweder naar de meening dier bestrijders niet is. Zoo moet de Mlzrachie dus ook naar dien kant nogmaals haar houding ondubbelzinnig vastleggen en uitspreken. Maar we moeten ook weten, wat we kannen: De conferentie is een openbaring geworden. De Mlzrachie is la deze duistere oorlogsjaren, waarin we haast niets van elkan der konden hooren, tot een macht gegroeid, zooals we nauwelijks konden verwachten. Uit drie werelddeelen waren de gemachtigden der Mizrachie aanwezig. Uit het vier e (van Kaapstad) kwa > een telegram. Van Australi is niets gehoord, ofschoon, ook daar onge twijfeld op krachten valt te reken:n. Daar reikt immers ook de Eng Ische sfee . Amerika heeft zich Amerlkaanscti ontwik keld tot de sterkste leidende materieele en organisatorische macht. Ook natuurlijk door de deelname van de Vereenigde S aten aan den oorlog is voor de Jodenheid aldaar het Joodsche vraagstuk actueel naar voren ge komen. De orthodoxie schijnt er frl.ch ontwaakt te zijn. Onze Mizrachie is er sterk, geestdriftig, off jrvaardig. En van denzelfden geest als we hem hier kennen. Meier Berlin heeft er gr ote dingen gedaan. Onze bioeders ui Oost-Europa lijn oerkrachtige reuzen. Door het ontzettende lijden niet gebroken. Trotsche, vastberaden mannen. Djor de afsluiting niet bekrompen. verlicht, breed van blik, sterk van wil, radikaal soms in hun opvatting. Er stietten tusschen hen en ons geen gescheiden wereld beschouwingen óp elkander. Er waren dan bok geen heftige debatten. Eén keer slechts even: toen een der gedelegeerden op de afzondering van het O asten had gezinspeeld en wat minder politieke rijpheid had durven onderstellen. Toen was er een oogenblik heftige verontwaardiging, die echter schit terend binnen de strengste parlementaire zelfdiscipline tot uiting werd gebracht. Wie had er verwacht, dat de Poolsche Rabbles onvoorwaardelijk het actieve en passieve vrouwenkiesrecht principieel zou den aanvaarden en wenschelfjk verklaren ? 1) Voor verbrokkeling geen nood. Er is onder linge samenhang ginds. Ea we hebben contact gekregen met bijna alle staten, die er zQn ontstaan. Het levende Hebreeuwsch zal helpen aan het bestendigen en versterken der nheid van het Oosten. WQ hadden 1) Natuurlijk matigden zQ en ook de Conferentie zich het recht ni:t aan, om het, ia de praktijk, waa rook, ia positieven zin vóór te schrijven. Dat was dwaasheid ge weest en zou vooral in Palestina gewetensdwang geweest zijn. iiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiii als Rabbijnen hier eerwaarde grijsaards, mannen in de kracht en nog in de opkomst des levens. En een paar politiële die in het Poolsche jodendom van beteekenis zQn. Tal van Rabbjnen van grooten naam en Invloed treden in Litthauen en andere landen voor de Mizrachie op. Engeland zond zijn beste werkers. De Opperrabijn van het Britsche RQk was op het laatste oogenblik verhinderd. De Invloed van de oppergeestelQkheid in Engeland wil altijd nog wat zeggen. Hier is die invloed vermoedelijk niet vreemd aan hetgeen er in Engeland ten opzichte van het Zionistisch program is geschied. Dultschland was met de oude beproefde krachten en met nieuwe jonge ^energieën op zQn best vertegenwoordigd. De Mizrachie kan hen tellen. Uit de kleinere landen België, dat weer begint, Zwitserland, den ouden Etzas, thans Frankrijk kwamen geestdriftige werkers. Nederland heeft in deze dagen met de kracht der ouderen en het enthousiasme zijner jeugd zijn gaven en beteekenis gemanifesteerd. Palestina legde ons door drie afgevaar digden, onder welke niemand minder dan de Chagatn Baschie (opperrabbfl») van Jaffa, zijn nooden voor. En zijn onvoorwaardelQk te vervullen eisenen: Verwerving van den bodem, Vorming van menschenmateriaal, Opvoeding en onderwijs. De conferentie is inderdaad een Wereld conferentie geweest. Zq heeft de macht der wereld mizrachle gemeten: die Is niet gering. Het budget, dat zij heeft durven opstellen, getuigt ervan. ZQ heeft haar standpunt naar alle kanten klaar bepaald. Zij wijkt geen kaartbreed rechts noch links. Zij gaat krachtig samen met de Zionistische beweging met behoud van haar eigen stand punt. Hetgeen natuurlijk bij opvoeding en onderwijs het duidelijkst aan den dag zal treden. Zij voelt zich geroepen en sterk, om de leiding van het werk in wetgetrouwen zin naar hare opvatting in hare handen te nemen. Wie daaraan mee wil werken, kan tot haar komen en zal welkom zijn. Want zQ h:eft het oog op heel het Joodsche volk gericht. De Conferentie heeft ook getracht het werk der Mlzrachie te meten. ZQ weet, dat het geweldig is. Maar, zoo als zQ over^.de enge grenzen der organisatie heen het oog op heel het Joodsche volk gericht houdt, zoo gelooft zi) ook, dat zQ de Sympathieën heeft of zal verkrijgen van zeer velen, die, om welke reden ook, zich niet bQ haar kunnen organiseeren. En ook den steun van deze allen. Als het er maar eerst op aan komt. Het werk is groot. Er is wil. Er is kracht. Er is moed. Er is geloof. S. P H. DE VRIES M ZN. Haarlem 20 jan. '20 OTTO HAUSER Wij schrijven voor hen, die hem uit zijn werk kennen en waardeeren Hij is thans in Weenen. Na de laatste oorlogsmaanden in Serviëdoorgebracht te hebben, als red cteur van de oorlogs-krant Belgrader Nachrlchten", is hij bQ den terugtocht in Hongarije gekoomen. Daar maakte hij het Bolsjewisme mee: kon er niet vandaan. Het beetje oovergespaarde geld verloor alle waarde. Hij lijdt nu honger en kou en is door een sleepende koorts aangetast. Ejn vriend uit Holland, een schilder, die zelf juist leeven kan, heeft hem ter herstel ling zijn huis oopengesteld. Maar het geld, om hem naar Holland te laten koomen ontbreekt. Duizende kroonen zijn ee ven veel centen waard l ? Gij, veele bewonderaars, die door hem de kunst hebt leeren kennen van volken, wier iaal gQ niet verstondt, die elk nieuw deeltje van zijn Aus f re m den Garten" met verlangen tegemoet zaagt, stelt gij hem thans in staat zijn oude energie te herkrij gen, en stuurt ons uw bfldragen. Zoo zullen wij in staat zijn hem een klein deel te vergoeden van het veele, dat hl] ons gegeeven heeft. .Walden" B u s s u m. F. VAN EEDEN ROOMSCH WORDEN? Aan dr. TH. H. v. Oppenraay. De zaak (s gewlgtlg genoeg om nog weer een laatst weederwoord van mijn kant te recht vaardigen. Juist de eenvoudige helderheid van uw antwoord maakt het mfl gemakke lijk. GQ zegt tot mg: Niet dus het gezag N.V. PAERELS Meubileering M". COMPLETE MEÜBILEERiNG -: BETIMMERINGEN : Rokin 128 Telef. 4541 N iniiiiiiiiiitiiii MONTESSORl VERWELKOMD. De Russen leefden in een hele oude oudetQd. Eén dekreetje van het nieuw bewind, en de eeuwenoude achterstand was inge haald, op de kalender. De nieuwe stijl was ingevoerd. Zo zijn ze nu geheel op de hoogte van hun tijd. Referte de Heer Nflpels. la Onderwijsland gaat 't zo gemakkellk niet, en niet zo vlug. Aan Russen met smaak voor 't moderne werd 't verblijf buitenslands ia modern gezinde centra door de vorige Regering gemakkellk gemaakt. Ze mochten niet eens «eer binnenkomen. Hun denk beelden ook niet. Maar die kwamen toch Gedachten zijn nu eenmaal tol v rij. Ea de denkers van de gedachten kwamen een poosje later achterna, om 't staatsuurwerk gelijk te zetten. Gloednieuwe gedachten banen nu eenmaal brede wegen, waarop draeyboom sluit noch heek." In Onderwijsland heeft men de nieuwe stQI op andere wijze geweerd. Doorluchtlgheldje moedigde het bezoeken van belang rijke opvoedlngscentra over de grenzen niei aan. jongens", zei 's lands pa, niet ver van huis l 't Is daarginds niet prettig ook. Je hebt er b.v. bergen, je moet er klimmen, je ziet de dingen van de veilige begane grond niet meer van dichte bQ. En je zoudt je aanwennen erop neer te zien. Da's niet goed." 'n Vacantiecursus, in Jena? Nu, maar voor niet langer dan 14 dagen, uit en thuis, 't Zal je ook niet bevallen. Hier thuis kun je tenminste hollands praten tegen buitenlandse mensen, want wat doen die hier als ze ons mooie Nederlands niet eens verstaan. Maar daarginds: je hebt er niets aan je eigen taal. En hu a taal versta je ook niet. Want denk je dat ze b.v. in FrankrQk ons echte frans verslaan van de Bock en Leeman? Geen kwestie van. Allemaal dialekt wat je daar hoort. Ze verstaan er je toch niet." Zo zijn de burgers van Onderwijsland meest tiiulsgebleven. Ze konden trouwens alles uit de boeken balen, bazen in 't weiktuigellk lezen" als ze zijn. Alle vreemde onderwQsgenieën kun je bovendien, in ver band met de bloeiende vrJj-bewerkt-riaarhoogdults" nijverheid, in 't hollands lezen. En de niet bewerkte hoef je niet te lezen; daar is niets aan. Zo kwamen de nieuwe denkbeelden in Onderwijsland, de gloednicuwstr, onverboden, zonder de gloed en zonder 't nieuwe: Herbart volgens de Raaf, Fi bel volgens Elise van Calcar, Kerschensteiner tot voor een paar maanden volgens helemaal niemand en helemaal niet, om van Dewey niet te spreken en van de bezielende denkers zelven der nieuwe denkbeelden. Die persoonsvergodlng ook. In OnderwQsland gelden Woorden, heeft 't Boek betekenis; de persoonllkheid beduidt daar niets, 't Boek. Lter 't. Zeg 'c op. Of schrijf 't, geparafrazeerd in een nieuw boek. Laat ook dat leren, opzeggen of parafrazereu in weer een nieuw boek. Zo komt erontwlkkeling in de denkbeel den. Wat zul je de menschcn wegzenden naar andere landen. Die Belgiese minister van onderwijs die 2 jaar gele Jen 20 bewaarschoolonderwQzeressen een jaar lang op rijkskosten in de leer wou doen bQ Montessorl. En die von Humboldt, die nog veel meer ond;rwQzers in de \eeideedbl] Pastalozzl 100 jaar geleden. Hebben die daar wat goeds geleerd ? Leer dan de boeken van die duitschers, zeg ze op, en we weten '( ook, met de totè' beurs op den koop toe. Poulet en von Humboldt zQn trouwens geen van belden onderwQzers geweest, kennen niet de school. Ojk Maria Montessorri kent de school niet. Denk nu toch eens even aan. Een school ervaring van vele eeuwen he<ftonomsto!ellk geleerd dat alle ware ontwikkeling uit boeken wordt verkregen. Dat is 't wezen van alle kennis: van 't blad in 't brein, van 't brein weer op een blad. Maar zij begint met figuren uit de vormleer, De vormleer is 30 jaar geleden geschrapt uit de wet. Daar is ze dus alvast mis. Die vormpjes laat ze bevoelen, inleggen, om trekken, invullen; danschuurpapieren letters bevoelen, dan schrijven, dftn pas lezen en niet hardop. Waar blQft nu de leestoon uit 't paedagogiekboek ? En de leesdreun uit de praktijk ? En onze prachtige moderne metho des? Leesplank, taktschrijven? Enfin, elndelik zQn de leerlingen dan bij 't lezen gekomen, waar men toch mee beginnen moet; lezen, maar niet uit een jonge lezer", niets van eigen bodem", neen een zin op een strookje papier, 't kind moet die zin doen. En dan komt later 't hardop lezen van zelf. Een school zonder woorden dus. De Stilte" een vak. Er zQn immers al veel te veel vakken in de lagere school. De Stilte in de school! En de onderwfzer zou niet iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii OELOF flITROEN Kalverstraat 1 I Paarlen, Brillanten - Opgericht 1850 - H ? Goud, Zilver en Horloges TELEFOON 658 N Uitsluitend eerste kwaliteit IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIII van den persoon, die u iets mededeelt, maar uw Innerlijke gevoelsovertuiging is de oor zaak van u w aannemen van hetgeen u gezegd wordt door anderen." . Toch wel! Wel deegelfjk het gezag van den petsoon is de oorzaak van mijn aanneemen. Omdat ik dat gezag erken en onderga en er mij aan onderwerp En dat doe ik uit gevaels-overtuiging, precies als gij. Al komt ge honderd maal in verzet, het helpt u niets. Ontleed eens het woord en het begrip: gezag" en ge zult onvermQdelQk bQ uw eigen gcvoels-o/ertuiging terecht komen. Iemand heeft gezag, als hij anderen gezeggen" kan. Dat wil zeggen dat anderen hem gehoorzamen en gelooven. En dat doen ze alleen omdat hij hun geloofwaardig en navolgenswaardig voor komt. Ziedaar: daar is de gevoels-arbiterer reeds. Een klein weinig significa is voldoende. Het door u gekoozen voorbeeld licht het verder toe. Ge vraagt me wat Ik doen zou als ik de opwekking uit den doode had bij gewoond. Wel, ik zou gelooven, wat ik ook al zonder persoonlijke waarneming geloof: dat Jezus de grootste wonderdoener is, die op aarde geleefd heeft. Maar wat is uw vraag anders dan een beroep op my'n gevoelsoovertuiging? Voor u is dit wonder zóó groot, zóó indrukwekkend dat ge voor taan alles wat Jezus zegt bllndelingsaanneemt. Maar is dat niet een kwestie van uw eigen gevoelsoovertulglng? Er zullen wel menschen zijn die na zulk een opwekking te hebben bijgewoond, zouden zeggen: dit is een groot wonder, maar het bewijst voor mQ nog niet dat Jezus en de Schepper der oneindige zonnestelstels een en dezelfde zijn. En wat kan men zoo iemand antwoor den? HQ zal zich eeven als g| beroepen op zQn gezond verstand" en daarmee dat InnerlQke oordeel bedoelen, dat altijd gevoels-elementen in zich sluit. meer moeten praten l Alle kinderen bezig heet 't, de onderwijzers doen'niets, armen over elkaar, mondje dicht. En als je school bezoek krijgt wegens een sollicitatie? Laat ons wel weten, Montessori heeft geen ver stand van onder wQs; bovendien willen de schoolopzieners beslist niet dat de onder wijzers voor de klas zitten. Hoe dat komt, dat zo'n theorie opgang maakt? Ze zeggen dat Montessori juffrouwen buitenslands geweest zQn, n bQ Montes sori zelf. Een andere dat staat heel vast is in N aas geweest. Alles handenarbeid daar, zonder boeken en met weinig praten, 'n Geest drift, als ze daarover los komt l Dat heb je van dat buitenaf-gaan en van die bezielende genieën en studiën volgens de nieuwe stijl. Gelukkig willen de onderwQzers er niet aan. Ze hebben nooit aan die dingen gewild. School is school en ze moet 't blQven. De hoofdschoolopziener heeft dat aan Montes sori in goed hollands in de Atnsterdamsche aula dan ook duidelijk uitgelegd; de Onderlanders willen graag lezen, uit de tweede hand, Fröbel uit Elise van Calcar b.v., hQ zei 't zelf. En hij heeft gelijk, Wie kent nu Fröbel uit Fröbel? 't Is wel jammer in zekere zin, want welke methodiek is plezieriger dan die van Fröbel voor 't aanvangs-onderwQs op moe ders schoot, dat prenten- en liederboek voor mamaas, nog veel aardiger dan Laarman ?en lang niet zo dik. Maar de exemplaren van Fiöbel'< Mutter- und Koselleder" zQn in Nederland even schaars als die van zQn kinderluinen." .Dr. Montessori", sprak verder het Rljksschooltoezicht fijntjes, die komt de vrijheid in 't onderwQs aanbevelen. Helemaal niet nodig. Zfl zal de vorige maal al wel hebben opgemerkt dat er grote vrijheid Is (HQ sprak niet van de strenge tucht in zake lesroosters in triplo en meer zulke zaken; dat is dan ook de lulge sale die we onder ons houden.) Overigens volmaakte vrijheid. (Op't losban dige af, fluisterde een krities meneertje naast me). Dr. Montessori heeft dit welkomstbetoog over de overbodigheid van haar herhaalde komst zeker niet In alle finesses verstaan, ze kent ons rorde hollands niet, en de tolk was op dit moment niet aangezocht tot 't verlenen van haar uitnemende diensten. De conclusie is klaar, 't Montessorianlsme mag dan als 'n teken van de nieuwe tQd worden aangeprezen, de Onderwijslanders kennen hun tQd en rijn op deszelfs hoogte. De meest bevoegde zQde heeft 't haar verzekerd. Montessori exeat. Vreemd. Onder deze uiteenzetting merkten wij hier en daar de wisseling van ongelovige knikjes en glimlachen op in een paar hoek jes; 'n Montessorianenhoekje; eppur si muove" prevelde men er een landgenoot der edele gast na; 'n hoekje waar, zagen wQ wel, enige personen zaten, van nabQ bekend met de Vereniging van Nederlandse Ge meenten ; en 'n Pallas-Athene-hoekje. En 't hoekje van de Vereniging voor Paedagogiek. Een hoogleraar in de paedagogiek keek strak. Dacht hQ aan een rede, waarin hij onlangs, evenals genoemde corporaties in adressen gedaan hebben, om wijziging van de ont worpen wet op 't L. O. vroeg in die zin, dat er vrijheid kome voor voorstanders van nieuwe onderwQsopvatingen om zuivere proeven te nemen ? Met de vrijheid is 't dus nog altijd niet in 't reine in Onderwijsland. Dat komt: er Is tweeërlei vrQheldsopvattlng. Naar de oude sttjl van 't woord. Naar de nieuwe van 't doen. Wie 't zal winnen? E BONEBAKKER Uw verdeediging van het verstand, en wel van het gezond verstand" Is een hachelijk onderneemen, want een leer die, zooals de R, Katholieke leer, de wQsheid heeft de mystiek in vollen omvang te erkennen, die erkent ook de onmacht van het verstand en de noodzaak om somstijds aan te neemen: qula absurdum". Het gezond verstand be geeft ons en moet ons begeeven waar de hoogere waarheeden beginnen te scheemeren. Op uw vraag: Kan God zichzelven teegenspreeken?" moet het antwoord luiden: SchQnbaar ja!" omdat zQn Wijsheid meer is dan de onze. In zijn Schepping is er teegenspiaak in alle deelen onderling, maar in het geheel is volkoomen harmonie. Maar uw gevolgtrekking dat God zich zelven zou teegenspreeken, wanneer wQ aanneemen dat de Goddelijke Waarheid in ons woont, omdat de menschen elkaar onderling teegenspreeken, die is geheel onjuist. Gods Waarheid leeft natuurlijk zoo goed-als in den Paus als in mij. WQ allen, kortzichtig en blind als we zijn, hebben toch het besef dat er n absolute waarheid Is, die wQ in ons zelven kennen. Hoe wilden we die anders kennen ? Ze is in ons, en is goddelQk, maar zoodra wQ trachten haar uit te spreeken koomen de menschelijke dwalingen er tus schen. En om hierin den weg te vinden moeten wij ons wel op ons eigen gevoel en eigen verstand verlaten want wQ hebben niet anders. Als wQ luisteren naar Gods stem, wat is dat dan anders dan een poging tot onderschelden ? Onderscheiden van de hoogste Waarheid, tusschen alle gebrekkige waarheden en uitingen. En om ie onderschei den hebben we onderscheidingsvermoogen noodlg, zoowel in gevoelskwesties als In de meest abstracte kwesties. En dat vermoogen Is het waarop wQ moeten vertrouwen, en het ook doen, eevenals gij dat doet en ledereen. De Pop Een tenger, bleek en simpel meisje, Onoog'lQk bloedarmoedig wicht, Met oogen die zoo matjes glansden In 't al wat ouwelij k gezicht Hield stijfgetroeteld tegen 't lijfje Een voddig, vuile lappen-pop Met houten beentjes maar geen armen' En met een knoop Inplaats van kop. Ze deinde zachtjes heen en weder Haar langbegeerden, zoeten schat, Die enkel in het oog der moeder Iets moois of iets aantrek'lijks had. En in haar kinderlijk verbeelden, Aandoenlijk teere weeldedroom Zag ze haar liefde d' oogjes luiken, Als werden die zoo moe, zoo loom. Uw zeggen, dat ik mijn innerlijke gevoels overtuiging .identiek acht met God" is slgnifisch misleidend. Het Insinueert zelf vergooding, die er toch niet is. De waarheid achten wQ GoddelQk en Jezus zeide dat het Koninkrijk Gods binnen in ons ligt hetgeen niet beteekent dat wrj identiek met God z|n, al is er een bQbelwoord dat ons Goden" noemt. Al deeze dingen zQn door gezond ver stand alleen niet uit te maken. Ik weet dat de kerk, in de rleuwere scholastiek ook een logisch argumenten-gebouw heeft opgetrok ken, tot steun voor de zoekenden. Maar verstand Is niets zonder gevoel en het meest solledr verstands-gebouw is maar een nood-hulp en vervliegt bij n vlam van Gods waarheid. Wat door u oover de kerk gezegd wordt, Is weederpm een bewijs voor de noodzaak der significa. Wat is de kerk, als ze niet is de verzameling van haar kinderen? HoezQn die twee woorden, de kerk en de kinderender-kerk te schelden? Dit voert tot allerlei dialectische spitsvondigheid. Practisch is het natuurlijk geheel onverschillig want het komt er maar op neer dat er gebreeken zijn, al neemt men aan dat de kerk een vlekkeloos weezen is, geheel afzonderlQk van haar kinderen. Wie is dan aansprakelijk voor die feilen ? Acht het gezonde menschenverstand" de ouders niet mér aansprakelQk dan de kinderen ? En eindelijk nog een woord oover uw laatste opmerking. Bsdenk toch dat de woorden .bulten" en binnen" maar sym bolen zijn! Er is eevenmln absoluut buiten en binnen als absoluut onder en booven. Die woorden hebben een aardsche, een be trekkelijke waarheid en kracht. Nu zegt ge dat de stem Gods en de waarheid .buiten" u en mQ en ledere mensch staan. JOHAN DE MEESTER DE ZESTIG-JARIGE Op de Nieuwe Rotterdammer In een kamer, hier of daar, Zit De Meester, weggeborgen Aan zijn werkplaats-lessenaar. Tusschen kreukerige kranten En zijn. boeken-rommelboel Zit hij nauw-behuisd te schrijven Op zijn inventaris-stoel. Ergens is er juist een plaatsje Voor zijn velletje kopij... Buiten, boven, gaan de wolken, Onder gaan de trems voorbij. Nergens rond hem lieve prullen, Aties somber, sober-wit. 't Is alsof men er-móet schrijven, Of de lucht vol woorden zit. Vele ouderen en jongen Zaten bij hem op bezoek Op dat oud visite-stoeltje Naast hem, in den rechterhoek. Velen zijn, om raad te vragen Deftig naar hem toe gegaan. Opgewekt en aangemoedigd Kwamen ze bij hem vandaan. Hoeveel welgemeende plannen Heeft hij al niet aangehoord? Hoeveel twijfelaars en zoekers Heeft hij lachend aangespoord? Menigeen heeft hij om bestwil Met een scherpe les bezeerd; Na het geestelijke wondje Had men altijd wat geleerd. Ergens, op een krantenkamer (Was 't negen, zes of een?) Gingen vijf en twintig jaren Van zijn kunstrijk leven heen. Bij de hem te brengen hulde Zij de mijne hier van pas Ik ben dankbaar dat De Meester Ook mijn gulle meester was. J. H. SPEENHOFF DEVO GouHgo Sigaar FABRIKANTE N. V. DIEVENBACH'ft Holl. SigartnfabrUk UTRECHT iiiiiiiiiiiiiiiiimiiiuiimiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiti Dan sloop ze op haar teentjes verder, Om niet te wekken 't hartekind. En drukte zacht een innig kusje Op 't prul zoo leelQk maar bemind. Arm leventje dat zQn bestaantje Zoo kleurloos voortkwijnt in een slop, Wil toch zoo graag wat liefde geven Al Is 't maar aan een lappen-pop. Ontwijd toch niet door ruwe woorden Het phantasiespel van een kind, Bedwing uw medelijdend lachen Indien ge 't soms onnoozel vindt. Ze voelen 't onbewust ontberen Van 't geen hun zelf niet wordt gebracht, Wat liefde voor ze in gaan treden Dien langen, langen donk'ren nacht. BERTA VELDERMAN 1IIMIIIII Illllllllllll Wat is hier de slgnifische waarde van het woord .buiten"? Kunnen wQ oover iets praten zonder te weeten wat wtj elk met hetzelfde woord bedoelen ? Men zou u kunnen toevoegen: wat moet men diep ongelukkig weezen om God en Waarheid buiten zich te voelen. Wat is een leeven dat God en Waarheid buiten sluit l! Maar neen l wij krijgen het .verstand" om de Waatheid en Gods stem binnen te halen", zoo zegt ge. Dus de Waarheid is eerst buiten ons en komt er dan in. Maar voelt ge niet dat dit precies past bQ wat Ik zeide ? Want zoolang iets buiten ons is kunnen wfl er ook geen weet van hebben. Het bestaat eenvoudig niet voor ons. Maar van 't oogenblik dat wij het bestaan eener waarheid weeten Is die waarheid ook al in aas, en wordt door ons beseft als iets wat behoort tot ons weezen, het onsterfelijke deel er van. Ik heb dit nog willen antwoorden, om u te toonen hoe men met logisch .gezond verstand" op uw weederwoord reageeren kan. Ik dank u dat ge mQ de geleegenheld tot deeze verklaring hebt gegeeven en ik ben u ook recht erkentelijk voor uw hof felijke en welwillende bejeegening. FREDERIK VAN EEDEN VERBETERING In de laatste boekbespreeking oover de geschriften van mevrouw Kooy-van Zeggelen en van mevrouw Valborg Isaachsen ontbreeken eenige woorden waardoor misver stand is ontstaan. Achter het laatste boekje" behoorde nog te staan: van mevrouw Isaachsen" Hoewel het bQ aandachtig leezen duidelijk is, hebben sommigen gemeend dat de laatste zinnen het boekje van mevrouw Kooy betroffen. F. v. E.