DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 19 Juni '20. No. 2243 DE BEROEPS-WA;CH;TER Tukening votr de Amsterdammer" van Jordaan VRAAGT: Sl-FA-KO S ICARE M Hot voornaamste Soriomofk Nieuweling: Wakker maken en uitlaten?" Veteraan: Nee, laat maar zitten.... die wacht al jaren!" lllllllltlllllllllllllllllllllMlllllllllllllflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll loos en steriel. Een groep zooals de kring van Stefan Oeorge, zonder twijfel de meest beteekenende poging om een op Deutschtum rustende beschaving tot stand te brengen, hoort nu reeds tot zulk een alom erkende klassiek. Waar zijn tegenwoordig de naturalisten ge bleven, de dramatic! Holz en Schlaf en andere van deze richting? Zelfs Gerhart Hauptmann hoort allang bij de groote menigte, de bovenste geestelijke laag noemt hem maar een theater dichter. Gedurende een lange poos hadden deze sociale dichters hun tijd, ook Ibsen, die bijna geheel van het Duitsche theater verdwenen is, hoorde hierbij. Sociaal was troef, vanaf L. Lassalle tot het einde der eeuw. Dan kwam een scherpe omkeer. Men was plot seling voor mystiek, voor Indische wijsheid, voor theosofie, voor Franz von Assisi. De fabelachtige prijzen, die in de antiquariaats boekhandel besteed werden voor revolutie literatuur, of eerste edities van Marx, gingen omlaag en Meester Eckhart en de romantici Novalis, Brentano, Tieck verschenen in luxe-edities, maar ook de conjunctuur voor mystiek is weer aan het minderen. Interessant is ook het lot van Richard Wagner. Men kan zich nauwelijks voorstelN.V. PAERELS Meubileering Mu. COMPLETE MEUBILEERINQ -: BETIMMERINGEN Rokin 128 Telef. 4541 ? nu iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiitii lang evenals hun collega's in. de dichtkunst klassiek geworden, wat in den mond van de z.g. jongeren een nijdig scheldwoord is, waarbij dikwijls aan den verachten Schiller gedacht wordt. Zulk een omkeer tot klassiek voltrekt zich dikwijls in een paar seizoenen. De geh^«le schrikwekkende onvastheid, de diepste vertwijfeling in geest en gemoed wordt uit gedrukt door dit op- en afgaan van verheer lijking en diepste verachting. Alles wat zij had doen gelden, wat gearriveerd is, is daar mee niet op de hoogte van vruchtbare ont plooiing aangekomen, maar wordt leveniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiHiiiiiiiiiiuMiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiniiiii iiiiiini' OELOF AITROEN Kalverstraat t - Opgericht 1850 TELEFOON 658 N Paarlen, Brillanten Goud, Zilver en Horloges Uitsluitend eerste kwaliteit len, met welken eerbied zijn werken werden ontvangen, als men het niet zelf beleefd heeft. Hoezeer Bayreuth een heiligdom was ter be devaart. Heden is Wagner voor een zeer groote massa gewonnen, maar voor kenners is hij reeds lang omvergeworpen als Kitsch" d. i. grof-sentimenteel en smakeloos effect. Ook Nietsche, tegelijk met het stijgen van zijn invloed, is in de groepen, die het oordeel dragen, reeds lang overwonnen. Daarentegen stijgt de vereering voor Bach, Mozart, en zelfs de meesters vóór Bach, steeds hooger. Evenals in de literatuur voor Jean Paul, Klefst, Nova lis en talrijke minder bekende dichters. Vergelijken wij dit verwordings- en omsmeltingsproces, met wat in de politiek daar mede parallel loopt. De oude Marxistische sociaal-democratie is nu een grondwettelijk instituut van rust en orde, maar zelfs over haar nalatenschap, de onafhankelijke sociaal democraten, begint de wervelstorm te woe den, en de afscheiding van rechts en_ links, de radicalen, komt nu pas in communistische kringen terecht, die elkaar in radicalisme overbieden. Dit radicalisme, die drang tot het uiterste, is een centraal symptoom. Steeds meer wordt al het lauwe, middelmatige, onbe paalde verdrongen en tusschen de uitersten stuk gewreven. Overal toont zich een machtige drang, alles tot aan een grens op te voeren, waar het beslist niet meer verder gaat en waar de uiterste consequenties getrokken worden. Maar ook alleen bij zulke uiterste consequen ties wordt eerst duidelijk wat het wezen van een zaak is, en wat verborgen blijft, zoolang de -ontwikkeling halverwege blijft steken. Men zal de tegenwerping maken, dat de voorbeeldlooze verwarring, die heden vol geest drift viert en morgen vol verachting ver vloekt, toch niet slechts oppervlakkigheid is. Deze grillige oppervlakkigheid is juist de diepte van onzen tijd, een nergens rust vin dende twijfel, die vertwijfeling heet. Het is van belang er op te wijzen, hoe groote achting men onder de denkende en geestelijke men schen heeft, voor de geschriften van den Deen Sören Kierkegaard. Kierkegaard, het voor beeld van Ibsen's Brand" en de man van het entwedcr-oder", van wien de bekende essayist Kassner zegt, dat hij zoo onwaarschijn lijk groot is als de Egyptische koningen op de tempelzuilen, is de groote meester der ver twijfeling. Zonder volledige vertwijfeling zal nooit genezing mogelijk zijn. De Duitsche geestelijke wereld heeft door deze vertwijfeling een quasi-wetenschappelijke en aangrijpende uitdrukking gevonden in de taalcritiek". Dit bolsjewisme der taal wordt in de eerste plaats vertegenwoordigd door Mauthner in zijn driedeelige Kritik der Sprache" en zijn Wörterbuch der Philosophie" ; hem volgt de bij de onlusten in M nchen door soldaten vermoorde Gustav Landauer, in een geschrift Skepsis und Mystik", terwijl in Engeland Lady Welby geheel zelf standig deze zaak voorstond, en in Holland rust het Internationale Instituut voor Wijs begeerte op de basis der taalcritiek. De taal critiek kan men kort aanduiden als de afbraak van de taal, als het inzicht dat de taal wel kunstmiddel, symbool, en natuurlijk verkeers middel kan zijn, maar geen middel tot aan duiding der begrippen. De woorden omvatten geen werkelijkheden, en de taalvormen zijn niet de vormen van de wereld. Wij zijn, wan neer wij spreken, steeds slechts dichters en fantasten, wij stamelen gelijkenissen, maar doen geen uitspraken over de realiteit. En het onheilvolle bijgeloof, dat onze woorden, EEN HUTJE OP DE HEI Er -waren twee gelieven Zoi ernstig en zoo zoet Die konden uren zwijgen Zoo vol was hun gemoed En als ze moesten scheiden Dan brak hun hart in vier Dan gaven ze elkander Een zoen van een kwartier. De minnaar zei: Mijn liefje", Ik zweer je eeuwig trouw" Ik zon niet kunnen leven" Niet leven zonder jou". Voor jou laat ik me villen" Voor jou ga ik failliet" Voor jou wil ik verkwijnen" Van hartzeer en verdriet". Toen zei het meisje haastig: Wees zuinig op je geld" Wat moet ik gaan beginnen" Wanneer de bakker belt" En als jij je laat villen" Dan kom je in de hel" Dan wordt je lijf begraven" En ik zit met je vel." Toen sprak de minnaar vurig: Ga mee de waereld in" Dan krijg je duizend zoenen" Omdat ik je bemin" Ga mee, mijn zoete engel" Vertrouw alleen op mij" Dan bouw ik je een hutje" Een hutje op de hei." O weel" zei toen dat meisje De waereld is zoo groot" Huur liever een tage" En werk maar voor ons brood" Een hutje is wel aardig" Maar niet voor jou en mij" Maar voor een lekker varken" Fok dat maar op de hei" Vaarwel, geliefde droomer", Ga maar mijn deur voorbij" Ik dank je voor je hutje", En voor je vel er bij!" J. H. SPEENHOFF DEVO G&uriffo Sigaar FABRIKANTE N. V. DIEVENBACH'a Hou. Sigarenfabrltk UTRECHT llllfliPIIIIIIHIIIIIIIIIlllllUII* zooals eer, vaderland, toekomst enz. iets werkelijks zeiden, voert dan ligt tot verwoestingen zooals wij ze thans moeten doorleven. Zonder te onderzoeken, of dit een scheppend begrip van het wezen der spreektaal is, kan men zeggen dat het voor de huidige geestes toestand der Europeesche vertwijfeling een waarheid bevat. In ieder geval is dit begrip tot een basis geworden voor een hoogst merk waardige lyriek, die momenteel in Duitschland het dichterlijke front vormt, waar de verschillende gevechten geleverd worden. De belangrijke gedichten van Mombert, van Diiubler, Becher en de meest buitengewone von Stramm en dj, door vele anderen in mo derne révue's gepubliceerde gedichten, ont kennen, evenals de nieuwe wijze van schil deren, iederen concreten inhoud, zijn zuivere taalvormen. De taal zelve is hier inhoud, en volbrengt kunststukken, acrobatische toeren, maakt effect en heeft de bewcgelijkheid van een kinematograaf, zoodat alle oudere dicht kunst erbij afsteekt als een idylle tegen grootsteedsch autogeraas. Het spreken schijnt van binnen uitgebarsten en ontploft te zijn. Dit negatieve heeft ook een humoristische uitdrukking gevonden. Zoo is het Dadaisme," dat zijn naam van het stamelende ,,da-da" der baby's ontleent. Hierin gaat het erom de kleinburgerlijke menschen te over bluffen en te ergeren, ,,épater Ie bourgeois." Ieder die het zich nog op een of andere wijze behaaglijk wil maken, wordt uit zijn laatste schuilplaats verjaagd ; hier kan niets meer vaststaan, niets wordt ernstig genomen en alleen de poging om nog iets vaststaands te willen beweren, zou reeds in gelach worden opgelost. Zeer verwant daarmee zijn ook de gedichten van onzen belangrijksten tegenwoordigen humorist, die tegelijk een groot lyricus is, den voor kort overleden Christian Morgenstern. Zijn humoristische gedichten, in het bijzonder Palmström" zijn ook in Holland bekend geworden. Hij ook heeft de inwendige tragi-comedie van onze woor denwereld tot thema en maakt enkele woor den en taalbeelden tot zelfstandige wezens en helden, die door ontzettende problemen en lotgevallen geplaagd worden. Een wezenlijk zeer afbrekende factor was het sportblad Simpiicissimus", waaraan de teekenaars, in het bijzonder Th. Th. Heine, in hun Bilder aus dem deutschen Familienleben" en uit het dunkelste Deutschland" aan de achterlijkheid en het militairisme meer vernietigende slagen hebben toegebracht als maarschalk Foch. Gedurende den oorlog is Simpli" nietig en flauw geworden, zoodat Duitschland nu zonder een groot satyrisch blad is. Maar in dat alles : hoe weinig bevrij dend lachen, welk een bitterheid, welk een diepe vertwijfeling! Hoe vreeselijk is een tijd, waarin ieder woord belachelijk, iedere geestesdaad moe, al het standvastige een hoon is. Zulke verschijnselen als wij hier aangeduid hebben bewijzen, dat niets meer als maatstaf dienen kan en niets als kompas. Wellicht begint deze groote afbraak reeds eenige zeer eenvoudige, zeer elementaire, nog ongebroken levensui^ingen bloot te leggen, maar ook dan zijn het slechts eenige teere kiemen en rondom is groote onverbid delijke winter. iimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiti WEenmaal in de vier jaar, in Juni, komen'de honderden vertegenwoordigers der groote repubjikeinsche partij in de Vereenigde Sta ten, de zoogenaamde Republikeinsche Con ventie, saam, in een kolossale zaal in Chicago, en dan wordt onder oorverdoovend geschreeuw, getoeter, gezwaai met vlaggen, 't houden van ommegangen, kortom met vertoon van de meest luidruchtige Amerikaansche reclame, de candidaat voor de komende November-verkiezingen aangewezen. Natuurlijk is de kans dat de gekozene ook werkelijk het Witte Huis in den komenden termijn bewonen zal heel groot, want de republikeinsche partij is de sterkste, en dus de aanwijzing van den republikeinschen candidaat een gebeurtenis van wereld-historisch belang, want wij hebben in de afgeloopen jaren opnieuw kunnen waar nemen, hoe bijster groot de macht van het Amerikaansche staatshoofd is en de Ameri kaansche politiek is immers van hoog belang ook voor ons, bewoners der Oude Wereld. Het is voor ons dan wel zeer stuitend, dat deze gewichtige beslissing genomen wordt op een wijze als gold het een kwajongensspel, vooral omdat wij heel goed weten, dat achter al dat lawaai zeer vuige politiek verborgen gaat en dat de vertooning geënsceneerd wordt door partij-bazen, en de beslissing wordt beheerscht door zeer materieele en vaak min derwaardige motieven, maar wij moeten er kennen, dat niettemin de groote economische, politieke en moreele stroomingen in het volk der U. S. A. zich weten baan te breken door al dien bombast en intriges heen, en dat in 't groot gezien de presidentsverkiezingen toch wel uitingen van den volkswil zijn. De over winningen van de democraten met hun ide alist Wilson acht en vier jaar geleden zijn daar om het te bewijzen. Ditmaal was de beslissing van de Republi keinsche Conventie dubbel gewichtig, omdat een republikeinsche overwinning bij de ko mende Wovember-verkiezingen algemeen werd verwacht, onder den indruk der reactie, ge volgd op de oorlogspsychose, de ineeenstorting van Wilson tegelijk met die van zijn idealen en de verzwakking die daardoor de heele democratische partij in de persoon van Wilson geleden heeft. Edoch, na de beslissing van Zaterdag j. 1. gelooft men niet meer zoo algemeen aan een republikeinsche overwinning. Had namelijk de Conventie met groote meer derheid de politiek der conservatieve repu blikeinsche senatoren, die het vredesverdrag sabotteeren en die Amerika buiten alle Euro peesche en andere wereld-quaesties in schit terende afzondering willen houden, ge ndosseerd, bijvoorbeeld door senator Johnson te candideeren, dan zou de voorspelling van een democratische nederlaag niet gewaagd zijn. Maar zij heeft dit niet gedaan, senator John son verloor bij de latere stemmingen er is tienmaal gestemd eer men tot een beslissing kwam steeds meer terrein en de mannen van het tweede plan kwamen op den voor grond, totdat eindelijk de prijs in den wedren bleef aan Senator Harding van Ohio, dagblad eigenaar, journalist, self-made man, wel echt Amerikaansch type, maar toch geen op den voorgrond tredende figuur in den strijd waar om het gaat, en dus niet de sterke man in wien menalsvanzelf den komenden leider der groote republiek erkent. Waarom hem gekozen en niet een van de groote tegenstanders van Wil son ? Waarom anders, dan omdat de afge vaardigden voelden, dat het land zijn volle vertrouwen niet heeft opgezegd aan de Wilson-politiek ? Dat het niet besloten heeft Amerika zijn eigen, ouden weg te laten gaan, buiten het vredesverdrag te blijven en te wei geren de groote rol op zich te nemen in de nieuwe internationale evolutie die Wilson aan zijn land had toegedacht ? Zoo kwam er onzekerheid in de atmosfeer der Conventie, gevaar voor scheuring die acht jaar geleden het uittreden van Roosevelt met zijn progres sieven te weeg bracht, en het resultaat was, dat de man van het tweede plan geroepen werd, aan wiens naam de afzonderings- en antiverdrags-politiek niet onafscheidelijk vast zit. De aanwijzing van Harding is dus een be kentenis van zwakte en verhoogt de kansen op succes der democraten. Hadden dezen nu maar hun_sterken man ! Maar Wilson is op, Bryan 'is te veel Bryan, d. i. te veel een persoon! met; eigenaardigheden en een ver leden, en een andere op den voorgrond tre dende figuur ziet men niet in hunne gelede ren. Misschien dat de Democratische Conven tie er een aan het licht brengt. <? Hoe het pok zij, de beslissing der Repu blikeinsche Conventie mag door ons met vreug de begroet worden, want ook een republi keinsche overwinning bindt Amerika nu niet voor de komende vier jaar aan de politiek der conservatieve senatoren. Wel is dan aanslui ting bij vredesverdrag en volkenbond voor eerst nog zeer onwaarschijnlijk, maar men vaart althans niet doelbewust in tegenover gestelde richting en de kans blijft bestaan dat Amerika zich binnen afzienbaren tijd be zint op de eenvoudige waarheid, dat al is het groot, het niet alleen staat op de wereld en dat het bij een volgenden wereldoorlog nog minder dan bij den vorigen neutraal zal kun nen blijven. Toen Lloyd George Zaterdag j. 1. de huwe lijksinzegening zou bijwonen van zekere juf frouw Mc. Alpine, trad bij zijn binnengaan van de kerk, een man op hem toe en sprak : Hands off Russia, please Mr. Lloyd George !" De man raakte slaags met de politie en be klaagde zich later bij den rechter dat een politie-agent hem op zijn teenen had getrapt. Was het de vox populi" die uit hem sprak ? Tot voor enkele dagen was dat waarschijnlijk wél het geval en Lloyd George heeft het zelf blijkbaar ook gemeend, gezien zijn onderhande lingen met Krassin, waarmee hij nota bene zijn Franschen vrienden een klap in 't aangezicht toediende. De op zijn teenen getrapte Brit was dus eigenlijk bij Lloyd George geheel aan het verkeerde kantoor, want als men L. G. zijn gang laat gaan, dan zal Engeland spoe dig in handelsbetrekking staan tot Rusland. Evenwel, de heeren in Moskou verlangen mis schien wel naar de hervatting der betrekkin gen met het westen zij moeten er wel naar verlangen, want Rusland sterft van honger en straks ook van kou maar zij maken 't ons westerlingen waarlijk niet gemakkelijk. Daar komt nu een Engelsche arbeiders-mis sie terug uit Rusland en brengt een rapport uit over den toestand daar, dat, nu ja niet den indruk wekt alsof het leven onder de dicta tuur van het proletariaat, ook voor de dicta tors en proletaren zelf, idyllisch zou zijn, maar dat toch zeer duidelijk gunstig gestemd is voor de tegenwoordige machthebbers en dat voor het streven der Engelschen tot her vatting der handelsbetrekkingen met Rusland hoogst bevorderlijk zou zijn ; maar behalve dit rapport brengt de commissie een brief van Lenin aan de Engelsche arbeiders mee, waarin hij op zijn bekende duidelijke wijze dezen den mantel uitveegt, hen alle tezamen voor dienaren van het kapitalisme scheldt en zegt dat zij revolutie moeten maken, gelijk de Russen deden, en dat de eenige ware socia list in Engeland mejuffrouw Sylvia Pankhurst is. Vandaar groote verontwaardiging onder de Engelsche arbeiders, ook onder hen die zonder communist te zijn, voelden voor het aanknoopen van handelsbetrekkingen met Sovjet-Rusland. Waarom Lenin zoo doet ? Wellicht om duidelijk te laten uitkomen dat ondanks alle toenadering, hij geen duimbreed van zijn beginselen wijkt. Men kan deze beginselvastheid, dit rotsvast vertrouwen, dit idealisme waardeeren, bewonderen zoo men wil, het valt niet te ontkennen, dat deze brief op dit oogenblik lichtelijk inopportuun is en, nietwaar, opportuniteit en communisme waren tot dusver geen strijdige grootheden : hoe vele beginselen (vrijheid van vergadering, vrijheid van drukpers, vrijheid van arbeid, het heilige stakingsrecht !) werden in Rus land zelf niet opgeofferd, alleen en uitslui tend uit opportunisme ! Hoe 't zij, de besprekingen met Krassin worden nog voortgezet, al schijnt het zeer weinig vlot te gaan sinds een week. Is het om dat Moskou geen waarborg wil of kan geven dat propaganda voor het communisne in West-Europa zal uitblijven, als de grenzen weer opengaan ? Of steekt de quaestie der staatsschuld van het Tsaristische Rusland achter de moeilijkheden ? Het laatste is aller minst onwaarschijnlijk: Frankrijk doet nu aan de besprekingen mee en Frankrijk's Rus sische politiek wordt geheel beheerscht door de belangen der houders van Russische papie ren. Er zijn ook al geruchten geweest over de mogelijkheid, dat Sovjet-Rusland de oude schulden zou erkennen, maar met aftrek van kolossale sommen die het meent te mogen eisenen van de geallieerden, en men kan niet goed begrijpen, hoe in deze zaak de twee het eens zouden worden. Trouwens, ook de gebeurtenissen op de Rus sische fronten moeten allerongunstigst wer ken op den gang der onderhandelingen : de Russen vallen weer aan op het Poolsche front en hebben Kief heroverd het moet waarlijk een genoegen zijn om in Kief te wonen in deze jaren ! in Perziëstaan hun troepen voorbij Enzeli en men zegt zelfs dat de Engelschen uit Resjt wijken. Daarentegen rukt generaal Wrangel met zijn wit leger, vermoedelijk door Frankrijk gesteund, op uit de Krim.... Er is dus oorlog tusschen Rusland en de vrienden der westersche mogendheden of deze zelf, en noch de Russen, noch de wederpartij schijnt begeerig af te zien van nieuwe offensieven. Is dit dan wel een geschikt oogenblik om de blokkade op te heffen en den handel te her vatten ? Ja, ondanks alles, als men van beide zijden den goeden wil heeft, om, al veracht men elkanders regeeringsvorm, dezen te eer biedigen, neen, indien men openlijk vrede wil, maar heimelijk tegen elkanders gezag intri geert. .«4 -V..Ï* Intusschen tracht de Volkenbondsraad zijn eerste politieke moeilijkheid op te lossen, te weten diezelfde Perzisch-Russische quaes tie, die Perzië, als lid van den Bond, voor den Raad heeft gebracht. De debatten schijnen voorshands hoofdzakelijk akademisch te zijn, en bovendien slecht op te schieten, want ge lijk men weet, zijn Engeland en Frankrijk het in deze zaak ganschelijk niet eens. '? . $i *** '??;;? Is de samenkomst in den Haag, die heden Woensdagmorgen geopend wordt, meer be lovend voor het succes van den Volkenbond dan de bespreking der Perzisch-Russische aangelegenheid in Londen ? Laat ons er het beste van hopen en beginnen met te erkennen, dat blijkbaar de goede wil voorzit en dat op deze manier begonnen moest worden. Het vredesverdrag schrijft de stichting van een Internationaal Gerechtshof voor en de ge kozen wijze om haar voor te bereiden is zeker een van de beste : geen afgevaardigden van elke natie, die lid is van den Bond, maargoede juristen uit de verschillende landen, menschen van groot gezag, intellectueel en moreel, onder leiding van den voortreffelijken Ame rikaan Eliuh Root, die in 1907 op de Haagsche conferentie het denkbeeld van het Internatio nale Hof lanceerde. Of hun werk vruchtbaar zal zijn ? Het zal niet over enkele weken of maanden te beoordeelen zijn, maar eerst als het Hof ingesteld is, functioneert en als blijkt .... of men zich aan zijn uitspraken iets ge legen laat liggen. Voor de levensvatbaarheid van den Bond is dit van enorme waarde en ook voor de internationale reputatie onzer residentie: het werk van den Haag heeft in de internationale wereld geen al te besten naam, men beschouwt het min of meer als onschuldig kinderwerk en de bij ons te lande zoo ongunstig bekend staande Haag sche Wind dreigt een cosmopolitisch bekend verschijnsel te worden. Mogen de juristen die heden d. i. Woensdag-morgen in het vredespaleis saamkomen, daarin verande ring brengen. Mijn plaatsruimte is haast verbruikt, maar de te relateeren weekgcbeurtenissen zijn nog vele. Ik ben dus zeer kort: De oplossing der Duitsche ministerieele crisis is tot op heden nog geen stap genaderd : alle partijen hebben geweigerd met andere saam te werken op zulk een wijze dat er een meerderheid gevormd kon worden. Hoe uit de impasse te komen ? De Duitsche conser vatieven en de vijanden van Duitschland roe pen gnuivend : Ziet ge wel, Duitschland is niet rijp voor een parlementair stelsel l'Anglaise ! Ministerieele crisis ook in Italië. Nitti viel weer, ook nu op zijn binnenlandsche politiek en zoowaar schijnt het nu aan den ouden Giolitti te lukken een meerderheid te vormen in het verbrokkelde parlement. Giolitti, de eenige die voor vijf jaar openlijk tegen de deelne ming van Italiëaan den oorlog waagde op te komen ! Welk een verandering sinds den herfst van 1918 ! De moeilijkheden zijn dan ook niet van de lucht: troebelen wegens het dure brood binnenslands, en aanvallen van Albaneezen, misschien wel gesteund door Serviërs (hun doodsvijanden n.b. !) op Walona, om de Itali anen van de Adriatische kust te verjagen. En in verband of niet in verband met die Albaneesche nationalistische beweging, schiet een Albanees den befaamden Essad Pasja, den Albaneeschen Italianen-vriend, voor zijn ho tel in Parijs dood. Regeerings-crisis ook in Hongarije, waar misschien Apponyi een regeering vormen zal, die het probeeren zal zonder Witte Terreur, en eindelijk in Oostenrijk, waar Renner er ge noeg van heeft, den desolaten boedel te beheeren, onder het oog eener Entente-missie. ?.* J- C. VAN OVEN