Historisch Archief 1877-1940
17 April '20. - No. 2234
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
EÏT ZLrEUSTTE "W E E L 3D E
Teekening voor de Amsterdammer" van Annie Leusink
In de mode van voorjaar en zomer 1920 zal de jeugd-silhouette domineeren. De rokken zijn kort, maar zullen "weer langer worden.
Van Vrouwelijk Doen en Denken
! Al blijft aan Hirsch de eer, dat hij de
,,tea's select" heeft ingevoerd om zijn nieuwe
modellen te lanceeren", andere modehuizen
hebben al heel gauw deze geste" overge-,
nomen en ingevoerd. Zoo brachten de Qebr.
Gerzon hier in den Haag ons heden een
verrassing. Er kwam bij hun mode show"
een mannequin als bruidje gekleed, de sluier
slippen werden gedragen door twee kleine
meisjes. Het bruidstoiletje was geheel van
kant met tulle overwaasd, het lijfje was niet
hoog aan den hals gesloten, doch liet een
klein encoeur. Op de heupen waren door
laiton gesteund opstaande vleugeltjes van
kant, die iets vlinderachtigs aan 't geheel
gaven. We zijn de wat stijve, zedige bruidies
uit onze kinderjaren, bruidjes die de bedeesde
ernst en de plechtstatigheid zelve schenen,
reeds geheel ontwend. Alles is luchtig en
vluchtig in dezen tijd, ook het bruidskleed.
Er was nog een nouveauté". Het mannequin
kind, een hummeltje van 4 jaar, dat in tel
kens wisselende kinderkleedij aan de hand
van een mannequin-?tante" langs de tafeltjes
meeliep, af en toe een knieks" maakte of een
kushand uitdeelde, al naarmate tante daartoe
een zacht bevel gaf. Gelukkig was de hum
mel nog te klein OIB er iets van te begrijpen,
en 't is maar te hopen, dat het kind niet
in dit vak wordt opgevoed. Een paar jaar
verder en 't zou zeer bedenkelijk worden.
We hebben meer dan tachtig modellen
mogen bewonderen, bijna alle van Parijsche
huizen; enkele waren pas Zaterdags tevoren
aangekomen.
De overheerschende kleuren zijn donker
blauw, voor mantelcostuums, en beige voor
lange mantels.
fcr De voornaamste ga:neering van gekleede
en gedecolleteerde avondtoiletten is goudbor
duursel, van af 't zeer smalle gouden bandje
naar de schouders tot de zeer breede volant
onder aan den korten rok. Sleepen worden wei
nig gedragen, zijn niet meer dan twee slippen,
leelijk en onhandig, om telkens over te vallen.
De modellen zijn voor de tailleur-mantels
glad en nauw en zeer streng van lijn, de
zoogenaamde wraps" wijd en breed, over
dadig van garneering, met veel bent, nauw
van onderen. Mantelcostuums zeer streng
tailleur, eenvoudig, weinig getailleerd, veel
leergarneerkig, ook veel aardige knoopjes.
Voor zomertoiletjes veel schots in ruiten en
streepeh, overigens veel gedurfde kleuren
tegen elkaar. Wij zagen paars en rood. blauw
en roze, geel en roestkleur, groen, geel, rood.
Alles hangt af van de wijze, waarop zij bij
SCHUILVINKJE
Wie nu rondwandelt in een streek, die
behoorlijk rijk is aan vogels, voelt overal
angst en onrust en verzet. Een klein groen
grijs vogeltje vliegt telkens om u^heen,
iiiiiiiiiMiiiiiniiiiiiiiiin IMIIIII
elkaar verwerkt zijn. De hoeden zijn meestal
klein met losse lange voiles, die het gelaat
slechts gedeeltelijk bedekken. De groote
hoeden zijn eenvoudig van garneering, weinig
bloemen, alles lint of veeren, helaas enorm
veel aigrettes. Er was onder 't vele bont ook
«tot mijn grooten spijt een avondmantel van
breitschwanz; 't duurste bont dat er is, om
dat het komt van ongeboren lammeren. Ik
betuigde den heer Gerzon mijn verwondering
dat een modehuis meehelpt dergelijke wreed
heden te bevorderen, En hij gaf mij gelijk
maar... haalde tegelijkertijd de schouders op.
Que vóulez vous"? Zoolang er vrouwen
zijn, die 't koopen en dragen
Men ziet veel tuniques, ook gedofte paniers
aan de heupen, uitstaande zijde baantjes,
rnet baleintjes wijd gehouden. De terugkomst
van de crinoline? Oogenschijnlijk zou men
zeggen dat een dergelijke mode zeer onflatteus
is voor breedgeheupte vrouwen. Toch niet.
De gedofte panier, of de uitstaande stof
verbergt de zware heuplijn en doet daardoor
de taille slanker schijnen, vooral omdat de
rokjes van onderen nauw en kort zijn. Pas
op voor de leelijke beenen! Kousen worden
in passende kleur bij het toilet gedragen,
niet bij de schoenen. Een rose toilctje vraagt
bijv. rose kousen in beige suède schoentjes.
Er wordt zeer veel gewaste satijn gedragen,
zoowel voor hoedgarneering als voor japonnen.
Het hard glimmende is volkomen in harmonie
met onzen tijd, die voelt voor alles wat
uiterlijk is. Glimmende stoffen, metalen bor
duursels, die schitteren, gekleurde flonkerende
steenen, harde felle kleuren.
De decolletés zijn laag en onzedig, de
kostbare.stoffen druk en voor mantels ruim en
wijd. :
Wie zich zou willen kleeden volgens de
eisenen Van een rnode show", zou per jaar
de ? 1000 ver te boven gaan. Maar wie
handig is met de naald en veel smaak heeft
kan van de minder strenge modellen aller
aardigste [copies maken, daar de wijde
japonnen gemakkelijk zijn na te maken en
de strookjes geen moeielijke coupe vereischen.
De Gebr. Gerzon hebben alle eer van hun
werk; het was hun début op dit gebied. De
organisatie was alleszins te loven. Voor oude
dames zagen wij geen nieuwigheden en 't was
jammer, dat de avondtoiletten allén op 't
eind kwamen. « E. C. v. D. M.
ItllllHIIIIIIIIIIII
Babbeltjes
ONS KIND EN HET GELD
Ze was een fiksche blondine, en ik ver
meld 't met trots .... een Hollandsche! Pas
terug uit Midden-Amerika met man en kroost.
Ze was twaalf jaar geleden, allén overgesto
ken als assistente in een
moestuin-kweekerij ; ginds getrouwd in 't hartje" van de
Vereenigde Staten, en had 'r haar kinderen
alles zelf moeten leeren.
We leerden den kinders ook de waarde
miiiiiiiiiimiiiiiiiuiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiii
strijkt eventjes neer op een tak, roept klagend
oewiet" en fladdert dan weer voor uw voeten;
dat is een tjiftjaf, die ergens in de thuja's
een nest heeft. Dan weer schettert en kettert
het, nu rechts dan links en eindelijk barst
achter u een daverend gezang los, dat is de
winterkoning, wiens gebied ge doorkruist
hebt en die nu triomfeert omdat ge de onvei
lige zone hebt verlaten. Een groote lijster
ratelt zijn alarmroep, een koolmees schatert
en ge hoort nog allerlei geluid, dat minder
gemakkelijk te ontcijferen i?, en dat alles
afkomstig is van vogels, die hier hun nesten
hebben. Deze hebben de gewoonte, hun
angst uit te bazuinen, maar er zijn er ook,
?l
Broedende Watersnip
Uil Burdet's^stercüscoop-Hpnunicii
van het geld" op de wijze die bij
vele^Ameri"kaansche vaders en moeders in gebruik is,
zei ze. En dat ging zoo .?Zoodra de kinderen
vijf of zes jaar zijn, krijgen ze in de week,
nu, laten we voor hier zeggen, een dubbeltje.
Wordt er een of andere 'ongehoorzaamheid
begaan, of een boodschap vergeten, dan wordt
er boete geheven van dit dubbeltje.
Vader legde dan den kinderen uit, dat
ais hij zelf zijn zaakjes veronachtzaamde
op hun" manier, er geen geld voor kleeren en
eten zou zijn". Zoo begrijpen de kinderen al
heel vlug een der belangrijkste wereld-rege
len ; voelen wat luisteren naar opdrachteji
beteekent, en welk een verlies het verzuim
van een boodschap zou kunnen veroorzaken.
Als de kinderen ouder worden, geven vele
Amerikaansche ouders hun niet meer een
dubbeltje, maar laten we zeggen zestig cent
in de week. Daarvan moeten ze hun
potlooden, pennen, kleurkrijtjes en dergelijke
kleinigheden koopen. En ge begrijpt, dat ze
zoo al heel gauw spaarzaamheid leeren. De
ouders zelf staan soms 'Iprbaasd er over, als ze
zien, met hoeveel betfid en goede zorg de
kinderen hun schriftert en potlooden ver
plegen". Ze leerden in'dit opzicht, dat hoe
beter ze de voorwerpen verzorgen, hoe meer
zij van de duitjes voor hun genoegen over
houden.
Werden nieuwe kleerefl gekocht, dan volgde
van ons, 'n uitlegging van den prijs van zulke
stoffen, en ook 'n beetje van hun geschiede
nis. Zie je, zö, en zè-is het geweven ;
daar en daar komt het van daan. En een
heeleboel vlijtige mensctten hebben er aan gewerkt
Daarom is de prijs:éok!.$5ooveel". In zoo'n
Amerikaansch blok^i^h temidden van de
natuur, is 't. net ei je*öit,diage!n veel makke
lijker en mooier veitëfaf, dan in zoo'n
roezemoezige stad 'tïn-j'dan zegt vader b.v.
ten slofte nog .... ;,ZijKJe, Bob, als je nu
eens bedenkt, hoeveel je zou moeten sparen
van je mooie kwartjes, om heel langzamerhand
geld genoeg te hebben, om zoo'n
matrozenmuts te koopen ; hoeveel weken achter
een ; dan kan je begrijpen hoeveel waarde
eigenlijk zoo'n muts heeft!" t.. Natuurlijk ...
moet de noodige tact* aanwezig zijn, om de
kinderen niet gierig te-m-aken, -of hun 't gevoel
te geven, dat ze voorde ouders een last zijn.
Allengs toch, gaan de. kinderen zelf wél aan
't berekenen". Alleen in 't begin is -het
vertellen van déwaarde van een en ander
noodig geweest. Het telkens herhalen van
alle onkosten is natuurlijk een zwaarmoe
dige dwaasheid".
Uit zich zelf zei m'n kleine jongen, als hij
een paar nieuwe handschoentjes, die b.v.
? l .50 kosten aankreeg al ; moes, nu heb
ik eigenlijk vier weken sparen aan mijn
vingers". Hij was al de gewoonte rijk
geworden, om over geld te deuken, als een
middel; niet als een doel. En die ge
woonte, is de beste, voor alle kleine en
groote menschen. we moesten haar allemaal
leeren.
die doodstil neergedrukt blijven op het nest,
die hun tegenwoordigheid niet verraden en
hun laktiek is misschien wel de beste.
De broedtijd is voor de vogels wel het
gevaarlijkste tijdperk van hun bestaan.
De gure winter vergt veel slachtoflers en
trekkende troepen hebben dikwijls groote
rampen te verduren, maar dat is allemaal
slechts toevallig en tijdelijk. Maar het broeden
bindt de vogels weken lang nacht: en dag aan
hun nest en de jongen en eieren vormen een
zeer begeerde prooi voor allerlei gedierte.
Daaronder tel ik den mensen niet mee, want
die betert mettertijd zijn leven. Maar hetzij
een vogel zijn rest "maakt in 't water of in
het gras, op de heide, in het struweel, hoog
in de kronen der hoornen of in holten van
velerlei soort,?overal vindt hij belagers,zoodat
het werkelijk verwonderlijk schijnt, d?t er
nog vogels bestaan. Soms krijgen die belagers
inderdaad de overhand en dan zien we, dat
plaatselijk de een of andere vogelsoort wordt
uitgeroeid. De gevaren komen van den arond
en uit de lucht: slangen, ratten, otters, wezels,
herme'ijnen, marters, bunsings, vossen, das
sen, eekhoorns, katten en kraaien, eksters,
gaaii:n, kauwtjes, sperwers, kiekciulievcn,
ooievaars, meeuwen. Al die dieren zijn verzot
op eieren en jonden van vogels en alle zijn
ze min of meer ervaren in het zoeken van
nesten. De slachtoffers zelf hebben wel
middelen van verweer. Soms plaatsen ze
geweld tegenover geweld. l£en merclpaar
jaagt wel menigmaal een rondsluipende kat
op de vlucht, een groote lijster durft het wel
tegen den gaai aanbinden en oude koeten
ot eenden die rond zwemmen met hun jongen
weten te water de aanrandingen der
kiekendieven wel af te slaan. Ook vereenigen de
zwakkeren zich en zoo weten troepen van
vischdieijes wel dikwijls de roovers uit hun
gebied te houden en gemengde benden van
kleine zangvogeitjcs kunnen een uil, een
sperwer of een gaai terdege belemmeren bij
de nestenzoekerij. Maar het meest doelmatig
is,toch maar de taktiek van het schuilvinkje
spelen, het onopgemerkt blijven.
Naarmate de Amerikaansche' kinderen op
groeien, krijgen ze meer weekgeld ; en in vele
gezinnen mogen zij werken, om meer te
kunnen verdienen. De .meisjes bijvoorbeeld
staan vroeger op, om het (uitgebreide) ontbijt
klaar te maken, of de',,'teefjes", voor het
middagmaal. Een uur werk brengt dan zoo
veel" vergoeding, en overwerk" krijgt ook
heel zeker zijn bescheiden extra-loon.
Op die manier leeren de kinderen om zoo
te zeggen van hun prilste jeugd, wat juist
omgaan met geld wil zeggen en wat de waarde
is van spaarzaamheid. Geloof me, het
practische, ordelijke nadenken, dat daarbij
te pas komt, werkt natuurlijk ook terug op
den geest.... Zij leeren concentratie. Een
Amerikaan zegt: als elk dwaas, nutteloos,
dom woord een mensen een kwartje deed
verliezen, dan zou hij wel verstandig, scherp
zinnig, leeren zijn." ,
Y v o N N ,&..'? D E T f. s s A N
Van Kinderen
DE EERSTE PIANOLES
Pallieter, zoo noemen wij het blije elfjarige
kereltje met z'rïblozende wangen -en z'n
felblauwe oogen, Pallieter zou pianoles geven.
Natuurlijk houdt hij zelf dol:van muziek!
Muziek is z'n leven! Hooren we niet vroeg
in den morgen z'n muziekdoosje boven ons
hoofd z'n rolletjes aftjingélen? Z'n ontwaken
is vroolijk, gauw een vroolijk deuntje onder
het aankleeden en dan daalt hij heel stil, in
't schemerlicht naar beneden en gaat piano
studeeren.
Nooit hoeven we hem aan te manen om
te spelen, te studeeren. Ach, het halve uurtje
is hem veel te kort! Daar zit hij, daar tok
kelt hij op 't-geliefde, uiterst geliefde, instru
ment. Eerst zacht, hij hoort 't immers altijd:
zacht spelen, vooral zacht spelen Pallieter!"
Maar dat kan hij niet lang volhouden; als
hij 't deuntje zoo lekker goed kan spelen,
o, dan gaat 't vanzelf steeds harder, steeds
juichcnder. Tot 'n stem hem van boven weer
terugbrengt tot 't zachte" zacht spelen,
vooral zacht spelen".
Deze Pallieter die met z'n smakelijk ver
zorgde handen zoo goed 't deeg voor 'n
zandtaart weet te kneden, wiens fijn-speurend
neusje zoo zalig geniet van 't gouden taartje
in de oven, die 't leven weet te genieten,
die kleine pakjes opsmukt met lintjes en
tierlantijntjes, dat ze groote verrassingen
worden, die smult van kleur en bloemen in
je kamer, die je 's avonds zoo warm goeden
nacht komt kussen, deze Pallieter wil pianoles
geven. Hij, die de muziek zoo hartstochtelijk
liefheeft, hij denkt dit van de heele wereld
dus ook van zijn leerling. De leerling die 'n
paar jaar jonger is, zet zich met niet al te
veel ijver aan de piano. O, hoe brandt Pal
lieter, hoe vurig is hij, al z'n liefde, z'n kennis
wil hij den leerling wel overgieten. De nooten,
In dit opzicht vinden we in de vogelwereld
wonderschooue aanpassingen ; dikwijls
vertoonen het nest, de eieren of de broedende
vogel kleuren en teekeningen, waardoor ?e
volkomen schuil gaan in de omgeving. De
waardeering van deze aanpassingen is bij
verschillende kenners zeer uiteenloopend.
Sommige geleerden zijn er zelfs toe gekomen,
om de hei eekenis van deze aanpassingen
geheel te ontkennen, andere weten de belang
rijkheid var, zelfs zeer minitieuse bijzonder
heden nog aan te toonen. Men moet zelf
veel nesten gezocht en broedende vogels
gezien hebben, om over deze dingen een
oordeel te vormen en dan nog loopt men het
gevaar van verkeerd te oordeelen doordat de
aanpassingen zich niet ontwikkeld hebben
in verband met vervolgingen door den mensen
maar ten opzichte van de boven genoemde
dieren. Men zou dus, om een goed inzicht in
die verschijnselen te krijgen, moeten weten,
hoe een kraai of een kiekendief zien en ook
hoe hun hersenen fimctionneeren, want vee!
hangt er bij dergelijk zoeken van af, of men
gepreoccupeerd is of gemakkelijk wordt
afgeleid. Nu is zoo iets natuurlijk niet te
bereiken en het eenige wat wij met zekerheid
zouden kunnen constatecren is de meerdere
of mindere veiligheid die bedreigde soorten
genieten in het jachtgebied van den een of
anderen roover. Zoo weet ik onder anderen
dat de hierbij afgebeelde watersnip zijn
broedsel veilig groot heeft gekregen in een
kleine duinvallei waar lederen dag een bruine
kiekendief kwam jagen en het is dus wel zoo
goed als zeker dat die kiekendief het nest
of den broedenden vogel niet heeft opgemerkt.
Wanneer wij nu dien snip bekijken C'nerbij
bedenken dat die vogel onovertroffen is in
de kunst van stil te zitten, dan gelooven wij
graag, dat de kiekendief hèmover riethoofd
zag. Het nest lag op een nat plekje tusschcn
knopbies en zeggen, met veel doode stengels
van het vorig jaar en welig groen van het
nieuw;', l lier en daar blonk tusschen de
polier, een kldn waterloopje en het zonlicht
tooverde tusschen de planten groene ^scha
de houding'vanjde |hand i'tlzijn allemaal
belangrijkheden n o! welke moeilijkheden.
De leerling met z'n donkere oogen die overal
ronddwalen is er niet bij. Pallieter ziet't wel.
Kijk naar je handen, kijk naar je boek,
laat je nergens door afleiden," waarschuwt
hij. De leerling rekt zich uit, gooit zich ach
terover, trapt opeens op 't pedaal, allerlei
dingen die niet mogen.
Pallieter kijkt ernstig, z'n wangen zijn strak,
hij wordt gerukt uit z'n sfeer van vroolijkheid.
Opletten," gilt hij telkens en je handen
meer laten rusten.
Ik heb juist gezien, zegt de leerling,dat je
de handen heel los moet houden, zoo hoort
het."
Nee, nee, haast Pallieter, niet zoo los je
handen houden; als je nu later op concerten
speelt, een lang stuk, dan word je toch moe,
dan moeten je handen een steuntje hebben."
Ze vinden het beiden niet onmogelijk,
nu reeds, te zeggen dat de leerling op con
certen zal spelen. Helaas 't wekt zijn ijver
niet op, er is te veel verstrooidheid bij den
leerling. Nu trappelt hij met de voeten.
Wacht even," zegt Pallieter en .leest uit
zijn boek:
Wanneer de voeten van de leerling niet
tot den grond reiken, dan bedient men zich
van een voetbankje, waarop de voeten
geplaats kunnen worden."
Overal dwalen nu Pallieters oogen de ka
mer rond, een voetenbank zou uitkomst
brengen, maar nergens is er een te vinden.
Laat je voeten dan stil hangen, doe net
of ze op een voetenbankje staan".
Alles denkt hij uit om den leerling er maar
in te brengen, hij redeneert, hij smeekt, hij
dreigt, z'n roode wangen gloeien, z'n smake
lijke handen doen 't telkens weer voor.
./t Is t ij dl', en de leerling springt op.
Denk er om," roept Pallieter hem nog na,
dat je studeert, eiken dag hoor!"
De donkere jongen lacht, loopt weg naar
buiten. Pallieter zet zich weer voor de piano,
alle hindernissen, moeilijkheden opeens ver
dwenen. Zacht begint hij zijn geliefde wijsjes
te spelen, hij kijkt naar de bloemen op de
piano,hij kijkt naar de bloemen op 't tafeltje,
overal ziet hij bloemen. Dat maakt hem
warm, hij vindt 't gezellig, 't ruikt zoo
lekker! En steeds harder gaan z'n deuntjes,
steeds vlugger z'n loopende vingers.
Hij moet 't toch uitspelen z'n levenslust,
z'n groote levensblijheid!
E. TlERIE-HOGERZEIL
:: VERHUIZEN ::
MEUBELS BEWAREN
E. J. VflN SCHAICK
BOOTHSTRHRT UTRECHT
"in i nu UMI iiimin
duwholten en gele lichtflitsen die wisselden
als de wjnd de halmen bewoog. Dit heele
moeraslandschap is weer te vinden in het
gevederte van den snip, dat gekleurd is met
iriseerend groen en bruin en randen van
b'.eekgeel. De veeren liggen zoo, dat lichte
randen zich aaneensluiten en zoo ontstaan
op het lichaam en op den kop lengtestrepen,
die overeenkomen met de dorre stengels,
temeer doordat zij een gebroken patroon
vormen. Zeli's op onze foto, die toch eigenlijk
genomen is om een duidelijk beeld van den
vogel te geven, komt die schuilteekening goed
tot haar recht, van menige lichte streep kunt
ge op het eerste gezicht niet eens uitmaken
of zij al of niet tot den vogel behoort en ook
zijn er een paar mooie voorbeelden te zien
van dorre stengels die net in het verlengde
van lichte vederstrepen liggen. Ook moet
ge niet vergeten, dat onze lens den vogel
vrijwel gelijkvloers heeft bekeken op een
afstand van ongeveer een meter, terwijl
de kiekendief een meter of vier hoog vliegt en
den vogel heeft te zoeken onder het wirwar
van doode stengels en in den groenen schemer
van jonge bladeren. En nu is het ook
ongeloofelijk mooi hoe de iriseerende kleuren
van den snip passen bij het spel van licht en
schaduw over waterplas en zeggepol. Zoolang
hij dergelijke landschappen vindt om te
broeden zal deze prachtige en interessante
vogel ons dan ook niet in den steek laten en
kunnen wij ons in den tijd der zomervre.ugd
ook verlustigen aan het blatend geluid dat
deze dieren al rondvliegend voortbrengen.
Op iederen anderen bodem zou de broedende
vogel door zijn kleur en teekening juist in
het oog vallen en daarom zult ge ze er ook
niet licht aantreffen. Want wie, zich er aan
wagen, gaan dood. Willen wij deze dieren in
het land houden, dan moeten wij er dus voor
zorgen, dat er genoeg moeras- en water-wilder
nissen blijven bestaan. Een enkel
Naardermeer of Korenburgervcen is niet voldoende.
J A c. P. r n ij s s E