DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 31 Juli '20. No. 2249 IERLAN D Tukening voor de Amsterdammer" van Jordaan VRAAGT s SI-FA-KO S IG ARE. N Het voornaamste Seriemork 't Voormalige blok aan 't been van Engeland liuiiiiuiiiiiiiillllllllttluilliliiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiimiiimiitfiiimiiitiiiiimmiimt mimuiiiinniimiililtlmllli iimillllimiiiiiimtiiiiti N.V. PAERELS Meubileering Mu. COMPLETE MEUBILEERING -: BETIMMERINGEN : Rokin 128 Telef. 4541 N nen van alle richtingen en van de beheerscolleges bijeen om de moeilijkheden nader onder de oogen te zien. In iedere Classicale vergadering werd het voorstel gedaan .de bespreking der richtingsverschillen en beheersmoeilijkheden na te laten met het oog op de bijeenkomst van 15 Juli. Dit is gelukt. De meeste Classicale vergaderingen verwezen voor de principieele bezwaren naar de ko mende bijeenkomst en alle uitnoodigingen daarvoor werden aangenomen, behalve natuur lijk door de Synodale Commissie, die geen terinen aanwezig achtte om tegenwoordig te zijn op een bijeenkomst van zulk een gewicht. Nu heel de Kerk wakker is, omdat het water aan de dijken staat, slaapt men in die Synodale Commissie rustig voort. Blijkbaar moet het nog harder kraken in de Kerk, voor men in Javastraat 100 zich de oogen uitwrijft. In het Dienstgebouw der Hervormde gemeente te Utrecht zijn ze bijeen geweest. Onder de leiding var den zachtzinnigen voor zitter van den Predikantenbond hebben ze zich nedergezet, de mannen die verhard zijn in den javenlangen strijd tusschen verschil lende overtuigingen in de ne Kerk : Van Grieken, Kromsigt, Niemeyer, om nu alleen Miiiiiniiiiiimi iiniiMt iiiiiiii n OELOF AITROEN Kalverstraat 1 - Opgericht 1850 TELEFOON 658 N Paarlen, Brillanten Goud, Zilver en Horloges Uitsluitend eerste kwaliteit de geweldigsten maar te noemen. Er waren ook de kalmeren, Wagenaar, van Paassen, Hefting. Alle richtingen waren door de lei ders vertegenwoordigd. Alleen de vrijzinnigen hadden in Niemeyer en Eilerts de Haan een vóór- en een tegenstander van de De venter motie gezonden. En dan nog, ietwat als vreemde eenden in den bijt, zeven mannen uit de kerkvoogden wereld ; Mr. Koppius, vergrijsd in den strijd tegen de Synode over de bevoegdheidsvraag, met twee medeleden van het Algemeen College van Toezicht; G. W. Mortier, de frissche, goedwillende voorzitter en ziel van de nog jonge vereeniging van Kerkvoogdijen. Zij hadden toch allen wel de duidelijke uit spraak der Kerk verstaan. Van de Deventer motie" kwam alleen voor den dag de voor ziening in de behoeften der minderheden ; erkenning van rechten is niet besproken. En die voorziening werd nog maar alleen gevraagd om het welslagen der algeineene belastingplan nen voor een anders onafwendbaar fiasco te bewaren. Van de dreigende verklaring: liever niets dan dit reglement zonder er kenning der rechten" was slechts over gebleven: wees toch tegemoetkomend tegenover de minderheden, op welke wijze ook, anders komt er van deze plannen niets terecht." En rechts is geen non possumus" gehoord. Men had bezwaren ; maar deze raakten niet den richtingsstrijd. Daar wilde men aan voorbij gaan. De bezwaren golden de machtsuitbreiding van de Synode en de heffing over de leden, in plaats van over de gemeenten. Maar ook deze hield men niet vast. De centrale leiding, gegeven in den Raad van Beheer, door de Synode benoemd, wilde men rechts aanvaar den, als maar de bestaande organen ter samen werking werden ingeschakeld. Dat zou dus worden centrale heffing, immers naar een al gemeen geldenden maatstaf, en inning per ge meente door kerkvoogden. Tot zoover was men het spoedig eens. Ook de heeren van het beheer hebben blijk gegeven te beseffen dat het nu de tijd niet was om oude koeien uit den sloot te halen. In zeer korten tijd, met weinig woorden waren de moeilijkheden van liet beheer opgelost. Zij handhaafden hun door de Synodale Com missie afgewezen eisen tot overleg. Zij scha.kelden er ech>er, naast de beheerscolleges, de predikantenorganisatie bij in en zij gaven de gevraagde verklaring dat dit overleg niet be lemmerend behoefde te werken. Ook zij wilden medewerken in het haastige tempo, waartoe de onhoudbare noodtoestand dringt. In een met algemeene stemmen aangenomen motie werd bij de Synode aangedrongen om goed te maken wat' de Synodale Commissie had verbruid. En de gunstige beslissing, door de Synode in haar eerste zittit*^ ten dezen ge nomen, geeft reden te verwachten dat die moeilijkheden door overleg zullen kunnen worden uit den weg geruimd. Zoo bleef dan alleen nog de eisch der vrij zinnigen, (of moeten we zeggen den eisch van Dr. Niemeyer? Immers de overgroote meer derheid had duidelijk doen blijken, dat zij samenkoppeling van het reglement met de richtingskwestie niet wenschte). Hielden de Gereformeerden onder leiding van van Grieken tot het einde vast aan het in den beginne uitgesproken beginsel dat men als Hervormden, met voorbijgaan der verschillen, kon samenwerken tot verkrijging van een betere bezoldiging der I lervormde predikanten, de overige rechterzijde wilde wel verder, wilde wel zoeken naar een solutie die niets praejudicieert." Werd daarnaar ijverig gezocht, het bleek heel moeilijk om te blijven buiten de praejudicieerende sfeer. Mr. Schokking zag wel heel gauw leeuwen op den weg en vreesde van welhaast iedere daad dat zij achteraf zou blijken een oplossing te bevatten van het richtingsvraagstuk, wat ?miiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiii i IIHIIIIII UIT HET AMER1KAANSCHE POLITIEKE LEVEN in PRESIDENTSVERKIEZING De Amerikaansche Constitutie is niet het werk van n dag geweest. Lang en breed hebben de voorvaderen van de vrije burgers der Vereenigde Staten,toen ze zich van Enge land onafhankelijk hadden gemaakt, geredekaveld over de staatsinstellingen aan de jonge Republiek te schenken. De eerste gedachte, misschien nog niet de slechtste, om de uit voerende macht afhankelijk te doen zijn van en dan ook te laten kiezen door de wet gevende macht ontmoette bij de makers van de Grondwet tenslotte niet voldoende sympa thie. Voor hen bleek de trias politica van Montesquieu, de leer van de drie gescheiden, geheel onafhankelijk naast elkaar staande machten (uitvoerende, wetgevende en recht sprekende) de grootste bekoring te hebben. Zoo kwam de bepaling tot stand, die de verkiezing van den President niet aan het Congres (den wetgever), maar aan een af zonderlijk speciaal voor deze taak samen te stellen Kiescollege opdroeg. Van een keuze direkt door het volk zelf wilde men ook niets weten. Wel was er een enkele schuchtere afgevaardigde de man heette Wilson die even een balletje in die richting opwierp, maar hij deed het o zoo bedeesd en kroop onmiddellijk in zijn schulp, toen hem verweten werd, dat hij het land niet op dergelijke ge waagde democratische evenementen mocht tracteeren. Eoei, wat een bolsjewiek, kreeg hij van een, politiek toch blijkbaar futuristisch voelend, collega te hooren, die een dusdanig ultra-radicaal denkbeeld niet beter aan de kaak meende te kunnen stellen dan met de opmerking, dat men even goed aan een blinde een oordeel over kleuren kon vragen als het volk te doen uitmaken welke persoonlijkheid nn wel het meest geschikt was om het hoogste ambt in de Unie te bekleeden. Wel zijn de tijden sinds de Amerikaansche Constituante (de z.g.n constitutional Conven tion) waarin men zich zoo wars van de direkte volkskeuze toonde en de indirekte methode als een prachtuitvinding beschouwde, aan merkelijk veranderd. Want al zal er misschien nog heel wat water door de Hudson vloeien, eer een nieuw grondwetsartikel de kiezers met de benoeming van hun President belast, voor het thans geldende systeem koestert vrij wel niemand meer eenige bewondering. Daarvoor vertoont het te groote gebreken. Trouwens, van het idee, dat de burgerij niet zelf uitmaakt wie het Witte Huis zal gaan be wonen, maar dit overlaat aan de vroede mannen, welke zij in het Kiescollege plaats doet nemen, valt in werkelijkheid niets meer te bespeuren. De onbeduidende personen, die in dat li chaam zitting mogen nemen hebben zich geheel en al te honden aan de besluiten van de groote partijconventies eu worden door de burgers gekozen met geen ander doel dan om te handelen strikt volgens de door de Partij genomen beslissingen. Als straks, d.w.z. in November, de kiezers naar de stembus gaan om de leden van het kiescollege aan te wijzen, zijn het feitelijk niet die candidaten, waaraan ze hun stem geven, maar is het de Partij door hen vertegenwoordigd en bovenal de Candidaat der Partij (die zelf dikwijls op het stembiljet vermeld staat boven de namen van de lijst der aspirant-kiezers voor het President schap, om den kiezers, welke die namen veelal niet eens kennen duidelijk te maken tot welke partij de betreffende lijst behoort) waarover ze zich dan uitspreken. Eenmaal samengesteld ter herinnering zij hier nog eens vermeld, dat het kiescollege bestaat uit evenveel leden, als elke staat in het Congres (dus in Huis vftn Afgevaardigden en Senaat) vertegenwoordigers telt komt het Kiescollege in de maand Januari bijeen, d.w.z. de leden begeven zich elk in hun eigen Staat naar de hoofdstad en brengen daar in die kleine vergaderingen hun voor niemand meer verrassing brengende stemmen uit. De officieek telling van den uitslag over de geheele Unie geschiedt een maand later in den Senaat door den President van dit college, waarheen de resultaten van eiken staat worden opge zonden. Een verrassing zal, als er geen abnormale dingen tenminste gebeuren, de stemming in geen der Staten zijn. Immers men weet van te voren, zoodra de November-verkiezing achter den rug is, welke partij het gewonnen heeft en daarmee dus tevens, welke aspirant voor het Presidentschap, en het vice-Presidentschap, de zege behaald heeft. Geheel en hij ook wel opgelost wilde zien, maar niet en passant. De Ethischen namen al spoedig onder lei ding van Prof. Obbink de bemiddelaarsrol. Het Haarlemsche geval: restitutie van een evenredig deel der belastingopbrengst aan de minderheden, ter voorziening in eigen gods dienstige behoeften, met beschikbaarstelling van de kerkgebouwen, was de eerste brug, waarover de bemiddelaar beide partijen tot elkaar wilde brengen. De Confessioneelen wijzen dit af, niet omdat zij het niet willen, maar omdat zij het zóó niet willen. Zij zien moeilijkheden en ruiken contrabande. De kerkeraad moet in de gemeente de leiding hebben over de geestelijke dingen ; dit mag hem niet door een algemeenen regel worden ontnomen. Eén oogenblik scheen het dat de brug er was. Ter vermijding van de geopperde bezwaren zou de restitutie kunnen geschieden centraal, buiten de plaatselijke autoriteiten om. De voorzitter voelde dat de tijd gekomen was om spanningen te meten. De koffie kwam juist op tijd. Maar de kalmeerende drank was gedronken vóór .met bouwen kon worden be gonnen ; de peilers waren nog niet betrouw baar gebleken. Als dan straks de Confessio neelen weer weigeren, raakt Prof. Obbink- de bemiddelaarsrol kwijt. De Hervormde Broe derschap, zelf een mengeling van de rechtsorthodoxen, neemt haar over. Ds. Wagenaar van Rotterdam, een bij uitstek soepel man, meent het gevonden te hebben in salariering vanwege de Kerk aan de oorspronkelijk Hervormde predikanten, die thans werkzaam zijn aan evangelisaties of andere georganiseerde minderheden. Men voelt dat men elkander nadert. Het valt Mr. Schokking niet gemakke lijk ook hier zijn weigering te handhaven. Op het punt om mede te gaan, herinnert hij zichzelf en de vergadering er aan, dat al ging hij mee, velen hem toch niet zouden volgen." Een nieuwe poging is niet gewaagd. Jammer, want wellicht ware die gelukt. Men was aan beide zijden zeer tot welwillendheid ge neigd. Nu moest de vergadering officieel mislukt heetcn. Niemand vond een nieuwe brug. Zoo ging men uiteen, op het oogenblik dat men elkaar bijna gevonden had. Intusschen leerde men ook hier bi) het scheiden van de markt elkander kennen. Immers eenerzijds verklaarde Dr. Niemeyer dat, hoezeer hij een dergelijk besluit ook betreuren zon, hij het welslagen van de plannen zooveel mogelijk zou bevorderen, ook als de Synode het regle ment zonder tegemoetkoming mocht aan nemen. Op de vraag wat hij doen zou, als de Synode er wel een tegemoetkomende bepa ling in op nam, bewaarde Mr. Schokking een stilzwijgen, dat aan duidelijkheid niets te wenschen overliet. Het was aan weerskanten een hopen dat de Synode een brug zou vinden, en een weer of minder openlijke erkenning, dat de nood met de kerkelijke finantiën zóó hoog geklommen is, dat niemand het voor zijn verantwoording nemen kan tegen te werken, wanneer de wijze, waarop de regeling ten slotte uitvalt, niet geheel naar eigen wensch mocht zijn. Zoo had dus de vergadering van 15 Juli tot resultaat, echt Hollandsch, dat de zaak bleef zoo als ze was. Immers zoover was de tractementscommissie al gekomen, dat de predikantstractementen moesten worden geregeld voor de gansene Kerk zooals ze is, buiten ver band met de richtingskwesties om, maar dat het wel gelukkig zou zijn indien er een practische regeling was te treffen, waardoor de onmisbare algemeene medewerking bevorderd zou kunnen worden. Dit was ook de uitspraak van de vergadering, een solutie die niets praejudicieert". Moge de Synode deze kunnen vinden ! Andersjmoet het toch'Avel, maar dan wordt de onmisbare algemeene samenwer king beter bevorderd. Want het is niet pret tig voor een minderheid om te moeten be talen en niets te mogen genieten. En het is niet prettig voor de meerderheid om geld aan te nemen dat onder bezwaar wordt be taald. De onhandigheid van Javastraat 100, waar aan de deur niet wordt gekocht", het stof dat is opgejaagd door de partijmannen, dat is toch alles weer weggevaagd door de bijeenkomst te Utrecht gehouden. Die vergade ring heeft gewerkt als een sproeiwagen in een stoffige straat, als een milde regen na heeten TWIJFEL Nederlanders, tijdgenooien, Wordt gij allen twijfelaars? Laat ge u den moed ontnemen Door wat levensleugenaars"? Wordt het strijden u te machtig Voor een hechte maatschappij? Hebt vertrouwen in u-zelven, Drukt die willoosheid op zij! Oorlog móést en zou er komen Om wat looze vrijheids-schijn. Zelfbewuste oorlogsstichters Zullen er toch immer zijn. Zedeloosheid en verwarring Was hun langbepaalde doel; Om daarna te kunnen heerschen In het walgelijk gewoel. Zijt gij allen murw-gekankerd Door verdeeldheid en verraad? Zijt gij, lauwe volksgenooten, Niet meer tot verzet in staat? Zult gij u dan laten dwingen Tot een laffen ondergang? Maken u de achterbakschen Met een doodsbedreiging bang? Alles hebben ze vernietigd: Ke<k, Geloof en ideaal. Alle steun werd u ontnomen: Bijbel, Altaar en moraal. Ziet uw arm familieleven, Ziet uw vredeloos gezin Waar zijn al die schoone deugden: Kinderliefde, oudermin? Lafaards, twijfelaars, berusters, Ziet Gods grootheid om u heen! Oorzaak van uw ras-verslaving Stumpers dat zijt gij alleen! Weg die laffe onderwerping Uit uw hondschen oogopslag. Recht de ruggen, op de koppen En de vuisten voor den dag. Weg die misselijke geldzucht We» die pest van uw bestaan, Ziet met fonkelende oogen Heel de wereld tartend aan. J. H. SPEENHOFF iiiriiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII EVO Geuriffo Sigaar FABRIKANTE N.V. DIEVENBACH'a Holl. Sigarenfabriek UTRECHT zomerdag. En het is een voorrecht voor de Synode dat zij haar moeilijk werk nu kan ver richten in gezuiverde lucht. Dat komt al licht de Kerk ten goede, niet of zonder brug. Zoo had de Kerk haar Spa : geen overeen stemming, maar ernstige wil daartoe. Komt straks voor haar Genève om aan de ellende een einde te maken? D. B o f R iniiiiiiiiiiiiin al in strijd met de oorspronkelijke bedoeling van de grondwetgevers, die, in een tijd toen er van een bloeiend (of moet ik zeggen bloedend?) partijlevcn nog geen sprake was, zich als ide aal gesteld hadden, dat het kiescollege, uit vooraanstaande figuren bestaande, louter rekening houdend met het lands-belang vrijelijk zou beslissen aan wien de PresidentieL'le waardigheid en die van zijn eventueelen opvolger moest worden opgedragen. In die dagen was het natuurlijk ook geen bezwaar, ja, eer een voordeel, aangezien aldus men>chen van even groote hoedanigheid aan bod zouden komen, dat men zonder nadere vermelding twee ii'imen op het biljet invulde. Wie de abso lute meerderheid behaalde werd President en degeen, die daarna de meeste stemmen had, kreeg het ambt van vice-President. Het spreekt vanzelf, dat zoodra het twee partijen waren, die elkaar de overwinning betwistten, deze gang van zaken niet meer doorvoerbaar was, wilde men niet deze beide functies door politieke tegenstanders laten bekleeden. Der halve moet al sinds meer dan een eeuw voor elk der ambten afzonderlijk gestemd worden. Voor ik met een enkel woord op de gebreken van het geldende stelsel van verkiezing zal wijzen, dient eerst nog een enkele bepaling, welke de Grondwet der Unie hierover bevat, kortelijk vermeld. Gesteld eens dat bij de optelling van de stemmen in alle Staten uitgebracht mocht blij ken, dat in het kiescollege geen candidaat de absolute meerderheid voor het Presidentschap behaald heeft, dan moet het Huis van Afge vaardigden uit de drie gelukkigen, die de meeste stemmen behaalden, een keuze doen : de stemming gaat hier dan echter staatsgewijze m.a.w. de afgevaardigden van eiken Staat maken eerst onderling uit aan wien zij hun steun zullen geven en brengen vervolgens gezamenlijk een stem uit. Gelukt ook zoo de Presidentsaainvijzing niet, dan zal de vicePresident, tenminste als die wel benoemd kon worden, in zijn plaats treden *) Tweemaal moest werkelijk het Huis van Afgevaardig den er aan te pas komen en wel in 1801 toen Jefferson en Burr een gelijk aantal stemmen in 'het kiescollege hadden gekregen, waarop, na *) Hokt het bij de verkiezing van een vice-President, dan is het de Senaat, die met volstrekte meerderheid uit de twee aspiranten met de meeste stemmen moet kiezen. een hevigen strijd, eerstgenoemde door de meerderheid der delegaties van de Staten in het Hnis gekozen werd. Het andere geval, dat ik hier nog met een speciaal oogmerk wil noe men, speelde zich af in 1825 toen John Quincy Adarns tenslotte de wel zeer fortuinlijke uit verkorene werd. Afgaande op den uitslag der verkiezingen voor het electorale college toch bleek niet alleen de absolute, maar zelfs de relatieve meerderheid der bevolking niet voor hem te zijn : immers zijn concurrent Jackson ging bovenaan met 152.000 stemmen, waarop Adains zelf met 114.000 volgde. Des niettegenstaande was het mogelijk, ditmaal dank zij de beslissing van het Huis van Afge vaardigden, dat deze minderheidsman met de eer ging strijken. Dat kan zich ook heel gemakkelijk voordoen in het kiescollege zelf en wel door het grootste euvel, aan het tegenwoordige systeem ver bonden, dat van eenige evenredigheid tus schen de uitspraak der kiezers en de samen stelling van het door hen benoemde college niets te bemerken valt. Wanneer in een staat een der partijen slechts met n stem de overwinning behaalt, zullen de daar gekozen leden van het kiescollege (als regel) allen tot die partij behooren. Zoo behaal den b.v. de Democraten in 1884 in New-York DJ) een totaal van 1.100.000 uitgebrachte stemmen een meerderheid van 1100, wat hun alle 30 electorale zetels van dezen staat in handen speelde. Aldus laat het zich dan ook verklaren, dat in 1870 en in 1888 degenen, die gelet op de volksstemming een minderheid hadden, in het kiescollege toch het vereisehte aantal stemmen verwierven. Ik behoef trouwens maar de cijfers van de twee verkie zingen van Wilson te vermelden, om nog eens de dwaze wanverhoudingen te demonstreeren, welke onder het hier geschetste stelsel moge lijk zijn. In 1912 was het resultaat als volgt: Grooteb r o e k In 191G had de President dus niet eens de volstrekte meerderheid der burgerij achter zich en dankte hij zijn benoeming aan het verschil van nog geen 4 duizend stemmen, waarmee Californie op een totaal van 000.000 stemmen den Democraten de zege en aldus 13 plaatsen in het kiescollege bezorgde. Het is dus zoo duidelijk als iets, dat een zuivere weerspiegeling van de gevoelens der bevolking, die praktisch gesproken aan den anderen kant toch de beslissing in handen heeft, nu de leden van het kiescollege zich ten volle richten naar het mandaat der partij, niet licht in genoemd lichaam te bekennen valt. En het is, dunkt me, aldus ook verklaarbaar geworden, van welk een belang het is, in de groote staten voor zoover die niet tot de vaste burchten van een der partijen behooren, er alles op te zetten, om daar de meerderheid te verwerven. Als men zich dan ook opmaakt te beslissen, wie de candidaat voor het hoogste ambt zal zijn, speelt daarbij o.m. een belangrijke rol, van welken staat de aspirant afkomstig is. Voor alles moet ('e partij zicli van een geschikten candidaat verzekeren. Of er misschien anderen rondloopen, die wellicht geschiktere typen voor het Presidentschap zouden zijn doet er minder toe. Eerst moet men den man naar Washington kunnen brengen. De rest volgt dan wel van zelf ; met het ambt komt toch immers het verstand ! En zoo ligt hierin al reeds een van de oorzaken, die gemaakt hebben, dat wer kelijk groote figuren, slechts zelden in het Witte I luis gewoond hebben. Een van de factoren, want er zijn er nog meer, gelijk we zullen zien. M K. E. v. R A A L T E Wilson Roosevelt Taf t en vier jaar later : Wilson Hughes Bcnson (Soc.) Havly (Prohib.) Reimer (Soc. Lab.) Volksstemming Kiescollege. 0.280. 'J87 4.125.804 3.475.813 0.1H).29ti 8.547.474 750. (H)ii 225.101 10.105 435 88 8 ? 270 255 BATENBURG 4 FOLMEI i Den Haag ?:? Huijgenspark 22. SPECIALITEIT: fERHUIZIIGEI ONDER GARANTIE-:- -:- ?:? -:? -:- -:- -:- -:- BERGPLAATSEN KOOR INBOEDELS