De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1920 20 maart pagina 1

20 maart 1920 – pagina 1

Dit is een ingescande tekst.

ff0. 8230 Zaterdag 20 Maart A* 1920 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van Prof. Dr. G. W. KERNRAMP Redacteuren: Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE CASTRO Jr., DrvFREDERIK VAN EEDEN, Mr. J. A. VAN HAMEL en H. SALOMONSON UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF Prijs per No. f 0.25. Per half jaar f 6.25. Abonn. loopen per jaar Redactie en Administratie: Keizersgracht 333, Amsterdam INHOUD: Bladz. 1: De Staatsgreep in Duitschland, door prof. dr. G. W. Kernkamp. Buitenl. Overzicht: Militarisme, door dr. G. W. C. Byvanck. Gezinsloon en Moederschapszorg, door dr. C. P. Gunning. 2: Oude Liefde, teekening van Jordaan. Krekelzang, door J. H. Speenhoff. Vizioen van Sirius, door ' dr. Frederik van Eeden. 3: Feuilleton: Droomerij, door G. de Muinck. 5: Voor Vrouwen (red. Elis. M. Rogge) Kiesdistricten voor Mannen en Vrouwen, doorW.WynaendtsFrancken-Dyserinck.Huwelijksrecht, door A. H. L. B. The American Girl, teekening van J. de Koster. Uit de Natuur: Duitsche Vogels, door Jac. P. Thijsse. 7: Der Passion niet in 1920, door dr. N. J. Singels. Jezus en de drie mannen van Versailles,' door mr. H. Giltay. 8: Schilderkunstkroniek, door A. Plasschaert. Het M. O. en de Doctors titel, door dr. J. Enklaar. De ContraRevolutie in Duitschland, teekening van George van Raemdonck. Nieuwe Engelsche Woordenboeken, door dr. Edw. B. Koster. 9: Financiën en Economie, door J. D. Santilhano. 10: Charivaria. 't Schietgat: Zeden in Zweden, door Melis Stoke. Uit het Kladschrift van Jantje. Dramatische Kroniek, door Top Naeff. 11: Op Amerongen, teekening door Joh. Braakensiek. Schaakspel, red. dr. A. G. Olland. Damrubriek, red. K. C. de Jonge. Bijvoegsel: De Staatsgreep in Duitsch land, teekening van Johan Braakensiek. DE STAATSGREEP IN DUITSCHLAND Veertien dagen geleden schreven wij hier, naar aanleiding van het proces Erzberger?Helfferich, over de reactie in Duitschland. Er waren toen reeds allerlei aanwij zingen, dat de jonkerpartij en haar aan hang zich begonnen te roeren: vergade ringen van tegenstanders werden in de war gestuurd; de Jodenhaat uitte zich weer allerongegênee/dst; een geëxalteerd jongmensch meende het vaderland te redden door een moordaanslag op Erz berger. Vlak daarna kwam de vechtpartij in Hotel Adlon, waarbij Prins Joachim van Pruisen zich onderscheidde; al is het nog niet uitgemaakt, dat bij het relletje aanstookte, zijne tegenwoordigheid erbij kan zelfs door hem niet worden ge loochend, die hem den hoogeren roem zouden willen betwisten, dat hij een Fransen officier een bloemenvaas of een champagneglas naar het hoofd heeft durven smijten. In den tijd van de Fransche revolutie ride de jeunesse dorée de ruiten van Jacobijnenclub in, ranselde de Jacobijnen af in de café's en zong in de lllllllllllllllltlIlltlllllMlltMIIIIIIIIIIIII'lllllllllll TIJDGENOOTEN MILITARISME Ik weet niet of het kopje: Buitenlandsch Overzicht nog hierboven prikt. Het is een al te grootsch uithargbord geweest voor dit onderhuis. Het moet op een geschikter plaats staan. Want de schrij ver dezer regelen wil wel erkennen: hl overziet noch het veelvuldige leven van ons binnenland tot de sportrubrieken en het aanhangsel over Nederlandsch Indiëtoe, noch mag hQ zich een profetische gids rekenen in de doolhoven en dwaalgangen van het buitenland. Hoe zou bij kunnen overzien! Laat staan: de kronkelpaden der diplomatie, maar zelfs de volle open zee der gebeurtenissen) Men stelt zich voor eenige passen verder te kunnen speuren dan het tijdstip van het oogenblik, daar valt een rukwind, jaagt plotseling de golven op en beneemt alle uitkijk voor wie niet op de hoogte troont van zfjn politisch zelfgevoel. O verzien l men ziet eenige worstelende koppen uitsteken uit het water, en ten hoogste heeft men gelegenheid eenige trekken te noteeren van die tegen wind en wér kampende gezichten. Daarom heb ik het veiliger gerekend deze onderhulsbespiegelingen bijeen te brengen onder den titel van Tijdgenooten; kop pen had ik hen kunnen noemen, maar ik theaters royalistische liederen. Maar zij deed dit eerst na Thermidor. De Pruisische jonkers en hunne geest verwanten onder de O.-W.'ers zijn dap perder. Zij drinken zich reeds een roes vóór de overwinning. In de weken, die aan den coup d'état van Kapp vooraf gingen, werden zij hoe langer hoe luid ruchtiger en onhebbelijker. Vermoedelijk is hun wel een wenk gegeven, dat er iets op til was en dat zij zich gereed moesten houden. Maar in het geheim van den aanslag zullen zij toch niet zijn ingewijd. Hoe onbekookt de poging tot een contrarevolutie ook geweest moge zijn, men zou aan de lawaaimakers en ruziezoekers van het slag van Prins Joachim en consorten nog te veel eer bewijzen door hun het vaderschap ervan toe te kennen. Ook de twee mannen, die zich aan het hoofd van die contrarevolutie hebben gesteld, dr. Kapp en generaal von Lüttwitz, kan men kwalijk voor de eigenlijke lei ders van de beweging houden. Het is ?wel mogelijk, dat iemand als Kapp er het initiatief toe heeft genomen: reeds tijdens den oorlog deed hij zich kennen als een conservatief AH-Duitscher van het hoogste karaat en als een Draufganger van de onvervaardste soort. Maar hij moet toch heelemaal van Lotje ge tikt zijn, wanneer hij het plan om de bestaande regeering omver te werpen heeft gevormd zonder de kopstukken van de conservatieve partij te hebben geraadpleegd en zich van hunne instem ming met zijne plannen te hebben ver zekerd. Achter een Kapp en een von Lüttwitz vermoedt men de figuren van Helfferich en Ludendoiff, gereed om voor den dag te komen als de zaak gelukt, maar die weg blijven schuilen bij tegenslag. Als politieke voorbereiding van den staatsgreep, om daarvoor stemming te maken, moeten dan gediend hebben: het proces Erzberger-Helfferich en het voor stel om de Nationale Vergadering in de volgende maand te ontbinden. Het proces, waarin Helfferich zich tegen de aanklacht van Erzberger moest verweren, bood de gelegenheid een der voormannen van de regeering door het slijk te halen en in hem die regeering zelve te treffen. In de proclamatie, die Kapp na zijn optreden als rijkskanselier uitvaardigde, leest men dan ook: De machtelooze regeering, zonder gezag en met corruptie behept, is niet in staat het gevaar te bezweren. Weg met die re geering, waarin een Erzberger de lei dende geest is!" Dat het door de conservatieven inge diende voorstel om de Nationale Verga dering reeds in dit voorjaar te ontbinden en verkiezingen voor een nieuwen Rijks dag uit te schrijven, zou worden ver worpen, konden zij voorzien. Hun toeleg met de indiening ervan zal wel hoofd zakelijk geweest zijn: propaganda te maken voor de meening, dat de Nationale Vergadering niet langer als de vertegen woordiging van het volk mocht worden beschouwd en aldus te rechtvaardigen de poging om de door die Nationale Vergadering gekozen regeering omver te werpen. De conservatieve staatslieden, van wie wij veronderstellen dat zij den beraam den coup d'état hebben goedgekeurd, moeten verder erop hebben gerekend, dat een groot deel van het Duitsche volk .dom genoeg is om de ellendige omstaniiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii vreesde een plagiaat tébegaan, en ook wou Ik wel de armen en been en geven, en een beetje atmosfeer om het geheel van den ge baren makenden mensch. Zoo bezat ik bij allen eenvoud van titel tegel|kertfjd alle vrijheid. Voor dit maal had ik gedacht het rozige, ronde gezicht van Erzberger te nemen in zijn strijd tegen het langer uitgerekte gelaat van Helfferich. Van Erzberger is namelijk nog wel iets te maken, omdat hij een fl Inke worste laar is geweest tegen het lot, toen het hem op den achtergrond van het leven had geplaatst. HQ hetft zich niet laten .plaatsen, maar zelf zin plaats willen innemen, en is vooruitgedrongen, overal bl en op de eerste rfj van den voorgrond, steeds goedgemoed, met een vroolQk gezicht in de benauwdheid en altoos een schalk. Eigenlijk is h f] de eenige karakterkop onder al de Muiters, Bauers, Eberts, Schelde- en andere Dutzendm armer van het tegenwoordig* régime in Duitschland, al maakt hQ waarlijk niet den Indruk van een edel karakter. Helfferich daartegenover: de scherpe man met zQn crjfers en statistieken met zQn vastgenepen lippen en zijn rechtlQnlg ge zicht en met zin zuren haat tegen den indringer van onderen op. Ja, dat was wel een uitlokkend sujet, die. twee in elkanders buurt te midden der golven van de wereld zee, grQnzende tegen elkaar. Maar voor 't oogenblik is de storm gaan razen in Berlijn en hQ blaast het mooie onderwerp weg. Zaterdagmorgen, 13 Maart, is het régime Ebe't-Noske nog vóór het krieken van het eerste lichtschijnsel uit de hoofdstadenden ze'el van het bestuur heengetrokken om elders, in Dresden en Stuttgart, de fortuin te zorkrn die in Berlijn plotseling staakte. De Rijksweer, bescherming der Regeering tegen opstand en verzet, had te kennen digheden, waaronder het leeft, te wijten aan de tegenwoordige regeering in plaats van aan de machthebbers vóór Novem ber 1918. In die berekening zullen zij zich wel niet hebben vergist. Maar al hadden zij nog veel beter redenen gehad om te mogen verwachten, dat de staatsgreep zou gelukken, dan nog vraagt men zich af, hoe zij op dit oogenblik Duitschland hebben durven blootstellen aan de ge volgen van een omwenteling, die de macht in handen der reactionairen zou hebben gespeeld. Al ware het maar alleen om den terug slag, dien zulk een gebeurtenis zou heb ben gehad op de houding der Entente tegenover Duitschland. Juist in de laatste maanden was die houding iets meer tegemoetkomend ge worden ; had met name in Engeland de overtuiging veld gewonnen, dat men, al ware het slechts uit welbegrepen eigen belang, het economisch herstel van Duitschland moest.trachten te bevorderen. Ware de cpntrarevolutie echter gelukt, dan zouden in de raadkamer der Entente weer de stemmen overheerscht hebben van tien, die altijd verkondigd hadden dat het Duitsche volk, ondanks den schijn van de democratie, in zijn wezen hetzelfde was gebleven als vóór de revolutie; dan zou de mogelijkheid om, zooal niet tot een belangrijke wijziging van de vredesbepalingen, dan toch tot een mildere toepassing daarvan te ge raken, voor geruimen tijd weer verdwe nen zijn. Maar de contrarevolutie is niet ge lukt dit staat thans reeds vast, hoe zeer men ook nog in onzekerheid moge verkeeren omtrent de werkelijke toe dracht der gebeurtenissen in Duitschland. Aanvankelijk liep alles glad van stapel. De overrompeling van Berlijn eere wien eere toekomt! geschiedde op de meest perfecte wijze. De troepen, die in en om de hoofdstad gelegerd waren, bleken geheel gewonnen te zijn voor de zaak van Dr. Kapp en de zijnen. Als een kudde verschrikte schapen sloeg de regeering op de vlucht. Intusschen, de eerste dag in Berlijn verliep al te vlot voor dt?contrarevolutie. Wat meer wrijving zou haar beter te stade zijn gekomen. Indien er tegenstand ware geboden, zou de contrarevolutie hare aanvankelijke overmacht hebben kunnen doen gelden en het verzet er tegen in zijne opkomst gefnuikt hebben. De Berlijners mogen generaal von Lütt witz althans dankbaar zijn, dat hij het voorbeeld van Napoleon III niet heeft gevolgd: toen Parijs betrekkelijk rustig bleef na den coup d tat van 2 Decem ber 1851, liet deze een bloedbad aan richten onder de nieuwsgierige menigte, die op de boulevards was samengestroomd; dat bracht voorgoed den schrik erin. In Berlijn kreeg men den tijd tot be zinning. En de berichten, die uit de overige gedeelten van het rijk inkwamen, toonden dat niet overal de overrompe ling even goed gelukt was als in de hoofdstad. In een aantal groote steden hadden de aanhangers van de contra revolutie zich tegelijk van de regeering willen meester maken. Dit gebeurde slechts in weinige; niet overal konden zij dan ook zulk een groote troepen macht op de been brengen als in Berlijn. Maar wat de ergste tegenslag was: gegeven dat zij niet van plan was de wapens op te nemen tegen de aanrukkende troepen uit ds omstreken van Berlijn; haar commandant Baron VOB Lüttwitz. door Noske aangesteld, bleek aan het hoofd te staan van de beweging, die zoo nog niet een omwenteling dan toch een omwending van het bestuur beoogde. Met uitzondering misschien van Noske, die zich een soort van sergeantenbravoure heeft aangewend, zijn het bescheiden menschen die aan het hoofd van Duitschland staan. Ebert heeft wel eens oogenbllkken gekend waarin hQ met emphase van de hoogte van een b»lcon een toespraak hield tot het volk en zich rood maakte in zQn gezicht en zijn korte armen over zijn gedrongen lichaam liet zwaaien. Maar dit zijn uitzonderingen geweest In momenten waarop hfj meende voor den dag te moeten komen. Over 't geheel genomen is hij de arbeid zame, betrouwbare Genosse gebleven,die meer door zQn zwijgen en zijn enkele woor den dan door zijn welbespraaktheid den eersten rang in zQn partQ heeft verworven. Bebel zeide van hem: wanneer Ebert ja zegt, dan is het ja; en als hQ neen heeft gezegd,. dan is hQ met geweld er niet van af te brengen. Dat hQ naar het Zuiden vertrok, naar Stuttgart, was een weloverlegde daad, ten be hoeve der blQvende eenheid van Duitschland. Er waren gevaren aan verbonden om de hoofdstad van het R {k te verlaten. Maar gevaren, die zQn er om onder de oogen te zien. Zoo heeft Thiers in 1871 Versailles tot zQn zetel gekozen en in Parijs de com mune la<en begaan. De vraag is cf door deze, oude, regeering BcrlQn zal zfjn te herwinnen. Wat de beweging onder Von Lüttwitz betreft, zij schijnt spoedig haar krachten te de overgroote meerderheid van de be ambten en arbeiders stelde zich resoluut tegenover de reactie en greep naar het middel van de algemeene staking. Zij liet zich niet misleiden door de phiases van de regeering van de daad", zooals Dr. Kapp het nieuwe bewind noemde. Zij liet zich evenmin bedotten door de gelogen berichten over den snellen voort gang der contrarevolutie .door het geheele land. Toen de door den staatsgreep gewekte tegenbeweging aanzwol, hielden de voor mannen der reactie zich schuil. Nu er geen eer te behalen en geen macht te verwerven viel, traden de echte pala dijnen van de conservatieve en monar chale idee niet in het krijt. Dr. Kapp bleef alleen in het veld: de Ridder van de Droevige Figuur. Maar al gelijkt de staatsgreep in menig opzicht op een Don Quisoterie, de ge volgen ervan kunnen voor Duitschland rampzalig worden. Toen wij straks over de redenen spra ken, die staatslieden met verantwoorde lijkheidsgevoel hadden moeten weer houden van een poging tot een contra revolutie, zeiden wij: al ware het maar alleen om den terugslag op de Entente l Evenzeer echter hadden de conserva tieve kunnen voorzien, dat een aanslag op de bestaande regeering de Spartakisten weder in actie zou brengen. Van die zijde dreigt thans het grootste gevaar voor de verdere ontwikkeling der gebeurtenissen in Duitschland. In Berlijn en andere groote steden, ook in het industriegebied van het Westen, maken de Spartakisten of Communisten, hoe men ze noemen wil, zich gereed de regeering in handen te nemen. Misschien wordt er op dit oogenblik reeds een felle burgeroorlog gevoerd en moeten de vijanden van gisteren, meerderheidssocialisten en conservatieven, tezamen front maken tegen de communisten. Zoo heeft dan ook ditmaal de reactie wér getoond, dat zij de beste gang maakster is voor revolutie en anarchie. KERNKAMP iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini GEZINSLOON OF MOEDER SCHAPSZORG ? door dr. C. P. GUNNING I GEZINSLOON Het mag een verblijdend verschijnsel worden genoemd dat het vraagstuk van een goede gezinszorg vanwege den Staat in den laatsten tQd steeds meer belangstelling trekt. Atlerwege gaat men aandacht wijden aan de vele problemen die hiermede samen hangen. Mocht ook vroeger reeds voor eiken staat een gezonde instandhouding van het gezin een levensbelang worden genoemd na de gruwzame oorlogsjaren die achter ons liggen, welke bovenal het familieleven heb ben geteisterd en ontwricht in welhaast elk land, zal niemand willen ontkennen dat hier een noodtoestand dreigt te ontstaan waarin voorzien moet worden. Terwijl des kundigen ons met naar het schflnt wiskundige zekerheid voor het ontstellende feit plaatsen dat Frankrijk niet meer te redden is omdat het zelfmoord pleegde in wat de kiemcel van iedereen staat vormt het gezin dreigt de toestand in andere landen binnen korten tQd niet veel rooskleuriger te worden. Ook in ons land. WJj kunnen ons ontslagen achten van de taak dit hier nader aan te toonen. Gegevens hieromtrent zrjn voor ieder gemakkeUk te verkrQgen. Trouwens zoohebben uitgeput. Zij was een verrassing en had als verrassing moeten slagen. Maar zQ liep al heel spoedig spaak. ZQ heeft de revolutlonnaire krachten tegen zich, al wat maatschappelijke beroering geeft in grooten stijl, moest zij missen. Het komt mQ voor dat zfj meer is een vooruitgeschoven voelen van reactionaire elementen dan dat zij drijfkracht heeft ge had in zichzelf. Kapp heeft een hoogen administratieven post bekleed en al-Duitsche brochures geschreven tegen Bethmann Hollweg; dat maakte iemand nog niet tot regent. Von Lüttwltz is wel de chef geweest van het leger van den Kroonprins in Frank rijk, maar hij is nooit voor een der eerste krachten der armee gehouden. Zijn officieren haalden onder elkander zijn geliefkoosd woord aan: .Das schiebt sich wohl d u r c h"; zoo was zijn uitdrukking, wanneer men er hem attent op maakte dat, volgens zijn ordonnantie, twee legerafdeelingen de zelfde route voor den marsch hadden ge kregen en zQ elkander in den weg zouden loopen. Ook thans heeft hQ misschien ge dacht: .Das schiebt sich wohl d u r c h ". En het dreigt fallkant uit te komen. De eerste mannen van de partij hebben zich op den achtergrond gehouden en blij ven daar: Lu dendot ff en Helfferich. Want men moge van Helfferich niet veel goeds denken; hQ weet wat hij doet en hQ is een be kwaam man. Het gevaar voor de orde in Duitschlatd, want deze laatste beweging in Berlijn, door den slag toegebracht aan het r gimeEbert en door de overal geproclameerde stakingen, doet de uiterste partijen overal in het land wederom het hoofd opsteken, de groote moeilijkheid voor het herstel van de orde is de onzekerheid waarmede de regeering, in het begin van 1919 opgetreden, het militarisme in Duitschland heeft behanAan onze Medewerkers De redactie acht het gewenscht, haren medewerkers en inzenders nadrukkelijk te verzoeken, voor hunne bijdragen zoo veel mogelijk rekening te houden met den voor het Weekblad meest geschikten om vang. Te lange artikelen leveren ver schillende bezwaren op, zijn ook voor de lezers veel minder aantrekkelijk. De normale afmeting van artikelen moet op ten hoogste 1500 woorden, en, die van Feuilletons op ten hoogste 2000 woorden worden gesteld. Van met potlood geschreven bijdragen kan de redactie geen kennis nemen; evenmin van die bijdragen waarvan het papier aan beide zijden is beschreven. Zoo mogelijk, gelieven de inzenders ge typte copie in te zenden. Alle inzendingen moeten geadresseerd worden: Aan het Secretariaat der Redactie van De Amsterdammer", Week blad voor Nederland, Keizers gracht 333, Amsterdam, zonder vermelding van persoonsnamen. Eventueele vragen over drukproeven, overdrukken, tijdstip van plaatsing e. d. eveneens en uitsluitend te richten tot nhet Secretariaat". als wQ reeds opmerkten over het feit dat het gezin er in dezen tQd zonder steun in eenigerlei vorm niet .komen kan" is men het eens. Geen partij of zQ plaatst gezins zorg op haar programma. O /er den vorm dezer gezinszorg is men het echter helaas niet eens ja dreigt men het hoe langer hoe meer oneens te worden. Dat daarbij het lijdend voorwerp, het gezin, allerminst ge baat is behoeft zeker geen betoog. Want terwijl ieder het er roerend mee eens is dat er iets" gebeuren moet, is het resultaat vooralsnog dat er niets" gebeurt. Dit valt te meer te betreuren waar de ver schillende partrjen toch dichter b) elkaar slaan, dan op het eerste gezicht kan worden vermoed. Men ziet te veel op de verschillen en valt die heftig aan. Datgene waarin men overeenstemt (wat toch altfld meer waarde heef tl) ziet men ook hier over het hoofd. Daarbij komt dat het vraagstuk van zeer ingewikkelden aard is en deskundigen hier helaas nog weinig voorlichting hebben gegeven, waar dit zoo is boude men het ondergeteekende ten goede als hij een be scheiden poging wil doen hier eenig mis verstand uit den weg te ruimen. Kort samengevat kan men drie groepen onderschelden. De eerste groep wil de ge zinszorg alleen in het negatieve zoeken. Zf wil een veel sterker progressie van belas tingaftrek voor de grootere gezinnen. In het uit te keeren loon worde geen verschil ge maakt tusschen gehuwden, ongehuwden, gezinshoofden enz. Zij voelt aleen voor het zoogenaamde absolute gezinsloon"; d.w.z. het loon worde steeds zóó berekend dat een normaal gezin er van kan rondkomen. WQ laten hier de moeilijkheid rusten die direct ontstaat wanneer men nader wil aan geven wat een .normaal" gezin is. BQ de zeer hooge kosten voor levensonderhoud maakt het terstond al een groot verschil of men drie dan wel zes kinderen heeft. De staat heeft er dan toch zeker belang bij dat zij die een gezin van zes (of meer) kinderen willen vormen daartoe eenige mogelflkheld zien. Berekent men het absolute gezinsloon naar een gezin van b. v. 3 kinderen, dan blijft het voor de grootere gezinnen die men juist wilde helpen even moeilijk (om niet te zeggen onmogelijk) om rond te komen als thans; en bovendien zou men ook dan reeds (en dat geldt dus des te meer wandeld. Men heeft den moed gemist om de nederlaag te (erkennen, geleden tegenover een wereld in wapenen. Alle schuld is geweten aan Wilson met zijn veertien artikelen, daarmede heeft h| Duitschland genoopt den vrede aan de wereld te geven, waarop dat land, ont wapend, op gruwelijke wijze bedrogen is geworden. Voet voor voet slechts heeft men toege geven en eerst wanneer de Entente-mogend heden den schroef hebben aangezet. Hoelang heeft men niet uitgesteld maatregelen te nemen om de Duitsche troepen In Koerland, een verwilderd leger, grootendeels van militaire avonturiers, naar het vaderland te doen terugkeerenl Het heeft tot het begin van dit jaar geduurd; en een deel van die troepen zQn thans uit Döberitz tegen Berlijn opgerukt. Wat is er niet aanhoudend voorgevallen in het hotel Adlon te Berl|n tegen de mili taire missies der Entente.! Wat is niet van alle gelegenheden gebruik gemaakt om tegen over de democratie het leger in de hoogte te steken! In de laatste dagen is dat soort van verschijnselen al toegenomen, terwQl er geen enkele vrijwillige daad van de re geering tegenover stond om het net van militaire illusies te verbreken. De regeering, eerlijk genoeg zoover als politieke eerlijkheid gaat, miste een krachtige oprechtheid van handelen en Noske is een dubbelzinnig per soon geweest. Thiers had te Versailles de generaals op zrjn hand, dat heeft geleld tot burgeroorlog en het regime van maarschalk Mac-Mahon. Op het eind is er toch iets terechtgekomen. Maar dit Ebert-régime waaraan geen enkele man van prestige op 't oogenblik deel neemt, waarop steunt het dan op veel goeden wil, die zich niet anders in daden ka» om zet ten dan wederom met behulpvan het militairisme? W. O. C. B Y v A N c K

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl