29 Mei '20. No. 2240 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND BOLSJEWISME EN CHINEESCH NATIONALISME *) Op het besluit van den Raad van Drie, dat Japan in het wederrechtelijk bezit van Shantung liet, ging er onder de Chineezen een storm van verontwaardiging op. Studenten in Peking, Shanghai en elders zonden protesttelegram men, hielden straatbetoogingen en procla meerden den boycott. Jong en oud, man en vrouw,koopman en riksha-koeli namen daar aan deel. De in Nederland studeerende Chineesche jongelieden, op 11 Mei 1919 in een Algemeene vergadering vereenigd, betuigden aan de Chin. vredesdelegatie te Parijs in den vorm van een protest hun leedwezen over de op de vredesconferentie genomen beslissing. In Indiënamen de Chineezen in navolging van het stamland hun eenigestrijdmiddel ter hand, het economische wapen, waarvoor reeds menig Europeesch handelshuis het hoofd heeft moeten bukken. Nu is het de Japansche handel waartegen de lange en bittere strijd wordt gevoerd. Op-en-neergaand, flik kerde hij weder heftig op, toen bekend werd, dat de Japanners in Foochow landden en eeu aanval pleegden op het leven der Chin. stu denten der Young Men's Christian Association". Deze boycott der Japanners, die vooral gedurende de oorlogsjaren in Indiëde poli tiek der pénétration pacifique" met succes hebben toegepast, was niet gemakkelijk, maar krachtig en sterk was de Chineesche massa-actie, «a Deze strijd ^voor"Jde]'eerbiediging van het souvereiniteitsrecht van het stamland bracht de middelen, die het proces der economische aansluiting tusschen Indiëen China" ver snellen zullen. Er ontstond een Kok Hwe Kongsie", die zich ten doel stelt den handel in Chineesche artikelen in Indiëte bevorde ren ; de oversea Chinese Bank" te Singa pore met filialen te Batavia, Semarang en Soerabaja, de Tiong Hwa Bank" te Soerabaja werden opgericht, alle met uitslui tend Chineesch kapitaal, terwijl door de Chineesche Handel Mij. te Batavia in overleg met vertegenwoordigers uit Soerabaja en Semarang aan China werd verzocht nieuwe scheepvaart- en handelstractaten met Neder land te sluiten. Eén Chin. scheepvaart- en twee Chin. handelmaatschappijen staan te worden opgericht. En hiermede zal het denkbeeld, dat China's Cicero, de illustre Liang Chi Chao mij bij zijn bezoek aan de Leidsche Universiteit opperde, worden verwezenlijkt. Welke houding neemt nu de Nederlandsche regeering aan tegenover de aTiti-Japansche boycott-beweging ? Het bureau voor Chin. zaken in Indië, met den heer Mouw aan het hoofd, heeft er kans toe gezien haar als een verkapt Bolsjewistische beweging voor te stellen. Voor wie de Chi neezen niet sympathiek zijn, was deze ziens wijze bijzonder welkom. De maatregelen echter door de regeering genomen om dit vermeende gevaar den kop in te drukken zijn van dien aard, dat ik mij thans veroorloof, hieromtrent nader in fines ses te_ treden. Nog afgezien van de vraag, of men uit de ontdekking van Bolsjewistische propaganda).S MEUWSCN, Hofleverancier, A'DAM-R'DAM DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND *) Voorgedragen bij mijn aftreden als president der Chineezen-vereeniging Clning Hwa Hui, op l Mei 1920. lectuur bij enkele Chineezen de conclusie mag trekken dat zij Bolsjewieken zijn, laat staan dan, dat de heele Chineesche boycottbeweging een Bolsjewistisch karakter draagt, zouden die krasse matregelen den indruk kunnen maken van angstvallige voorzorgs maatregelen om te voorkomen, dat de zoo vurig gewenschte toenadering van Nederland tot Japan wordt verstoord. Of men hier te doen heeft met een verklaringswaan, die de uitingen van het Chin. nati onalisme in overeenstemming tracht te bren gen met gekoesterde waandenkbeelden, dan wel of het illusies zijn in het imperialis tisch brein van een Nederlandschen experi mentator, die in het microscopisch beeld, witte bloedlichaampjes van het Chin. nationalisme aanziet voor bacillen van het Bolsjewisme, ziedaar vragen, waarop ik U het antwoord schuldig moet blijven. Overbekend is daarentegen het f ei t,dat er zulke enorme verschillen in de sociale verhoudingen bestaan tusschen China en het Westen, dat de twijfel gerechtvaardigd is, of de Chinees in het algemeen wel vatbaar is voor deze, uit de Fransche revolutie geborene en in 't milieu van klassenseparatie grootgebrachte bewe ging, gelijk men het Bolsjewisme mag noemen. Chang Chih-Tung, ,,the greatest viceroy of China1" teekende dit verschil zoo scherp en juist : Although China is n o t wealthy and powerful as the West, her people, of whatever condition, rich or poor, high or low, all enjoy ,,a perfect freedom and a happy life. Not so all the inhabitants of Western lands. Their governments may be strong, but the lower classes of the people are miserable, unhappy and maliciously wronged". 1) inderdaad, These governments certainly cannot be compared with our China". 2) De Westerschemaatschappij is een samenleving van onafhankelijke, op zich zelf aangewezen individuen, zij is een mechanisme; de Chineesche daarentegen een organisme, gelijkend op een groote familie, waarin elk individu zijn be paalde plaats heeft en de n zijn verplichtin gen tegenover den ander. Plichten worden betracht tusschen vorst en minister, vader en zoon, man en vrouw, ouderen broederen "jongeren broeder en in den omgang van vrien den. De Chin. staatsleer is evenwel niet louter theorie, ook in het maatschappelijk leven open baart zij zich en wel in het principe van wederzijdsch hulpbetoon. In het clan- of dorpswezen behoeft de jongeling, die capaciteiten Aezit, zijne studies niet op te geven uit gebrek aan spaarpenningen; den behoeftigen zal het bij een sterfgeval nooit ontbreken aan duodkist of lijkkleederen, ja, zelfs de trouwlustige, wanneer de bruidschat zijne financieele krachten te boven gaat, kan op de hulp zijner dorpsgenooten rekenen. In China" schrijft Dr.'J. J.M.deüroot staat geen diepe ellende in het treurigste contrast naast den meest buitensporigenovervloed ; daar zijn niet aan den eenen kant honderden tot hongeren gedoemd, terwijl aan de andere zijde menigeen honderdmaal meer bezit dan voor zijn behoeften noodig is." 3) Wanneer nu, zooals door meer dan n Wes terling wordt geconstateerd, in China demo cratie en aristocratie nooit een contrast zijn geweest als in het Westen, dau is dit feit te HOTEL LÜTZELAL'. Familie-Pension. Direct aan hef meer gelegen. Pension van af f r. 11.50. Eigen. K. DOLDER. Prosp. Int.Verkeersbureau, A'dam, Raadhuisstr. 2 enden Haag, Papestr. 5 DE DOODRIJDER Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck IMIIIIItflIIIIMI'HIIIIIIIIIIIIMIIIlmillMMIIIIHIIII danken aan denzelfden Chin. geest van wederzijdsch hulpbetoon. Waar proletariaat en pauperisme zoogoed als onbestaanbaar zijn, heeft het Bolsjewisme geen reden van bestaan. Bovendien in het land van Mencius heeft het volk het recht en zelfs den plicht een s uverein van den troon te stooten, indien deze niet met wijsheid regeert en de belangen van het volk voor alles behartigt. Immers het volk is het meest belangrijke element, de geesten van het land en het graan, het tweede, de vorst het minste." 4) En weer is het hetzelfde saamhoorigheidsen solidariteitsgevoel, dat Senator van Kol deed opmerken, dat geen land ter wereld zulk een krachtigen groeibodem voor de soci aal-democratie heeft als China. 5) En de heer Borel voegde hieraan toe : China, bewoond door een volk, democratisch van natuur, socialistisch bij instinct, vol liefde voor vrijheid en recht, kan aldus spoediger langs den weg der wetgeving en der coöperatieve gewoonten het socialistisch ideaal eener geëmancipeerde gemeenschap benaderen". 6) In den mond van een Chinees zouden zulke woorden voor Westersche ooren arrogant kunken klinken. Maar wanneer Mevrouw H. Roland Holst zelf erkent, dat de socialistische samenleving een nieuwe economisch-sociale maatschappij-orde is, die evenmin verwezen lijkt kan worden, eer een diepgaande innerlijke verandering in den mensch is geschied, als eer een bepaalde hoogtegraad der techniek en der kapitalistische koncentratie bereikt is", 7) dan mag toch niet worden nagelaten er op te wijzen dat dezelfde moreele grondslagen, reeds voor haar, vóór Engels, en vóór Marx, door Confucius zijn gelegd en wet voor zijn derde stadium, de Tha Thong. Evenals de revolutionaire socialisten desamen werking van alle volken en alle rassen in n wereldverbond willen, zoo predikte Confucius de leer der groote gelijkheid, waarin alle menschen binnen de vier hoeken der aarde broe ders zullen zijn. Meer dan 2000 jaren heeft aldus de corifucianistische geest van vrede, recht en recht vaardigheid het Chin. volkskarakter en het Chin. volksleven beheerscht. De beginselen van het Europeesch communis me zijn dan ook voor den Chinees niet meer nieuw, integendeel zij zijn voor hem verou derd en in China overbodig. 8) Dit neemt echter niet weg, dat juist om dat beide doelstellingen parallel loopen de middelen divergeeren weliswaar -?er Chi neezen zullen zijn, die met het Bolsjewisme sympathiseeren. Sympathie, maar meer ook niet. Want de Chinees blijde in de allereerste plaats gedenken een recente gebeurtenis, die door de Europeesche bladen is verzwegen, het feit, dat een ?hineesche bootwerker in de haven van Tandjong Priok zonder vorm van proces in zee is geworpen. De Chinees herinnere zich de vernedering, dat kort geleden een landgenoot op louter verdenking van een itiiiiiiiiiiiiiiinimmiiiiiniMiiiii niinmmlinmmn miiHiiiiMiiiMMiiiiiiiiiiiiiuiiiiHiiiimliitiiiiilimiiii juweelendiefstal, zwaar geboeid voor het ge recht in Bangil heeft moeten verschijnen. Zoolang nog zulke misstanden heersenen, en den Chineezen nog zooveel onrecht wordt aangedaan, behoort de Chinees, althans de ware Chinees, te staan in het teeken van het nationalisme. Ik zeg ware Chinees". Daartoe~reken ik «enerzijds hem die zijne nationale sentimenten binnen de perken weet te houden en zich niet te buiten gaat aan een chauvinistisch drijven. Maar ook bedoel ik hem, die zich niet schaamt over zijn gele huid en seheeve oogen, oethe's woorden indachtig blijvend : Du bist ain Ende - was du bist, Setz dir Perrücken atif van Millionen (Locken, Setz deinen Fuss atif ellenhohe Socken, Du bleibst doch immer was du bist". Leiden, \ Mei 1920. OEI K i A u w PIK 1). Oei Kiauw Pik : Wat wil, kan en mag Indonesiëvan Nederland verwachten? 2). Chang Chih-Tung : China's only hope p. 41. 3). Dr. J. J. M. de Groot : Het_Kongsiewezen van_Bofneo. p. 108. mriffimmiiffiiiirMifiirrifirMfiiiimfiiiiiiiiiffiiiimfiiiiiimfmiiliiiiifiiiiiiimMiiilimiiiiiMiin IIIIIIIIIMIIIHIIIIMIIII 4). Mencius: boek Vil B. No 14. 5). Het Volk" van 22 Maart 1913. ). H. Borel: de Chin. republiek p. 33. 7). Mevr. Henriette Roland Holst?v.»d. Schalk : De strijdmiddelen der sociale revoutie p. 98. 8). Bij,het afdrukken van dit artikel vond ik een bevestiging voor "deze stelling in een uitlating van Sir John Jordan, den gewezen Engelschen gezant te Peking, die nu in Londen is aangekomen. Deze verklaarde ril. o. m. . Er heerscht veel onrust in China, maar het bolsjewisme is vreemd aan China's geest". Zie Het Vaderland" van 6 M.ei 1920. y) Goethe: Faust deel I ,,a iiiiiiittiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiniiiiiiiiiiiiiiiiiir iiiiiiiiiiiiiiiiiitiimmiiiimiiiiii LAUSANNE-PALACE FAMILIE-HOTEL VAN DEN ALLEREERSTEN RANG Prosp. Int. Verkeersbur., Amsterdam, Raadhuisstr. 2 Den Haag, Papestr. 5 u mm iiiiu n iimiinuiiin iiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiii minimi minimin n iiiiimiiiiiiiiiiiiiiin EEN EN ANDER OVER DEN HFRALDISCHEN ADELAAR door C. W. H. VERSTER H Voor F. A. H oef er te Hatlem Van voorbije glorie getuigen ook de hierbij afgebeelde beide helmen met helmteekens, die door den ex-keizer werden gevoerd, als Keizer van Het Duitsche Rijk (Fig. 8c) en als Koning van Pruisen (Fig 8d). Wij zien hier den uitkomenden adelaar, waarboven de keizerskroon zweeft, geflankeerd door twee banieren, terwijl de Pruisische adelaar de koningskroon op den kop en op zijn borst het gouden naamcijfer F. R. (Fridericus Rex) draagt. De vleugels zijn met z.g. gouden klaverbladstengels getooid. De wapenschilden, die respectievelijk bij deze helmen behooren zijn in Fig. 8 a en 8 b afgebeeld. De beide banieren (Fig. 8c), ofschoon oogenschijnlijk gelijkvormig, zijn inderdaad verschillend. De (heraldisch) rechtsche standaard bestaat uit goud-gelejzijde en vertoont het ijzeren kruis, beladen met het kleine keizerlijk wapen. In iederen hoek van 't kruis vindt men een keizerskroonj^en'drie zwarte_ adelaars met ronden bek en pooten. Van vroegeren roem getuigtjle vermelding Sobald Seine Majestat^sich "an Bord eines Schiffes begiebt, wird die Kaiserstandarte am Topp des Qrossmastes gehisst und alle anderen Kommando- und Unterscheidungszeichen gestrichen." (Deze statige vlag zag ik indertijd wapperen op het keizerlijk jacht Hohenzollern," toen dit schip als een blanke zwaan IJmuiden's haven binnengleed. Sic transit"..). De heraldisch linker banier (die van Pruisen) gelijkt op den keizerlijken standaard. Het keizerswapen is echter vervangen door dat van het koninkrijk Pruisen, de keizerskroon door Pruisische koningskronen, en de Rij-ksadelaar door den Pruisischen vogel. De kleur van het vlaggedoek is purperrood. De gouden traliehelm met zwart-zilvcrroode'dekkleeden draagt aan een gouden keten een van zilver en zwart gevierendeeld schildje (Hohenzollern) als halssieraad. De Heer. J. A. Koopmans schreef in zijn handleiding : Het teekenen en kleuren van wapens" over den halven adelaar: Met een goed gevormden lieden of wel een dubbelen (tweekoppigen) Adelaar voor oogen, moest het, dunkt mij, niet moeilijk vallen een halven te teekenen, en toch schijnt dit bij velen een onoverkomelijk struikelblok te zijn, watmeer men ziet welke ongelukkige figuren meestentijds voor den dag komen. Op mij maken zij doorgaans den indruk van een gevangen lijster, die zich van den strik wil loswerken ; zij schijnen van de deelingslijn af te vallen en dit onbehagelijk effect ligt alleen in te groote overhelling van den_kop, het uitpuilen van de borst en het te veel terugtrekken der klauwen". Fig. Ba Aangezien halve adelaars door tal van Friesche geslachten worden gevoerd, ook in een paar van onze gemeentewapens worden aangetroffen, en deze waarlijk sierlijke figuur voor den Nederlandschen Wapenteekenaar van belang is, heb ik hierbij een tweetal afbeeldingen gevoegd, die het type van den vorm weergeven. ( Fig. 8 en 15). Behalve de gewone adelaar, komt in de wapenkunde nog voor het z.g. geknotte adelaartje (in het Fransen atérion geheeten) kleine adelaars zonder bek en pooten, somtijds met de vleugels nederwaarts gericht. Zij zijn vooral bekend uit het wapen der beroemde familie de Monttnorency (Frankrijk). In zilver een rood kruis, vergezeld van zestien geknotte blauwe adelaartjes, vier in elk kwartier, ge plaatst 2 en 2. Ook in het blazoen van het thans door Frankrijk weder heroverde Lo tharingen komen zij voor. (zie Fig 10.) In goud een roode rechterschuinbalk, be laden met drie zilveren geknotte adelaartjes, in de richting van den balk geplaatst. De kop van den adelaar is in den loop der tijden meer en meer gewijzigd. Een goed voorbeeld uit de Oud-Gothiek geeft Fig. 9 te aanschouwen, voorstellend den Zwabischen Ridder en Minnezanger H. Hart man v. Owe (geb. 1165) Hij voert : in zwart drie witte adelaars koppen, waarmede ook het paardedek is versierd. Het helmteeken bestaat eveneens uit een adelaarskop met gelen snavel en halsband. Fig. l! geeft een voorbeeld van een ade laarskop uit 1433 terwijl meer moderne op vattingen van deze figuur in Fig. 12 en Fig. 13 zijn afgebeeld. Dat de dubbele adelaar reeds vroegtijdig wordt aangetroffen^bewijst de hierbij gegeven leekening, die op ren drachme van 12S7 gevonden wordt. (Fig. !4) De Saracenen en de Mooren, die op een hooge trap van ontwik keling stonden, bezaten, blijkens de tot ons gekomen afbeeldingen ,een eigen heraldiek, en vele van hun wapenkunstige vormen zullen later door terugkeerende kruisridders uit het oosten zijn medegebracht. Fig. 8a. Oud-Rijkswapen van Ouitschland (naar E. Doepler d. J.). Fig. 8 c Fig. 8b. Wapen met^den Pi^iisischen ade laar (naar E. Doepler d. J.) Fig. 8c. Helm en helmteeken van den exkeizer van Duitschland (naar L'. Doepler d. J.) Fig. 8d. Helm en helmteeken van den exkeizer als Koning van Pruisen (naar E. Doepler d. J.). Fig. 8 .Wapen van de stad Neurenberg (school van Alb. Diirer (C. Pene/) 1521. Fig 9 Ridderfiguur (uit het Weingartner Liederen Handschrift) in oudGothischen stijl, begin XlVe eeuw. Fig. 10. Fransch wapenschild uit de XVe eeuw met het wapen van Lotha ringen. Fig. 11. Adelaarskop als helmteeken uit het Donaueschinger Wappen-buch" (1433). Fig. 12. Griffioen-kop van een der schildhouders van het Oostenrijksche wapen (ontworpen in den stijl van de 16e eeuw) naar E. Doepler d. J.) Fig. 13. Adelaarskop van een wapen van Oostenrijk (naar H/Ströhl). ??-* Fig. 14. Tweekoppige adelaar, voorkomend op een^drachme, (1217 Fig. 15. Wapenschild met huiven adelaar (Loychau, (Lexau), Aujsburg)