Historisch Archief 1877-1940
12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
27 Maart '20. No. 2231
TJIT HIIET
IIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIHIIIIIIIIIItllll
iiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiii IIHIIIII
milHIIIIIIMMIIMIIIIIll IIIIIIIIIIIIIIIMI II
Miiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiiiiiiiiiiimittiiiit
CHARIVARIA
Vandalen.
MalariabestrQding. Dr. Sieburg blijft
als leider van de bestrQdlngsbrigade,
bestaande uit sergeant-hospitaalsoldaten,
die over militaire auto's beschikken om
van Alkmaar uit de dorpen uit te roeien."
(Tel.)
.Want immers alle leven is er dood.
Hoe lang zal dat nog duren ?" (N.v.d.D.)
Tot de dood levend wordt, denkelijk.
.Hierna behandelde ds. De Graaf,
predikant te S n eek, Het historisch
materialisme." Het humoristisch mate
rialisme wordt, volgens spr., dikwijls
niet juist verstaan. Men stoot zich aan
het woord materialisme." (L. D.)
Ons frappeerde het andere woord meer.
Wie de taal van de Standaard mint en
die der advertenties, leze Jo de Wit's Twee
spalt. Daar vindt men zijn gading, soms in
n zin. Bv.:
Het moest gezegd, het uitzicht vanaf
zijn kamer was prachtig."
Alleen voor heerea.
Het Bestuur der feministische partij heeft
een adres gezonden aan de Tweede Kamer,
waarin het de Kamer verzoekt het daar
heen te willen leiden, dat aan de moeder,
of bQ ontstentenis dezer aan de wettelijke
verzorger van elke staatsburger van de
vastelling der zwangerschap af tot aan het
18de levensjaar een uitkeering wordt gedaan
van f 4.?per week."
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiMiiiiiiiitiitiiiiiii
Navigatie en Mooi-Nederland
DE ELITE-SIGARENMERKEN
Verkrijgbaar bij de voornaamste winkeliers
Fabr.: Firma RAPPARD & PÖTÏ? Tiel
iiiiiMiimiiiiiiiiiMiiiiiuiiMiiiiMMiiiiiiiiMiiMMiiiiiiiiiMMMUMiiiiiimiiit
DE GOUDEN SNUIFDOOS VAN
BROEDER SIMPLICIUS
DOOR
ANDRËSCH1LL1NGS
Toen Jan Baptlsta van den Hoek zijn
intree deed in het convent van San Lazaro,
bracht hQ slechts een kleinen uitzet mee,
ofschoon alles te gelde gemaakt was wat
zijn vader, oud-kanonnier van den grooten
Keizer, en rijn moeder, een eerzame
werkvrouw, hadden nagelaten.
Maar al pratend met den Overste over
zijn aanstaanden proeitQd, diepte Jan Baptist
uit zQn broekzak een snuifdoos op, die door
haar schittering onmiddellijk de aandacht
van broeder Valentien trok.
De ovale doos geheel van goud met rijk
gekartelden rand om het deksel, dat een
goed gelijkend portret bevatte van Napoleon
als generaal, boeide de oogen van den
Overste.
Zonder plichtplegingen nam hQ ze Jan
Baptist uit de handen en er geen woord
over reppend, legde hQ ze in een der laden
van de antieke latafel, die achter hem stond,
Jan Baptist was waarlijk overbluft en
trachtte telkens weer er het gesprek op te
brengen, maar Broeder-Overste hield de
leiding en na een half uur kon hQ gaan,
zonder dat er ook maar een enkel woord
over de snuifdoos gerept was.
Die handelwijze hinderde hem geweldig,
want de snuifdoos was zijn glorie geweest
van af het oogenblik, dat zfln vader ze hem
getoond had onder de belofte, dat ze hem
zou behooren, zoodra de dood een einde
had gemaakt aan vaders leven.
iiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiii
JAC. URLUS
12 ets. sigaar, l
I HATTINK & Co. |
f REMBRANDTPLEIN 62 f
| Hoek Amstelstraat,
I AMSTERDAM. l
iiiliiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiniiintiittiiinnuiiiininiiiiiin
iilllMiillllmilllliiillllllliiilllllliililllliiliMllliMiillliliimlllliiiliiilllllii
Ondergeteekende moest 7 Maart j.l.
een vacaturebeurt te Harlingen vervul
len. Onverwachts ongesteld geworden,
en dus verhinderd de godsdienstoefening
te leiden, werd ds. Munter bereid ge
vonden als plaatsvervanger op te treden."
(Ing. in het Weekbl. v/d Vrijz. Herv.)
Wij >wenschen hem spoedig beterschap,
ook in zijn stijl.
Charlvarlus ontvangt gaarne knipsels.
Adres: Keizersgracht 333, Amsterdam.
BILJARTSPORT
MASSEEREN
IV
Het alles is In alles" van Multatuli
die een buitengewoon zwak biljarter in de
praktijk, doch, volgens eigen oordeel, ver
bazend sterk in de theorie van het spel
geweest moet zijn (een eigenschap waarin
hQ dan roerend overeenstemde met een
millioen of wat mede-biljarters die precies
weten hoe het moet maar het niet kunnen
uitvoeren") dat alles is in alles" dan
geldt ook in niet geringe mate voor enkele
technische finesses van het biljarten.
Bij de behandeling van het doorschieten
en trekken hebben wij gezien dat de stootbal
sneller doorloopt of terugkomt naarmate dezen
meer aan den boven- of onderkant getroffen
Jan Baptist maakte zich boos over de
handelwijze van den Overste maar tegelij
kertijd was hQ zeer bedroefd en het gebeurde
in de eerste dagen na zijn intrede meer
malen, dat de duivel hem zoo hevig bekoorde,
dat hij op het punt stond naar den O verste
te gaan en zijn snuifdoos met zijn vrijheid
terug te vragen.
Maar door zijn vurig gebed kreeg hQ de
overhand over die aanvechtingen en van
lieverlede schikte hij zich in zijn lot, met
niet zooveel berusting echter, dat hQ, toen
de Overste hem na zijn professie volgens
gebruik een eenvoudig houten doos aanbood,
met snuif gevuld, die wilde aannemen.
HQ zeide kortweg, dat hQ niet deed aan
snuiven.
Ea de Overste keek er hem niet op aan.
.Dat is goedkoop," ze) hB, ,in deze dure
tijden." En daar bleef het bij.
Herhaaldelijk kwam er spijt in hem op in
latere dagen over zQn weigering, maar eens
gezegd bleef gezegd!
In die oogenbllkken raakte hQ steeds ge
heel vervuld van de herinnering aan het
kleinood, dat de Overste hem zoo onver
wacht had laten afgeven.
In die herinnering verlustigde hQ zich.
Te midden der broeders staande, begon
hQ dan te vertellen van vroeger dagen, die
hem levendig voor den geest stonden door
de elndelooze verhalen van zijn vader.
Dat was er eerst een groote tQd", begon
hQ dan, toen Napoleon de geheele wereld
aan zQn voeten had".
Levendig schilderde hQ den tocht van den
groo'en veldheer naar Italië, zijn terugkomst,
de zeerels naar Egypte, de kroning tot
Keizer. Wanneer hQ zoover gekomen was,
hield hij even bQna ademloos stil, om over
te gaan tot de inspectie der troepen door
Napoleon, Ie petit caporal".
Het spreken viel hem dan moeilijk door
zQn groote bewogenheid.
En slechts met inspanning van alle krachten
bracht hQ 't tot het oogenblik, dat de groote
man zelf Hubert van den Hoek, z|n vader,
werd. En tevens hebben wQ gezien dat, wil
men de kracht van den afstoot doen over
gaan op den tweeden bal, en de stootbal
zoo weinig mogelijk doen doorloopen of
terugkomen, men moet afstooten zoo veel
mogelijk op het midden van den bal. Hier
door ontstaat wat in de technische vocabulaire
van het biljartspel geheeten wordt: de amortl:
het doodloopen van den stootbal.
De verklaring van het verschijnsel is zeer
eenvoudig. Nemen wQ als voorbeeld den
doorschietbal a en b van bijgaande teekenlng.
Bij a stooten wij af en raken den bal aan
den bovenkant. Het gevolg is een Intense
draaiing welke slechts weinig onderbroken
wordt door de botsing op den tweeden bal.
Na die hotsing loopt de stootbal dus door
in dezelfde richting als bal 2. De doorschiet
bal bQ b echter, met gelijke kracht
afgestooten als bQ a doch nu slechts enkele
milimeters boven het midden getroffen, ont
vangt weinig draaiing. Gevolg: na den schok
op bal 2 nog slechts een geringe verplaatsing.
Dit alles is zeer eenvoudig en buitenge
woon logisch, doch de eigenaardige moeilijk
heid is om het op het juiste oogenblik in
praktijk te brengen. Om deze moeilijkheid te
elimineeren vermag ik geen enkele speciale
aanwijzing te geven. Veel biljarten en vooral
veel goed zien biljarten is in het algemeen
wel de eenige doeltreffende remedie om deze
zwarigheid tot zoo klein mogelijke afmetingen
te reduceeren.
Om echter op het uitgangspunt terug te
komen: oote bQ het masseeren is de amortl
niet alleen mogelijk maar in veel gevallen
zelfs beslist noodzakelijk, en wordt, evenals
bQ doorschieten en trekken, verkregen door
zoo dicht mogelijk bQ het middelpunt van
den bal af te stooten. Zoo dicht mogelijk
bQ het middelpunt" wil in dit geval natuur
lijk iets anders zeggen dan dezelfde
aanwgzing b( het doorschieten. Dichter dan c
in de teekening aangeeft is het niet mogelijk
om bQ het middelpunt af te stooten, daar
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII III1IIIII
WEGGIS
VIERWOUDS TEDENMEER
Hotel ALBANA
Hotel ALPENBLICK
De twee eenige hotels in verhoogde ligging, met prachtig
panorama. Prospectus door de eigenaars en Intern.
Verkeersbureau Amsterdam?Den Haag.
IIIIIMIIIIIIIIIflIllllllllllltll
uit de gelederen riep en hem als dank voor
zQn zelfopofferende genegenheid voor zQn
generaal op de brug te Arcole, een gouden
snuifdoos aanbood, waarop zijn portret
stond.
Was hij tot daar gevorderd, dan voelde
hQ steeds den scherpen blik van
BroederOverste op zich gevestigd en hield plotseling
op, alle onbescheiden vragen vooral van
jongeren, die voor de eerste maal naar hem
luisterden, ontwijkend.
VQftig jaren van zQn religieus leven gin
gen a'dus voorbij en Simplicius was een
model-broeder, behalve dan dat hQ niet
snoof.
De oversten waren elkaar opgevolgd om
de tien jaren, maar verandering in de hou
ding dergenen, die aan het hoofd stonden
van het convent, betreffende zQn begeerd
bezit, was daardoor niet gekomen. Wel had
iedere nieuwe overste weer verwachtingen
bQ hem opgewekt, en vooral wanneer hQ
de gelegenheid kreeg in tegenwoordigheid
van den nieuwgekozene zQn verhaal te doen,
droomden z'n oogen van de verwezenlijking
van zQn lang gekoesterden wensch, de snuif
doos te kunnen toonen als zijn bezit, maar
op het punt gekomen, waar hij de voor hem
zoo belangrijke kwestie van het bestaan der
doos zou aanhangig maken, voelde hQ altQd
weer het strenge oog van broeder Vaientien
als een waarschuwing, die voor hem in
hield: Tot hier en niet verder.
Ook scheen het hem, dat iedere nieuwe
Overste voor alles in het geheim van het
anders de massé-cirkel niet teweeg te brengen
is. De bal blijft dan tusschen pommerans en
laken bekneld staan of schiet weg, maar in
geen geval komt het tot de massézooals de
bedoeling was.
Over den massé-cirkel en hoe men daarbij
een grooter of kleiner straal van den boog
kan bewerkstelligen, en over de noodzakelijk
heid van het amortiseeren ook bQ breede
bandstooten, een volgende keer. B.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiniiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiii iiiiui
ONZE PUZZLE
Een vat wQn, inhoudende 24 liter, spoelde
dezer dagen in Friesland aan wal. Drie strand
jutters, die op den uitkijk stonden, bemach
tigden dezen vondst, doch kregen bQna ruzie,
toen het op verdeeling aankwam, want zQ
bezaten allen wel een maat, doch deze
waren van verschillende afmetingen n.l. van
5, 11 resp. 13 liter.
Hoe moeten zQ te werk gaan, om leder
8 liter te krijgen?
Oplossingen voor Vrijdag a.s. in te zenden
aan het redactiebureau onder letters A B.
BOEKETJES SOFISTIEK
XXXV
De Chaos
Men spot hartelijk met de zotternQen der
Dadaïsten. Maar waarom ?Waar elders zouden
wi] zóó volkomen thuis hooren als in juist
hunne .school", in het lokaal van het eerste
A. B. C., en van het zinlooze rumoer, en
van de onbegrensde verwarringen!
Het Dadaïsme is de voorbereidende
Montessori-klasse van het komende, gelukkiger
geslacht. Een kindsch geworden beschaving
is weer voortgeschreden tot haar prilste
kindsheid, en over 50 jaar zal men weer
kunnen spellen.
Kunst, zoo heeft men ons in elk der duizend
gangbare definities geleerd, moet althans
iets zijn waarin zich de psyche der eeuw"
openbaart. U hebt, na de aanbevelende
woorden in dit blad, ongetwijfeld de (gelukkig
Zondag jl. weer gesloten) expositie van den
kunstenaarskring in onzen Suasso-tempel
bezocht. Dank z|, helaas, eenigen minder
extreme geesten toonde deze
kleurenkakofonie nog maar een zeer aangelengd
Dadaïsme, nog maar een grauwe schaduw
der echte duisternis van den chaos onzer
dagen. Het was jammer, dat daar nog nig
licht schemerde. Want inderdaad is het
volslagen duister om ons heen.
Wat er moois was in onze handen hebben
we, 'n kwade 4 Va jaar lang och, vél
langer al, immers tegen den grond
gebestaan der snuifdoos werd ingewijd en hij
duifde er daarom nimmer naar vragen.
Met groen en bloemen werden kapel en
eetzaal van San Lazaro kwistig versierd op
den vooravond van Simplicius' gouden feest.
Van verschillende zQden was om inlich
tingen gevraagd bij de broeders, waarmee
men Simplicius op zijn feest genoegen zou
kunnen doen, maar men vermocht niets bij
hem te weten te komen.
HQ antwoornde steeds op alle vragen:
Ik heb maar twee wenschen: een geeste
lijken, die is God te dienen naar mijn krach
tentot het eind mijner dagen, een wereldlijken,
dien ik niemand mededeelen kan noch wil".
Zoo gingen ze den grooten dag tegemoet
en op den ochtend van den zonnigen mor
gen vierden alle schepselen feest in den
gouden schijn van het stralende hemelwonder.
Simplicius trad aan de rechterzijde van
den Overste de kapel binnen, waar de or
ganist den psalm Beatus ille" inzette.
Lang duurde de kerkplechtigheid, vooral
door de predicatie, waarin de Rector van
het convent Simplicius' religieus leven her
dacht als een wonderschoon offer aan God
en hem aan allen tot een voorbeeld stelde
van trouwe plichtsbetrachting en wereld
verzaking.
De grijze Simplicius schreide heete tranen
door de diepe aandoening, die zich van hem
meester maakte, want hij voelde wel, dat
er iets aan zijne volmaaktheid ontbrak.
Toen trokken allen naar de eetzaal, waar
van achter een tafel, met geschenken
overClCRRETTES
smeten, alle preciosa zoo goed als alle speel
goed, alle goede, sterke dingen en alle sub
tiele, het is geworden n rommel van
scherven rond onze voeten, de dlggels
hebben zich opgetast tot complete
puinhoopen en we moeten maar zien den boel
weg te ruimen en uit den chaos te geraken.
Maar eerst zullen we dan wel moeten be
lijden, dat het, letterlQk,. een weerga-looie
Chaos is t
Welk eerlqker werk Is er dan te bedenken
dan dat der Dada-lieden, die de scherven
omhoog werpen, en links en rechts, elkander
en de rest om de ooren. Die, als het kind
in de wieg, wat klanken aaneenregen, wat
kabaal maken, niet onverstandig maar
verstand-loos.
Dat is tenminste zuiver. In 1920namelQk.
Nu onze cultuur niet meer is, maar ook niet
minder, dan een uitgeknepen spons.
We moeten, en kunnen, weer heel van
vorenaf beginnen. We hebben niets meer,
zooals vroegere geslachten bezaten: In
vollen, onbetwlsten eigendom. We weten
niets meer, zooals zQ wisten; elk ja wordt
thans geneutraliseerd door een neen. Zoo
durven we niets meer, noch doen iets, dan
nog grooter verwarring stichten.
En in dezen mallemolen der wereld zQn
toch alleen echt en natuurlijk: de zuigelingen,
de stamelaars, kortom de kinderen der
Da-dacultuur. Dezen deswege te eerenis redeloos;
ze kunnen 't zelf ook niet helpen dat zQ,
helaas, de eenige betrouwbare gidsen zijn,
ons eraan herinnerend dat we weer in den
baby-box terecht gekomen zQn. En weer
moeten leeren zien, en hooren, en praten, en
bovenal: niet-weten, maar ons argeloos ver
wonderen.
Met de verwondering die, volgens de
Ouden, de eerste uiting is van alle
wQsbegeerte, d i. van alle waarachtig verlangen
naar kennis der Waarheid.
GERH. VAN DIJK
Illlllllllllllllllltll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIII
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
MotordienstvanTetenburo
DAGELIJKSCHE MOTORDIENST
IITMCHT IEIDEH DEN (MAG DELFT
Vleutenscheweg. UtmhtschevBer2G. FynjékadiB. HouttuinuS
VICE- VERSA
iiiimimiiimiimmimiimimimmtiiiiimiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii u
laden, de buurklnderen hem een hartelijk
Lang zal hij leven" toezongen.
Simplicius dankte naar alle kanten met
bevende lippen en wenkende handen.
Op een zetel langs den wand nam hij
plaats om de toespraken van autoriteiten
aan te hooren.
Het eerst trad Broeder-Overste naar voren,
den jubilaris aankijkend met schalksche
oogen, die fonkelden van geluk.
Hij prees Simplicius zeer, maar ongemerkt
vlocht hij in zfln toespraak een verhaal van
een broeder, die niet snoof zijn leven lang,
omdat hij zijn prise niet nemen kon uiteen
gouden snuifdoos.
Met stijgende verbazing luisterden allen
naar zijn woorden en een onbedaarlijk ge
lach en handgeklap gingen op, toen de
Overste den feestellng een gouden snuifdoos
overhandigde.
Simplicius was er geheel door van zijn stuk
gebracht.
Hij kon zijn oogen nauwelQks gelooven,
toen hQ het kleinood in zijn handen hield,
dat vijftig jaren aan zQn blikken onttrok
ken was.
En toen allen gesproken hadden en hfl
danken moest, vroeg hQ verschooning aan
de aanwezigen voor het vertellen van een
reeds aan de meesten bekend verhaal.
Met meer geestdrift dan ooit vertelde hij
van keizer Napoleon en zijn vader en met
kinderlijke blijdschap toonde hQ aan 't eind
gekomen de gouden snuif doos, die zQn leven
lang zijn verborgen glorie geweest was.
iiiiiimmmiiiiiiiiiimiiit
Utr&chtschB Schietschuitenveer
AMSTERDAM, SINGEL 273
TEL. INTERG. 5181 N.
Dagelijksche Motordienst tusschen
Amsterdam - Utrecht - Zeist - De Bilt - Huis ter Heide
Bosch en Duin - Rijsenburg - Driebergen - Doorn enz.