Historisch Archief 1877-1940
1.0
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
7 Febr. '20. - No. 2224
WIE WAS DE VROUW VAN
ROEMER VISSCHER?*)
door dr. J. F. M. STERCK
De geestige dichter van .'t Lof van een
blaeuwe scheen" bleef langongetrouwd. Pas In
Maart 1583, toen hij 36 jaar was, trad deze
doorloopend verliefde cellbatair in 't
huwelfjk en maakte Eva Jansdochter een einde
aan de tallooze liefdesavonturen, waarvan
zfln verzen vol zijn. 't Moet een moeilijke
keuze voor hem zijn geweest. Deze trouwe
lansknecht" in het legher van Cupido"
was kieskeurig bQ zQn vele erotische erva
ringen, maar heeft dan ook heel wat teleur
stellingen moeten verduren. Van het meisje
eens medeminnaars: Msgdeleen Jans",heet
het, dat ze van elk der zes Hollandtsche
steden een eigenaardigheid bezit:
Date een Amsterdamsen aensicht, een Delfse ganck'
Dortse middel, en Leytse tongh bij deseo,
Een Goutache stem, een Haerlems wesen".
Zoo een volmaakt liefje had Roemer nog
niet gevonden. Ludewlna, vol courtosye
staat hem in 't geheel niet aan:
Soud* ick Ludewica vryen, ick behoefde wel een tolck'
Sooveel termen bruycktse in 't diviseeren ".
't Was dus moeilijk voor de ronde Roemer"
om zijn liefde blijvend te vestigen, hl]
troostte zich dan ook maar zoo goed en
zoo kwaad het ging:
>,D'ongecierde can ick met deneken eierlijck maken,
n de ghepronckte toont datse rijck van goet is,
De bleecke en de blancke doet mij vierich haken,
Een hubsch brunetken geeft mij in Liefde moet fris,
De blancke schoon, maer 't Bruynken peuluw soet ia."
Maar hq wilde toch tot een besluit komen,
al die blaeuwe scheenen" begonnen hem
te verdrieten:
, als ick niet cryghen mach die ick wil,
Soo troost ick my selven'en swyghe stil:
Oenckende datter quader mee wort beschut.
Want een goet schutter die schiet wel mis:
Een goet Visscher vanght altijd gheen \ii.'.'
In 1583 had hij een vischje naar zQn zin
gevangen, of misschien wel het vischje
hém. 't Was niet Magdaleen Jans" met de
deugden van de zes Hollantsche steden;
maar Aefgen of Era Jans, die hij, voor
zoover bekend, niet heeft bezongen.
Maar ze was geen Amsterdamsche, zfl
behoorde niet tot de familie van Campen,
die in Jacob van Campen een echtgenoot
had geleverd aan Roemers oudere zuster
Geertje, die voor zijn opvoeding had gezorgd
toen beide zijne ouders op n dag begraven
waren.
Dat Roemers vrouw van Campen zoude
heeten is weder een van die legenden, zoo
als er eenige noodzakelijk aan Roemers
leven schonen verbonden te zijn, en die in
dit gev.l Alberdingk Th ij m tot vader blfjkt
gehad te hebben, met een aantal navolgers,
waaronder ook ik mQ heb te rekenen. Een
onderzoek in het Dordrechtsche archief,
waarvan de archivaris, de heer J. L. van
Dalen, de vriendelijkheid had ml]
jnededeeling te doen, heeft aan 't licht gebracht,
dat het einde van Roemers veelvuldige
minnarQen in Delft is bereikt en niet door
de lieflijke oogen van een Amsterdamsen
aenzlcht", doch tengevolge van de Delfse
ganck" van Aefgen Jansdochter Onderwater.
Al is 't vreemd, dat deze schoone, wier
naam zich zoo bij uitstek goed leent voor
alle mogelQke calembours" a la Roemer
Visscher, in geen van zijn Quicken" of
Tuyters" gevonden wordt, dit Is te ver
klaren, doordat zQ, eenmaal zijn vrouw ge
worden, geen aanleiding meer gaf tot
geestige woordspelingen in zijn versjes, die
dan ook voor 't meerendeel uit zijn jongere
jaren dagteekenen.
Eva Onderwater, voor wier ontdekking ik
*) Het belangrijkste werk over Roemer
Visscher is het boek van Dr. N. van der Laan:
Uit R. V.'s Brabellng, I. Moge het tweede
deel ook spoedig verschijnen.
IIIIIII1IIIMIIIIHIIIMIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIII
DEN HAAG
WARMOND
WVDOX
HOUTBOUW
IWHOOBtrcnXHK ntNOBKlMN 03
CUBDsu/uxjinrja:t»Dicsn»AT 67
LEVERT DE/VERLANCD IN ZEEP. KORTEN
TUD ALLE HOUTCONSTRUCTIES
AL/
VLIEGTUIG H ALLEN
TENTOON/TELLING/BOUW
/CHOOLGEBOVJWEN
ZIEKENHUIZEN
CATALOOU/ OP AANVRAAG
OM7V
n&NO,
LCHISISCHE RUBRI
DE STRIJD TEGEN INBRAAK
Hoewei het ongetwijfeld mogelijk is ook
een particuliere woning te beschermen door
allerlei toestellen, dat bij ir braak
oogenblikicelrjk alarm geslagen wordt, Is het aan
brengen van dergelijke toestellen bijna geheel
beperkt tot groote gebouwen, waarin groote
waarden opgeborgen zijn. Men heeft echter
maar even de kranten in te den, om gewaar
te worden, dat de bescherming van musea,
banken, etc. echter nog heel wat beter dient
te gebeuren.
Het zaken gedeelte van Ne w-York, dat tot
een betrekkelijk klein stadsdeel beperkt is,
wordt veelal beschermd volgens Holmes'
System". De brandkasten, b.v. van groote
juweliers, worden geplaatst in houten kasten,
die op een groot aantal plaatsen voorzien
zQn van contacten, waarvan de geleidingen
tot een goed verborgen kabel vereenlgd zijn,
die naar een centraal kantoor gaat en in
verbinding staat met alarmschellen en num
merborden. Een deel dier draden staat onder
stroom, zoodat bij braak aan de houten kart
en ook b( brand beslist contact verbroken
of contact gemaakt wordt, zoodat de eigen
lijke brandkast absoluut beveiligd is. Ook
net doorsnijden van den kabel geeft alarm.
Dit systeem is echter zeer duur en zou alleen
kunnen slagen in onze streken, als een groot
aantal aangeslotenen het hooge abonnement
wilde betalen.
HET PROCES ERZBERGER-HELFFERICH
Teekenlng voor de Amsterdammer" van A, Brockmüller
Erzberger ___ \- Gedurende de TerCChttUtlng v. Gordon Helfferich Friedliiader
rNiiiNiriiimiiiHiiinMiiMMMiiMiimiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimMM
den Dordtschen archivaris hartelijk dank zeg,
was de vijfde dochter en het zesde kind
van Jan Onderwater en Oeertruyt Potter.
Deze Jan Mattheusz. Onderwater was ge
boren te Leiden en huwde in Juni 1551 te
Delft met deze dochter van Jan Potter Jansz.
landmeter en cartograaf en van Grietyen
Pietersdr. HQ werd poorter te Delft en was
brouwer in De Roos". Jan is de stamvader
der Dortsche Onderwaters. Belden stierven
te Delft; zQ hadden zeven kinderen: Ie
Mattheus, f te Delft 20 Maart 1618, brouwer
in de Drie Stenen" aldaar 1590, gehuwd
met Neeltje v. MelisdQck, 2e Anna, verder
onbekend. 3e Tryntje, trouwt 25 Januari 1587
te Delft met Sasbout Beuckelsz. van Santen,
voor Domlne Donteclock. 4e Aagje, huwt te
Delft met Arend van Puffliet, in De Koren
drager". 5e Aaltje, ondertr. 19 Mei 1590 te Delft
voor Domine Dolegius met Lieve Vermeulen.
geb. te St. Oedenrode of 's Hertogenbosch,
zeepzieder te Rotterdam. 6e Aafje huwdein
Maart 1583 te Delft met Roemer Visscher.
De 7e dochter Aaltje is jong gestorven.
Deze geheele familie is Calvinist geworden;
weder een bewijs dat Roemer Visscher toen
niet Katholiek was, en dat noch Anna, noch
Geettruy.noch Maria Tesselschade van hunne
moeder Eva Onderwater een katholieke op
voeding ontvangen hebben. Wat den zoon,
Pieter betreft, de Dortsche genealogie der
Onder waters'vermeldt, dat hij ongehuwd is
gestorven. HIJ moet evenwel vroeger dan
1600 geboren zijn, al geeft hij in 1640 op
40 jaar te zijn en hij ontvangt in 1620 reeds
een volmacht, waartoe hq dan, als minder
jarige, nog niet gerechtigd was, jonger zijnde
dan 25 jaar. Waarschijnlijk wist Pieter niet
precies, hoe oud hQ was. Hij stond namelijk
als niet zeer snugger bekend.
Dat de vader van Anna en Tesschelschade
nog geen ernstig man is geworden na zijn
huwelijk, mag worden opgemaakt uit deze
Tuyter" (No. 9):
Sedert dat ick door natuerlyck nopen,
Tot een Wettelyoke Liefde myn vrolyck leven
In ghetrouwe diensten hadde begheven
Soo isser wel Jaer en dach verloopen.
Ick blyf die ick ben, wie sou sulcx hopen,
Dat voor 't verloopen des tyds spoedicheyt
Cupido niet sou minderen syn brande woedicheyt.
Of de tresoren van gratie my doen open.
Maer ick vinde int vryea soo goeds partuur
Dat ick-nu nimmer, noch tot geender uur,
Veranderen sal myn stantachtighe hult.
Die toecomecde vreught daer ick nae wacht,
Van teghenwoordigh verdriet de pyne sacht,
En d'onseeckere hoop voet myn seecker gedult.
De betere werkmethoden der inbrekers,
die steeds op de hoogte big ven van den
vooruitgang der techniek, hebben de brand
kastenfabrikanten gedwongen tot het maken
van steeds sterkere kasten, voorzien van een
buitenlaag (die grooten weerstand biedt
tegen de snijvlam) van stoffen, die bij ver
hitting glftgassen afgeven, die de inbrekers
weerloos maken, etc. Een onzer
Nederlandsche fabrikanten heeft zelfs een installatie
geleverd voor Z.-Amerlka, die In enkele
seconden geheel onder water gezet kan
worden. Dit was echter meer met het oog
op een pronunciamente dan op Inbrekers.
De speclaalstalen van de laatste jaren
worden door de brandkastenfabrikanten toe
gepast met de bedoeling het forceeren van
de kast zoo Ujdroovend te maken, dat het
In n nacht niet kan gelukken of dat het
een zoodanige hoeveelheid toestellen en ma
terialen vereischt, dat er weinig kans is, dat
de inbrekers de noodige hoeveelheden kunnen
meebrengen. Hebben ze echtrr eengeheelen
dag den tijd, b.v. doordat de Zaterdagmiddag
en de Zondag benut kunnen worden, dan
is er bij aanwezigheid der geschikte werk
tuigen alle kans, dat ze een goeden slag
kunnen slaan.
Voor zulke gevallen komen weer
deelecttische toestellen ter hulp. Zoo wordt wel
een soort zware slinger opgehangen vlak
voor het sleutelgat van de kast. Deze slin
ger is dan voorzien van gelelddraden, die
oogenblikkelQk contact maken, als er ook
maar de minste beweging In den slinger
komt, terwijl er ook een stelsel draden on
der is, dat steeds onder stroom staat en
daarom verhindert, dat die draden doorge
knipt kunnen worden zonder de
seintoestellen in werking te brengen. Dergelijke
toestellen zQn echter zoo gevoelig, dat ze
ook wel alarmseinen hebben gegeven door
De Financiën der Gemeente
Amsterdam
Als het getij verloopt, moeten de bakens
verzet worden. Hoever schijnen w| vet wij
derd van de tijden, torn eerste rangs staten
en publiekrechtelijke lichamen, wanneer zij
een beroep op de geldmarkt moesten doen,
konden volstaan met de eenvoudige
mededeeling, dat de sommen, benoodigd ter voor
ziening In den dienst der schuld, jaarlijks
op de begrooting zullen gebracht worden.
Elk zich zelf respecteerend publiekrechtelijk
lichaam achtte het beneden zijne waardig
heid, daaraan Iets toe te voegen om aan te
toonen, dat het werkelijk het gevraagde
crediet waardig was, en nog veel minder
om een of meer bepaalde deelen van z|ne
Inkomsten aan te wijzen tot meerderen
waarborg voor het nakomen zijner verplich
tingen. Dit liet men aan staten van lageren
rang, als- Zuid-Ameribaansche republieken
enz. over en de ondervinding heeft geleerd,
dat in de meeste gevallen de eenvoudige
schuldbekentenis van de zich hare eigene
credietwaardigheid bewuste corporatie een
vrij wat beteren waarborg aanbood dan de
met allerlei zoogenaamde garanties omgeven
leeningen van mindere goden.
De oorlogsjaren hebben daarin groote ver
andering gebracht. Reeds hebben Engeland
en Frankrijk voor, tijdens den oorlog in de
Vereen i e;de Staten gesloten leeningen (de
Anglo-French-loan) onderpanden met surplus
in Amerikaansche en neutrale fondsen moe
ten deponeeren en wordt er al over gesproken
voor meerdere zekerheid van nog te sluiten
leeningen, speciale waarborgen in verpanding
van invoerrechten of derg. te eisenen. Zoo
ver is het ten onzent nog niet gekomen ;
maar toch hebben B. en W. van Amsterdam
het coodig geacht tot een daad over te gaan,
die, indien deze het konden weten, de vroegere
patrlcische regenten van de trotsche
hoofd....... Illlllllll ....... IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1II1IIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIII
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
MotordienstvanTetenbiirg
DAGELIJKSCHE MOTORDIENST
UTRECHT
LEIDEI
iiiiitiniiiiiiiii
wio»- *«?«?
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
DEI Mti BOFT
r>titti*L fcrtfetmf
trillingen van een voorbijgaanden wagen en
dit is minder aangenaam.
Een ander electrisch veiligheidstoestel, dat
wel het electrische oog" genoemd wordt,
berust op de werking van sejenium.Dit element
biedt aan een electiischen stroom een bui
tengewoon hoogen weerstand, zoolang het
in het donker is. Wordt echter de selenium
belicht, dan daalt die weerstand sterk,
zoodat een betrekkelijk sterke stroom doorge
laten kan worden, die weer de alarmtoe
stellen kan doen werken. Er worden daarom
wel seleniumcellen," die geleidend verbon
den zijn met de alarminrichting, in een
ruimte opgehangen, waarin waardevolle
dingen bewaard worden. Zoodra in die
ruimte eenlg licht doordringt, b.v. zelfs als
er een lucifer aangestoken wordt, wordt het
selenium geleidend. De toestelletjes zijn zeer
klein en kunren zoo opgehangen worden,
dat ze niet kunnen opvallen, terwijl de huls
verbonden kan worden met een geleiddraad,
die steeds onder stroom staat, zoodat bij
doorknippen der draden toch de alarmseinen
gaan werken.
Een ander middel, dat wel doeltreffend
kan blijken is het toestel, dat tijdens den
laatsten tijd van den oorlog dienst deed om
op groote afstanden levende wezens op te
sporen in niemandsland." Het bestaat uit
een parabollschen spiegel, waar in het
brandpunt een klein en zeer gevoelig
thermoclementje bevestigd is. Alle
warmtestralen, die uit de verte op zoo'n spiegel
vallen, worden teruggekaatst tegen een kant
van het thermoëlement, zoodat er een elec
trlsche stroom opgewekt wordt, die al heel
gemakkelijk waar te nemen is, of voor het
inschakelen der eigenlijke alarmtoestellen in
een sterken stroom kan dienen. Door der
gelijke toestellen was het mogelijk iemand
te vinden, die op ongeveer 100 meTer
afstad in hun graf zoude hebben doen
omkeerea.
BQ het aanbieden van de inschrijving op
de nieuwe 6 pCt. leening van tien millioen,
hebben B. en W. nml. gemeend niet te kun
nen volstaan met een, op eigen financieele
krachtbewustzijn berustende, eenvoudige
aanbieding zonder eenige commentaar, maar
zij hebben het ncodig geoordeeld eene uit
voerige nota te publlceeren om te doen
uitkomen dat de credietwaardigheid der ge
meente boven eiken twijfel verheven is".
Dat zij dit gedaan hebben, is hen niet
euvel te duiden, want inderdaad is de cre
dietwaardigheid der gemeente in de laatste
jaren door velen hoe langer hoe meer be
twijfeld en, wilden zf zich niet aan een
compleet fiasco blootstellen, dan moesten B en
W. wel eene poging wagen om dien twijfel
uit den weg te ruimen. Dit neemt echter
niet weg, dat het hoogst treurig is, dat het
daartoe heeft moeten komen.
En wat de nota op zich zelf betreft, on
tegenzeggelijk is het een knap gesteld stuk,
maar of het de twijfelaars evenzeer zal be
vredigen als het de stellers van de nota
doet, staat te bezien.
Aan de hand van de cijfers der gevestigde
schuld, resp. op 31 December 1895, 1911,
1914 en 1918, wordt aangetoond, dat de
schuld in deze 23 jaren van f 61 mlllioen
tot f 177 millioen, dus met f 116 mlllioen of
195 percent is toegenomen.
Op zich zelve eene ontzachelijke vermeer
dering, waarvan de beteekenis echter be
langrijk vermindert, wanneer men daarbij
In aanmerking neemt, dat f 103' j millioen
daarvan komt op rekening van productieve
werken (de gemeentelijke bedrijven, de
grond-exploitatie, havenwerken, markten en
beurs) en slechts 12 A voor improductieve
werken. Voor eene zich sterk uitbreidende
gemeente mag eene schuldvermeerdering
van dooreen ongeveer een half mlllioen per
jaar voor Improductieve werken onbe
duidend genoemd worden, vooral wanneer
men er daarbij op let, dat B. en W. tot die
Improductieve werken ook rekenen, scholen
en diverse gebouwen voor den publieken
dienst, die eene tastbare, al zij het niet
realiseerbare, waarde vertegenwoordigen.
Daarentegen valt het op, dat terwijl de
schuldvermeerdering voor improductieve
werken in de eerste 12 jaren (1895-1914)
slechts 5 mlllloen of ruim een kwart milll
oen per jaar heeft bedragen, rij in de laatste
4 jaren (1915-1918) circa f 7i millioen of
f l 8750CO per jaar was. Eene zeer belang
rijke stijging, die vermoedelijk nog wel
aanzienlijker zal geweest zijn, indien in de
statistiek van B. en W. ook de cijfers voor
1919 waren opgenomen.
Trouwens het ontbreken van de cijfers
s'and achter een heuveltje verborgen was
en even het hoofd er bovenuit stak. Zulke
toestellen kunnen in aardlgen vorm aan een
zolder bevestigd worden boven de deur van
een brandkast en rullen dan oogenbllkkelrjk
verraden, als er iemand onder komt te staan.
Ze kunnen ook gebruikt worden voor het
afzoeken van groote werven, waardoor de
wakers veel gemakkelijker kunnen ontdekken
of er verdacht volk aanwezig is. Ook bij
huisdeuren kunnen deze toestelletjes goeden
dienst verrichten, daar ze zoo aangebracht
kunnen worden, dat de geleiding niet be
reikt kan worden terwijl het afschermen van
de straling van het menschelijk lichaam
vrijwel onmogelijk is.
Voor het beschermen van gebouwen als
musea zijn de aangeduide toestelletjes min
der geschikt, daar deze niet gemakkelijk
geheel donker gemaakt kunnen worden en
de parabolische spiegels In te grooten getale
opgesteld moeten worden om voldoende
bescherming te geven. Een Inbraak, zooals
onlangs te Rotterdam, kan echter op andere
wijze gesignaleerd worden.
Eerstens zou als regel aangenomen dienen
te worden, dat de ruiten der etalagekastjes
gemaakt moeten zijn van duplex- of
triplexglas. Dit glas bestaat uit twee platen spiegel
glas, die door middel van een volkomen
doorschijnende laag celluloïde of gelatine
op elkaar geplakt zijn en dan buitengewoon
moeilijk stuk geslagen kunnen worden. Dit
blijkt uit de foto's van vliegtuigen, die ermee
voorzien waren en waarvan de ruiten na een
hevig gevecht duidelijk de sporen van kogels
vertoonden, zonder dat het glas uit elkaar
geslagen was. De verdere beveiliging tegen
dit f stal van kostbare voorwerpen uit der
gelijke vitrines, kan verkregen worden door
de kastjes luchtdicht af te sluiten en ze dan
door een buis in verbinding te brengen met
iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
l KONINKLIJKE KWEEKERIJ l
l noERHEw i
I B. RUYS - Dedemsvaartj
f 26 Hectaren met vaste planten, Rozen, [
Rhododendrons, Coniferen, Heesters!
l Catalogus 1920 is zoo Juist verschenen |
l en op aanvrage verkrijgbaar . f
IIIIIIIIIIIIlllllMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIM
over 1919 is eene leemte, die de statistiek
haar doel doet missen, nml. het beoordeelen
van het tegenwoordig financieel beleid bfl
de gemeente. Dat dit beleid in het verleden
voorzichtig geweest is, blrjkt uit de cijfers
der eerste 19 jaren der onderhavige periode
en zal wel door niemand betwijfeld worden,
maar of het nog zoo is, blijkt uit de gege
ven cijfers niet en dat had juist moeten
aangetoond worden.
Behalve het ontbreken van de cijfers om
trent 1919, kleeft er aan de statistiek nog
een ander gebrek. In de nota wordt welis
waar medegedeeld dat de vlottende schuld
thans ca. f 70 millloen bedraagt, maar dat
bedrag is in de door B. en W. gegeven
cijfers van de totale schuld niet begrepen.
Om de statistiek en de daaruit gemaakte
gevolgtrekkingen waarde te geven, had het
daarin opgenomen behooren te worden. De
schuld, die in de tabel door B. en W. wordt
opgegeven als op 31 December 1918 f 177
mlllioen te hebben bedragen, is daardoor
thans feiteUk tot ca. f 250 millioen gestegen,
eene vermeerdering van zoodanigen omvang,
dat daardoor alle redeneeringen op eerst
genoemd cijfer gebaseerd, op losse schroe
ven komen te staan.
Intusschen mag opgemerkt worden, dat
een deel van de vlottende schuld gedekt
zal kunnen worden uit vorderingen, die de
gemeente op het RJk heeft. Blijkens de nota
heeft de gemeente voor voorschotten voor
woningbouw f 6 millloen van het Rijk te
vorderen-en verwacht zij f221/» mlllloen te
ontvangen als vergoeding door het Rijk van
oorlogsschade. Aannemende dat de verwach
tingen dienaan gaande niet teleurgesteld zullen
worden, zal de netto vlottende schuld tot
f 40 millloen kunnen gereduceerd worden,
waarvan dan nog f 10 mlllloen afgaat uit
het provenu der thans gesloten leening, blijft
dus ruim f 30 mlllioen. Wat dezeresteerende
f 30 mlllloen aangaat, een deel daarvan mag
zelfs bfl het mees! voorzichtig finantieel
beleid gefinancierd worden door vlottende
schuld in den vorm van anticipatie-biljetten,
nml. voor zooverre het betreft den achter
stand bij het innen der belastingen. Een
ander deel mag echter bij voorzichtig finan
cieel beleid niet door vlottende schuld ge
financierd worden, nml. het bedrijfskapitaal
voor de bedrijven. Dienaangaande wordt in
de nota gezegd.
Een zeer beteekenende factor voor de
vlottende schuld is voorts deze, dat de
bedrflven thans voor meer dan f 20.000.000.
debet slaan in rekening- courant. Hierin zit
geen verlies, het is bedrijfskapitaal, dat ook
tengevolge van de stijging der prQzen uit den
aard der zaak veel grooter moet zijn dan
vroeger. Zeer belangrijke bedragen zijn vast
gelegd In voorraden, terwijl voorts ook groote
bedragen aan vorderingen aanwezig zfln."
Nu wil ik grif toegeven, dat bij de ver
hoogde prijzen van materialen het
bedrijfikapltaal grooter moet zijn dan vroeger, maar
dat neemt niet weg, dat het een ficancieele
ketterij Is, de voor bedrijfskapitaal noodige
middelen, die in meerdere of mindere
mate jaar in jaar uit gevorderd worden, te
vinden uit op korten termijn opelschbare
leeningen. Dienaangaande herinner ik aan de
waarschuwingen, herhaaldelijk in de jaarver
slagen van de Nederjandsche Bank voorge
komen, omtrent het financieren van bedrijfs
kapitaal door middel van promessen, die
telkens bij verval ter vernieuwing worden
aangeboden.
En voor de gemeente, als groot-indus
trieel, is een zoodanige politiek nog veel
gevaarlijker dan voor kleine industrieelen,
die in den regel nog door zakelijke en an
dere borgstellingen additloneele zekerheid
kunnen aanbieden.
Trouwens uit de geheele nota blijkt voor
hem, die eenigszirs critlsch aangelegd is,
dat het groote bezwaar bij onze gemeente
lijke financiën zit in de groote uitbreiding,
die de bedrijven in de latere jaren onder
gaan hebben. Zich blind starende op de
winsten, die uit die bedrijven in normale
jaren kunnen verkregen worden en ook
imjiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
iMiiiiiiiiiiiininiiiiimiiiii
Nederl. Munt
Holland» maiomt jptw/lcto Sigt**f
IIIIIIIIIIIIMMII lllllllllllllHIIIIHIIIIIIIlmiIlllllIIlllllllUIIIIMIIIIIIIIIlnlIII
een centrum, waar ze met seintoestellen in
verbinding staan. Wordt dan in die kastjes
en de buizen een luchtverdunning onder
houden, dan zal elke verhooging van druk,
die een noodzakelijk gevolg is van bescha
diging of van het openen van zoo'n kaslje,
oogenbllkkelijk de seintoestellen in beweging
brengen, waardoor de diefstal verijdeld kan
worden. Het maken dier ruiten en van de
Inrichting is niet goedkoop, maar zal toch
op den duur een goedkoope verrekering
blijken voor de kostbare stukken onzer musea.
Ten slotte nog Iets tegen de
ruitentikkerij" bij snel ontstaande oploopen, waarbij
het aanbrengen der gewone
beveiligingsmiddelen niet snel genoeg kan plaatsvinden.
Hiertegen wordt voorgesteld aan den binnen
kant der ruiten een stelsel van dunne zijden
draadjes aan te brengen, die beletten, dat
electrlsche contacten aan de zijwanden
werken. Wordt echter de ruit verbrijzeld, dan
zijn de draden zoo dicht op elkaar en bij
de ruit gespannen, dat er minstens n tegelijk
stuk zal gaan met de ruit, waardoor dus
minstens een der contacten gaat werken.
Het is dan al heel gemakkelijk s nel een sterk
houten bord voor de ruit omhoog te doen
trekken, zoodat de ruitentikker direct na den
slag den weg tot den buit afgesneden ziet
en de winkel er met geringe schade af komt.
Dergelijke draden kunnen ook In woningen
aangebracht worden voor het beveiligen van
gangen en trappen.
J. F. v. O,