24 April '20. No. 2235 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND TOURNOOIVELD Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in het OOSTERPARK te Lage prijzen, mooie wegen, gas, electr. licht, water. I.V. Maatschappij tot Eiploit. van Het Oosterpark Dii. 1.1. SIOKMANS S 0110 SCHULZ Tel. Int. 38 & 48 Pa cptat qraaijf met o£> kinderen op Omdat yfe^*^f'gebreide palye ? zoo moot staat. Spoors Mosterd WA spoorjr, Culemborg Piano'*, Vleugel» on Kunstspolplano's door Huur in eigendom verkrijgbaar, mits In drie Jaar afbetaald. Brliven No. 1481, Bureiu van dit Blad VRAAST UW WINKELIER FLICK's BOOMSCHORS CHÜCOUDEC-'JZS'I Is Chocolade in een vormenvan een samen stelling als in geen ander Fabrikaat wordt teruggevonden. OVERHEERLIJK VAN SMAAK! ERVEN GASPAR FLICK ? Opgericht 1745 Hofleveranciers Amsterdam ROTTERDAM AMSTERDAM © CHGI5TOFLE SDBCIAUIEIT IN ^CHTE BROMZET1 ETi GEBRUIKTE MOTOR- EN ZEILJACHTEN Lijst van TE KOOP zijnde JACHTEN gratis en franco op aanvraag BI M G H AM & LU G T commissie af deeling Telef. 6640 SLEPERSVEST 1 ROTTERDAM iiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ?llllllllllllllllMIlllllllHMlIllllllllllltlllltlltlttltlltllltllllllllllllllUIIHllLllllIlHlltUtttltlUlllllUlllllllttlllliHIUIlHIIIIIIIII- = STARK'S OXYDOL" I! (CHLQRAS KALICUS TANDPASTA) |I jlNaiml. Vann. STARK & Co. - Chemische Fabriek ,,'s-HABE", 's-8ravenhage f | HOTEL DES GALERIES TEL, S 44O. _____ SCHEVEMIMGEN. Hotel de familie de Ir ordre. Restaurant. Afternoon-Tea-Concert Opening 1 Mei 192O Gelieve tijdig kamers te bespreken. - Prosp, op aanvraag Ged. MEI & JUNI reductie op Kamerprijzen Technisch J. G. VAN DER VELDE DUNNE BIERKADE 26 's-QRAVENHAQE Telefoon H. 962 Telegr. Veldtechniek Levert alle Electr. Meetinstrumenten. Fabrikaat Dr. TH. H O K N, zoomede alle electrische materialen P. M. BROEKMANS & VAN POPPEL MUZIEKHAN DEL Van Baerlestraat 92 Amsterdam TELEFOON Z. 8 O 84 DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f6.25 per half jaar 5h TioiUman s-fiojch. Specialiteit in: Moderne Fransche, Russische en Italiaansche Muziek Alleenvertegenwoordiging tier firma J* W» C H ESTER ia Londen en van de Monde Musical te Parijs. Zelfond. 93 Cent fr. In den Boekh. en na postw. bij R1ËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. Dank ook aan Uw Stenografie ben ik met Jan. 1920 vast als Ambtenaar ter Secretarie aangesteld." (w.g.) G. D. te V. HEEREN MODE-ARTIKELEN |ï- HEERENSTRAAT 12, GRONINGEN = TELEFOON 1083 iiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiliniiiiii iiitimiiniiifili HET HUWELIJK VOORWERP VAN STAATSZORG? De vraag: moet het huwelijk, mag het huwelijk zijn een voorwerp van Staatszorg? eene vraag die reeds lang zeer actueel was, is thans gekomen in een acuut stadium door de verklaring van Zijne Excellentie den Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen, dat hij bij de aanstaande nieuwe regeling der onderwijzerssalarissen de toe slagen voor gehuwde onderwijzers wenscht te handhaven en door de mededeeling, dat de Onderwijsraad zich stelt op het standpunt van toeslagen te willen verleenen aan gezins hoofden. Te verwachten is dus een voorstel tot salarisregeling, waarbij rekening zal worden gehouden met het al of niet gehuwd zijn van den onderwijzer, waarbij het huwelijk zal gelden als factor bij het bepalen van den loonstandaard ; waarbij derhalve zal worden gehandeld volgens een beginsel van enorme draagkracht, dat in zijne gevolgen veel verder reikt dan het gebied van het onderwijs alleen. Van groot belang is het daarom, de leidende gedachte, welke hierbij den doorslag geeft, wel te doorgronden. Wil men aldus handelen, zoo mag mer. vragen, en den ongehuwden onderwijzer achterstellen bij den gehuwde, omdat men rekening v/il houden niet met de praestatie maar met de behoefte? Maar indien men bij de bepaling van den loonstan daard als factoren wil laten gelden de behoef ten, dan mogen dit, wel beschouwd, toch enkel zijn de beroepsbehoeften, die voor ieder beroep verschillen ; en tot de bijzondere beroepsbehoeften van den onderwijzer is toch wel niet te rekenen het huwelijk. Wil men dus handelen, zoo mag men voortgaan te vragen, in verband met de praestatie, daarbij uitgaande van de meening, dat de waarde van den ondervvijsarbeid rijst door huwen en daarentegen stationair blijft, zooal niet daalt, bij niet-huwen? Maar het is nog niet zoo heel lang geleden, dat werd ingediend het Wetsontwerp Heemskerck tot Regeling der positie van vrouwelijke Rijksambtenaressen en Onderwijzeressen bij hel Openbaar Lager Onderwijs, die in het huwelijk treden, en waarbij werd voorgesteld, haar die huwde, eervol ongevraagd ontslag te verleenen; een wetsontwerp, dat, door aan de krachtige daartegen gevoerde actie, gelukkig nooit Wet geworden is. Toen wilde een minister van rechts voor de onderwijzeres het celibaat verplicht stellen; thans wil een minister, eveneens van rechts, de onderwijzeres, die huwt, bevoorrechten boven de onderwijzeres, die niet huwt. Die steisellooze wisselvalligheid bij de waardeering van huwelijk en celibaat is trouwens een bewijs, dat het niet gaat om specifiek christelijke of specifiek kerkelijke opvattingen van huwelijk en gezin, als men nu eens de gehuwde onderwijzeres wil weren uit de klasse en dan weder het gehuwd zijn wil bevoorrechten, als ware het gehuwd zijn van een onderwijskracht een Staatsbelang. Tegen het een zoowel als tegen het ander kan niet nadrukkelijk genoeg worden gewaar schuwd. De Staat mag het huwelijk niet bemoeilijken onder welk schoonschijnend voorwendsel ook; maar evenmin mag d? Staat het bevoorrechten, het begunstigen, het aanmoedigen, het stellen tot een voor werp van Staatszorg door achterstelling van wie niet huwt bij wie wel huwt. Zeker, het huwelijk en hot daarop rustende gezin is de grondslag van den Staat; maar niet het huwelijk enkel als zoodanig, het huwelijk zonder meer. Niet ieder huwelijk vormt een gezin, dat voor den opbouw van den Staat is een goede, bruikbare bouwsteen, Daar mag wel eens op worden gewezen in dezen tijd, waarin de waarde, de beteekenis van het huwelijk als Staatsbelang vaak op bedenkelijke wijze wordt overschat. Het is onloochenbaar de groote verdienste geweest van het Protestantisme en de groote kracht van onze Protestantsche natie, dat tegenover de al te nzijdige verheerlijking van het celibaat door de Roomsche Kerk het huwelijk in eere is hersteld. Maar dat neemt toch niet weg, dat in de opvatting der Roomsche Kerk van het celibaat schuilt een diepe zin en dat de huwelijkswaardeering van het Protestan tisme wel eens lijdt aan overschatting, al thans wat betreft de waarde van het huwe lijk als gemeenschapsbelang, als Staatsbelang. De Roomsch Katholieke Kerk met hare fijne, scherpe menschenkennis, verkregen langs den zekeren weg van de biecht, begreep zeer goed, dat bij concentratie van alle ver mogens voor een gesteld doel, voor een onbe paald zich wijden aan cenige missie, tot hooggaande ontwikkeling van denken en schouwen, voor een onverdeeld zich geven aan de ge meenschap, . vroeger de Kerk, thans de Staat, het ongehuwde leven onmiskenbare voordeden biedt, kan zijn verhooging van kracht. In de geschiedenis liggen voor het grijpen de voorbeelden van mannen en van vrouwen, die als ongehuwden het gemeen schapsbelang, het Staatsbelang, allicht beter en zeker niet minder goed hebben gediend dan zij het als gehuwden zouden hebben kunnen doen. Ik noem hier als in hel voorbij gaan slechts twee namen, dien van eenen Roornschert man en diert van eene Profestantsche vrouw: St. Vincentius a Paulo en Florence Nightingale. Met opzet geef ik hier geen Hollandsche namen. Een ieder kan ze zich te binnen brengen en de lijn doortrekken naar bescheidener verhoudingen. Het is geene miskenning van de hooge, de heilige beteekenis van liet huwelijk, als men er den nadruk op legt, dat de gemeen schap, de Staat, geen belang heeft bij het huwelijk als zoodanig, bij het huwelijk zonder meer en zeker geen belang heeft bij het tot stand komen van eenig huwelijk, dat wordt gesloten zonder een diep gevoel van eigen persoonlijke verantwoordelijkheid voor de gevolgen van dat huwelijk. Althans de op voeders van ons volk, onze onderwijzers, en ik denk daarbij ook a.m onze predikanten, zij, wier persoonlijk leven zulk een krachtig werkend voorbeeld is voor talloos velen, ten goede en ten kwade, - behoorden hunne verantwoordelijkheid te dezen opzichte nimmet te verzaken. Het is zoo droevig, te hooren spreken van het hebben van kinderen te zijnen laste, of is die uitdrukking soms geene schrijnende beleediging van de heilig heid van het kind? het is zoo innig droevig, vrouwen door uitputting te zien verouderen vóór den tijd; en het is allerdroevigst, dit te moeten waarnemen in onderwijzers- of in predikantenkringen. Want dit droevige berust dan toch op de gevolgen van een eigen, vrije, bewuste wilsdaad, waarvoor men de verantwoordelijkheid ten opzichte van de gevolgen dan ook zelf moet dragen. Die per soonlijke verantwoordelijkheid voor de gevol gen van eigen, vrije, bewuste wilsdaad mag men niet in laag bij-de-grondsche zorgeloosheid van zich afschuiven door die in gedachten af te wentelen op eene vaag gedachte Voor zienigheid ; en die mag men evenmin van zich afschudden door te steunen op het meer concreete denkbeeld van Staatszorg door huwelijks- of kindertoeslag op het inkomen. Want indien de Staat het huwelijk stelt tot een voorwerp van Staatszorg door in geval van huwelijk toe te kennen eenige vermeer dering van inkomen en door in geval van niet huwen die vermeerdering van inkomen te onthouden, dar. zet men daarmede den voet op eenen weg met eene uiterst gevaarlijke helling : dan moet dit leiden tot gevolgen van zeer ver strckkenden aard. Immers, wanneer van Staatswege iets wordt gesteld tot voor werp van Staatszorg, dan aanvaardt de Staat daarmede ook de verantwoordelijkheid voor dat wat hij als voorwerp van Staats zorg heeft erkend, Dat het onderwijs is een voorwerp van Staatszorg heeft ten gevolge, dat de Staat het regelt, er toezicht op houdt. Zoo zal ock het huwelijk, is het eenmaal erkend als voorwerp van Staatszorg, worden, moeten worden, een voorwerp van Staats toezicht, van Staatsbemoeiïng, eindelijk van Staatsdwang. Dit nu is een denkbeeld, dat niet kan worden aanvaard door wie meent, dat de wetgeving bovenal moet zijn gericht op een streven naar verhooging en ontwikke ling van zelfstandige kracht: dat al wat het verantwoordelijkheidsgevoel van den Staats burger voor zich en zijn gezin verzwakt, van overheidswege geenerlei aanmoediging irag vinden. Het gaat hier bovendien om een diep ingrijpen in de meest intieme, de meest ideëale dingen van ons individucel, persoon lijk leven. De erkenning van het huwelijk als voorwerp van Staatszorg, zooals Zijne Excellentie de Minister van Onderwijs die voor de salaris regeling bij het Lager Onderwijs blijkt te wenschen, is bovendien nog te bedenkelijker in hare gevolgen, omdat die erkenning, een maal via de Wet on het Lager Onderwijs opgenomen in onze zeden, zich onvennijdclijkerwijze van het onderwijsgebied zal uit breiden over verschillende andere takken van dienst, aanrandende onze persoonlijke, individucele vrijheid, ondermijnend ons persoon lijk verantwoordelijkheidsgevoel, waarop onze volkskracht toch in haar innerlijkst wezen be rust, in haar fundamenteel beginsel doorgra vend de grondslagen van heel ons Nederlandsch gemeenschapsleven. Het verwerpen van eene salarisregeling met huwelijkstoeslag door de betrokken leerkrachten, gelijk dat is geschied op de groote onderwijsbctooging te Scheveningen van 21 Maart 1.1. heeft daarom de bijzondere beteekenis van een groot kwaad te willen aantasten in den wortel, het te willen stuiten in den opgang. Indien de Nederlandsche onderwijzers er in slagen, dit stelsel ten val te brengen, dan zullen zij daarmede hebben gediend niet enkel een groepsbelang, maar dan zullen zij hebben opgeworpen een kccrdam tegen het doorwerken van een nood lottig beginsel in onze gchcele samenleving. Een onberekenbare weldaad zouden zij dan hebben bewezen aan hun volk in zijn geheel ; en mochten zij er dan voor worden beloond door eene salarisregeling, die hun nobel ambt ook in materieelen zin weder aantrekkelijk maakt voor de besten uit de jongeren en die hen zclvcn in staat stelt om in vrijheid en in het volle besef hunner persoonlijke ver antwoordelijkheid te besluiten, of zij al of niet willen overgaan tot een huwelijk, tot het stichten van een gezin als grondslag van eencn krachtigen, bloeienden Nederlandschen Staat. J o H A N N A W. A. NABER. SPAAHSOH, EHGELSCH, F RAUS OH, DUITSCH etc. Borlllz-School HoopengpacM 451 M. 3286 Pract. Onderwijs door buitenl. Leeraren MICHELIN IUWIELUIIDEII KWALITEIT BETER DAN OOIT TE VOREN PRIJZEN NAGENOEG ALS VOOR | DEN OORLOG Buitenband f 7.50 Binnenband 3.50 Nieuwe Uitgaven f Kramers' Woordentolk, 16e druk, bewerkt door dr. F. P. H. Prick van W e l y. Uitgegeven voor rekening van het depar tement van Arbeid is ter Electriscne Druk kerij Luctor et Emergo", Den Haag, verschenen : Verslag over het haventoezicht, uitgeoefend in 1918". '? Die Grundsatze der tleutschen Kriegiührung. Die Verlet;un« (ter Neutraliteit Luxemburgs Kelgiens von O. Nippold, uitgave: Insi. Orell Füssli Ziirich. Wij ontvingen wtrkjes als deel I en II van Deutschlar.d nnd das Vöikerrccht." De naam van de uitgeefstcr is reeds een waarborg. Deze boekjes \oldcden ons goed. Inhoudsopgave van den Atlas van Afbeel dingen bctrelfende Zeden en Gewoonten. Uitgave van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap, Amsterdam. Adresboek en Ledenlijst voor 1920 van het Koninklijk Nederlandsch Gymnastiek Ver bond. Uitgave J. Muusses, Purmerend. Leerboek der Algemeene Geschiedenis, door J. Kamerbeek Jr. Uitgave Thieme, Zutfen. , Normalisatie in den Woningbouw. Rapport uitgebracht door de Commissie, benoemd door het Nederlandsch Instituut voor Volks huisvesting, inzake rormalisatie in den wo ningbouw. Uitgave N. V. J. H. de Bussy, Amsterdam. De Beteekenis van het Voetbalspel en hoe dit gespeeld wordt door H. A. Meerum Terwogt. Wenken voor voetballers en scheids rechters. Dit beekje vormt No.2 vanSijthoff's Bibliotheek voor Lichamelijke Opvoeding, De Drie ,,K"s (kennis-karakter-kracht). Een betoog voor de lichamelijke opvoeding onzer jeugd door Jan Feith. Dit boekje is No. 3 van Sijthcff's Bibliotheek voor Licha melijke Opvoeding. Wat zou van overheidswege kunnen worden gedaan, opdat geneeskundige raadpleging voor liet huwelijk, zoo spoedig mogelijk in de practijk loc passing v inde? i Bekroonde antwoorden op de prijsvraag, uitgeschreven door het Comitéter Bevorde ring van Geneeskundig Onderzoek voor het Huwelijk te 's Gravenhage. Voorrede vau mr. D r es s el hu ij s. Inleiding van dr. R Bromberg. Uitgave Sijthoff, Leiden. Tuinarchitectuur, door C. L. J. Schamm. Uitgave Tjeenk Willink, Zwolle. Dit boek bevat de geschiedenis en het wezen der tuin architectuur, toegelicht door vele illustraties. De schrijver blijkt zijn onderwerp uitstekend te kennen. Opvallend is de voor dezen tijd luxueuze uitgave op zwaar illustratie-papier. mul Art. deze