28 Febr. '20. No. 2227 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MaltatuH en enkele Vrouwen uit zijn Werken Wat Multatuli uitbeeldde in zfln vrouwen karakters was immer zijn eigen gevoel, nooit gaf hq zuivere verbeeldingswezens, allen zouden de kenmerken dragen van zijn eigen gemoed, de weergave van zfln per soonlijke ondervindingen, zijn eigen emotio naliteit en zqn eigen liefde. HQ was al even lyrisch hierin als de grootste lyrici, een de Musset niet te na gesproken, want Multatuli gaf evenmin als de Musset nooit iets of het werd met zQn hartebloed geschreven. De dichter, die hij was, de man van de teedere indrukken, van het ontvankeiqk gemoed en der gevoelige verbeelding" en die beweerde: .de poëzie te houden voor kunstemaker ij", was in zijn uitingen tegen over de vrouw althans een zuiver lyricus. En, dat hij met zijn zeer aandoenlijk zenuw gestel en geweldige gevoeligheid lief zou hebben, ja zelf s aanbidden zou, wie zal er aan twijfelen ? En met die aanleg tot vereering, verldealiseerlng en verheffing heeft hij alt g d tot de vrouw opgezien en werd hij ook menig maal getroffen door haar fijn meegevoel, hare bewondering voor en haar begrfpen van zqn persoon. H| was spontaan, warm, harts tochtelijk en temperamentvol, bovendien dichterlijk en dus een kind zfln leven lang, altijd klaar om te bewonderen en lief te hebben, wat er voor schoons en heerlQks z|jn pad zou kruisen en wat hij op dat oogenblik als schoon en aanbiddeiqk be schouwde. Men heeft gesproken van zijn veroveraars-persoonlQkheid", ik geloof niet dat Douwes Dekker ooit bewust veroveraarspolitiek heeft gevoerd tegenover de vrouwen. Wel geloof ik aan zijn teerheid en z|n overgegevenheid, noem rtèt desnoods zwakheid, maar ik geloof ook aan zijn oprechtheid en in zekeren zin aan zijn trouw. Ja, zijn trouw, door alles heen bleef zijn diepste wezen trouw; de afwezigheid van zQn vrouw en kinderen, z|n warme hartstochteiqke natuur en het in aanraking komen met vrouwen en meisjes, die hem bewonderden mogen hem dan wel eens bekoord hebben en zelfs doen afdwalen: Want die duivel altoes begheert Den mensche te becorne endenieten cesseert Dach ende nacht, spade ende vroe Hi doeter sine macht toe. Met quaden listen, als hl wel conde Becordi(se) hem met vleeschliker Sond." Zoo zal het ook Douwes Dekker zijn ge gaan, even als de arme Beatrijs, maar in zijn ziel, ik herhaal het behield hq tot het einde toe een groote vereering en diepe trouw aan z|n groote liefde: Tine. ZQn heerlijke, zuivere spontaniteit is hem door de bourgeois maatschappij" te midden waarvan hl leefde verweten en men heeft hem beticht van allerlei leelQks en lafs en naars, omdat men zqn dichterziel niet begreep. Een kuntwerk is altijd de uiting eener moraliteit, de moraliteit van den Schepper op het oogenblik van zfjn schepping. Men moet toch eens eindelijk van het dwaze begrip terug komen, als zou een schrijver dan slechts eerlijk z|n en lezens waardig en bovenal bewonderenswaardig, als zijn leven volmaakt in overeenstemming is met wat hij schreef. Geen mensch kan altijd in dien hoog gespannen geestestoestand verkeeren als het schrijven van een kunst werk vereischt en zeker is het, dat waar de boog zoo strak gespannen wordt, ook daar juist eene Inzinking gemakkelijker plaats zal kunnen hebben, terwijl de ge wone, alledaagsche mensch, die nooit of bijna nooit, uit zijn sfeer geraakt, daarvan geen notie heeft. Vandaar, dat de .bour geois" die er een soort genoegen in schept, om achter de schermen te gaan neuzen, z.g. diep teleurgesteld wordt, als hq in het Een Huwelijksloterij Als door den ietwat vreemd klinkenden titel van dit artikel, in het gemoed van sommige lezeressen wat toch gebeurlijk is het verlangen mocht zijn geslopen ook een kansje te wagen, dan hoop ik van harte dat hun teleurstelling niet al te groot zal zijn, als zij vernemen dat voor het spelen" in deze loterij, men aan bepaalde eischen heeft te voldoen. Het trekken" van de huwelijksloterij, waarover dit artikel handelt, is een hoogst eigenaardige, karakteristieke plechtigheid, die sinds drie-honderd-jaar, ieder jaar weer, op een vastgestelden datum plaats heeft in de monumentale eeuwenoude Synagoge der Portugeesch Joodsche Gemeente te Am sterdam. Daar nu die vastgestelde datum weer in het verschiet ligt, wil ik hier over deze lo terij, eenig in ons land en wellicht ook bulten onze grenzen onbestaanbaar, een en ander mededeelen. Wat ik aanduidde als de huwelijksloterij, zrjn de jaariqksche trekkingen van h u wel riksgelden, uitgaande van Santa Companhla de Dotar Oepfias E. Donzélas. Zet men deze welluidende Spaansche vol zin in onze landstaal over dan staat er: Godvruchtige Vereenlging tot uithuwelijking van weesmeisjes en jonge dochters, der Por tugeesch- of Spaansch-IsraeHtlsche Gemeente." Deze vereenlging werd den 12en Febru ari 1615 gesticht op initiatief van den toenmaligen Opperrabbqn der Portugeesch-Israetische gemeente, H H. R. Joseph Pardo. BUjkenshet oudste exemplaar der statuten*) stelt de Vereeniglng zich ten doel: om aan behoeftige, den leden verwante vaderlooze meisjes en jonge dochters der Portugeeschof Spaansch-Israelitische Gemeente, wier ouders bij hunne geboorte tot die gemeente behoorden, een bruidschat te geven, evenals aan vaderfooze meisjes, van gemelde ge meente en geboorte, die den leden niet ver want en Inwoonster dezer stad zijn." Met den hierbovengenoemden Opperrabbqn, *) Een reglement van het jaar 1615, be vindt zich in de Llvraria D. Montezlnos", bibliotheek van het Port. Isr. Seminarium .Ets Haim". intieme leven van een kunstenaar zwakheden meent te ontdekken, waarvan hfl de diepere gronden niet kan vermoeden. Vandaar die belachelijke bewering die we vooral in ons puriteinsche Holland zoo dikwQls hebben moeten hooren, speciaal over Multatuli: O, ja een knap, geestig, zelfs geniaal schrflver, maar... zulk een zwak en leugen achtig mensch l Van al die mooie theoriën in zijn boeken, van al die liefdesbetuigingen, aan Tlne, is niets waar gebleken; hij sloeg zrjn vrouw, liet haar en de kinderen ver hongeren en hield er zelfs andere liefjes op na! Bah l neen voor Multatuli, als mensch, voel Ik niets!" Radeloos van woede werd ik reeds als heel jong meisje, als ik deze en andere beweringen moest aanhooren, terwijl ik er machteloos tegenover stond en ik zóó intens gelukkig was geweest met den Havelaar! Dagen en nachten had ik er mee rondgeloopen, 's nachts lag het boek onder mijn kussen en ik heb er uren om gelachen en geschaterd en gesnikt. Hetgeen mi] juist zoo bijzonder getroffen had, was die groote ver rukking en vereering van Max voor Tine, mijn geloof in die liefde en dat rotsvaste vertrouwen van Max in Tine's grootheid als vrouw, dat alles wilde die ellendige betweters nu in mq vernietigen en verscheuren. Ik voelde het dadelijk reeds intuïtief, al kon ik er toen nog geen argumenten tegen aan voeren : hoe belachelQk klein, hoe getuigend van abseluut gebrek aan Inzicht en menschenkennis dito irdeel was! Begrepen die menschen dan niet, dat een dichter en kunstenaar veel meer te worstelen heeft met passies en geweldige aanstormende emoties, dan een rustige kaaskooper of een Droogstoppel, makelaar in koffie? Juist uit die geweldige emoties uit het begrijpen en doorgronden en doorleven van al wat menschelrjk is, wordt het kunstwerk geboren. Veel teerder en gevoeliger toch dan uwe zielen o, deftige burgers van Nederland, is een dichterziel l Wie nooit faalde zal de zondaar niet begrijpen, wie niet geleden heeft, onrecht en smart en zelf niet geworsteld heeft met het lot en het leven, zal niet kunnen schreien van smart en het leed niet kunnen weer geven, en wie niet heeft lief gehad met al zfjn zinnen en heel zijn ziel, zal niet kunnen zingen van liefde, en wie niet tot in de diepste en duisterste verborgenheden der menschclQke zwakheden Is doorgedrongen, zal niet kunnen schrijven van eeuwig menschelijke pfjn en goddeliqk-menscheiqke vreugde. Wie dus een kunstwerk schept als Multatuli moet volkomen zichzelf zrjn en op die momenten waar en hoog moreel tegen over zich zelf staan, in de diepste, breedste, geweldigste beteekenls van moreel, want elke oneerlijkheid verduisterd zijn blik en maakt het hem onmogelijk een waarachtige, zuivere kunstuiting, een levensmoment weer te geven. Zelf zegt Multatuli steeds: .mijn werk is geen literair werk, ik ben geen kunstenaar, ik wil niet mooi schrijven"", ik ben strfder en later noodgedwongen schrijver geworden". Maar juist daar ligt de waarachtigheid in van zijn uitbeelding, hij strijdt, maar als een denkend en Hjnvoelend kunstenaar, dat is, in de hoogste vormen, die de menschelijken geest kan aannemen. Verder zegt hij nog: .De zeer moeilijke taak van zielenontleding kan niet worden ten uitvoer gebracht door iemand die z'n eigen ziel wegwerpt, d.i. het gereedschap waarmee hq arbeiden moet. Deze waarheid schijnt zeer eenvoudig en wordt toch door de meesten niet begrepen. Men moet hun uitdrukkelijk, bij herhaling verzekeren en dan nog vaak te vergeefs dat 'n dronken Jan Steen niet schilderen kon, en dat eei kunstenaar, die voortbracht, wat hQ voortbracht, met inspanning moet gewerkt hebben. Arbeid nu is 't meest doorslaand big k van moraliteit. Wie dit niet inziet, heeft te weinig gewerkt en staat dus ook zedelijk niet zeer hoog." Multatuli is dus voor alles werker en strijder, strijder ook voor de vrouw en dit mogen de moderne vrouwen nog wel eens eerbiedig herdenken, in deze dagen: Multatuli, de door velen van haar uit pure onwetend heid en verblindheid verkeerd beoordeelde Multatuli, was een der eerste die een iiiiiiiliiiiiiiliiilniiiiiiilililliiiii vereenigden zich aanvankelijk twintig, zeer Godvruchtige Portugeesch- Israeliten, die ieder de som van 20 pond Vlaamsen of 120 gulden Nederl. Crt., als minimum voor het inkoopgeld vastgesteld, bijeenbrachten. Zoowel doordat velen als lid toetraden, als door ruime geldelijke bijdragen, legaten, offergelden enz. was men spoedig in staat het betrekkelijk geringe bedrag van f 300. als huwelijksgeld uit te loten. Om tot het lidmaatschap der Vereeniging, alsmede tot de loting te worden toegelaten, wordt vereischt dat beide ouders van de hawelijkscandidate, of minstens de vader, bij afstamming tot de Portugeesch- of Spaansch-Israelitische Gemeente behoort. In den loop der jaren is de inkoopsom verhoogd tot f 500.?maar daarvoor heeft ieder lid dan ook het recht een zijner zonen of (bq gebreke hiervan) dochters, dan wel n der naaste bloedverwanten als opvolger in zijn lidmaatschap aan te wfjzen. Indien er geen bloedverwanten zijn, vervalt het lidmaat schap aan de Vereeniging. Tot het jaar 1810 mocht de Vereeniging zich in een steeds toenemende bloei ver heugen. Het kapitaal en de inkomsten namen zoo danig toe, dat in het jaar 1628, daarna in 1657 en vervolgens in 1755, tot verhooging der huwelljksgelden kon worden overgegaan. De algemeen ongunstige financieele toe stand van het jaar 1810, deed echter ook op deze vereeniging zijn invloed gelden. Tengevolge van de- verminderde inkom sten, door de staking der uitdeelingen der Oost-Indische Compagnie en mede als ge volg van de vele huwelijken die voltrokken werden, waardoor belegde fondsen tot lagere prijzen verkocht moesten worden, was men op 13 Februari 1812 genoodzaakt, bij regle mentsherziening de huwelQksgelden met 50 procent te verminderen. Toen omstreeks 1825 de financieele toe stand weer was veibeterd, werden de huwelQksgelden wedei met 10 procent ver hoogd en het bestuur machtiging verleend tot verdere verhooging over te gaan. Korten tijd later waren zfj dan ook weder op hun vorig bedrag teruggebracht. De vereenlging wordt naar de bepalingen der Israëlitische wetgeving (Din Thora) bestuurd, voorzoover daarin volgens de reglementaire bepalingen niet anders is lans brak voor de vrijheid der vrouw en de zeden hekelde, die haar bonden en die hq kleingeestig en barbaarsch noemde. Multatuli eischte gelijkheid voor jongens en meisjes, wat de maat betrof van opvoeding en onderwijs en hij eischte eerbied voor de rechten der vrouw in het huwelijk, waar zij onder schandelijke dwingeland^ van huwe lijkswetten gebukt gaat. Lang vóórdat dr. Maria Montessori haar frjn-zielkundtg opvoedingssysteem uitdacht, een systeem, dat vóór alles eischt: eerbied voor het leven, een eerbied die vrijheid is, maar een vrijheid die door zachte leiding voert tot aandacht en concentratie en zóó tot natuurlijke kristallisatie van de innerlijke gaven van het kind, schreef Multatuli over opvoeding aan zqn kinderen: Als Ik ooit liefde van u vorder... omdat ik uw vader ben, als ik me ooit tegen u beroep op gezag van m'n vaderschap... lacht me uit! Lacht me uit, bespot mij als ik ooit onderdanig heid of liefde vorder dddrom l" Multatuli was een zoeker van de waar heid en omdat hq een dichterziel had, was niets hem gering. Als hij nu vrouwenfiguren zal uitbeelden in zfjn werken, zullen het altijd zijn: wezens van vleesch en bloed, zullen ze altqd zijn tevens de draagsters van zijn idealen, zooals hij ze zag en droomde, of dienen tot heke ling der verworde en verdorde menschheid. En reeds dadelQk zien we dat verwezeniqkt in zijn eerste werk: .De Eerlooze" dat hij later omwerkte en her doopte in: .De Bruid daar boven". Het is een melodrama en lang geen meesterwerk, maar het is zeer persoonlijk en dat maakt het belangrijk. H| vindt er de gelegenheid in, zijn liefde voor Caroline Versteegh, het eerste meisje, dat hq hoopte tot zijn vrouw te maken, in poëzie te verwerken. Voor haar ging hij zelfs over tot de Katholieke kerk en liet zich doopen, maar heel sterk heeft het Katholicisme niet op hem Ingewerkt en het was dan ook met recht gedreven door zijn jeugdige liefde en niet uit overtuiging, dat hij deze stap deed. Ik vond alles mooi, wat zij dacht, zeide of deed", schrQft hq in een zijner brieven: .waarlijk ik hulchelde niet toen ik roomsen werd, ik meende, op dat oogenblik, dat hare godsdienst de schoonste was l" Trouwens hq kent zich zelven zoo goed en schr|ft later in zijn eerste engagements brieven aan Jlne: Aan dat, impresslonable van mijn karakter is heel veel toe te schrij ven, ik geloof bijna alles wat ik ondervonden heb". Zijn eerste droom van geluk vervloog en van het huwelijk met de RoomschKatholieke Caroline Versteegh kwam niets. Maar 't was voor hem een ontzettende schok, toen het engagement verbroken werd, want hij was nu eenmaal een man vol idealis tische en romantische droomen: die nood wendig zijn eerste liefde zóó moest ver mengen met zijn eigen idealen en zóó zou bewlerooken, dat hq de nuchtere werke lijkheid niet meer zag en ztjn meisje aanbad als een heilige. Hare onnoozele koele briefjes, een lok haar en een verdroogde roos zullen door hem als reliqulën bewaard worden, vertelt hij, niet als aandenken aan haar, maar als herinnering aan zijn eigen mooi gevoel voor haar." Niemand zal de brieven aan Tine met droge oogen kunnen lezen. Wat geven ze een heeriqk beeld van hem, het is iets verheffends, om zulk een idealist aan het woord te hooren, zoo oprecht, zoo warm, zoo vol fijn begrip, een mensch In n woord, een spontaan en warm-voelend mensch. Maar, te recht schreef een onzer schrqf sters dezerdagen: Onder de Hollanders zijn weinig spontane menschen, dit -Is misschien een van de redenen dat er zoo velen zich van Multatuli hebben afgekeerd, omdat het hun onsympathiek was dat opbruisende, dat de aandacht trekkende". Bedachtzame, kalme, bedaarde burgers van Nederland, zeg ik op mijn beurt, leest nog eens voor de zooveelste maal die spontane, opbruisende, hevig-levende, heftlg-passlevolle Multatuli, die zooveel leed om zich heen verspreidde, die zijn verheerlijkte en aangebeden Tine ellendig behandelde en haar leven bedierf en deed verdorren, door zqn fantastische dwaasheid: een groot en voorzien. Om tot de loting te worden toegelaten, moeten de jonge-dochters of weesmeisjes, den ouderdom van zestien jaar bereikt en dien van veertig jaar niet overschreden hebben. Zij moeten voorts onbemiddeld zijn en den steun der Vereenlging behoeven tot het aangaan van een huwelijk. Indien even wel bij het bestuur der stichting het ver moeden bestaat, dat een huweiqkscandidate aan een ongeneeslijke ziekte lijdende is, kan de verklaring van een geneesheer wor den geeischt, die dit vermoeden eventueel ontkent. Met het trekken van het huwelijksgeld, heeft de gelukkige" de bruidschat echter nog niet in handen. Zff is namelffk niet geheel vry In de keuze van haar echtgenoot. Om over het, haar door de loting toe gewezen huwelijksgeld te kunnen beschikken, behoeft zij de toestemming zoowel tot haar verloving, als tot haar huwelijk van het Bestuur der Vereeniging. Hij die tot bruidegom wordt voorgesteld moe/zijn Portugeesch- of Spaansch Israëliet bq afstamming en geboren uit een, zoowel burgerlijk als kerkelijk voltrokken huwelijk. Is men bq het lezen van deze voorwaarde niet geneigd te denken aan Is. Querido's tooneelwerk Aron Laguna" waarin de tra gische gevolgen van de In-huwelijking, het trouwen van man en vrouw, afstammende van een zelfde ras, daar zelfs .in de fami lie", zqn uitgebeeld ? De Portugeesche jongedochter, mag geen ander huwelijk aangaan dan met een Portugeeschen jongeman. De Hoogduitsche Joden (de Thedëskos") zfjn uitgesloten. Verder is reglementair vastgesteld dat bestuurderen bq den aanvraag tot een huweiqk, niet alleen in aanmerking nemen of de bruidegom een goed zedelijk en godsdienstig leven lefdt, maar tevens of hij reeds geves tigd is, of eenig geschikt bedrijf uitoefent, waaromtrent zq op hun geweten nauwkeurig onderzoek zullen doen, opdat de huwelijksglft moge strekken om den staat der echtelingen te verbeteren." Ingeval de huweiqks-candidate n der gestelde bepalingen overtreedt, of zich in het minst tegen de besluiten van het bestuur verzet, verbeurt zij dadelijk het lot dat haar ten deel is gevallen en zal zij nimmer weer goed Mensch te willen zqn; zqn romantische opvattingen van Recht en Plicht, die haar, zqne Tine, zag verarmen met hunne kin deren en de vernedering moest ondergaan, ten slotte, om van haar, op aandringen der familie, te worden gescheiden, opdat de kinderen niet zouden verhongeren. Leest dat alles nog eens over en als ge werkelijk lezen kunt, als ge voelen kunt en niet be hoort tot de Droogstoppels of Slijmeringen, dan zult ge wel moeten begrijpen, dat er hier een held, een profeet, een ziener, een geniaal mensch aan het woord was, die voor zqn idealen aan het kruis moest hangen en dat ook wilde, maar tevens de zijne mee moest sleepen in zqn ellende, om ze daarna hoog mee op te voeren in zqn kunstenaars hemel. De groote zaak", zei Multatuli, .is het naderen tot waarheid, dat zou niet zoo moeilijk wezen, als we minder lafhartig waren". Tine uit de Max Havelaar is door Multatuli geworden tot het toonbeeld der verheven vrouwe, die hem In alles ge steund heeft, die zijn goede reddende engel was en zq leeft voor ons door hem; door hem hebben we haar Hef en danken we haar nu nog voor alles wat zq voor hem was. De meesten gelijken den geest van Mul tatuli niet", schreef Vosmaer; Goddank!" zei Kappelman, en daarom begrepen wordt hq nog niet l Tine zal onsterfelijk leven in den Max Ha velaar en in de Minnebrieven, en Multatuli wist dat wel, luister naar wat hq Faney hiervan laat zeggen in een der brieven aan Tine: Ik zal u blijven steunen in uw moeilijke taak, edele, moedige verhevene vrouw... trouwe, dappere echtgenoot, sterke moeder heldin ! Ik zal big ven bQ u, naast u, in u l Ik zal u begeleiden, tot de laatste ure, en die ure zal ik zoet maken door 't voorhouden eener schilderij van uw rein leven, dat het u als een spiegel zq van gelukkiger toe komst ... want, ik zegge u hier, wat ik nooit zeide tot hem, u zeg ik, dat gij onsterfeiqk zijt." En niet minder ontsterfelQk is zqn Adinda, uit den Havelaar, bezongen door Saïdjah. Wat een liefde en teerheid beheerschen het gemoed van den dichter, die zoo meeleefde het leed van den Javaan, die zoo zingen kon een treurzang behoorende tot het allerschoon ste uit de dichtkunst van alle tijden. En orfsterfeiqk ook zqn Louise. Koninginne en vorstin in den werkeiqken zin des woords, vervuld van idealen ook zq, die tot het volk wilde gaan en het wilde leeren kennen en liefhebben, met welk een f rischheld en warmte staat ze daar voor ons uitgebeeld, zoo na tuurlijk en oprecht en krachtig, met recht: vorstelijk, omdat haar karakter vorstelijk doorvoeld is. Uit haar mond zullen we tel kens Multatuli zelf hooren, de lyricus sprak immers altijd zich zelf uit en verscheidene zijner Ideeën vinden we in Vorstenschool terug. Wat een geniale, natuurlijke dialoog, wat een voortgang en bewe ging, welk een actie zit er juist en feitelijk alleen in die dialoog. En de andere vrouw uit Vorstenschool, Hanna het gewone burgermeisje, het arme naaistertje, het liefelijke, reine volkskind, dat ons altijd weer diep ontroerd, omdat haar door Multatuli's kunstenaar's adem leven werd inge blazen en ze geen marionet of tooneelpop werd, maar een mensch, echt en waar achtig, zooals we er na Multatuli niet veel meer op 't tooneel aanschouwd hebben, vóór dat Heyermans kwam met zijn levende kunst. Maar even onsterfelijk als de vorstelijke schoonheid van Louise en de liefelijke eenvoud van Hanna zal de leelrjke, vuile, scheeve, kwaadtongige Leentje zfjn, die door Woutertje Pieterse zoo werd bemind, om al de troost, die hem tegenstraalde uit haar koperen vingerhoed en al de bemoediging die er in haar maasbal lag". En niet minder ook de vrouwelijke Droog stoppel : juffrouw Pieterse met haar klein burgeiqk-vernederend en moordend-fatsoen lijke opvoeding in de leer en in het Heere l Heere! en hare begrippen van stand" en wijze van de kinderen terecht te brengen"; en juffrouw Laps, die van plan was 'n II1IIIIIIIMI1IIIIIIIII11HIII1MI11HIIIHIIIHIIIHI iimmiiimiriiiiitiiHiiMtniM tot eenige loting worden toegelaten. Tot haar 42e jaar is het de gelukkige in de huwelijksloterq toegestaan een huwelijk aan te gaan, Na het bereiken van dien leef tijd heeft zq alle aanspraken op de huwelijksgift verloren. De te trekken huwelijksgelden bedragen meer of minder, naarmate de klasse waarin men krachtens den graad van bloedverwant schap tot de leden is geplaatst. Reglementair is vastgesteld dat de graden van bloedverwantschap, waarin weesmeisjes of jongedochters tot een lid der Vereeniging moeten staan, om tot de loting te worden toegelaten, in drie klassen worden verdeeld. De huweiqksgiften bedragen: Voor een weesmeisje vallende in de Ie klasse f 5000.?, 2e klasse f4000.-, 3e klasse f3000.?. Voor een jongedochter vallende in de Ie klasse f4500.-, 2e klasse f3600. 3e klasse f 2750.?. Voor haar die in plaatsen buiten Neder land woonachtig zijn, maar niet te min ge rechtigd aan de loting deel te nemen, zqn de. te trekken bedragen vastgesteld op resp. f 1800.?, f 1560.?, f 1300.?, f 1620.?, f 1400.?, f 1170.-, f 1200.?, f 1000.?, f 900.?, f 1080.?, f 900.-, en f 810.?. Deze bedragen worden om de drie jaar verhoogd, door bijvoeging van de in dat tijdvak verkregen overschotten, gevormd uit wat jaarlijks van de ontvangsten overblijft, na aftrek van alle onkosten en het uitgeloot huwelijksgeld. Onder de vele bepalingen die ten aanzien van de trekking dezer huwelijksloterq regle mentair zijn vastgesteld, vindt men ook deze: dat de loting op den tweeden dag van het Poerimfeest (Israël. Lotenfeest) zou geschieden, ter herinnering aan de groote wonderen, waardoor de Algoede op dien dag het volk Israël een heeriqk lot deed ten deel vallen." De trekklngsdag van de Portugeesche huweiqksloterfl valt dit jaar op den 5en Maart. In den aanvang van dit artikel sprak ik van de eigenaardige karakteristieke plech tigheid waarmede de trekkingen van Santa Companhia de Dotar Orphas E Donzélas gepaard gaan. De trekkingen hebben zooals is gezegd, plaats in de Portugeesche synagoge. Om drie uur wordt het kerkgebouw ge oefening op te zetten, omdat de dominees wel wat los heenliepen over de zaken en niet goed in de hoeken veegden" en die dan plotseling voor het feit geplaatst wordt, dat ze... een zoogdier is, en van woede, over deze onomstootelflke waarheid, bqna stikt. En delieve Femke, de wittetulp, onder enkel roode boosroode hardroode" die de eerste vreugde in het leven van Woutertje bracht en zqn Muze werd; te ver zou het mij voeren, om In deze kleine ruimte iets meer van haar allen te vertellen. Doch het is ge noeg en we weten het en voelen het, Mul tatuli had .de vrouw" zeer lief en was op zijne wijze een middeleeuwsch- vrouwen vereerder. Er rest mij dan nu ook niets meer te doen dan nog eens mijn medelijden uit te spreken met de dames vooral, die, telkens en telkens weer, als ik dezer dagen mijn enthousiasme en warme vereering voor Multatuli uitte, mq met zoetsappige en lieve stemmen toevoegden: .O, ja schrijver, kunstenaar, hervormer, a la bonheur!... maar een goed mensch ?... te moet me niet kwalijk nemen, maar ik an geen sympathie voor hem voelen. Stumpers! Stakkers! herhaal ik, voelt ge dan niet, dat iemand nooit iets beteekenen kan als schrq ver, kunstenaar, hervormer, als hq niet in de eerste plaats een groot en goed mensch was, veel beter dan gij in uwe brave kleinburgCTiqkheid ? O, Multatuli, laat mij nog eens mogen zeggen, dat ik u heb liefgehad en bewonderd van het eerste oogenblik af, dat ik uw Max Havelaar begreep en dat ik voor U een altaar heb opgericht in mQne herinnering, waarop ik telkens weer bloemen hoop te strooien en wierook te branden! W. L. BOLDING H-G o E M A N s De Stille Goedheid Het zacht aanvaarden van de stille goedheid En leven's onnaspeuriqk-vreemden strijd, Als wintersche aarde zijn, die weet met vastheid, Zich tot de lente-ontvangenls bereid, En willig wachten waar in 't groote leven Voor het onwillig hart de vrede ligt, Naar 't leven neigend, er naar streven Altijd naar lichter verten zijn gericht, En dan te wezen een van God-vervulde, Ondanks beproeving, die de dagen stoort, Geluk en liefde, leed en dood te dulden, Door 't leven, zooals 't is, te zijn bekoord, Dat richt aanvaarden van die stille goedheid In leven's onvermfjdelrjken strijd, Doortrekt de dagen met een geur van zoetheid Zooals door kamer heen een bloem verspreidt. TONY DERlDDER iiifiitiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiii ifiifiiiiiiiifiiiiiiiiiiiitittiiitiitimiin Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. ? i ? ? :: VERHUIZEN MEUBELS BEWAREN E. J. VAN SCHAICK BOOTHSTRHAT UTRECHT opend. Steeds zqn vele gemeenteleden getuige van deze plechtigheid. Dok de afdeeling voor vrouwen, deze zitten in de Synagoge gescheiden van de mannelijke bezoekers, is meermalen druk bezet. Dan treden de bestuurderen van het ge nootschap, met den opperrabfjn en den voorlezer het kerkgebouw binnen. Zij begeven zich naar de theba, dat is een ruime vierkante verhooging waarop zich de zitplaatsen der voorlezers en de katheder, van welke gepredikt wordt be vinden. Allen scharen zich rond een soort tafel die op de verhooging staat. Deze is gedekt door een kostbaar kleed en daarop staan de veriegelde bussen waaruit de loten getrokken" worden. Behalve de voorlezer en de opperrabbijn, die hun ambtskleeding en een zijden steek dragen, zqn allen in zwart costuum gestoken en dragen hoog zijden hoeden. Door den voorlezer worden dan gebeden uitgesproken voor de zielerust der lega tarissen." Daarna heeft de trekking plaats. De loten worden uit de bussen gehaald door een knaapje dat niet ouder dan zeven jaar mag zqn en daartoe door het bestuur wordt aangewezen. Meestentijds is het knaapje een verpleegde uit het Portugeesche Jongensweeshuis. Het lot valt ten deel aan die weeze of jongedochter, wier naam het eerst uit de bus wordt getrokken. Het knaapje dat trekt" overhandigt het rolletje papier aan den opperrabbfln. Deze laat het, na er inzage van te hebben ge nomen bq alle bestuurderen circuleeren. Als het lot ten slotte in handen van den voorzitter is gekomen, leest deze den daarop vermelden naam met luider stemme voor, daarbij tevens het bedrag noemende dat de gelukkige getrokken heeft. De Portugeesche jongelingschap, is, voor zoover deze niet zelf aanwezig was, spoedig Ingelicht, welk weesmeisje of jongedochter, dank zij het grillige lot een begeerenswaardige partij" geworden Is. Dan zqn gedurende de eerste weken de huwelijksaanzoeken niet van de lucht. Is. S.ANTCROOS D L z iiiiiitimiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim Uit de Natuur door Jac. P. Thysse staat op pag. 12.