20 Maart '20. No. 2230 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Kiesdistricten voor Mannen en Vrouwen Het tijdschrift Gemeentebelangen" gaf in het nummer van 5 Febr. j.l. eenlge be schouwingen, naar aanleiding van het feit dat Ged. Staten van Overijssel onlangs be zwaar maakten tegen een verzoek van B. en W. van Hasselt, om de gemeente in af zonderlijke stemdistrlcten voor mannen en vrouwen te verdeelen. Een voorstel, dat alleszins dwaas was. Daarentegen verdient het voorstel van bovengenoemd blad om de biljetten van vrouwen en mannen in afzon derlijke bussen te verzamelen m i. aanbe veling. De redactie lichtte het aldus toe: Men komt dan te weten, hoe de mannen en hoe de vrouwen hebben gestemd en kan dan vergelfken, wat bijzonder interessant is. In Duitschland heeft men dit hier en daar reeds gedaan bij de verkiezingen voor de Nationale Vergadering en het heeft zeer in teressante gegevens opgeleverd. Naar onze meening is de handelwijze niet in strijd met de wet, ook niet met de geheimhouding, en verdient zij dus alle aanbeveling." Ik stel voorop dat ik geenszins behoor tot haar, die ook maar een oogenbllk bang zQn dat het vrouwenkiesrecht nog wel eens zou kunnen worden teruggenomen, zoolang het niet in de grondwet staat. Dat het er dus voor het vrouwenkiesrecht als zoodanig niets toe doet, welke partij winst blijkt gemaakt te hebben. Trouwens men behoeft waarlijk geen madame de Th bes te wezen, om met zekerheid te voorspellen dat alle kerkelijke partijen enorm versterkt uit de bus zullen komen. En dat wat niet zwart of rood is nog hopenloozer verbrokkelen zal, dan bQ de laatste verkiezingen reeds het geval bleek. Want in plaats dat de leidende vrouwen zonder uitzondering de handen in een heb ben geslagen om met de groote macht, die ze zouden kunnen vertegenwoordigen, de slaperige middenpartijen tot nieuw leven te wekken en te zuiveren vooral, en er naar te trachten dat er hoogstens een twee tal overbleven, hebben zQ in wie het propagandavuur op het oogenbllk het sterkste leeft, er den voorkeur aan gegeven niet minder dan drie nieuwe groepen in de we reld te brengen. Groepen, wier eisenen in tal van partijprogramma's sinds de invoering van V. K. z|n opgenomen en die de vrouwen in die partgen, met veel meer succes zouden kunnen doorvoeren, wanneer zij de voor vechtsters daar hadden geholpen om tot een afdoende hervorming te komen. De mannen, die jarenlang in het gareel liepen, van die partijen afkeerlg maken, lukt toch niet, vooral omdat de nieuwe programma's op het hoofdpunt, dat op dit oogenblik iedereen moet vervullen, nagenoeg^geheel of geheel zwijgen: de finantleele paragaaf!! Waren die programma's in normale tijden gemaakt, men zou er desnoods vrede mee kunnen hebben. Maar op het oogenblik een vrouw, hoe bekwaam ook, afvaardigen, van wie men niet weet of ze voor of tegen een heffing in eens zou stemmen, niet weet hoe ze over bezuiniging denkt, niet hoe haar positie zou zQn in de vele diefstallen aande-gemeenschap gepleegd, in het beruchte Tielsche Raad-van-Arbeld-geval, b.v. alleen omdat ze het huwelijksrecht verbeteren wil (welke niet-kerkelijke vrouw wenscht dat soms niet ??) of omdat ze de prostitutie bestreden wil (door wetgeving???) dat is volkomen absurd. Tot verheldering van denkbeelden bij de in meerderheid toch nog zoover van het staatkundig leven staande vrouwen zal dit alles zeker niet leiden. Te minder, waar reeds thans in bestaande politieke centra, door enkele vrouwen zelf met misleiding begonnen wordt ten opzichte dier vrouwengroepen en op een vergadering in Arnhem onlangs werd beweerd dat de afgevaardigden uit die nieuwe groepen zich DUITSCHE VOGELS Zaterdag 20 Maart komt Prof. Dr. J. Thienemann, directeur van de Vogelwarte" te Rositten voor de Nederlandsche Ornithologische Vereeniging in Artis een voor dracht houden over Vogeltrek Rositten ligt op de Kurische Nehrung eu de eigenlQe Vogelwarte met de duinhut Ulmenhorst ligt een anderhalf uur zuidelijk van het dorp op de smalle landtong. Links aan het haff een hooge stuifduin, rechts aan de *ee een kunstmatig onderhouden stuifdijk en daartusschen geaccidenteerd duinterrein met een enkel poeltje in een pan. Alles eenzaam en verlaten, in den zomer met zeer weinig dierenleven, Maar in den herfst komen daar weken achtereen de legioenen der trekvogels door; het meest in het midden van October: ontelbare scharen van kraaien, ganzen, duiven, sperwers, valken, spreeuwen, lijsters, leeuwerikken, vinken, keepen, piepers enz. Sinds overoude tijden heeft daar de vogel vangst gebloeid en bekend is het, dat de Oost-Pruissische bevolking zich daar vooral toelegt op de vangst van kraaien, die ze met smaak verorberen. Toen Gatke met ztfn Vogelwarte Helgoland" nieuwe banen had geweten voor vruchtbaar ornithologisch onderzoek, lag het voor de hand, dat men ook elders zou gaan doen aan systematische en ononderbroken waarnemingen op vogelkundig gebied en zoo kwam al spoedig de Vogelwarte Rositten tot stand. De directie bepaalde zich echter niet tot eenvoudige waarnemingen, maar ging op Deensch voorbeeld op groote schaal vogels ringen. Het allereerst kwamen de bonte kraaien aan de beurt. Ze werden bQ duizenden gevangen, doch ditmaal niet verspeist", maar vrijgelaten, nadat een hun ner pooten voorzien was van een gemerkt en genummerd licht ringetje van aluminium. Dit rlngonderzoek" heeft belangrijke feiten aan het licht gebracht vooral omtrent den trek van kraaien, meeuwen en ooievaars. Wij weten nu, dat de ooievaars uit Oost zouden moeten, stellen onder leiding van Henri Ter Hall of WQk (de afgevaardigde van de demokratiseering van de weermacht). Dat het dus de eerste maal wel eens een wonderlijk warboeltje zou kunnen worden door het deelnemen der vrouw aan de ver kiezingen *), Iflkt me allerminst uitgesloten en voor ons zelf zou het leerzaam wezen daarvan een zoo duidelijk mogelijk over zicht te krijgen. Het komt me echter voor dat een maatregel als Gemeentebelangen" voorstelt, nooit genomen zou mogen worden, tenzij breede groepen van vrouwen haar instemming er mee hadden betuigd. Tevoren zou dus het advies, liefst van alle vrouwenvereenigingen in den lande, en in elk geval van den Nationale Vrouwenraad moeten worden ingewonnen. De tijden over u, bQ u, maar zonder u ztjn thans eindelijk voorbij. We weten wei b| ervaring dat deze Regeering alles wat met de vrouwenbeweging nauw verband houdt stelselmatig negeert en voorbijgaat. Maar we zullen net zoolang moeten aanhouden, tot dat er eindelijk eens een vrouw uit de, thans in de Regeeringsgunst staande partijen, den moed en de zelfverloochening heeft om er op te w|zen, dat dit waarlijk niet de juiste manier van doen is. Zooveel is zeker, dat uit dit kleine voor stel van Gsmeentebelangen, waarbij de redactie zelfs niet gerept heeft om de vrouwen zelf eens te vragen hoe ze er over denken, voor de Xste maal blijkt dat het werk der vrouwenverenigingen en der vrouwenbe weging in haar geheel, nog allerminst mag worden neergelegd. En dat men toch onder de vooruitstrevende vrouwen tot EENHEID moet komen, want het dreigend gevaar, dat we voor onafzienbaren tijd aan de reactie ten prooi worden, wordt steeds grooter en wordt door de vrouw zelf, al bedoelt zij dat allerminst, in de hand gewerkt. W. WIJNAENDTS FRANCKENDYSERINCK *) Aan eventueele tegenstand(st)ers wordt dit zinnetje aanbevolen om uit te knippen en bij gelegenheid uit te spelen1 als blijk van het antifemlnisme" van de schrijfster! i ............ in Huwelijksrecht Voor de Vereeniging van Staatsburgeressen, Afdeeling Haarlem, hield mevrouw Mr. Bakker-Nort uit Groningen den 2en Maart een lezing over huwelijksrecht. Spreekster begon met er op te wijzen dat de vrouw goed doordrongen moet zQn van het besef dat zfl met verkregen politieke rechten in het vervolg mede verantwoordelijk is voor den gang van zaken in den Staat. In de toekomst zal geen oorlog meer kunnen uitbreken of de moeder zal mede daarvoor de verantwoordelijkheid dragen. De vrouw in het Staatsbestuur moet niet tot doel hebben: den man na te volgen, doch den machtigen factor in te brengen van haar vrouwelijk inzicht, haar intuïtie en haar moedergevoel. Sprekend over de positie der vrouw ten opzichte van den man herinnerde spreekster er aan dat in den Romeinschen tijd de vrouw eigendom was van haar man. Hij kon haar niet alleen verdobbelen, maar had zelfs be schikking over haar leven of dood. Toen deze tijden voorbij waren, bleef de vrouw haar leven lang onder voogdij: eerst van haar vader, daarna van haar echtgenoot. De Nederlandsche wetgeving is op Fransche leest geschoeid. ZQ kwam tot stand onder invloed van Napoleon. Van hem was ten gunste der vrouw niet veel te verwachten. Hij gevoelde niet veel anders dan minachting voor haar. Volgens hem was die vrouw het meest waard welke het grootst aantal zonen (vechtmateriaal) ter wereld bracht en het recht dat de man op zijn vrou% heeft, moest, zeide hij, hetzelfde zijn dat iemand had over zijn boomgaard, zQn huis, zijn vee. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimnii en midden Duitschland en zelfs een enkele uit het Westelijk gebied hun wee kiezen over Constantinopel, Jeruzalem en Kaïro, om te overwinteren in Zuid-Afrika. Ook is door het ringonderzoek buiten twijfel aangetoond dat vele vogelsoorten voor het heele leven gepaard bit ven en dat de trekvogels terugkeeren naar de oorspronkelijke broedplaatsja dikwijls jaar uit jaar in naar hetzelfde nest. Ieder jaar publiceert prof. Thienemann het jaarverslag van Rositten in het Journal fiir Ornithologie en eigenlijk mag tegen woordig niemand over vogeltrek meepraten, die niet al die buitengewoon Interessante verslagen heeft doorgewerkt. Het ringonder zoek is ook in Engeland op groote schaal ter hand genomen en ons land doet er sedert eenige jaren ook aan mee; de ringen van het Leidsch museum zwerven ook al rond door een groot deel van de Oude Wereld Thieneman's jaarverslag van het vorig jaar gewaagde van treurige feiten, Spartakus had ook op de Nehrung huls gehouden en de Ulmenhorst vernield, maar gelukkig heeft de Vogelwarte zich nu weer eenigermate hersteld. Wat Thienemann Is voor den vogeltrek aan de Oostzee dat is Otto Leege voor de vogelbescherming en de vogelstudie aan de Noordzee, een energiek voorganger en onverdroten strijder. Zuidwest van het eiland Juist ligt een zandbank, waarop zich in de laatste kwarteeuw een nieuw duineilandje gevormd heeft, het thans in som mige kringen zoo beroemdeMemmert. Leege, die destijds onderwgzer op Juist was, wist het door te zetten, dat dit jonge eilandje verklaard werd tot natuurmonument. Met behulp van sommige natuurvrienden en met fllnken steun van de Pruisische regee ring werd er een wachtershuisje geplaatst en gezorgd voor onafgebroken bewaking gedurende den broedtijd, alles onder de geestdriftige en uiterst talentvolle leiding van Otto Leege. Hij hield niet alleen het verloop van de vogelwereld bQ, maar registreerde ook zorgvuldig het komen MI gaan van de verschillende plantensoorten en van het kleine gedierte, en zoo heeft hQ ons de eerste wetenschappelijk juiste ge schiedenis verschaft van den natuurlijken groei van een nieuw duineneiland. Dit alleen reeds verdient hooge waardeering, maar daar komt nog bQ, dat zij n voorbeeld wekte tot navolging en zoo ontstond een zeer sterke beweging voor de practische beThe American girl" Teekening van J. de Koster De nieuwste mode-buitensporigheid der Amerikaansche schoonen is wel het op de wangen schilderen van een kleine groene slang met gele oogen. Een kwestie van smaak l tiiimiiliiiiiiiiliimliiiiiiiiimiiiiiuiiltiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiuiiiliiiiiiiii Zoo is in die dagen een wet gemaakt be treffende de gehuwde vrouw, die geen noemenswaardige wijzigingen heeft onder gaan, en die ook door mannelijke rechts geleerden genoemd wordt: de donkere bladzQde in ons wetboek. Spreekster wilde enkele punten uit deze donkere bladzijde" be handelen. Daar is de kwestie van nationaliteit. Eerstens is het vernederend dat aan de vrouw niet de keuze van nationaliteit wordt gelaten, maar in den oorlog is gebleken hoeveel practische moeilijkheden de gedwongen nationaliteit kan meebrengen. Engelsche vrouwen met Duitschers getrouwd, werden in Duitschland uitgebannen en In Engeland geweerd en omgekeerd. Waar moesten zij heen ? Ook kan de gedwongen nationaliteit aanleiding geven tot financieel misbruik. In Engeland bestaat er absolute scheiding van goederen. Laat een Engelschman zich nu naturaliseeren in een land, waar zijn macht over de vrouw veel grooter is, dan kan hij op deze wijze zich in het bezit stellen van het vermogen zijner vrouw. De man kan zijn vrouw dwingen tot zijn wil door het recht over de kinderen. De man kan, indirect, door bedreigingen in verband met de kinderen zelfs dwang uitoefenen over haar godsdienst. De samenstelling van het huwelijksrecht is van dien aard dat de man door gebruik van zijn maritale macht van zelf tot mis bruik geraakt. De vrouw is niet bevoegd tot rechtshan delingen. Haar echtgenoot kan voor haar, in haar naam een proces voeren, zelfs buiten haar weten. Gesteld dat van een echtpaar, getrouwd met huwelijksvoorwaarden, de man geld wil leenen Van zijn vrouw, dan moet zfj van hém machtiging ontvangen om die leening toe te staan. Daar de vrouw geen rechtsbevoegdheid heeft, kan zij niet in rechten worden aan gesproken voor schulden gemaakt ten be hoeve van 't gezin, tenzQ de man over gaat tot de zoo vernederende handelwijze van het, per advertentie, bekend maken dat hij de schulden, gemaakt door zijn vrouw, niet langer wil betalen. De man blijft dus aansprakelijk voor de uitgaven, gedaan ten behoeve van het gezin en kan, als hij dit wenscht, van iedere cent verantwoording eischen. Er is een wetsartikel dat zegt dat de vrouw de stilzwijgende bevoegdheid heeft voor het doen van de dagelQksche uitgaven, maar de man kan haar die be voegdheid onthouden. Spreekster vertelde vau een geval, waarin de vrouw, na terugkeer uit het ziekenhuis, niet meer door haar man van huishoudgeld werd voorzien. De dienstbode hield de beurs en de vrouw des huizes kon haar om alles vragen. Dit voelde de vrouw als een ondrage lijke vernedering en zij vroeg schelding aan. De rechter was van oordeel dat dit zulk een groote beleedlglng was van den kant van den man, dat deze viel onder de rubriek buitensporigheden" en sprak scheiding van tafel en bed uit. In de dagen van het oudHollandsch recht ging de man, als hij on tevreden was over 't geldbeheer zijner vrouw naar den magistraat welke dan besliste wie de sleutels voeren" zou zooals men 't noemde. In 1901 kwamen de kinderwetten. Nu werd er gesproken van ouderlijke macht in plaats van vaderlijke macht. Maar groote verbetering kwam er niet. De vader heeft de beslissing over opvoeding, vakopleiding, godsdienst zelfs. Hij is niet verplicht de meening zijner vrouw te vragen. Wil de man zijn vrouw verlaten, dan kan hij niet gedwongen worden in het onder houd van haar en haar gezin te voorzien. Integendeel, hij is zelfs gerechtigd terug te komen, als 't hem lust, om het, door zijn vrouw verdiende geld mee te nemen. Tot zoover de oude wetgeving met haar wonde plekken. Spreekster behandelde daar na het nieuwe recht, het recht van de toe komst, dat ook wij, vrouwen, mede kunnen samenstellen. ZQ stelde daartoe als voorbeeld Skandlnavlë, dat ons met 't verkrijgen van vrouwenkiesrecht eenige jaren vóór is ge weest en nu een ontwerp huwelijksrecht heeft, waaraan, ook voor ons land, eenige bepalingen kunnen worden ontleend. In de toekomst zal er niet langer n hoofd van het gezin moeten zijn, doch twee gelijkwaardigen naast elkaar, die trouw en steun verplicht zQn aan elkander en de be langen van het gezin en elkanders belangen samen behartigen. Het is een, voor de vrouw vernederende bepaling dat zij onderhouden moet worden. Ook in de toekomst zullen wel de meeste vrouwen zich aan haar huishouden blijven wijden. Dat de man buitenshuis den kost kan verdienen is mede te danken aan haar werk in huls. Nu leek het spreekster een fout als er toe overgegaan werd, wat wel eens van feministische z|de is voorgesteld dit werk van de vrouw in haar huls te betalen. Zulk loon vertroebelt de verhouding tusschen man en vrouw, maar er mag toch wel eens de aandacht op gevestigd worden dat het werk der huisvrouw de taak van den man mogelijk maakt en steunt, dat het dus wel degelijk een geldelijke waarde vertegenwoordigt en daarom zou een bepa ling wenschelijk zijn, waarin wordt uitge sproken dat man en vrouw verplicht zijn naar evenredigheid bij te dragen in de be hoeften van het gezin. Het Skandinavisch ontwerp rekent tot de behoeften van het gezin ook de persoonlijke behoeften van elk der echtgenooten. Ds echtgenooten moeten verplicht zijn elkander inlichtingen te geven omtrent den staat der finantiën. Nu kan 't voorkomen dat een man failliet gaat zonder dat zijn vrouw van een slechten stand van zaken geweten heeft, zoodat haar dan het onverdiend verwijt kan treffen dat zij te groot geleefd heeft. Zoodra de vrouw rechtsbevoegheid zal hebben, wachten haar nieuwe verplichtingen. Zoo werd een bepaling wenschelijk geacht, volgens welke bij afwezigheid of ziekte van den een de ander verplicht is zijn zaken te behartigen, als uitstel daarvan schadelijk of gevaarlijk zou kunnen zijn. Wat betreft de ouderlijke macht stelde de spreekster in 't licht, dat in Skandlnavlëbij oneenlgheid zonder dat men nog tot scheiding overgaat door den rechter be slist wordt over de belangen der kinderen. Voor Nederland zou de voorkeur te geven zijn aan een soort Voogdijraad (de naam doet er niet toe), een commissie van hoog staande mannen en vrouwen, die in gevallen van disharmonie beslist over de belangen der kinderen. Er zou dan een Centrale Raad ingesteld kunnen worden, waarbij de ouders in hooger beroep zouden kunnen gaan. Voor de vrouw in haar dagelQksche bezig heid zou een bepaling gewenscht zijn dat iiimmiiimiiiiiiiMiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii J( Vogel-sanctuariën op de Wadden: l Gedeelten van Texel. 2 Griend. 3 Noordwestplaat. 4 Memmert. 5 Gedeelte van Langeoog. 6 Mellum. 7 Trlschen. 8 Norderoog. 9 Ellenbogen op Sylt. 10 Jordsand scherming van de vogelwereld der Duitsche Noordzee-eilanden en eenige eilanden in de Oostzee. BQ het begin van den oorlog werden de volgende broedplaatsen bewaakt: Mem mert, Langeoog, Mellum, Trischen, Norderoog. Jordsand en het schiereiland Ellenbogen pp Sylt. Mellum is evenals Memmert een jong eiland, het hoogste punt van het Waddengebied tusschen Wesermond en Jahdebocht, Trischen of Buschsand is een nieuw eilandje aan den Elbemond, en u wel licht onder den naam van Flackerholm bekend uit Frenssen's Drel Getreuen. Jord sand is een klein eilandje bij Sylt en Nov oog een kleine Halllg, west van Pellworm Al die namen zijn geworden als leuzen voor geestdriftige en doeltreffende vogelbescher ming en natuurstudie en alles wat wQ tot nog toe in ons land tot stand gebracht hebben op Texel, Noordwestplaat en Griend is nog maar een zwakke navolging van Leege's voortrcffelQk werk. Toch is het een groot geluk, dat wQ nog tijdig aan het werk zijn gegaan, want in deze ruwe tijden van oorlog en revolutie, honger en baatzucht heeft ook het werk der natuur bescherming op de Dultsche eilanden het onderspit moeten delven. In den oorlogstijd zelve werd het grootste deel der vogeleieren opgeëischt voor voedsel, vooral ten behoeve z| recht heef t jpo vaste periodieke uitkeering van huishoudgeld, waardoor een einde zou komen aan het vernederend herhaaldelQk vragen om geld. Sprekend over het goederenrecht deed mevrouw Bakker?Nort uitkomen, dat in de uitdrukking: getrouwd in gemeenschap van goederen, dit woord gemeenschap eigenlijk geen zin heeft. Ten slotte is alles het eigen dom van den man. Zelfs over een erfenis, die een vrouw b.v. van haar ouders krijgt, kan hQ beschikken. De notaris roept den man op, hQ ontvangt het geld en kan er mee doen wat hQ wil. Wel hebben wQ de be paling dat de vrouw, die in loondienst is haar verdiende geld mag behouden, maar zQ is verplicht dit te gebruiken ten bate van haar gezin, terwQI voor den man zulk een bepaling niet bestaat. De gehuwde kunstenares kan geen con tract maken over haar kunstproducten. Vroe ger moest haar man allén zulk een contract teekenen. Tegenwoordig doen zQ 't samen, maar zQ allén kan over haar eigen kunst werk niet beschikken. Gemeenschap van goederen leek spreek ster een voor de vrouw ongunstige bepaling, daar bQ gemeenschap ten slotte alles het eigendom van den man is. Ook scheiding van goederen kan onbillijk zQn: de vrouw, die bij het aangaan van het huwelijk, niets inbrengt wat IR de meeste gevallen zoo is, zou bQ eventueele deeling hadr deel, dus niets krijgen, terwQl toch, als er voor uitgang ia zaken is, dat het resultaat is van belder werk. De beste regeling achtte spreekster deze: wat, na aftrek van al wat voor het gezin noodlg, o ver blQ f t als winst is gemeenschap pelijk bezit. Daarnaast zou het recht moeten blijven bestaan om huwelQksvoorwaarden te maken, die tijdens het huwelQk gewQzigd moeten kunnen worden, wat in Duitschland gebeurt. Ook in het erfrecht moet wQziging komen. Als er geen testament is, erven in den regel man en vrouw niet van elkaar. De familie kan dan de helft van het bezit-meestal niet veel meer dan de inboedel opeischen en weghalen, wat een totale verscheuring van het huiselijke leven kan ten gevolge hebben. Het huisraad zou bQ weftelQke regeling bewaard moeten blQven voor den langst levende. Dit waren de voornaamste punten die de spreekster aan de vrouw ter overweging aanbeval. ZQ sprak als haar overtuiging uit dat er van de zijde der mannen veel mede werking te verwachten is, maar niettemin mogen de vrouwen niet met de handen in den .schoot zitten wachten tot haar een beter huwelijksrecht zal worden aangeboden. Zetf moeten de vrouwen den stoot geven aan de verbeteringen. Dat is ook natuurlijk: zij zijn de meest belanghebbenden. Spreekster wees nogmaals op Skandinavlë, waar al veel is bereikt, waaruit) blijkt dat er veel bereikt kan worden. Laten de vrouwen, die in een gelukkig huwelijk leven, met al deze donkere dingen niet te maken hebben, niet zelfzuchtig zich afwenden, maar zich mede aangorden om voor haar, wier bestaan gebroken wordt door deze verouderde wetgeving, nieuwe levenskansen te veroveren. ZQ, die in eigen leven niets bespeuren van den druk, die van deze wet kan uitgaan, kunnen toch nooit zeker zQ| dat niet nmaal haar eigen dochters tot de beknelden zullen behooren. Helpt de banden breken l A. H. L. B. Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VAN SCHAICK «QOTHSTRflflT UTRECHT iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii, van de hospitalen. Zoolang het rapen van die eieren met orde en overleg geschiedde, was de schade nog riet zoo groot en stellig in enkele jaren weer te verhelpen. Maar in 1918 was het hek van den dam en toen zijn de meeste broedplaatsen letterlijk leeggeroofd in sommige gevallen nadat de bewakers met handgranaten verdreven waren. Zoo is dan de vogel wereld van Ellenbogen totaal te niet gegaan en daarmede zijn de Reuzensterns voorgoed uit west Europa verdwenen en hebben ook de eidereenden geen broedplaats meer in de Bocht. De zilvermeeuwen kolonie van Langeoog is zoo goed als uitgeroeid, op de andere eilanden zQn verschillende soorten teruggeloopen tot op de helft of minder, temeer doordat de stormvloed van 29 en 30 Juni de meeste broedplaatsen bQna geheel overstroomde, zooals wQ dat op ons Griend ook hebben zien gebeuren. BQ voldoende bewaking treedt er echter spoedig herstel in, maar het laat zich niet aanzien, alsof daar op de Dultsche eilanden spoedig op gerekend kan worden. In 1919 is het nog zoo, zoo gegaan behalve op Poel en Langenwerder, waar op uiterst perfide manier, door middel van een advertentie in het Mecklenburger Tagesblatt openlijk aan gezet werd tot het rooven van meeuweneieren. Een buitengewoon lichtvaardig en oppervlakkig advies van een deskundige", Prof. Dr. K. Eckstein van de landbouwhoogéschool te Eberswalde gaf nog zQn zegen aan deze wandaad. O, die deskundigen l Gelukkig zijn de meeuwen en sterntjes niet zoo wanhopig honkvast als vele andere vogels. Als wQ eens een paar jaren gespaard bleven voor stormvloeden in Juni en Juli zouden wQ op Griend al spoedig veel meer groote sterns krijgen, dan er een plaatsje kunnen vinden om te broeden. Ook op andere van onze beschermde gebieden vermenigvuldigen sterns en meeuwen zich zeer sterk en zoo is het te hopen, dat er van onzen overvloed een groot deel moge af vloeien naar het Dultsche gebied. Ik zou dat met genoegen zien gebeuren en om zekerheid daaromtrent te erlangen, hebben wij niet anders te doen, dan dezen zomer eenige honderden van onze jonge vogeltjes te voor zien van ringetjes van het Leidsche Museum. JAC. P. T H IJ S SE