Historisch Archief 1877-1940
26 juni '20. No. 2244
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
MILITAIRE HUISVLIJT
Militaire huisvlijt
OnzeTnevenstaande plaat geeft ri
aWeiclzaam kiekje.
>In het militair hospitaal te Mallmitz in
Sileziëzijn in een der ontspanningszalen de
gewonden bijeen. Beterschap is ingetreden,
doch het ziekenhuis mag nog niet worden
verlaten.
Hoe ze bezig te houden, de stoere jonge
mannen, zóó dat de gedachten niet afdwalen
haar het verleden met zijn gftiwzöam leed,
Emma Mayer de jonge asslstent-vefpkett"
ster'jweet raad: Zij zal hun leef en de naald
Voor sierkunst te fëbruifcen.
ninta MSyefj kent détëh arbeid, zij WCei
hoe verrassend de resultaten küfifiêtt jjri,
hoe "er telkens en telkens weer bij inspanning
iets meer, iets hoogers kan worden bereikt;
Zij zelve heeft haar opleiding ontvangen op
een der Duitsche Kunstnijverheidsschoten.
Toen de klassen- waren afgeloopen, stichtte
zij zich een Künstlerheim", Blrkenau 24,
Hamburg. Daar werkte zij op bestelling.
Alles ging naar wensen. Ook hier te lande
werd haar arbeid bekend. Wie haar ontwerpen
voor handwerken, haar houtsneden, haar
(jSchattenbllder", haar kantweflc ziet, erkent
daarin de hand van een jonge werkster met
Veel oorspronkelijkheid en karakter in wat zij
onderneemt.
De oorlog kwam. De mooie uitzichten var)
Emma Mayer werden evenals die van zoovelen
Verijdeld
En als zij dan in 't ziekenhuis te Silezi
de mannen daar met ledige handen bijeen
tieti dan komt de oude sdhërJpinBsgeest, d«
liefde tot het handwerk met volle kriéht
weer boven. Zij leert den jongen mannen de
eenvoudigste regelen der sierkunst. Zij geeft
hun bloemen en bladeren tot voorbeeld. Zij
brengt hun teekengerij, dikke wol, grove
naalden, grove schier waardelooze grond
stoffen. En de Feldgrauen"? Zij werken er
onder de geestdriftige leiding van hét jonge
meisje lustig op los. Zij zijn gewend de naald
te voeren al is 't niet voor sierkunst. Yroolijk
klinken, al arbeidende, de volkseigen liederen.
De levendige bonte kleuren missen hun uit
werking niet. Ze brengen de blijdschap van
den arbeid, ze brengen stemming.
Daar staan de Werkproducteri. \&ti de
Vlijtige leerlingen aan hun voetem 't Is militaire
huisvlijt.
Emma Mayer, ge kunt er trotsch op zijn !
ELI s. M. ROGGE
miiiMiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiHimiiiii' iiniiiiin
8ste Congres ran den Wereldbond
voor Vrouwenkiesrecht
6-12 Juni, Genève
VI
Toen wij hier heen kwamen, had zeker nie
mand kunnen denken, dat de agenda zóó
overvuld zou zijn, dat verschillende punten,
j * dfe .h&, tnfrifct" beüMpgrijk waren, eenvoudig
i gésehrapt moesten wórden; de kleine zittingen,
drie op n middag, verschoven tot na de
dagelijkschëalgemeêne zittingen (dus van 5
7) en dat wij zes dagen aan een stuk, 's mor
gens en 's middags moesten tegenwoordig
zijn. De plaatsvervangsters en bezoeksters
konden aan sightseeing" deelnemen, maar
de delegaties en de Hollandsche vervulde
haar plicht getrouw moesten tegenwoordig
zijn, om aan de stemmingen over belangrijke
vraagstukken te kunnen deelnemen.
De eerste zitting was gewijd aan het afroe
pen der gedelegeerden en van de vertegen
woordigsters der Regeering, aan wier hoofd
Miss Florence Wilson, afgevaardigd door het
secretariaat van den Volkenbond, stond. Waar
20 Regeeringen afgevaardigden zonden, was
de vraag op veler lippen: en waar is de verte
genwoordigster van Holland ? Wij konden
geen antwoord geven. ,
Volgde een verslag uit alle landen, waar
het V. K- thans is ingevoerd. De Presidente
van elke delegatie had te antwoorden op de
volgende vragen :
1. Is het V. K. reeds in de Grondwet op
genomen ?
2. Hebt ge al gestemd ?
3. Hoeveel vrouwen hebt gij in uw Par
lement ?
4. Hoeveel vrouwen in de Gemeente
raden ?
5. Zijt gij zeker van uwe rechten ?
6. Zijn deze gelijk aan die van de mannen ?
7. Kunt gij eenige bijzonderheden
mededeelen ?
Een groep Duitsche g'ëWotiden bezig mef naaldwerk onder leiding van
Emma Mayer, assistent-verpleegster in hei militaire hospitaal te Middelburg.
lllimmilHIM minimum MIMII iiiiiimiiimmiimiiiiiiimiimmiiiiiiiiiimimmmtitiiiiiiiiiimiiii
hinderd tegenwoordig ie zijn, had een groet"
gezonden, die voorgelezen werd. Hij wees
daarin met trots op het feit, dat hij, als Pre
mier in Australië, reeds 19 jaar gefeden aan
de vrouwen hare politieke rechten had ge
schonken, wenschte aan het congres, maar aan
de Zwitsersche vrouwen bovenal, veel succes
toe.
Marie Stritt, afgevaardigde der Duitsche
Regeering en Wethpudster in Dresden, sprak
haar voldoening uit, dat zij thans in deze
positie voor ons mocht spreken ; want met de
herinnering aan hetgeen achter ons ligt, (alle
spreeksters betrachten de grootste omzichtig
heid) rust thans op de vrouwen de groote ver
antwoordelijkheid om in de wetgevende col
leges haar macht te gebruiken, opdat duur
zame vrede geen utopie zal zijn. In haar land
is er, als- het ware, een nieuwe vrouwenwe
reld geboren'.
Elna Miinch, afgevaardigde der Regeering
en lid van de Tweede Kamer in Denemarken,
waar zij met succes strijd heeft gevoerd voor
gelijk loon voor gelijken arbeid, zonder onder
scheid van sekse, deed een humoristisch ver
haal van hare ervaringen als Kamerlid. Het
meest conservatieve lid dier Kamer, de heer
Birch, noemde zij het enjant-terrible. Ons )eek
het, dat zij zelf meer aanspraak op dezen
titel mocht maken, door het conservatisme
der Denen, verpersoonlijkt in bovengenoemd
Kamerlid, zoo aan de kaak te stellen. Een
van de sterkste" argumenten van genoemd
lid was, dat hij, over de vrouwen sprekende,
den naam angharigen" gebruikte. Tusschen
al den ernst der verschillende voordrachten,
vielen deze grapjes bij' het publiek in goede
aarde.
Fraulein Kaufmann, lid der Regeering in
Würtemberg, deed een zeer ernstigen toon
hooren. als echo van deze tijden. Het is aan
de vrouwen aldaar reeds gelukt eenige schrij
nende wetten veranderd te krijgen. De groot
ste strijd gaat tegen de traditie ; de moeilijkste
taak is, een goed voorbeeld aan andere vrou
wen te geven.
Rosika Schwimrner, de bekende en gevierde
spreekster, toonde zich hier weer in al haar
kracht. Eerst luimig, toen zij hare excuses
maakte over haar gebrekkig Fransch, waar
van zij toch het best onthouden had, dat la
raison en Ie tori in het leven dikwijls het omge
keerde beduiden. In vloeiend Engelsen voort
gaande, vertelde zij van haar loopbaan bij de
Zwitsersche diplomatie, die slechts 4 maanden
geduurd heeft. Wat zij er niet bij vertelde en
wat wij hier vernamen is, dat de toenmalige
Hongaarsche Republiek verzuimd heeft aan
de Zwitsersche Regeering te vragen, of een
vrouwelijke attachée welkom zou zijn. Con
servatief als men hier nog is, was het niet
anders te verwachten, dan dat zij
weggekeken" zou worden, om geen ander woord te
gebruiken. Zij vertelde dat haar kortstondige
loopbaan haar geleerd heeft, dat ook daar de
traditie hoogtij viert, want dat het feit, bij
feestelijke gelegenheden de eerste plaats aan
een dame te moeten afstaan, voor den dogen
der legatie een onoverkomelijk bezwaar leek.
Verder, dat er voor een vrouw nog geen offici
eel kostuum bestaat en het gewone praatje
dat vrouwen geen geheimen kunnen be
waren. Dit laatste argument was voor haar
de aanleiding een vurig pleidooi te houden
voor democratie control :" opheffing van de
geheime diplomatie, die de ramp van dezen
reuzenoorlog over de wereld heeft gebracht.
Voor de vrouw is wel degelijk plaats in de
Het zou te veel plaatsruimte vergen van
elk land de bijzonderheden te vermelden,
hoewel deze juist zeer belangwekkend waren.
Hier volgen de namen dier landen : Oosten
rijk, Engelsen Afrika, Canada, Krim Tartaren,
Tsjechen^Siowakye, Denemarken, Estland,
Duitschlartd, Groot Brittannie, Hongarije,
IJsland, Lltnauert, Luxemburg, Holland, Let
land, Polen, Rhodeisia, Zweden, Ukra/ne,
Palestina en Mecklenburg-Strelitz, In al deze
landen is algemeen V. K-, in België, Rdrrteniè',
Serviëen Fiume alleen voor den Gemeente
raad. Bij het noemen van Fiume ging er een
gegons Op/ waaruit de naam van d'Annunzio
eenigszins lachend opklonk,
Elke spreekster werd door de Presidente
beloond met een decoratie, waarop de woor
den : I arn a voter" vermeld staan. Aan
alle andere kiezeressén werd later de gelegen
heid geschonken, zulk een onderscheiding te
ontvangen waarmede wij al deze
congresdagen geprijkt hebben.
Toen mevrouw de Girardet?Vielle uit
Lausanne (thans in het hoofdbestuur geko
zen) eenige mededeelingen kwarn doen over
Verschillende landen, die niet vertegenwoor
digd konden zijn, zooals Rusland en China,
Wees de Presidente er op, wat deze vrouw
tijdens dert oorlog heeft tot stand gebracht.
250000 personen, die ddor den oorlog gestrand,
geïnterneerd, of krijgsgevangen waren of op
de lijst der vermisten voorkwamen, heeft zij
weer in relatie met familieleden kunnen bren
gen. Een langdurig applaus was haar beloo
ning.
Miss Mac-Millan, de onvermoeide secre
taresse van het hoofdbestuur, gaf een verslag
van het Maandblad Jus Suffragii", dat zich
tijdens den oorlog zoo prachtig heeft weten
staande te houden en het internationaal ver
band heeft bewaard. Zij wekte allen pp abon
nees te werven, niet alleen uit practisch oog
punt, maar vooral omdat de female inter
national understanding" daardoor zoozeer
bevorderd wordt.
Mrs. Wicksell uit Zweden (thans ook in
het hoofdbestuur gekozen) hoofd der com
missie, die de geloofsbrieven onderzoekt van
de landen die om aansluiting vragen, deelde
mede, dat Argentinië, Uraguay en Palestina
daartoe behoorden. In Palestina is het een
Joodsche V. v. V. K-, die haar verzoekschrift
in het Hebreeuwsch had opgesteld.
's Avonds weer een openbare vergadering,
zoo overvol, dat het wel de pure berglucht
moet zijn die de Genevois sterkt en helpt,
de zaalterriperatuur te kunnen verdragen.
Hoofdzakelijk Parlementsleden aan het woord,
onder voorzitterschap van Annie Turuhjeim,
reeds 16 jaar lid van het Parlement in Finland.
Ook in het Hoofdbestuur van den Wereldbond
had zij reeds 16 jaar zitting. Thans heeft zij
zich teruggetrokken, daar zij plaats voor de
jongeren wilde maken.
Zij, de vrouw van ondervinding, wees op
de verplichting, dat vrouwelijke Parlements
leden zich burgeres voelen, maar bovenal
feministen moeten blijven.
De afgevaardigde der Fransche Regeering,
Justin Godart, betreurde het dat zijn taak
nog niet door een vrouw werd vervuld. De
groote verplichting die Frankrijk aan de vrou
wen en moeders had, zou aan deze zeker spoe
dig de plaats geven die haar toekomt, want
op de vrouwen is de hoop der toekomst ge
vestigd.
Sir John Cockbnrn, President van den Int.
Mannenbond voor V. K-, door ziekte
verdiplomatie, mits rij krachtig en eerlijk zij.
Mrs. Ring Robinson, jaren lang Hd van de
Regeering in Colorado, wees op de groote over
eenkomst van haar schoon land met Zwitser
land, doch ook op het groote verschil op poli
tiek gebied. Zij gaf aan de Zwitsersche mannen
een lesje en verzekerde hen dat de vrouwen
die het Tehuis" (home) verzorgden, het
groote Tehuis van den Staat even goed zou
den bemoederen.
Lady Astor, afgevaardigde der Britsche
Regeering en lid van het Lagerhuis, ontving
reeds bij haar optreden een ovatie. Na een
woord aan den Volkenbond te hebben gewijd,
wees zij er op, dat na eiken grooten
oorlog
men getracht heeft een betere regeling tusschen
de Staten te krijgen. Doch toen nog altijd zon
der de vrouwen, thans kunnen de vrouwen
haar invloed doen gelden, mits zij vooral zich
er op toeleggen om zichzelven te hervormen,
voordat zij met groote woorden durven spreken
van een wereldhervorming. Hoe kort haar
Parlementaire Ondervinding pok was, toch
had zij reeds geleerd, dat er geen enkele wet
was, waarbij de vrouwen geen belang hebben.
Haar conclusie was: overwint de tradities
door te toonen dat gij niet de mannen van hun
plaats dringt, maar als moeders in het huis
gezin van den staat wilt helpen toezien.
N. MANSFELD T?D E W i T T
H u B E R T s
Vrouwerjjrlangen
In een artikeltje uit de Telegraaf over de
instelling van bovengenoemde Zeden- en
Kinderpolitie lees ik de ontstellende, zoo ter
loops geplaatste opmerking, dat zij zich
voorloopig niet wil bemoeien met jeugdige
prostitués". Er zouden, zoo staat er, geen ge
stichten genoeg zijn om die te bergen."
Welk een aanklacht bevat deze zinsnede
tegen de maatschappij en welk een wereld van
duldeloos leed ligt er in opgesloten.
Geven de vrouwen over 't algemeen zich
wel rekenschap van den grooten omvang van
dit kwaad en van het gevaar, dat daardoor
het toekomstig geslacht bedreigt. Is het niet
de plicht van de vrouwen, om hiervoor de
oogen te openen en het kwaad bij den wortel
aan te tasten. Ook hier ligt een arbeidsveld
voor ons braak.
Gelukkig wordt meer en meer door de over
heid ingezien, dat de opgroeiende jeugd recht
heeft op leiding en bescherming.
Het instellen van den Centralen Jeugdraad
is er alweer een bewijs voor.
Ook de vrouwen zijn in dezen raad vertegen
woordigd. Een derde van het aantal leden zijn
vrouwen, leidsters meest van
Jeugdorganisaties en maatschappelijk werk.
Te Rotterdam is opgericht een school voor
leeraressen in kinderverzorging Dit is de
eerste in ons land, door particulier initiatief
in het leven geroepen.
Te Amsterdam zal de officieele school
gevestigd worden.
Het leerplan voor Rotterdam is heel aan
lokkelijk en vele meisjes zullen zich zeker aan
getrokken voelen tot dezen arbeid.
Zijn eerst goede leerkrachten gevormd, dan
kan de Verceniging Jiaar werk grondig ter
hand nemen en zal het ras der onkundige
moeders tot het verleden behooren en elke
zuigeling een goede kans krijgen.
Het rapport van de Commissie in zake
Huwelijkswetgeving," van de Ned. Ver.
Staatsburgeressen wordt op de jaarvergade
ring dezer Vereeniging, die op 3 en 4 Juli te
Leeuwarden wordt gehouden, behandeld.
Tot grondslag van dit rapport heeft gediend
het Scandinavische ontwerp, dat in Zweden
door de beide Kamers is aangenomen.
Op het Katholiek Vlaamsch Congres dat
tijdens de Pinksterdagen te Antwerpen werd
gehouden, is een bespreking gehouden over
de Vlaamsche vrouwenbeweging".
Staat deze beweging in Belgiënog zeer
zwak, op het gebied der coöperatie zijn de
Belgische vrouwen ons verre vooruit.
In het Maandbulletin van het Nationaal
Bureau v. Vrouwenarbeid, vinden wij hier
omtrent zeer belangrijke berichten.
De kantwerksters wisten door gezamenlijke
inkoop der benoodigde materialen, haar
loonen met minstens 100% op te voeren.
Ook naaldwerksters, naaisters,
borduursters en anderen trachten door productieve
coöperatie tot lotsverbetering te komen. De
Vakbond Met naald en draad" koopt ook
liier het benoodigde materiaal in, en bezit
zelfs een vrachtauto om de goederen rond te
brengen.
Zaken doen, dat kunnen onze Belgische
zusters wei!
De taak van den Wereldbond is voor een
groot deel vervuld.
EISCHT STEEDS
SIPKES'JAMS
mimi» mtiunt HlliHi
f Nog slechts enkele landen in Europa en
daarbuiten zijn van het Vrouwenkiesrecht
uittgesloten. In de Vereenigde Staten van
Amerika zal het nu voor de geheele Unie
worden ingevoerd.
| In Belgiëhebben de vrouwen het kiesrecht
voor de gemeenteraden verkregen. Ce n'est
que Ie premier, pas qui coüte! Het kiesrecht
voor het parlement zal wel volgen.
Zelfs in Japan is-Set aanhangig en de wak
kere Japansche?'Vrouwen zullen zeker ook
weldra mondig worden verklaard.
Les idees marchent zoo was het vroe
ger. Les idees volent..-.. zoo is het nu.
Het schijnt in Amsterdam met het gemeen
telijk waschbedrijf ,nog niet zoo op .rolletjes
te loopen als men wel zou wenscben. ^
De exploitatie wordt te duur en de inrich
ting zou op déze wijze niet ten goede konten,:
aan diegenen, waarvoor zij werd opgericht.
Men onderzoekt nu, of het oprichten van
waschhuizen, waar iedere vrouw zelf haar
wasch behandelt, betere resultaten zou kun
nen opleveren. De arbeidsloonen, die.nu de
exploitatie te veel drukken, zouden dan ver
vallen, en het bezwaar van de wasch in huis,
zou dan toch worden opgeheven. Het is te
hopen dat in deze commissie van onderzoek
nu toch de vrouwelijke raadsleden alle vijf,
zitting zullen krijgen.
Ook de Feministische partij heeft nu een
eigen orgaan, onder redactie van Mw. H.
Nieuwstede-Coerdes, Javastraat 85 den Haag.
Het blaadje ziet er keurig verzorgd uit
en getuigt van den moed en opofferingsge
zindheid zijner lezers. De eerste nummers
bevatten : beginselverklaring, werkprogram
ma en een overzicht der werkzaamheden
reeds door de partij verricht. '
C. S. GROOT
Kiekjes
DE CAROUSSELJUFFROUW
In den stoomdraaimoien, onder den
confettiregen, bij het gewirwarspel der serpen
tines, heb ik haar ontdekt, de vrouw, die
bij' al die kermisgeneugten, geheel onbewogen
blijft, onbewogen, op haar eenzamen post
van draaimoleninspectrice; van
carousseljiiffrouw. De laatstbedoelde betrekking, of
liever zelfstandige positie, bekleedde zij nog
niet; nog was zij slechts inspectrice. Volon
taire in den stoomdraaimoien, in dienst bij
den ouden eigenaar, die uit zaken zich
terugtrekken gaat En zij de gelukkige
erfgename der bezittingen van een oud
paardendraaimplengeslacht, van zoo eeo, dat
den kost verdiende in zoo'n ouderwetsthen
molen, met opgezette beesten, waar de
jongens gratis mee mochten draaien, als
het paard, binnen bij het rad, moede ge.
worden was - van den voortdurenden
ronddrentelgang...'. Het oude vak harer familie
trok haar aan. Heel zakelijk vertelde 'zij mij
de intiemste vakbijzonderhëden, die zij reeds
geroutineerd bjesprak, met de technische ken
nis van een stoomdraaimoien, van een
carousseljufirouw. Welk een vak! En ver
veelt het u niet?" Zoo vroeg ik, benieuwd
naar de levenservaring dezer vrouw af
te meten den maatstaf van anderer levens
geluk, van de schare mannen en vrou
wen, jongens en meisjes, die niet moede
wordt van het gedraai Ach," sprak
zij, met een menschenkennis, die m,ij ver
baasder In de wereld, op den beganen
grond, ben je, als vrouw alleen, zoo spoedig
het slachtoffer van draaierij. Hier weet ik
tenminste, dat ik met opzet draaien moet,
en dat er met mij prettig wordt gedraaid.
En wat alles afdoet: het brengt geld in het
laad je " Fluisterend noemde zij mij het
bedrag, dat mij een vermogen' toescheen,
maar zij nam mij mede naar de cassa, waar
zij enke'e menschen toelaten. Toen zeide zij,
met in haar stem de echte
carousseljuffrouwambitie: Het is zoo'n goudmijn. Ik krijg
een reuzendividend...."
J. N. J. DE B o o ij
:: VERHUIZEN ::
MEUBELS BEWAREN
E. J. VAN SCHAICK
deelen ? mannenoond voor v. K-, door ziekte ver- Voor de vrouw is wel ciegenjK plaats m ue giooi ucci vcivuiu.
mmfiiiiMiiiififiifiiiimiiiiiiifitiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiwHiiiiiiiiiiiiiim lii,i,ii,iiiiiiiiniiHnninunittitinuiiiiiiiiiiiiutiiiiiiiiiiiiiiii|i'ii|ll|i|lltMIIII>llti|MiiitiiiiMMniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiii
_ . ^ ,. , kip ziin ze van uit de hoogte niet zoo heel
«OOTHSTRART
UTRECHT
NAAR 'T WATER
Er is nog altijd in de weide veel drukte van
kieviten, tureluurs en grutto's, evenwel niet
het vroolijk en opgewekt gedoe van April en
Mei, maar meer zakelijk en dikwijls angstig
of zenuwachtig. Zoo'n tureluurtje staat te
buigen en te knipmessen boven op een hek,
hoog op zijn roode pootjes. Kort, haast kef
fend, stoot hij zijn tuut, tuut" uit en 't is of
uit het gras een fijne echo hem tegenklinkt.
Dan springt hij op en vliegt voort, men zou
haast zeggen, met ingehouden vleugelslag,
langzaam, met horten en stooten, laag bij
den grond en telkens weer roepend. Een poosje
later staat hij weer op een paaltje bij een
slootdam ; ongelooflijk wat een dunne pootjes
zoo'n dier heeft. En indien wij nu op veiligen
afstand dien onbegroeiden dam goed onder
observatie nemen, dan mag het gebeuren dat
we kort achter elkaar twee of drie, misschien
vier hoogbeenige, kortliivige, rossig-gele we
zentjes over de klei zien rennen. Dan is het
tureluurtje zelf alweer opgevlogen, hij wijst
weer roepend den weg aan zijn jongen op hun
reis naar de zee. Een ware. Anabasis.
Er zijn heel wat vogelgezinnen, die dergelijke
tochten volbrengen. Het begint al in April
met de wilde eenden, die o, zoo dikwijls hun
., nest maken ver van het water midden op de hei
' of in de dorre duinen. Als de eendekuikentjes
uit den dop gekomen zijn, dan moeten ze liefst
De Talinkjes na hun
eindspurtzoo spoedig mogelijk naar het water toe en de
oude eend heeft dan ook al spoedig den optocht
georganiseerd. Je moet zelf al heel veel wan
delen, om deze wandelaars te ontmoeten en
er schijnt ook veel nachtwerk bij te zijn. Dik
wijls genoeg heb ik het voetspoor der eendjes
gevonden en het over 't kale duinzand lang
kunnen volgen en het zelfs weer opgepikt,
nadat ik het op een begroeide plek had ver
loren. De kleine zwemvoetjes laten in het zand
duidelijke indrukken achter en de groote
voet van de geleidster is overallte~zien.Vt.Jls
ccn lang smal spoor, want vaak loopen de
diertjes achter eikander aan, maar soms ver
breedt liet zich en de voetstapjes bedekken
elkaar en zoo'n breed spoor kan dan ook weer
een heel eind voortduren. Zoo iets wijst op
een oponthoud, er is gewacht op een achter
blijver, misschien ook is het troepje aange
rand door een kiekendief of een hermelijn. 't
Moet voor een kiekendief een heel buitenkansje
zijn zoo 'n tiental mollige kuikentjes,
elukkig zijn ze van uit de hoogte niet zoo heel
makkelijk te zien. Hun lichte onderzijde
neutraliseert de schaduw en zoo lijken ze n
met den grond zelf. Ook als ze zkh bewegen,
vallen ze nog niet in het oog, en de oude eend
is er altijd ook nog, om de aandacht af te lei
den. Maar dat neemt niet weg, dat de expedi
tie vol gevaren is, van allerlei aard. Eens trof
ik een broedsel jonge eendjes aan tegen een
kippengaas-heining die de buitenplaats om
gaf waar ze waren uitgebroed. Ze sukkelden
maar voort langs het hek en hadden ten slotte
geen andere keus dan door den grooten uit
gang den openbaren weg over te kuieren. Van
daar was het nog een goede tweehonderd
meter naar het water toe en die werden in vol
len ren afgelegd. Gelukkig waren er geen
menschelijke voorbijgangers. Ook heb ik eens
een eindspurt gezien van talinkjes. Het is
trouwens licht te begrijpen, dat ze in een draf
slaan, wanneer de veilige haven dichtbij is
en het is aardig om te zien hoe ze dan dadelijk
innig op een klein klompje aaneensluiten.
Wij meenen vrij zeker te weten, dat de vo
gels niet kunnen tellen, maar wij weten niet,
of de oude vogels elk van zijn jongen afzon
derlijk kent. Ik geloof niet, dat er ooit appel
nominaal wordt gehouden en de oude vogel
lijkt al heel tevreden, als hij alvast maar de
helft behouden heeft overgebracht. Bij die
tureluurs is bijzonder goed te merken, dat
de leiding hoofdzakelijk geschiedt door het
geluid. De jonge vogeltjes joelen onophoudelijk
als antwoord op de kreten van den ouden vo
gel. Soms legt hij hun het zwijgen op. Ze zijn
ineens stil en bewegen zich ook niet meer,
maar drukken zich stokstijf tegen den grond
en dan zijn ze niet meer dan aardkluitjes. In
zoo'n geval trekken de jonge kievitjes hun kop
in, zoodat het witte halskraagje verdwijnt.
Is 't gevaar geweken dan begint de oude vogel
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiimiiii
weer' zijn vlucht en zijn gesprek en de jongen
volgen al joelend. En hoort de oude niets meer
achter zich joelen dan schijnt hij te oordeelen,
dat zijn heele troepje voorbij is en dan gaat
hij ook getroost verder.
In het klein kunt ge dezer dagen dergelijke
dingen waarnemen op de hooilanden, waar
gemaaid wordt. Het gejammer van de grut
to's die hun jongen uit het perikel pogen te
brengen is voor mij onafscheidelijk verbonden
aan het wetten van de zeis of het geratel van
de maaimachine. Is het gevaar geweken, dan
leiden n grutto n kievit gaarne hun jongen
weer terug, want het versch gemaaide
hooiland is een heerlijk jachtveld. Zij blijven er
wel, totdat ze al kunnen vliegen.
Maar de tureluurs willen eerder naar de zee
en als ge eens een eindspurt wilt zien van zoo'n
tureluurfamilie, wandel dan maar eens van
Schellingwpude over Durgerdam en Uitdam
naar Monnikendam, 't Is in velerlei opzicht
een van de mooiste wandelingen in ons land,
maar schaduw is er weinig. Ook is de herstelde
en opgehoogde dijk wat nuchterder dan hij
voor de overstrooming placht te zijn. Het kan
niet missen, of langs den buitenkant van den
dijk treft ge families van tureluurs en als het
geluk u dient, dan ziet ge nog zoo'n troepje
opdagen uit Waterland, den dijk oversteken
en over de groote steenblokken van den
buitenberm rennen naar den oever.
Wat zullen over een jaar of vijftien de
Waterlandsche tureluurs gek opkijken als ze aan
dien dijkvoet in plaats van hun Zuiderzee
alweer een nieuwen polder vinden!
JAC. P. T H ij s SE