Historisch Archief 1877-1940
ff0. 8230
Zaterdag 20 Maart
A* 1920
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Onder Hoofdredactie van Prof. Dr. G. W. KERNRAMP
Redacteuren: Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE CASTRO Jr., DrvFREDERIK VAN EEDEN, Mr. J. A. VAN HAMEL en H. SALOMONSON
UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF
Prijs per No. f 0.25. Per half jaar f 6.25. Abonn. loopen per jaar
Redactie en Administratie: Keizersgracht 333, Amsterdam
INHOUD: Bladz. 1: De Staatsgreep in
Duitschland, door prof. dr. G. W.
Kernkamp. Buitenl. Overzicht: Militarisme,
door dr. G. W. C. Byvanck.
Gezinsloon en Moederschapszorg, door dr. C.
P. Gunning. 2: Oude Liefde, teekening
van Jordaan. Krekelzang, door J. H.
Speenhoff. Vizioen van Sirius, door '
dr. Frederik van Eeden. 3: Feuilleton:
Droomerij, door G. de Muinck. 5:
Voor Vrouwen (red. Elis. M. Rogge)
Kiesdistricten voor Mannen en Vrouwen,
doorW.WynaendtsFrancken-Dyserinck.Huwelijksrecht, door A. H. L. B. The
American Girl, teekening van J. de
Koster. Uit de Natuur: Duitsche
Vogels, door Jac. P. Thijsse. 7: Der
Passion niet in 1920, door dr. N. J.
Singels. Jezus en de drie mannen
van Versailles,' door mr. H. Giltay.
8: Schilderkunstkroniek, door A.
Plasschaert. Het M. O. en de Doctors
titel, door dr. J. Enklaar. De
ContraRevolutie in Duitschland, teekening van
George van Raemdonck. Nieuwe
Engelsche Woordenboeken, door dr.
Edw. B. Koster. 9: Financiën en
Economie, door J. D. Santilhano. 10:
Charivaria. 't Schietgat: Zeden in
Zweden, door Melis Stoke. Uit het
Kladschrift van Jantje. Dramatische
Kroniek, door Top Naeff. 11: Op
Amerongen, teekening door Joh.
Braakensiek. Schaakspel, red. dr. A. G.
Olland. Damrubriek, red. K. C. de
Jonge.
Bijvoegsel: De Staatsgreep in Duitsch
land, teekening van Johan Braakensiek.
DE STAATSGREEP IN
DUITSCHLAND
Veertien dagen geleden schreven wij
hier, naar aanleiding van het proces
Erzberger?Helfferich, over de reactie in
Duitschland.
Er waren toen reeds allerlei aanwij
zingen, dat de jonkerpartij en haar aan
hang zich begonnen te roeren: vergade
ringen van tegenstanders werden in de
war gestuurd; de Jodenhaat uitte zich
weer allerongegênee/dst; een geëxalteerd
jongmensch meende het vaderland te
redden door een moordaanslag op Erz
berger.
Vlak daarna kwam de vechtpartij in
Hotel Adlon, waarbij Prins Joachim van
Pruisen zich onderscheidde; al is het
nog niet uitgemaakt, dat bij het relletje
aanstookte, zijne tegenwoordigheid erbij
kan zelfs door hem niet worden ge
loochend, die hem den hoogeren roem
zouden willen betwisten, dat hij een
Fransen officier een bloemenvaas of een
champagneglas naar het hoofd heeft
durven smijten.
In den tijd van de Fransche revolutie
ride de jeunesse dorée de ruiten van
Jacobijnenclub in, ranselde de
Jacobijnen af in de café's en zong in de
lllllllllllllllltlIlltlllllMlltMIIIIIIIIIIIII'lllllllllll
TIJDGENOOTEN
MILITARISME
Ik weet niet of het kopje:
Buitenlandsch Overzicht nog hierboven
prikt. Het is een al te grootsch uithargbord
geweest voor dit onderhuis. Het moet op
een geschikter plaats staan. Want de schrij
ver dezer regelen wil wel erkennen: hl
overziet noch het veelvuldige leven van
ons binnenland tot de sportrubrieken en het
aanhangsel over Nederlandsch Indiëtoe,
noch mag hQ zich een profetische gids
rekenen in de doolhoven en dwaalgangen
van het buitenland.
Hoe zou bij kunnen overzien! Laat staan:
de kronkelpaden der diplomatie, maar zelfs
de volle open zee der gebeurtenissen) Men
stelt zich voor eenige passen verder te
kunnen speuren dan het tijdstip van het
oogenblik, daar valt een rukwind, jaagt
plotseling de golven op en beneemt alle
uitkijk voor wie niet op de hoogte troont
van zfjn politisch zelfgevoel. O verzien l men
ziet eenige worstelende koppen uitsteken
uit het water, en ten hoogste heeft men
gelegenheid eenige trekken te noteeren van
die tegen wind en wér kampende gezichten.
Daarom heb ik het veiliger gerekend deze
onderhulsbespiegelingen bijeen te brengen
onder den titel van Tijdgenooten; kop
pen had ik hen kunnen noemen, maar ik
theaters royalistische liederen. Maar zij
deed dit eerst na Thermidor.
De Pruisische jonkers en hunne geest
verwanten onder de O.-W.'ers zijn dap
perder. Zij drinken zich reeds een roes
vóór de overwinning. In de weken, die
aan den coup d'état van Kapp vooraf
gingen, werden zij hoe langer hoe luid
ruchtiger en onhebbelijker.
Vermoedelijk is hun wel een wenk
gegeven, dat er iets op til was en dat
zij zich gereed moesten houden. Maar
in het geheim van den aanslag zullen
zij toch niet zijn ingewijd. Hoe
onbekookt de poging tot een contrarevolutie
ook geweest moge zijn, men zou aan de
lawaaimakers en ruziezoekers van het
slag van Prins Joachim en consorten
nog te veel eer bewijzen door hun het
vaderschap ervan toe te kennen.
Ook de twee mannen, die zich aan
het hoofd van die contrarevolutie hebben
gesteld, dr. Kapp en generaal von Lüttwitz,
kan men kwalijk voor de eigenlijke lei
ders van de beweging houden. Het is
?wel mogelijk, dat iemand als Kapp er
het initiatief toe heeft genomen: reeds
tijdens den oorlog deed hij zich kennen
als een conservatief AH-Duitscher van
het hoogste karaat en als een
Draufganger van de onvervaardste soort. Maar
hij moet toch heelemaal van Lotje ge
tikt zijn, wanneer hij het plan om de
bestaande regeering omver te werpen
heeft gevormd zonder de kopstukken
van de conservatieve partij te hebben
geraadpleegd en zich van hunne instem
ming met zijne plannen te hebben ver
zekerd.
Achter een Kapp en een von Lüttwitz
vermoedt men de figuren van Helfferich
en Ludendoiff, gereed om voor den dag
te komen als de zaak gelukt, maar die
weg blijven schuilen bij tegenslag.
Als politieke voorbereiding van den
staatsgreep, om daarvoor stemming te
maken, moeten dan gediend hebben: het
proces Erzberger-Helfferich en het voor
stel om de Nationale Vergadering in de
volgende maand te ontbinden.
Het proces, waarin Helfferich zich
tegen de aanklacht van Erzberger moest
verweren, bood de gelegenheid een der
voormannen van de regeering door het
slijk te halen en in hem die regeering
zelve te treffen. In de proclamatie, die
Kapp na zijn optreden als rijkskanselier
uitvaardigde, leest men dan ook: De
machtelooze regeering, zonder gezag en
met corruptie behept, is niet in staat het
gevaar te bezweren. Weg met die re
geering, waarin een Erzberger de lei
dende geest is!"
Dat het door de conservatieven inge
diende voorstel om de Nationale Verga
dering reeds in dit voorjaar te ontbinden
en verkiezingen voor een nieuwen Rijks
dag uit te schrijven, zou worden ver
worpen, konden zij voorzien. Hun toeleg
met de indiening ervan zal wel hoofd
zakelijk geweest zijn: propaganda te
maken voor de meening, dat de Nationale
Vergadering niet langer als de vertegen
woordiging van het volk mocht worden
beschouwd en aldus te rechtvaardigen
de poging om de door die Nationale
Vergadering gekozen regeering omver te
werpen.
De conservatieve staatslieden, van wie
wij veronderstellen dat zij den beraam
den coup d'état hebben goedgekeurd,
moeten verder erop hebben gerekend,
dat een groot deel van het Duitsche volk
.dom genoeg is om de ellendige
omstaniiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
vreesde een plagiaat tébegaan, en ook wou
Ik wel de armen en been en geven, en een
beetje atmosfeer om het geheel van den ge
baren makenden mensch. Zoo bezat ik bij
allen eenvoud van titel tegel|kertfjd alle
vrijheid.
Voor dit maal had ik gedacht het rozige,
ronde gezicht van Erzberger te nemen in
zijn strijd tegen het langer uitgerekte gelaat
van Helfferich. Van Erzberger is namelijk nog
wel iets te maken, omdat hij een fl Inke worste
laar is geweest tegen het lot, toen het hem op
den achtergrond van het leven had geplaatst.
HQ hetft zich niet laten .plaatsen, maar
zelf zin plaats willen innemen, en is
vooruitgedrongen, overal bl en op de eerste
rfj van den voorgrond, steeds goedgemoed,
met een vroolQk gezicht in de benauwdheid
en altoos een schalk. Eigenlijk is h f] de
eenige karakterkop onder al de Muiters,
Bauers, Eberts, Schelde- en andere
Dutzendm armer van het tegenwoordig* régime in
Duitschland, al maakt hQ waarlijk niet den
Indruk van een edel karakter.
Helfferich daartegenover: de scherpe man
met zQn crjfers en statistieken met zQn
vastgenepen lippen en zijn rechtlQnlg ge
zicht en met zin zuren haat tegen den
indringer van onderen op. Ja, dat was wel
een uitlokkend sujet, die. twee in elkanders
buurt te midden der golven van de wereld
zee, grQnzende tegen elkaar.
Maar voor 't oogenblik is de storm gaan
razen in Berlijn en hQ blaast het mooie
onderwerp weg.
Zaterdagmorgen, 13 Maart, is het régime
Ebe't-Noske nog vóór het krieken van het
eerste lichtschijnsel uit de hoofdstadenden
ze'el van het bestuur heengetrokken om
elders, in Dresden en Stuttgart, de fortuin
te zorkrn die in Berlijn plotseling staakte.
De Rijksweer, bescherming der Regeering
tegen opstand en verzet, had te kennen
digheden, waaronder het leeft, te wijten
aan de tegenwoordige regeering in plaats
van aan de machthebbers vóór Novem
ber 1918.
In die berekening zullen zij zich wel
niet hebben vergist. Maar al hadden zij
nog veel beter redenen gehad om te
mogen verwachten, dat de staatsgreep
zou gelukken, dan nog vraagt men zich
af, hoe zij op dit oogenblik Duitschland
hebben durven blootstellen aan de ge
volgen van een omwenteling, die de
macht in handen der reactionairen zou
hebben gespeeld.
Al ware het maar alleen om den terug
slag, dien zulk een gebeurtenis zou heb
ben gehad op de houding der Entente
tegenover Duitschland.
Juist in de laatste maanden was die
houding iets meer tegemoetkomend ge
worden ; had met name in Engeland de
overtuiging veld gewonnen, dat men, al
ware het slechts uit welbegrepen eigen
belang, het economisch herstel van
Duitschland moest.trachten te bevorderen.
Ware de cpntrarevolutie echter gelukt,
dan zouden in de raadkamer der Entente
weer de stemmen overheerscht hebben
van tien, die altijd verkondigd hadden
dat het Duitsche volk, ondanks den
schijn van de democratie, in zijn wezen
hetzelfde was gebleven als vóór de
revolutie; dan zou de mogelijkheid om,
zooal niet tot een belangrijke wijziging
van de vredesbepalingen, dan toch tot
een mildere toepassing daarvan te ge
raken, voor geruimen tijd weer verdwe
nen zijn.
Maar de contrarevolutie is niet ge
lukt dit staat thans reeds vast, hoe
zeer men ook nog in onzekerheid moge
verkeeren omtrent de werkelijke toe
dracht der gebeurtenissen in Duitschland.
Aanvankelijk liep alles glad van stapel.
De overrompeling van Berlijn eere
wien eere toekomt! geschiedde op
de meest perfecte wijze. De troepen, die
in en om de hoofdstad gelegerd waren,
bleken geheel gewonnen te zijn voor de
zaak van Dr. Kapp en de zijnen. Als
een kudde verschrikte schapen sloeg de
regeering op de vlucht.
Intusschen, de eerste dag in Berlijn
verliep al te vlot voor dt?contrarevolutie.
Wat meer wrijving zou haar beter te
stade zijn gekomen. Indien er tegenstand
ware geboden, zou de contrarevolutie
hare aanvankelijke overmacht hebben
kunnen doen gelden en het verzet er
tegen in zijne opkomst gefnuikt hebben.
De Berlijners mogen generaal von Lütt
witz althans dankbaar zijn, dat hij het
voorbeeld van Napoleon III niet heeft
gevolgd: toen Parijs betrekkelijk rustig
bleef na den coup d tat van 2 Decem
ber 1851, liet deze een bloedbad aan
richten onder de nieuwsgierige menigte,
die op de boulevards was
samengestroomd; dat bracht voorgoed den
schrik erin.
In Berlijn kreeg men den tijd tot be
zinning. En de berichten, die uit de
overige gedeelten van het rijk inkwamen,
toonden dat niet overal de overrompe
ling even goed gelukt was als in de
hoofdstad. In een aantal groote steden
hadden de aanhangers van de contra
revolutie zich tegelijk van de regeering
willen meester maken. Dit gebeurde
slechts in weinige; niet overal konden
zij dan ook zulk een groote troepen
macht op de been brengen als in Berlijn.
Maar wat de ergste tegenslag was:
gegeven dat zij niet van plan was de
wapens op te nemen tegen de aanrukkende
troepen uit ds omstreken van Berlijn; haar
commandant Baron VOB Lüttwitz. door Noske
aangesteld, bleek aan het hoofd te staan
van de beweging, die zoo nog niet een
omwenteling dan toch een omwending van
het bestuur beoogde.
Met uitzondering misschien van Noske,
die zich een soort van sergeantenbravoure
heeft aangewend, zijn het bescheiden
menschen die aan het hoofd van Duitschland
staan.
Ebert heeft wel eens oogenbllkken gekend
waarin hQ met emphase van de hoogte van
een b»lcon een toespraak hield tot het volk
en zich rood maakte in zQn gezicht en zijn
korte armen over zijn gedrongen lichaam
liet zwaaien. Maar dit zijn uitzonderingen
geweest In momenten waarop hfj meende
voor den dag te moeten komen.
Over 't geheel genomen is hij de arbeid
zame, betrouwbare Genosse gebleven,die
meer door zQn zwijgen en zijn enkele woor
den dan door zijn welbespraaktheid den
eersten rang in zQn partQ heeft verworven.
Bebel zeide van hem: wanneer Ebert ja zegt,
dan is het ja; en als hQ neen heeft gezegd,.
dan is hQ met geweld er niet van af te
brengen.
Dat hQ naar het Zuiden vertrok, naar
Stuttgart, was een weloverlegde daad, ten be
hoeve der blQvende eenheid van Duitschland.
Er waren gevaren aan verbonden om de
hoofdstad van het R {k te verlaten. Maar
gevaren, die zQn er om onder de oogen
te zien. Zoo heeft Thiers in 1871 Versailles
tot zQn zetel gekozen en in Parijs de com
mune la<en begaan. De vraag is cf door
deze, oude, regeering BcrlQn zal zfjn te
herwinnen.
Wat de beweging onder Von Lüttwitz
betreft, zij schijnt spoedig haar krachten te
de overgroote meerderheid van de be
ambten en arbeiders stelde zich resoluut
tegenover de reactie en greep naar het
middel van de algemeene staking. Zij
liet zich niet misleiden door de phiases
van de regeering van de daad", zooals
Dr. Kapp het nieuwe bewind noemde.
Zij liet zich evenmin bedotten door de
gelogen berichten over den snellen voort
gang der contrarevolutie .door het
geheele land.
Toen de door den staatsgreep gewekte
tegenbeweging aanzwol, hielden de voor
mannen der reactie zich schuil. Nu er
geen eer te behalen en geen macht te
verwerven viel, traden de echte pala
dijnen van de conservatieve en monar
chale idee niet in het krijt. Dr. Kapp
bleef alleen in het veld: de Ridder van
de Droevige Figuur.
Maar al gelijkt de staatsgreep in menig
opzicht op een Don Quisoterie, de ge
volgen ervan kunnen voor Duitschland
rampzalig worden.
Toen wij straks over de redenen spra
ken, die staatslieden met verantwoorde
lijkheidsgevoel hadden moeten weer
houden van een poging tot een contra
revolutie, zeiden wij: al ware het maar
alleen om den terugslag op de Entente l
Evenzeer echter hadden de conserva
tieve kunnen voorzien, dat een aanslag
op de bestaande regeering de
Spartakisten weder in actie zou brengen.
Van die zijde dreigt thans het grootste
gevaar voor de verdere ontwikkeling der
gebeurtenissen in Duitschland. In Berlijn
en andere groote steden, ook in het
industriegebied van het Westen, maken
de Spartakisten of Communisten, hoe
men ze noemen wil, zich gereed de
regeering in handen te nemen. Misschien
wordt er op dit oogenblik reeds een
felle burgeroorlog gevoerd en moeten
de vijanden van gisteren,
meerderheidssocialisten en conservatieven, tezamen
front maken tegen de communisten.
Zoo heeft dan ook ditmaal de reactie
wér getoond, dat zij de beste gang
maakster is voor revolutie en anarchie.
KERNKAMP
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
GEZINSLOON OF MOEDER
SCHAPSZORG ?
door dr. C. P. GUNNING
I
GEZINSLOON
Het mag een verblijdend verschijnsel
worden genoemd dat het vraagstuk van een
goede gezinszorg vanwege den Staat in den
laatsten tQd steeds meer belangstelling trekt.
Atlerwege gaat men aandacht wijden aan de
vele problemen die hiermede samen hangen.
Mocht ook vroeger reeds voor eiken staat
een gezonde instandhouding van het gezin
een levensbelang worden genoemd na
de gruwzame oorlogsjaren die achter ons
liggen, welke bovenal het familieleven heb
ben geteisterd en ontwricht in welhaast elk
land, zal niemand willen ontkennen dat
hier een noodtoestand dreigt te ontstaan
waarin voorzien moet worden. Terwijl des
kundigen ons met naar het schflnt wiskundige
zekerheid voor het ontstellende feit plaatsen
dat Frankrijk niet meer te redden is omdat
het zelfmoord pleegde in wat de kiemcel
van iedereen staat vormt het gezin
dreigt de toestand in andere landen binnen
korten tQd niet veel rooskleuriger te worden.
Ook in ons land. WJj kunnen ons ontslagen
achten van de taak dit hier nader aan te
toonen. Gegevens hieromtrent zrjn voor ieder
gemakkeUk te verkrQgen. Trouwens
zoohebben uitgeput. Zij was een verrassing en
had als verrassing moeten slagen. Maar zQ
liep al heel spoedig spaak. ZQ heeft de
revolutlonnaire krachten tegen zich, al wat
maatschappelijke beroering geeft in grooten
stijl, moest zij missen.
Het komt mQ voor dat zfj meer is een
vooruitgeschoven voelen van reactionaire
elementen dan dat zij drijfkracht heeft ge
had in zichzelf. Kapp heeft een hoogen
administratieven post bekleed en al-Duitsche
brochures geschreven tegen Bethmann
Hollweg; dat maakte iemand nog niet tot
regent. Von Lüttwltz is wel de chef geweest
van het leger van den Kroonprins in Frank
rijk, maar hij is nooit voor een der eerste
krachten der armee gehouden. Zijn officieren
haalden onder elkander zijn geliefkoosd
woord aan: .Das schiebt sich wohl
d u r c h"; zoo was zijn uitdrukking, wanneer
men er hem attent op maakte dat, volgens
zijn ordonnantie, twee legerafdeelingen de
zelfde route voor den marsch hadden ge
kregen en zQ elkander in den weg zouden
loopen. Ook thans heeft hQ misschien ge
dacht: .Das schiebt sich wohl
d u r c h ". En het dreigt fallkant uit te komen.
De eerste mannen van de partij hebben
zich op den achtergrond gehouden en blij ven
daar: Lu dendot ff en Helfferich. Want men
moge van Helfferich niet veel goeds denken;
hQ weet wat hij doet en hQ is een be
kwaam man.
Het gevaar voor de orde in Duitschlatd,
want deze laatste beweging in Berlijn, door
den slag toegebracht aan het r
gimeEbert en door de overal geproclameerde
stakingen, doet de uiterste partijen overal
in het land wederom het hoofd opsteken,
de groote moeilijkheid voor het herstel van
de orde is de onzekerheid waarmede de
regeering, in het begin van 1919 opgetreden,
het militarisme in Duitschland heeft
behanAan onze Medewerkers
De redactie acht het gewenscht, haren
medewerkers en inzenders nadrukkelijk
te verzoeken, voor hunne bijdragen zoo
veel mogelijk rekening te houden met den
voor het Weekblad meest geschikten om
vang. Te lange artikelen leveren ver
schillende bezwaren op, zijn ook voor
de lezers veel minder aantrekkelijk. De
normale afmeting van artikelen moet
op ten hoogste 1500 woorden, en, die
van Feuilletons op ten hoogste 2000
woorden worden gesteld.
Van met potlood geschreven bijdragen
kan de redactie geen kennis nemen;
evenmin van die bijdragen waarvan het
papier aan beide zijden is beschreven.
Zoo mogelijk, gelieven de inzenders ge
typte copie in te zenden.
Alle inzendingen moeten
geadresseerd worden: Aan
het Secretariaat der Redactie
van De Amsterdammer", Week
blad voor Nederland, Keizers
gracht 333, Amsterdam, zonder
vermelding van persoonsnamen.
Eventueele vragen over drukproeven,
overdrukken, tijdstip van plaatsing e. d.
eveneens en uitsluitend te richten tot nhet
Secretariaat".
als wQ reeds opmerkten over het feit dat
het gezin er in dezen tQd zonder steun in
eenigerlei vorm niet .komen kan" is men
het eens. Geen partij of zQ plaatst gezins
zorg op haar programma. O /er den vorm
dezer gezinszorg is men het echter helaas
niet eens ja dreigt men het hoe langer
hoe meer oneens te worden. Dat daarbij het
lijdend voorwerp, het gezin, allerminst ge
baat is behoeft zeker geen betoog. Want
terwijl ieder het er roerend mee eens is dat
er iets" gebeuren moet, is het resultaat
vooralsnog dat er niets" gebeurt.
Dit valt te meer te betreuren waar de ver
schillende partrjen toch dichter b) elkaar
slaan, dan op het eerste gezicht kan worden
vermoed. Men ziet te veel op de verschillen
en valt die heftig aan. Datgene waarin men
overeenstemt (wat toch altfld meer waarde
heef tl) ziet men ook hier over het hoofd.
Daarbij komt dat het vraagstuk van zeer
ingewikkelden aard is en deskundigen hier
helaas nog weinig voorlichting hebben
gegeven, waar dit zoo is boude men het
ondergeteekende ten goede als hij een be
scheiden poging wil doen hier eenig mis
verstand uit den weg te ruimen.
Kort samengevat kan men drie groepen
onderschelden. De eerste groep wil de ge
zinszorg alleen in het negatieve zoeken. Zf
wil een veel sterker progressie van belas
tingaftrek voor de grootere gezinnen. In het
uit te keeren loon worde geen verschil ge
maakt tusschen gehuwden, ongehuwden,
gezinshoofden enz. Zij voelt aleen voor het
zoogenaamde absolute gezinsloon"; d.w.z.
het loon worde steeds zóó berekend dat
een normaal gezin er van kan rondkomen.
WQ laten hier de moeilijkheid rusten die
direct ontstaat wanneer men nader wil aan
geven wat een .normaal" gezin is. BQ de
zeer hooge kosten voor levensonderhoud
maakt het terstond al een groot verschil
of men drie dan wel zes kinderen heeft. De
staat heeft er dan toch zeker belang bij dat
zij die een gezin van zes (of meer) kinderen
willen vormen daartoe eenige mogelflkheld
zien. Berekent men het absolute gezinsloon
naar een gezin van b. v. 3 kinderen, dan
blijft het voor de grootere gezinnen die
men juist wilde helpen even moeilijk
(om niet te zeggen onmogelijk) om rond te
komen als thans; en bovendien zou men ook
dan reeds (en dat geldt dus des te meer
wandeld. Men heeft den moed gemist om de
nederlaag te (erkennen, geleden tegenover
een wereld in wapenen.
Alle schuld is geweten aan Wilson met
zijn veertien artikelen, daarmede heeft h|
Duitschland genoopt den vrede aan de
wereld te geven, waarop dat land, ont
wapend, op gruwelijke wijze bedrogen is
geworden.
Voet voor voet slechts heeft men toege
geven en eerst wanneer de Entente-mogend
heden den schroef hebben aangezet. Hoelang
heeft men niet uitgesteld maatregelen te
nemen om de Duitsche troepen In Koerland,
een verwilderd leger, grootendeels van
militaire avonturiers, naar het vaderland te
doen terugkeerenl Het heeft tot het begin
van dit jaar geduurd; en een deel van die
troepen zQn thans uit Döberitz tegen Berlijn
opgerukt.
Wat is er niet aanhoudend voorgevallen
in het hotel Adlon te Berl|n tegen de mili
taire missies der Entente.! Wat is niet van
alle gelegenheden gebruik gemaakt om tegen
over de democratie het leger in de hoogte
te steken! In de laatste dagen is dat soort
van verschijnselen al toegenomen, terwQl
er geen enkele vrijwillige daad van de re
geering tegenover stond om het net van
militaire illusies te verbreken. De regeering,
eerlijk genoeg zoover als politieke eerlijkheid
gaat, miste een krachtige oprechtheid van
handelen en Noske is een dubbelzinnig per
soon geweest.
Thiers had te Versailles de generaals op
zrjn hand, dat heeft geleld tot burgeroorlog
en het regime van maarschalk Mac-Mahon.
Op het eind is er toch iets terechtgekomen.
Maar dit Ebert-régime waaraan geen enkele
man van prestige op 't oogenblik deel neemt,
waarop steunt het dan op veel goeden wil,
die zich niet anders in daden ka» om zet ten dan
wederom met behulpvan het militairisme?
W. O. C. B Y v A N c K