Historisch Archief 1877-1940
29 Mei '20. No. 2240
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
TOURNOOIVELD
Restaurant-CaféLa Réserve"
Rembrandtplein 44 bij de Utrechtschestraat
AMSTERDAM
De meest Moderne Inrichting - Huis van den Eersten Rang
Dagelijks middag- en avondconcert
WASSENAAR
ALS WOONPLAATS
ELECTR. TRAM KOMT
Bouwt in het zeer rijk aan natuurschoon Villa Park
ftijksdorp", gelegen nabij het dorp Wassenaar en in
de onmiddellijke nabijheid der Noordzeebadplaatsen
Scheveningen, Katwijk, Noordwijk aan Zee en Wassenaarsche slag.
Zeldzame bosschen met golvende terreinen, prachtige'
waterpartijen, heerlijke duinen met vergezicht op zee en
omliggende bollenvelden. Grootte 35 H. A.
Belasting Haag en Rotterdam 12 pCt., Wasse
naar slechts '/'» pCt. Deze terreinen zijn geheel of ge
deeltelijk te koop. Grondprijzen thans nog billijk.
Jlnlichtingen verstrekt de Exploitatie Mij. Rijksdorp"
JSchouwweg 34 WASSENAAR Tel. 543 Kievit
.Bijvoorbeeld: Iemand met een inkomen van f 10.000 en f25.000
's jaars moet in den Haag en Rotterdam een belasting
betalen van f 1200.?of f 3000.?, in Wassenaar slechts
f 70.?of f 175.?per jaar.?In lift laatste geval
betaalt men dus f 2825 in Wassenaar
minder dan in Rotterdam en den Haag.
IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIHHIIIIIIIHI MIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIMIIIIIIIIIMlIIIIIMIIlllllMMIUIIIIIIIIIIlllMUIINIIIIIIIII.
STARK'S OXYDOL"
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA)
Naaml. Vann. STARK & Co. - Chamlacha Fabrlak 'a-HABE", 'a-Bravanhaga j
MIIMmmt4INIIIHHIHt**tMIM»MMIIIIIIIMtHHimilllllimillMlllimWUMIlHIIIIMIIIIIIHiniHllfHlllinilllllfniMIIIMi;
FLICK's
BOOMSCHORS
CHOCOlllDE (""?="")
is Chocolade in een
vormenvan een samen
stelling als in geen
ander Fabrikaat wordt
teruggevonden.
OVERHEERLIJK VAN SMAAK!
ERVEN GASPAR FLICK ? Opgericht IÏ45
Hofleveranciers Amsterdam
NV
y
/H
'GRAV
"VAN.D
H LVER.
n
_ ..
LWES TELEFOON J ISO
HOTEL DES GALERIES
TEL. S 440. SCHEVENINGEM.
Hotel de familie de Ir ordre. Restaurant
Afternoon-Tea-Concert
Gelieve tijdig kamera Ie bespreken. - Prosp. op aanvraag
Ged. MEI & JUNt reductie op Kamorprl/xen
Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel
achtige BOSCHTERREINEN te koop in het OOSTERPARK te
Lage prijzen, mooie wegen, gas,
electr. licht, water.
IV. Maatschappij tot Eiploit. van Het Oosterpark j
Dir.).). STOKMANS & 0110 SCHULZ
Tel. Int. 38 & 48
Naaml. Venn. Amsterdamsche
Bad- en Zweminrichting Over 't Y.
Geopend het nieuw gerestaureerde Café-Restanrant
W. F. H. MOOIJEN,
Telefoon C. 1158
Lunch Diner Souper a la oarte
EXPLOITANT
DINER- en AVOND-CONCERT
f Vlougels on
Kunstspolplano's door
Huur in eigendom verkrijgbaar,
mita In drie Jaar afbetaald.
Brlmn No. 1481, Burnu v» dit Blad
ft.
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON N. 5812
HEMDEN
MAAR MAAT
l^OBBBBBBIDBIBBBBBBSfei
il 'EENIGE SPECIALITEIT m
eigen
cfrnport
Dames-en
Heerenkleeding
-14,'s-G ra ven liane
^8
f
^8
M
m
BH HET
KRlMPVRIjE
GEZONDHEIDSONDERGOEDEREN S
Nederlandsch Fabrikaat
TRICOTHUIS
w
AMSTERDAM
Reg. Breestraat 35
TEL NOORD soea
HAARLEM
Gr. Houtstraat 143
TELEFOON 1465.
t;-.;a
i-a
m
v.
^s
Ri
?l?l
IIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIII Illlllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Straat van Dover en om den zilveren gordel"
der zee, die Engeland omgeeft. Het eiland kan
worden geblokkeerd, gebombardeerd, uit
gehongerd en tot de overgave worden - ge
dwongen zonder dat het hulp van eenigen
kant kan ontvangen. De tunnel onder 't
Kanaal alleen is thans nog een middel tot
beveiliging van Engeland ; de tunnel alleen
kan, als het volgende groote conflict komt,
de noodzakelijke middelen van communicatie
met het vasteland, met zijn bondgenooten
daar aan Engeland waarborgen.
Maar, zou men den Franschen minister
kunnen vragen, als bij dat komende conflict,
de constellatie der partijen nu eens anders
ware, en Frankrijk niet Engelands bondgenoot
maar vijand was? De wereld-historie vertelt
van vreemder wonderen. Er is echter een
ander belangrijker punt, waarover de heer
Francois Marsal, als minister van financiën,
met eenig gezag kan spreken. De Kanaal
tunnel, is, zegt hij, ook een voordeelige onder
neming op economische gronden.
In 1901 voerde Frankrijk van Engeland in
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIII1IIIIII Illl IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
tllllllIlllllMIIIIMIIIIIIIIIKIIIlril
RIJWIELBANDEN
KWALITEIT
BETER
DAJI OOIT TE VOREN
PRIJZEN
NAGENOEG ALS VOOR l
DEN OORLOG
Buitenband f 8.50
Binnenband i( 3.75
goederen ter waarde van (iOO millioen francs ;
deze cijfers stegen jaarlijks met ongeveer zes
pCt. en bedroegen in " 1913 1.1 iü.OUO.UOO
francs. In datzelfde tijdperk rees Frankrijk's
uitvoer naar Engeland van 1.200.000 tot
1.456.000.00!) francs, dus een vermeerdering
van nog geen l.', pCt., en in het bedoelde tijd
perk was Engeland politiek bevriend met
Frankrijk. In dienzelfden tijd nam de invoer
uit Duitschland met gemiddeld 12 pCt.
's jaars toe en de uitvoer naar Duitschland
met 7 pCt., de invoer uit Belgiëmet 5 pCt.
en de uitvoer naar dit land met 7.5 pCt. Die
vermeerderde handelsbeweging met Duitsch
land en Belgiëvindt natuurlijk zijn oorzaak
i 11 een nauwere verbinding. Zulk een nauwere
verbinding tusschen Engeland en Frankrijk
kan de Kanaal-tunnel brengen. Verder zon
deze een oplossing zijn van de reeks problemen
en pogingen voor een snellere verbinding van
Engeland met het vasteland, welke men reeds
sedert een eeuw overweegt. Frankrijk, Belgi
en Italiëzouden daarbij in de eerste plaats
geïnteresseerd zijn, maar Londen zou ook
SPAAMSCH, EU G ELS O H,
F R AM S OH, DUITS OH elo.
Borlitz-Sohooi
Heerongracht 451 M. 3286
Pract. Onderwijs door bultenl. Leeraren
iiiiiiiiimiiiiifiii n HUI iiiiiniiiiiiiimiii
itt*M» in i iiiiiiiiiiiiu i ui uiiuiuuiiiiiuiitiiuiimmiiiiiiiimiiiiiiiuiiiiiiimitiiiiuiiimiii i miiiumi i
HET ROODE LAMPJE
Signifische Gepeinzen
1. CREDO
In het Klooster
(26). A's ik het dikke Breviarium lees,
dan voel ik mij hoopeloos dom. Mijn iatijn
is verroest, en in die doolhof van psalmen
en hymnen en antifoonen dwaalt mijn arma
geest suf en verbijsterd rond. Welk een ge
heugen moet men hebben, om dat alles te
onthouden, voor iedere datum andere gebeeden
en gezangen. Soms ontmoet ik hier of daar iets
schoons, als een bekend vriendelijk gezicht
in een groute volksmeenigte van vreemden.
Maar ik heb neiging maar heet ver achteraan
te zitten in het oratorium, waar niemand mij
ziet. Want bij die geleerde vroometi voel ik
me te onweetend. Hoopeloos dom.... of
neen ! hoopvol dom.
Maar toch, lieve monniken, mijn dierbaar
ste Vriend, die mij eenmaal een helder ver
stand en een goed geheugen schonk, die
mag toch wel Zijn gaven wecrte rugneemen,
nietwaar?
Bij Hem is mijn verdwcenen kennis goed
bewaard. Hij zal mij niet afwijzen, al ken ik
geen reegel meer van mijn brevier.
(27). Het blijft reegenen en ik wil buiten
loopen. De abt stuurt een pater om mij te
begeleiden. Is dit een beleefdheid voor mij
of een beproeving voor den pater? Ik weet het
niet recht en voel een ligte neiging het op
gedrongen gezelschap weer naar huis te stuuren.
Maar hij is zoo beleefd en goedig, hij schijnt het
een eer te vinden. Nu mag hij onder mijn para
plu loopen. Daar bedenk ik dat hij priester is.
Hij kan consacreeren. Hoe voelt dat?
Neen, de eer is geheel aan mij. Een priester
onder mijn paraplu l
(28). Eedele, liefdevolle,
zelfverloochenende menschen, handhavers van der
menschen geestelijk weezen, welk een zeegen is
het in uw midden te zijn. Want gij maakt het
onmoogelijk te twijfelen aan menscheliike
goedheid. Neem de zwaarste verleidingen weg,
voeg een vijftigtal der goedwillenden bijeen,
verbind gezag en liefde tot een niet al te strenge
tucht en zie, hoe goedheid en geluk ontbloeyen
en zich ontplooyen voor od !
(29). ij doet mij denken aan die
snelloopende vuurdragers, die een brandende
fakkel aan elkaar uoverreikten van hand tot
hand, als booden van vuurig bericht.
Zoo wilt gij van geslacht op geslacht doen
oovergaan het zuivere geloof en de schoone
leer. Daartoe de volstrekte gehoorzaamheid.
Met bloote handen draagt gij liet vuur en
verschroeit ze tot op het been, zonder klacht.
od's schoonste gaven, de vrije wil, het vrije
leeven, offert ge op, om het heilige bericht
te redden. Alle fiere zelfstandigheid Iaat ge
varen, als het geldt booden ods te worden.
die Zijn gezag verbreiden. De letterlijke
woorden, de nauwkeurige zuivere traditie,
die tracht ge ongeschonden te bewaren.
Zoo droeg ook eens een ruiter een kind door
den stormnacht. En toen hij aankwam :
in seinen Armen das Kind war tod."
(30). Schoon zijn uw oprechte gebeeden,
uw metaal-dreunende zangen, uw liefelijke
psalmen en beurtzangen. Schoon en waardig
zijn Uw ceremoniën, uw ritus, uw lithurgie....
Maar gedenkt: er is Algol en er is Electron.
De Maker aller dingen is eeuwig dezelfde
en eeuwig veranderlijk. Hij is eeuwige Rust
en eeuwige Beweeging.
Gedenkt der woorden misleiding! De
gansche menschheid is vergankelijk en geen woord
i f bestemd te blijven, er zijn volken en talen
uitgestorven. En alle talen en volken die nog
leeven zullen uitsterven. Eenmaal zal er geen
Sanskrit en geen Latijn meer op de aarde
verstaan worden. Alle woord wordt zielloos.
ij zegt : onze Heer heeft zijn eigen woord
onvergankelijk genoemd. Maar dat was geen
woord met vervoeging of verbuiging. Gedenkt :
van alle woorden is het woord : \\O'JRD het
duisterste.
Des Ileeren woord staat tot het onze als
Algol tot Electron.
(31). Het leevende kan niet in starre
vormen worden geperst. De wijsheid die het
Opperste Weezen ons geeft is ieenig en
beweegelijk groevend. Is de ziel van het woord
God" nog dezelfde als voor twee duizend
jaar? Wie thans het woord vrijheid" zegt,
zegt die hetzelfde als hij die dat woord sprak
voor twee duizend jaar?
En het woord geloof" en het woord
leeven" en de woordei Liefde, Wijsheid,
Deugd en honderd anderen wie zal zeggen,
dat hun ziel door de geslachten niet gansch
veranderd is? Niets is gelijk gebleeven, klank
noch zin. Want de ziel der woorden is niet op
te sluiten in klanken. En wie de leevende
waarheid wil vasthouden door de woorden
strak en vast onveranderd te bewaren, die
is als de ymker die een zwerm bijen wil be
waren in een voogelkooi.
(32). Daaiotn zijn de schoone
zichtbaarhccden en klanken van oude Wijsheid en
vroomheid a's teore rudimenten van vergane
tijd. Er is oovera! nieuw licht gekoomen, breed
eii daverend, met groote blanke wolken en
heerlijk blauwe ooverkoepeling. Ons wenkt een
ontzachcliikc toekomst, ook op aarde. Nieuwer,
schooncr, rijker geestelijk leeven op hechter
en reiner stoft'elijken boodem. Dit zegt mij
het stille lichtje in het rü'ode lampje, in de
scheemer-gewelven met de wierookwolken.
Het blijft gloeyen, klein en getrouw, voor
spellend de koomende lieht-stroomen.
Algol zal vergaan, zoo goed als Sol en
Sirius maar geen lectron gaat verlooren,
zoo spreekt liet lampje.
(33). Hoe vrij en frisch was de morgen.
Daar klinkt het klinkend schuuren van een
zeis die wordt gescherpt. Welk een blij
leevensgerucht, de boer stond in het bedauwde
gras en sleepte ruischend het metaal heen en
weer. Hij dacht aan zijn koe, aan de kalven,
aan de melk en ik dacht aan Pallieter, den
lustigen leef-broeder.
Het groote, zware klooster-gebouw wierp
een schaduw ver oover de weiien.
(34). Toen de kloosterkerk leeg was en nog
veel stiller dan in de heilige stilten van den
dienst, ging ik schuchter naar voorcn, waar
anders alleen de paters koom.cn en ik knielde
met mijn voorhoofd op de treeden van het
altaar. Ik wist dat niemand mij zag maar ik
had toch een weinig het gevoel van
verleegenheid. Ook had ik wel gewild, dat iemand van de
lieve monniken het zag, want het zou hem
zooveel genoegen doen. Maar ik bleef gelukkig
alleen, met het roode lichtje, en er was veel
vreede in mij.
(35). Ze moeten het echter niet te bont
maken en doen alsof mijn vis comica geheel
verdweenen is. Ik had eenig werk om som
mige dingen ernstig op te neemcn. Een
geelzijden parasol met falbala's, die wordt
opgcstooken en weer dichtgeklapt, de
nmdiditer bij hel Oosten zijn gebracht, waar de
Britselie invloed zich uitbreidt op zoo grootsche
wijze.
iimininniMiiiiiuniiiimiiininmiiiiiiniinimiiinimiiiiimiiiiiiiiiiiii
brelünu bonven het allerheiligste, daarbij
kon ik niet ernstig blijven. Daarvoor zijn
wij niet meer naïef genoeg. Dit doet ons
aan als een weinig onnoozel. Zoo gaat liet
als men de veroudering der uiterlijkheeden
niet vermijdt en het jonge frissche leeven
Ie zeer vreest. Oover ernst en ironie valt nog
veel te mediteeren. Dat later.
(30). Ook oover eerbied en vertrouwe
lijkheid moeten wij nieuwe woordenreeksen
bouwen, in signifische oovcrpeinzing. Want
hartstochtelijke vertrouwelijkheid vindt eer
bied te koud. De vertrouwelijke!! van onze
dagen begrijpen de eerbied voor de geliefden
niet. Maar onze hoogste liefde moet hoogste
vertrouwelijkheid en hoogste eerbied
verecnigen. Zoo deed Jezus' moeder voor haren Zoon.
Toch koomen de dierbare famieljare woord
jes in mij op, als ik aan het roode lampje
denk.
(37). En alle clcctroonen, waaruit mijn
lijf is opgebouwd, trillioenen maal
trilliocnen, worden door od bewoogen. Wat kan
mij intiemer zijn dan dat, wat alle deelen vaji
mijn lijf doordringt? En de inystieken zeggen
zelfs, dat God, met al zijn wijsheid en al zijn
krachten in het kleinste ding aanwcezig is.
Ik spreek dit na, zonder goed te wecten wat
het zeggen wil maar iets booven alles
intiems zegt het zeeker. En daar Jezus is, waar
de Vader is, volgens de mystieken, is ook
Jezus in alle deelen van ons lijf geheel
aanweezig. En in onze ziel dus toch ook? Hij is op
alle plaatsen tegelijk en nergens niet. Ik
spreek maar na.
Misschien zegt het iets.
F RED r; u i K v A N L7, r- n i: N