l 22 Mei '20. - No. 2239 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Kazernestraat 48 - Tel. 3065 Eerste klas Rijonderwijs R. J. J. HIEMSTRA, Directeur Cw VMNMilgttt Spaarnuthodr B| mrlfdM ?ItkMringfUS. Singel 273 - Amsterdam w. MM» ONITM rnt IN.V.HAARLEMSCHE SODAFABRÏEK.I TELCrOON 3O 1 ^^^^^^^^^^^^??^^^^^Bmm^^mm Van Nelle's Tabak Wij houden onze kwaliteiten onver anderd. Do Prijzen zijn thans : per halfonspakje Maryland 16 Maryland 14 Maryland 12 Maryland 10 Maryland 9 ..... Maryland 7 ALOM VERKRIJGBAAR. tl 11 ZUNERE40USDU50DA W KRISTALLEN EJ1 IN POEDERVORM l BBEUttXaZDRESOD/LHATBIUMSUUAIJ (W«ERffiu)| LAUBBUOUT VOOR TECHNISCHE DOELEINDEN." HHiiimiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiii DE ZWITSERSCHE OPLEIDING TOT JURIST Hoezeer het ten onzent spookt in univer sitaire kringen, blijkt zelfs den leek uit de vlugschriften van Professor Hijtnans en Mr. van Lunteren over de opleiding der juristen. En waar de een genoegzaam alle examenvak ken wil afschaffen, de ander de examens daarentegen nog iets ingewikkelder wil maken, is het misschien niet ondienstig er op te wijzen hoe in een land, niet grooter dan het onze, en verkeerende in genoegzaam dezelfde omstan digheden, reeds jaren lang dit vraagstuk tot algemeene tevredenheid werd opgelost. Bladerende in het Züricher,,Heerenboekje", trof het schrijver dezes, dat zoo weinig rech ters en zoo weinig advocaten] den meester titel voerden. En te meer, omdat men te Zürich de wetenschap als voor het grijpen heeft: daar toch is eene beroemde. Universiteit ge vestigd. De Kantonale wet van 3 Juli 1898 geeft de oplossing van dit raadsel. (Gelijk men weet, heeft in Zwitserland zooveel mogelijk ieder kanton (provincie) zijne soevereiniteit ge handhaafd. Ook op juridisch gebied gevoelt men er weinig voor centraliseering). Volgens die wet kan men ook zonder meestertitel als advocaat optreden. (Rechtsanwalt) Een examen, af te nemen door het kantonale hof (Obergericht) verleent de daartoe noodige bevoegdheid. Op dit examen (dat ook vrou wen kunnen afleggen) wordt de candidaat mondeling ondervraagd omtrent Bonds- en Kantonaal recht.lSchriftelijk moet hij een of meer rechtsgevallen behandelen, waarbij hij in beperkte mate boeken mag raadplegen. Dit examen mag niet afgelegd worden dan na n jaar praktisch werken bij een advocaat, of in zoodanige betrekking als waarborg geeft voor ervaring op rechtsgebied. Heeft de candidaat mondeling en schrif telijk voldaan, dan wordt hij toegelaten tot de vuurproef: een heusch pleidooi, te houden voor een Züricher rechtbank. De advocaat, die hem dit zaakje overlaat, is bevoegd zijn pleidooi aan te vullen of te verbeteren. Te recht, want anders zoude de cliënt het kind worden van de rekening! Voldoet het proefpleidooi niet, dan kan de Rechtbank een twee de proefpleidooi vorderen. Wordt de candi daat ook dan nog te licht bevonden, dan mag hij eerst een jaar later het examen doen. ? Men kan aannemen dat in den regel de can didaat .voordat hij werken gaat op een advokatenkantoor, minstens achter den rug heeft twee en een half jaar voorstudie; zijne geheele rechtskundige opvoeding duurt der halve 3 jaar. Niet heel veel minder dus dan de academisch gevormde jurist noodig heeft, die te Zürich in 4 jaar den doktershoed kan behalen. Doch is het tijdverschil gering, groot is daar entegen het kosten-verschil. Want die 3jarige studie kost genoegzaam geen geld; integendeel de candidaat kan intusschen bij verdienen. Vandaar dan ook, dat in het geens zins rijke Zwitserland zoovelen dezen deinocratischen weg verkiezen. En dat zij niet min der in aanzien staan dan de gepromoveerden, bewijst het feit dat zoovelen hunner later ook in rechterlijke betrekkingen worden gevonden. jDe jongelui, die de academie bezoeken, om te/ promoveeren, doen dit dan ook voor het meerendeel met een ander doel. Want evenals ten onzent geeft in Zwitserland de meester titel den sleutel tot verschillende betrekkin gen op handels- en bes t uur-gebied. Met te meer recht zelfs; want terwijl een Nederlandsch student zich door een repetitor (Iaat volpompen, gaat zijn Zwitsersche collega de wijde wereld in. Na een paar semesters aan zijne kantonale Universiteit, bezoekt hij er anderen, gaat meestal zelfs naar het buitenland, studeert te München, Berlijn enz. Zoo mogelijk ook wordt eenige tijd aan eene Fransche universiteit doorgebracht. Hoe an ders als ten onzent, waar een student alsof hij een oester ware ! zich vastzuigt aan de Alma mater, die hem ontgroende ! Zal Nederland inderdaad democratisch wor den, dan is, m. i. het Zwitsersche stelsel aan te nemen, dat ook naar het oordeel van een daarover geraadpleegd Zwitsersche Hoogleeraar in de rechten, proefondervindelijk goed blijkt. Naast onze academische examens dienen er te worden ingesteld, examens op e wijze als hier boven geschetst. Dan zal niet langer kalme brutaliteit" gelijk de heer van Lunteren bewijst, de kennis" de loef iiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiMiiiiiii afsteken ! En zullen tevens de minvermo gende studeerenden zijn gebaat. R. P. J. T U T E I N NOLTHENIUS La Tour de Peilz (Vaud) HOFSTAD EN HOFSTEDELINOEN Ons huis is schoon ! Goddank ! Nu heb ik weer rust tot de uithaal, vóór de kachels gezet worden. Op mijn schrijftafel ligt geen papiertje meer behoorlijk op zijn plaats zoodat ik niets meer kan vinden, doch ik heb verleerd daarbij mijn goed humeur te verliezen, sedert ik weet, dat juist de ware essentie is van schoonmaakgenot, dat alles ,,'s lekker van zijn plaats komt." Waarom zouden dan miju papiertjes een uitzondering maken? Als we schoon zijn gaan we ons voorbe reiden op het zomerseizoen. Vrouw en doch ters hebben een extra tramboekje noodig voor den verren rit naar de naaister, met wie zeef ernstige conferenties worden gehouden, zaken waar ik me maar liever niet mee bemoei. Mijn aandeel komt wel, als de groote doozen worden thuisgebracht waaraan, met een gracielijk touwstrikje bevestigd, de nota te bengelen hangt. Heel den Haag heeft het in Mei druk om zich voor te bereiden op het Scheveningsch seizoen. De theaters worden schaarscher bezocht, de lange kolommen kunst en letternieuws in de couranten krimpen in, op Scheveningen ziet men ververs, timmerlieden, glazenwasschers enz. bezig aan diverse ge bouwen. Hier en daar laat een caféreeds de blinden van de vensters nemen. Volgende week begint de voorjaarsfuif in den Dierentuin, verkapte kermis, toegankelijk tegen 30 en 40 cent entree, om de noodlijdende apentuinkas jaarlijks weer wat óp peil te brengen. $t Het is 't aloude volksvermaak, dat geen volksvermaak meer is, omdat er entree wordt geheven, doch de bestuurderen {[dezer Haagsche lustwarand, waar men nog krijschende papagaaien en vlooiende apen kan bewonderen, hebben er niet aan gedacht dat het volk van heden veel beter 40cts entree kan betalen dan de intellectueel en dat deze bijna halve gulden rustig blijft zitten in de portemonnaie van menschen als uw onder danige dienaar, die een paar nieuwe veters noodig heeft en deze, indien van goede kwaliteit, niet beneden de 40 ets. per paar kan krijgen. Er is nog een andere vermakelijkheid op til. Nu de vreemdelingen, die bij wijze van pretje de slagvelden hebben bezocht, via den Haag naar hun land teruggaan, schaamden wij ons wel een beetje, dat bij ons zelfs geen brokje beschoten muur was te zien, geen enkel historisch moment uit den oorlogstijd. Edoch onze kranige genie wist raad. Toen verleden jaar de Oranjekazerne was afgebrand en alleen de buitenmuren bleven staan, zoodat het gebouw een ware ruïne leek, is het opruimingswerk aan de genie opgedragen en dit wapen heeft er met waren ondernemings geest voor gezorgd, dat de ruïne intact bleef, dat er vooral niet te veel werd opgeruimd, dat al het ijzerwerk nog voor een groot deel als oud-roest op het voorplein lag, dat er nog geen steen werd afgebroken, dat dus de vreem deling, die onze Hofstad en hare beziens waardigheden gaat bekijken, niet bedrogen uitkomt, en vooral niet zal vergeten te be zichtigen iets, dat hij waarschijnlijk noch in Frankrijk,noch in Belgiëte zienkreeg:de onge repte ruïne van een gcbouw,dateenjaargeleden afbrandde, en met welks opbouw of afbraak men expres heeft gewacht om den volke te toonen, hoe lang de genie in staat is van zoo'n ruïne af te blijven, teneinde haar een sieraad te doen zijn van onze altijd schoone residentie. Ik verneem, dat dit zeld zaam schouwspel op den \en verjaardag van den brand tegen entree te bezichtigen zal zijn. Het moet de anders zoo vlugge genie een zeldzame zelfbeheersching hebben gekost om deze schoone en eerbiedwaardig uitziende ruïne, die aan een oud ridderslot doet denken, zóó lang geheel intact te laten. Het is waarlijk voor dit vlotte wapen een kranig stukje werk, alleszins de vermelding waard ! Het is dan ook mijn vaste plan a.s. zomer met mijn loges dit alles te gaan be zichtigen en hun met trots te vertellen, in welke prachtige nieuwe kazernes de konink lijke garde nu is gehuisvest, sedert ver leden jaar deze historische tempel van Mars tot aller droefenis een prooi der vlammen werd. £CHNISCHE R.UBR.I HET ARBEIDSVERMOGEN VAN DE ZEE Nu kolen en petroleum zoo schrikbarend duur geworden zijn, richten de blikken van vele uitvinders zich weer op de andere bronnen voor arbeidsvermogen, in de hoop de groote hoe veelheden, die aanwezig zijn, op goedkoope manier in een bruikbaren vorm over te kunnen voeren. De ze? .heeft een voorraad, die zoo groot is, dat men duizelt van de cijfers. De vorm van dit arbeidsvermogen is echter niet gunstig, zoodat het zelden is gelukt om de golfbeweging van de zee te gebruiken voor het doen bewegen van nuttig werkende machines. Een belangrijke toepassing ervan is die voor de brul- en klokboeien, die de energie, noodig voor hun beweging, putten uit die der golven en aldus op gemakkelijke wijze de geluidseinen, voor de scheepvaart zoo nuttig, kunnen geven. Enkele malen worden wel boeien ge bruikt, die tegelijk een electrisch toestel in beweging brengen, waardoor licht wordt opge wekt .Dit gebeurt echter nog te weinig om te kunnen concludeeren, dat de toepassing in het groot ook mogelijk kan zijn. Bij een meting is gebleken, dat de druk, door de golven uitgeoefend, tusschen 150 en 35ÜK.g is gelegen en bij erge stormen en hooge golven nog hooger is. Het totale ar beidsvermogen is dan ook zoo groot, dat b.v. het vermogen der golven, die de Fransche kust treffen, meer dan 100.000.000 paardekrachten bedraagt. Het overvoeren van dit vermogen in nuttig bruikbaar is echter veel te duur om eraan te kunnen beginnen. Een enkele maal is het gelukt op een honderdtal meters van de kust eenige groute drijvers zoo te bevestigen, dat hun beweging overgebracht kon worden op de zuigers van pompen, waar door deze water konden persen in een gesloten reservoir, zoodat dit water onder grooten druk kwam te staan en in staat was een turbine te drijven. Als men echter weet, dat die turbine slechts 9 paardekrachten ontwik kelde, kan men begrijpen, dat dit vermogen (ongeveer gelijk aan dat van een zeer kleine auto) veel te duur was in vergelijking met dat van gewone machines. Het arbeidsvermogen in ebbe en vloed van de /.ee is nog veel grooter dan dat van e golven in de buurt van het land. Het zou voldoende zijn om bij de tegenwoordige behoefte aan kracht alle machines der wereld 40.000.000.000 jaren te doen U/open, zoodaf men zich over uitputting ervan niet bezorgd behoeft te maken. Dit arbeidsvermogen heeft boven dat der golven vóór, dat het vol komen regelmatige perioden heeft, zoodat men alles kan regelen om den vloed weer op tijd te kunnen gebruiken. Een kleine berekening zal aantoonen, dat het gebruik van ebbe en vloed voor kracht opwekking op groote bezwaren moet stuiten. Onderstellen we, dat een kg. prima steenkolen bij volledige verbranding 7500 caloriën warmte ontwikkelt en dat deze voor 12.5% nuttig omgezet kunnen worden, dan wordt aan nut tig arbeidsvermogen verkregen een bedrag van 0,125 :?- 7500 y 425 kilogrammeter of bijna 400.000 KOM- Stellen we daartegenover eene hoeveelheid water, die vier meter boven het gewone niveau is gestegen, dan moeten er 100.000 Kg water aanwezig zijn. om hetzelfde hoeveelheid arbeidsvermogen te bezitten. Als men nu verder bedenkt, dat een flinke electrische centrale per dag b.v. 300 ton steen kool verstookt (dus 300.000 Kg) dan ziet men in, dat enorme watermassa's aanwezig moeten zijn, om een eenigszins aanzienlijke hoeveel heid arbeidsvermogen te kunnen leveren. Bovendien moet dan nog rekening gehouden | N.V. MACHINEFABRIEK HooGHiiAiiDe :Y.H.PAMNEVIS&ZN.UTRECHT , w«^ 'UZER-Ert METAALGIETERU *""""" TYPE 100-IOOO PK l GELIJKSTROOM STOOMMACHINES ! 8 TANDEM COMPOUND MACHINES \ STOOM DYNAMO MACHINES l STOOM CENTRIFUGAAL POMPEN VOO ft Alt£ DOtllINDfh L COMPRESSOREN VACUUMPOMPEN 5 GIETWERKEN m IJZER EM METAAL HAAR TfiHfft/fIG OF MQDfl ........ QJCHC . vervaardigd door 1 cucHt'w.QRAFIA'ARNHeri. j] Den Haag is opweg een metropool te worden nu zij onder hare vele bezienswaardig heden ook een ruïne gaat tellen. Laat ons hopen, dat ook na dit jaar de genie deze tempeloverblijfselen en d oud-roestuitstalling, die waarlijk zeer schilderachtig doet," ongerept zal laten. NUCHTER i. ING iiiiiiiiiMMiiiiii mm luim ui i mi nul iiiniiiiii inim i HIIIIIII iiiinm i i Modern verkeer worden met het feit, dat een turbine toch altijd een dee! van het arbeidsvermogen verloren doet gaan en dat zoo'n groote vloedhoogte zelden voorhanden is en dus met een gemiddeld veel lagere hoogte gerekend moet worden. Er is een berekening gemaakt om in de buurt van Cuxhaven, waar de vloedhoogte ongeveer 2,8 meter bedraagt, een bassin te maken, toegankelijk voor den vloed om bij ebbe het water weg te laten stroomen door lage drukturbines. Als zoo'n bassin een opper vlakte heeft van 20 Hectaren, dan zou een gemiddeld vermogen van 150 paardekrachten (dus ongeveer gelijk aan dat van een kleine vliegmachine) verkregen worden. De kosten voor een dergelijke inrichting werden begroot (indertijd) op 30 maal die voor een stoom machine van gelijke capaciteit, terwijl de bedrijfsonkosten door de grootte van de in richting ook veel hooger waren. Op enkele plaatsen der wereld waren toe vallig bassins aanwezig, die gemakkelijk en goedkoop af te sluiten waren door sluizen en gedurende den vloed gevuld konden worden door zeewater, dat dan turbines moest passeeren en zoodoende arbeid verrichtte, terwijl bij ebbe het water weer weg kon stroo men door dezelfde of andere turbines. Die turbines konden echter alleen werken bij minstens een verschil in de niveau's aan beide kanten van een meter, zoodat ze slechts de helft van den tijd gebruikt konden worden. Vóór den oorlog is aan de kust SleeswijkHolstein een proefinstallatie gebouwd, waar bij gebruik is gemaakt van voorhanden oester putten. Door den oorlog is echter dit werk geheel in verval geraakt, zoodat de resultaten geen leering kunnen geven. De bouwers waren zeer optimistisch wat betreft de renta biliteit, maar critische geesten beweerden, dat de kosten der energie minstens 50% hoo ger kwamen dan die voor stoommachines. *) De hooge steenkolenprijzen van onzen tijd hebben de kosten der stoommachines veel hooger gemaakt maar tegelijkertijd zijn ook de IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIII1IIIIIII IIIIMIIItlllllllH III aanlegkosten en die voor de exploitatie van dergelijke bassins zoo sterk gestegen, dat ook nu van concurrentie alleen sprake kan zijn, als toevallige oorzaken het aanleggen van goed koope bassins mogelijk maken." Langs "onze vlakke kust is hier vrijwel geen sprake van, zoo dat we op het oogenblik verder dan ooit van het. punt, waarop men van ebbe en vloed voor ons land een nuttig gebruik zou kunnen maken Ook waar de situatie wél geschikt is, rijzen er groote bezwaren, daar het toeval ,al zeer groot zou zijn, als op de plaats, geschikt voor net aanleggen.van de bassins en de verdere installaties, tegelijk een gunstige situatie gevonden zou worden voor een fabriek, die de verkregen energie zou kunnen gebruiken. Het overvoeren in electrische energie is na tuurlijk mogelijk, maar dan komen er weer zulke kosten bij voor leiding eu transfor matoren dat de rentabiliteit nog veel minder wordt. Men zal dus moeten wachten op groote nieuwe ontdekkingen, eer men op praktische wijze deze enorme voorraad van arbeidsvermogen ten nutte der mcnschheid zal kunnen gebruiken *) Er worden thans aan de kusten van Schotland en Frankrijk opmetingen gedaan om nog eens te dien berekenen of de exploi tatie van eb en vloed in sommige inhammen rendeerend knn zijn.