3 April '20. No. 2232 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DestaurantJeDudeDoelen'9 TOURNOOIVELD -: PUTS DU 10UR DEN HAAG vin 12.30 tot 2 uur BR van 7 uur tot 8.30 Restaurant-CaféLa Réserve" Rembrandtplein 44 bij de UtrecVsischestraat AMSTERDAn De meest Moderne Inrichting - Huis van den Eersten Rang Dagelijks middag- en avondconcert Fr. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN HAAR MAAT Dimes- en Meerenkleeding Hoogewall -M/s-Gravenhage D'GRAV :VAN.DER, H l LVER w n LWEG.TELÊFOÓN.I l J. *. MEUWSEH HOFLEVERANCIER Amsterdam - Rotterdam LtldsohMtr. 4, Damrak 73 - Mnnltrap S 0. DMhiftr. 10, Dimitr. 2 - Boymiistrait l FLICK's BOOMSCHORS (Het Ongeëvenaard) Fabrikaat ) is Chocolade in een vormenvan een samen stelling als in geen ander Fabrikaat wordt teruggevonden. OVERHEERLIJK VAN SMAAK! ERVEN GASPAR FLICK ? Opgericht IT45 Hofleveranciers Amsterdam FJORD'LEVERT R A AM Prima Medicinale Noorsche Levertraan zonder vischsmaak is ver krijgbaar bij H. H. Apothekers en Drogisten tot den prijs van / 2.75 per halve Literflesch. Deze traan voldoet aan de eischen der Nederlandsche Pharmacopee en wordt gegarandeerd door Dr. J. BLOMBERG, Apotheker en scheikundige, Den Haag, Holland Import: Handelsvereenigiug FJORD", Den Haag. m EENIGE SPECIALITEIT w Bi* », "' .-i tëB gg KRIMPVRIJÊ| i GEZONDHEIDS- i*a BS KO g;i ONOERGOEDEREN g g| Nederlandsch Fabrikaat |g «ÏTRICOTHUIS AMSTERDAM HAARLEM Reg. Breestraat 35 Gr. Houtstraat )43 w* -IIIIIIIIIIIIIIIIMlIlUttlHHIlllllllllllllllllllmimillllmlIlllllllltUUIIIIlmillllHlIIIIIIIMIlllllllmlIllnllmilmUltMmiltlll. = j STARK'S OXYDOL" IJ s (CHLORAS KAUICUS TANDPASTA) J! iNiaml. Venn. STARK & Co. - Chemische Fabriek ,,'s-HABE", 's-Qravenhage | f ~ . BROEKMANS MODERNE KUNSTHANDEL 92 Van Baerlestraat Amsterdam TELEFOON Z. 8O84 Zoo juist verschenen: Erich Wichman tot 1920 Afbeeldingen en Geschriften met een inleiding van Prof. Dr. W. VOGELZANG PRIJS 19.5O Verkrijgbaar in lederen Boek- en Kunsthandel en bij den Uitgever Een mooi Figuurtje krijgen de jongens in de gebreide pakjes ~ v*T "VJ van e/e VRAAGT UW WINKELIER Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te Lage prijzen, mooie wegen, gas, electr. licht, water. N.V. Maatschappij tot Exploit. van Het Doste ark DiUI.STQKMAHS&OïQSCHULZ Tel. Int. 38 & 48 postw. bfl RIËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. £^?/f Zelfond. 93 Cent fr. <nr* In den Boekh. en na «^ Dank ook aan Uw Stenografïe ben ik met Jan. 1920 vast als Ambtenaar ter Secretarie aangesteld." (w.g.) G. D. te V. KWALITEIT BETER DAN OOIT TE VOREN PRIJZEN NAGENOEG ALS VOOR DEN OORLOG Buitenband f 7.50 Binnenband 3.50 iiimiiiiiiiimiiiniiiiiiiiDiii EEN NIEUW BOEK VAN UPTON SINCLAIR. Welk een werker in den Wijngaard l Upton Sinclair is al een fenomeen door zijn wonderbare productiviteit in een bij uitstek onrustige en kritieke periode der menschheid. Als zijn romans behoorden tot de amusements-lectuur, of een serie vorm den van aaneengeschakelde epische proza werken van nagenoeg gelijken aard zooals Zola's Rougon-Macquart dan nog zou z(n prestatie ongeëevenaard zijn. Maar elk van zijn boeken is een uiting van mllitantwijsgeerige kracht, een geweldige aanval op ooverheerschend onrecht, een harts tochtelijke krfjgskreet, een verbitterd gevecht teegen een van de veele draken en monsters, die de gekeetende menscheljjke vrijheid bewaken. Wie onder de leevenden voert dien Slnt-Joriskamp met zooveel on vermoeibare, onvetflauwde, voor niets terug deinzende energie ? Na de fungle" had hfj kunnen ophouden en de waereld zou hem toch dank baar blijven. Maar Upton Sinclair ging dóór en schreef het eene werk na het andere, ondanks de teegenwerking der pers, rampspoedig verlies van zijn verdiende geld door brand, slechte verkoop van zijn boeken, armoede en oorlogs-onrust. Eerst kwam the metropolis" gericht teegen het weelde-leeven van de New-Yorksche jeunesse dotée in de Tenderloin". Daarna kwam, kort voor den oorlog, Love's Pllgrimage" een boek ooverde sexueele liefde, het diepste en dichterlfjkste werk dat Upton schreef, maar aanstootelflk voor de meenigte. Toen Sylvia", een vrouwen-roman, die zich aansluit aan het voorgaande. Sylvia's marriage" ook gericht teegen de weeldemisère van het rijke deel der Amerlkaansche bevolking. In 't begin van den oorlog kwam the Cry for Justlce"" een compendium van uitspraken in de waereld-literatuur oover het maatschappelflk onrecht. Daarna King Coal" waarin het vreesselflk bestaan van de mfjnslaven in een der verre uithoeken van de groote republiek, niet min der aangrijpend wordt beschreeven dan dat der slagters in Chicago in the Jungle." Daarop volgde the pro fits of Religion" met een scherpe aan de kaak-stelling van de valsche priesters die een onzuivere gods dienst weeten dienstbaar te maken aan hun macht- en gouddorst. Toen fimmy Higgins" een meesterlijke beelding van den grooten oorlog, geschreeven in den meest kritieken oorlogs-tfjd, zoo knap dat het eenmaal nauwelijks te gelooven zal zijn dat dit werk niet tien jaren na den oorlog is gemaakt, na studie van tallooze bronnen, door iemand die persoonlijk aan den kamp heeft deelgenomen. Maar Upton Sinclair heeft het boek in Pasadena in Callfornle geschreeven tijdens den oorlog, en zijn held,JimmyHiggins, weet van den oorlog alleen wat dagbladen, gesprekken en geruchten hem ieeren. En toch Is er naar mijn weeten geen boek dat zoo scherp en helder, zoo volledig en als van uit de hoogte beschou wend, oover den reuze-krljg handelt. Hoe ai de gfgeevenszijn verzameld In zoo korten tijd blijft een raadsel. En nu verschijnt weer een nieuw boek van Upton Sinclair, van bijna 500 bladzijden, wel geconcipieerd en met de meest uitvoe rige documenteering, waarin een geweldige zwaard-houw wordt gericht naar het groote en gevaarlijke monster, dat ons aller leeven zoo zeer beheerscht meestal zonder dat wij 't merken de leugen-pers. Dit boek heet the Brass Check". De titel deugt niet, omdat het een sensatie-titel is. Het doelt op de keoperen penning die volgens het gerucht in sommige prostitutle-hulzen aan een loket wordt verkocht en als betaalmiddel gebruikt. Dit stukje metaal staat symbolisch voor de meest afzichtelijke boosheid in de w;ereld en er zijn meer dan n vormen van prostitutie waarvoor die penning als symbool kan dienen. Er Is ook een Presstitution". Dan beschrijft Upton Sinclair zijn auteurscarrière en de taaye, aanhoudende kamp die zij met de leugrnpers heeft te voeren gehad. Het eerste gedeelte van 't boek is geheel auto-biographisch, het tweede deel is een uitzetting van de macht, de organi satie en het gestichte kwaad dat de aan het kapitalistische regime onderworpen jour nalistiek kenmerkt. Deeze uiteenzetting wordt gestaafd door een groote massa feiten. Daarbij wordt niets gefingeerd en alle betrokken personen met naam ?,n toenaam aangeduid. Upton Sinclair kent alle trucs, alle lafheeden en kronkelweegen van de reptiel pers, in Amerika als de gcele" pers bekend. Maar hfl toont ook dat het bederf volstrekt niet b| de geele pers begrensd bl(ft, maar ook de gansche fatsoenlijke" pers heeft aangetast. De streeken van Hearst en zijn bende zijn genoeg bekend, maar Upton toont aan hoe zelfs weekbladen met de beste reputatie voor eerlijkheid en vrijheid zooals b.v. the American Magazine langsamerhand in de Plano's, Vleugels en Kunstspol piano's door Huur in eigendom verkrijgbaar, mits In drie Jaar afbetaald. Brieven No. 1431, Bureeu ven dit Bied macht zijn geraakt van de groote kapitalis tische coalitie. De Associated Press, de machtigste nieuws verschaffer van de waereld, is maar in schijn onafhankelijk. Upton toont overtuigend aan dat ook dit lichaam geheel beheerscht wordt door privaat-belangen. Toen Upton door het schandaal-zoekend plebs was vervolgd en gejaagd, naar aan leiding van huiselijke moeyelfkheeden en een echtscheiding, toen men allerlei onkieschheeden en leugens omtrent hem verspreidde, toen zocht hij zijn toevlucht in Holland. M|n gezondheid scheen voor goed onder mijnd; ik dacht niet dat ik in 't leeven zou blijven en ik gaf er niet veel om. Maar Ik vestigde mij in Holland en verkreeg mfjn echtscheiding, stil en zonder schandaal. Ik wensch mijn hulde te brengen aan het vriendelijkste en meest heusche volk dat ik ooit ontmoet heb de Hollanders. Toen Ik tot hen kwam, ziek van verdriet, toen woelden zij niet in mijn schande, ze noodlgden mij uit in hun hulzen en spraken oover literatuur en kunst, en met takt en fijn gevoel lieten zfj mfjn huiverend hart zich warmen aan hun hulsselfjken haard. Hun couranten behandelden mij als een letterkundige een geheel nieuwe ervaring voor mij. Zfj zonden beschaafde en ver standige menschen om mijn meeningen te vragen, en ze publiceerden die meeningen nauwgezet en met waardigheid. Toen mfjn echtscheiding plaats greep, zweegen ze geheel. Toen de zaak beslist was gaven ze enkel een meededeeling zonder commentaar, alleen omdat de wet het voorschrijft. En zelfs toen ik mijn wooning van vlooyen wilde bevrijden door middel van cyan-gas, toen maakten ze er geen drukte en ophef van, als een vermakelijke grap voor de leeghoofdige meenigte". Het boek zal in Europa niet een indruk maken als in America. In de meeste landen is de pers waardiger en oprechter dan daar. Nederl. Munt Hollands moest gewilde sigaar Maar men zal den grooten moed moeten waardeeren en de ontstuimige energie waarmee Upon die verdorven pers-wereld, die ,.Press-titutie" zooals hf zegt, te lijf gaat. Natuurlijk zal men hem met alle macht van laster en dood-zwQgen trachten teegen te werken. Om nu bulten de dagbladpers om toch gehoord te worden, stuurt Upton zijn boek aan verschillende particulieren met verzoek het te verspreiden. Ik zelf heb tweehonderd exemplaren gekreegen, ter verspreiding. Zoolang die voorraad strekt kan ik aan aanvragen voldoen. FREDERIK VAN EEDEN Nieuwe Uitgaven In de achter ons liggende dagen van Multatull-huldiging bleef AeMeulenhoff-edliienitt achter.ZiJ konden meester niet beter eeren dan door een nieuwe uitgaaf van enkele zijner wer ken, waaronder natuurlijk de ,Max Havelaar", met talrijke photographiën, portretten, fac simile's naar handschriften en een inleiding van Prof. Dr. f. Prinsen J.Lzn., waaraan wQ het volgende ontleenen: al wat Multatuli vóór den Havelaar geschreven heeft is dilet tantisme ; de Havelaar zelf, is een volkomen gaaf kunstwerk; in wat hij na den Havelaar voortbracht, zijn fragmenten van onbetwist baar hoogere schoonheid, stouter verbeel ding, verbluffender genialiteit, maar een harmonisch geheel is niet meer aan te wijzen. Na den Havelaar is in Multatuli iets geknakt, iets teers in zijn ziel is gesprongen, het evenwicht is verloren, voor goed." En daarom heeft de firma Meulenhoff er goed aangedaan juist dit werk opnieuw te publiceeren, en daarom kunnen wij ons niet vereenigen met de Multatuli-bloemlezing door /. B. Meerkerk bq dezelfde Ultg.-Mij. Waarom het publiek eenige sensatie-stukken aan te bieden, af hangende van den persoonlijken smaak des heeren Meerkerk? Van de Wankele Morgen, door J. W. Schotman, uitgave P. N. van Kampen en Zoon, Amsterdam. Een bundeltje gedichten, gedeeltelijk reeds verschenen in Groot-Nederland, Gids, Elsevier, e.a. Ze zijn geschreven in een tijds verloop van ruim zeven jaar, blijkbaar jeugdjaren, wat aan de verzen merkbaar is. De inhoud wisselt tusschen verloren geluk"stemming en het rhetorisch gebaar van op standigheid. Ons Brandend Leven, door J, W. Schot man, uitgave P. N. van Kampen en Zoon, Amsterdam. SPAANSCH, EHGELSGH, F R AH S O H, DUITS GH etc. Berlltz-School Heerengracht 4-51 H. 3286 Pract. Onderwijs door buitenl. leeraren Deze bundel proza een zeshoek van esthetiese overpeinzing, met nabetrachting" bevat een zestal opstellen met een voorrede van Julius de Boer, die er op wijst dat het boekje noch een objectief wetenschappelijk betoog is, noch een filosofische redeneering, maar dat het een Mentor wil zijn voor afdwalenden in dezen verwarden tijd. -De profetische toon van dit onrijpe werk is vaak hinderlijk. Mar a, spel in drie handelingen en een proloog door Herman Middendorp, uitgave van Dixon & Co. Apeldoorn. Dit boekje treft door de zware ernst waar mee het is geschreven en die van het begin tot het einde onverzwakt door het stuk ge weven is. Het is een symbolisch spel. T wee schipbreukelingen stranden op het eiland der melaatschen". De practische verstandsmensch trekt zich onmiddellijk in de spelonken van het eiland terug, maar Sylvio de droomer, blijft fatalistisch met de zieken omgaan. Hij ontmoet onder hen een jong meisje, Mara, dat weggebannen is uit de wereld zooals de duizend arme bloesems, die door den wind ontijdig afgescheurd, ellendig stierven zonder dat de taak van vrucht te dragen haar geschonken werd." Sylvio en Mara gaan elkaar liefhebben. Maar na twee maanden komt het schip, dat de gestranden zal weg voeren. Sylvio wil blijven, maar Mara kan hem doen vertrekken. Zoodra Sylvio zich heeft afgewend, is Mara genezen en samen vertrekken zij. Moge iemand bezwaar hebben tegen het motief en de ontknooplng, de be werking maakt het stuk belangrijk. De mooiste figuur is de Vader van de Melaatschen, die sterk en evenwichtig staat te midden der ellende, en waardoor het heele stuk even wicht en relief krijgt. S. lllljiiiiiiiiiimiiiiiiilimiiiililiilllHlliillti Dit merk op Uwe rookartikelen garan deert U kwaliteit. VOOR ENGROS: JAN AARNOUTSE DEN HAAG