Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
7 Aug. '20. No. 2250
DE TREINVERTRAQINGEN
Ttekening voer de Amsterdammer" van Jordaan
'n Nieuw symbool voor de Nederlandsche spoorwegen
iiiiiinuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
DE BOYCOT VAN HONGARIJE
Een boycot is geen zeldzaam verschijnsel in
de geschiedenis, vooral niet in die van onzen
tijd met zijn scherpe politieke tegenstellingen.
Ds lersche kapitein, die zijn naam aan dit
strijdmiddel heeft gegeven, was lang niet het
eerste slachtoffer van deze strijdmethode.
Van ouds komt de boycot in het klein in
het sociale leven tot dikwijls scherpe uiting.
In het groot is zij meer dan eens door mach
tige rijken op hun vijanden toegepast. Het
beroemdste voorbeeld van een internationalen
boycot is het bekende continentaal stelsel
van Napoleon, die Engeland .poogde af te
sluiten van het vasteland en het zoo te onder
werpen aan zijn almachtigen wil, almachtig
althans, zoover het land reikte. Napoleons
voorbeeld is nog overtroffen door de hermeti
sche afsluiting, die Engeland in den afgeloo
pen oorlog heeft toegepast op Duitschland en
zijn bondgenooten; de gevolgen daarvan kan
men nog dagelijks waarnemen; het is de
vraag, of Duitschland ze spoadig te boven
zal .komen.
Op veel kleiner schaal werkt de boycot
van Hongarije. Reeds daarom is zij minder
markwaardig. Zij kan ook minder effectief
zijn, omdat Hongarije een van de voornaam
ste ^graanproduceerende landen is en dus
zich zelf ruimschoots kan voeden. Vandaar
dan ook, dat onder dezen boycot niet Honga
rije, hoewel het natuurlijk er de nadeelige
gevolgen van most ondervinden, maar voor
al Oostenrijk, dat zijn voeding goeddeels uit
Hongarije moet betrekken, het zwaarst heeft
te lijden.
Dat alles is wel opmerkelijk, maar het
merkwaardigste is het toch niet van dezen
boycot. Dat is het feit, dat deze uitsluiting
niet is afgekondigd en wordt gehandhaafd
en doorgezet door een aan Hongarije vijandigen
staat of statencomplex, maar door een
particuliere vereeniging of bond. Dat is de
Associatie van Internationale
Vak-Vereenigingen (I.V.V.A), waarvan de zetel is ge
vestigd te Amsterdam. De bond is niet zoo
lang geleden ontstaan door de combinatie van
de vakbonden van verschillende landen;
bonden als het Nederlandsche Vakverbond
(N.V.V.) en de Fransche Congrégation G
nérale du Travail (C.G.T.) zijn erbij aan
gesloten. De geheele associatie draagt een
sociaal-democratisch karakter; men kent ten
onzent de nauwe betrekking van het N.V.V.
en de S.D.A.P. Elders is de verhouding niet
anders.
-ï»De associatie wordt dus gevormd door wat
men bewuste arbeiders pleegt te noemen, van
de communisten gescheiden door min of meer
gematigde denkrichting en neiging tot oppor
tunisme. Niettemin bewuste arbeiders, vooral
zelfbewust. Want de moderne arbeider gevoelt
zich den aanstaande.! schepper van een nieuwe,
betere wereldorde, van een hoogere maat
schappij. Hij gevoelt zich tot deze ingrijpende
hervorming,die hij desnoods ook door een
geweldadige omwenteling tot stand wil brengen,
niet alleen geroepen, maar ook volkomen in
staat. Tegenover een zedelijk en ook intellec
tueel ondergaande wereld gevoelt hij zich den
drager van een betere toekomst. Hij kan die
toekomst scheppen en hij zal dat ook doen ;
alleen hij kan het ook. Vandaar dat trotsche
gevoel van eigenwaarde, dat den modernen
arbeider kenmerkt en dat hem met minachting
doet neerzien op den toch wel gevreesden en
daarom gehaten bourgeois ; daartoe rekent hij
natuurlijk allen, die niet tot zijn eigen klasse
behooren.
Het verschijnsel, dat een nieuwe klasse of
stand zich als de redster van staal en maat
schappij beschouwt, is niet nieuw. Evenmin
N.V. PAERELS
Meubileering Mu.
COMPLETE MEÜBILEER1NG
-: BETIMMERINGEN
:
Rokin 128 Telef. 4541 H
is het een zeldzaam verschijnsel, dat zulk een
stand Izijn] beteekenis zoo overschat, dat hij
zich voor den eenigen stand, voor de natie zelf
gaat houden. Een'.begrijpelijke en in menig op
zicht noodzakelijke vergissing, noodig dik
wijls om^iets van beteekenis tot stand te
brengen. Een noodwendige eenzijdigheid,
die zeer exclusief is en ten slotte
onverdraagzaamjen daardoor vervolgziek kan worden.
Dat gevoel van de natie bij uitnemendheid te
zijn, hadden de mannen der Fransche re
volutie, allen uit den derden stand gesproten
of Jdaartoe overgegaan. In zijn bekend pam
flet: Qu 'est-ce que Ie tiers tat" stelt Sieyès
de vraag, wat de derde stand is en wat hij
worden moet. Op de eerste vraag antwoordt hij
onomwonden : Niets ; op de tweede even on
verbiddelijk : Alles. En als op den 17 Juni
1789 de Derde Stand zich tot Nationale Ver
gadering verklaart, doet hij dat op grond van
de overweging, dat hij niet een deel der natie
maar de natie zelf is.
Diezelfde bekrompen, maar begrijpelijke
eenzijdigheid kenmerkt den bewusten arbei
der van dezen tijd. Een gevoel van eigen
waarde, dat kracht schenkt, maar ook
overmoed, dat in staat stelt tot groote din
gen, maar niet met mogelijkheden rekent.
Een absoluut gevoel van macht, dat uitloopt
op zelfoverschatting. De fransche burgerij
heeft dat ondervonden, toen zij den zwaren
strijd tegen geheel Europa had uit te vechten
en spoedig geen kans op overwinning meer zag
dan door de verfoeide monarchie te herstellen
in den persoon van een gelukkig en geniaal
generaal.
^JOnze arbeiderspartijen hebben zulke harde
ervaringen nog niet; in het algemeen hebben
zij nog niet veel scherp verzet ondervonden ;
het is haar in het algemeen voor den wind ge
gaan ; de wind was in hun zeilen en overmoedig
woei de roode vlag van den mast van hun schip.
Maar met de gestegen macht komt ook de
verantwoordelijkheid, wat niet steeds samen
gaat met verantwoordelijkheidsbesef. Met de
macht rijst wel de moed, maar niet het inzicht.
Zoo worden soms en meer en meer ? dingen
op touw gezet, die op een echec, zelfs op een
debacle uitloopen, omdat zij niet zorgvuldig
genoeg op al hun mogelijkheden zijn getoetst.
Om van binnenlandsche teleurstellingen maar
niet te spreken, wij hebben Stockholm mee
gemaakt. Een nobele, maar weinig doordachte
poging om den wereldvrede tot stand te
brengen op een oogenblik, toen niemand der
oorlogvoerende mogendheden aan vrede dacht.
Ondoordacht, omdat aan Stockholm ten grond
slag lag een gevoel van overmoed, dat zich
niet dekte met werkelijke overmacht.
Stockholm heeft natuurlijk het gezag der
internationale arbeidersbeweging zwaar ge
schokt, al beweert men ook het tegendeel.
Zal het met den boycot van Hongarije den
zelfden weg gaan? Het heeft er allen schijn
van. Er is tusschen beide veel overeenkomst,
maar toch ook veel verschil. In beide kaïrmen
zien een poging om aan onrecht, zelfs aan bloed
vergieten een einde te maken. Maar overigens
is er veel verschil. Stockholm gold den vrede
na een algemeenen oorlog, waarbij ten slotte
iedereen belang had. In Hongarije gaat het
stellig ook wel om de menschelijkheid, maar
hier treedt het partijbelang, mogelijk het klasse
belang zoozeer op den voorgrond, dat daar
door het algemeen belang geheel op den achter
grond is geraakt.
Wat toch is het geval? Toen in Hongarije de
Bolsjewieken onder leiding van Bela Kun het
gezag in handen namen, zagen de
sociaaldemocraten de kans schoon om hun maatschap
pelijke idealen in vervulling te doen gaan. Zij
sloten zich bij de communisten aan en konden
aldus verantwoordelijk worden gesteld voor
de misdaden en schanddaden, waaraan de
regeering van Bela Kun zich heeft schuldig ge
maakt. Een gouvernement als dat der
HoniiiiililiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiililiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiliiiliiiirHiiuiiiiiuiiiiiniiiiiiuliiiiiiiiiiiiiiiiiiuiNiillllliiiiiiilifiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimmiimmiimm
baar te houden in geval zij met een
WestEuropsesche legermacht in botsing kwamen.
Het gewicht van hun succes ligt echter
hierin, dat zij voor 't oogenblik de sterkste
macht in Oost- en Midden-Europa zijn en dat
derhalve de onderhandelingen tusschen West
en Oost over den wederopbouw van
OostEuropa gesteld dat ze gehouden worden
beginnen onder het leekeii van de misluk
king der Entente-politiek ten aanzien van
Oost-Europa. Want deze mislukking is te
midden van alle onzekerheid een onbetwist
baar feil : tusschen Rusland en Duitschland,
van Zwarte Zee tol Ooslzee, had de Entente
een dam opgeworpen van kleine staten, die
sterk zouden zijn door den Entente-steun,
en in dien dam is een bres geslagen sinds Polen's
nederlaag. Als er straks onderhandeld wordt,
staat Rusland sterk door zijn macht om verder
westwaarts te dringen met al de mogelijke,
ver-strekkende gevolgen daarvan, te weten
voornamelijk nieuwe onlusten, revolutie in
Duitschland. Waarschijnlijk maakt de regee
ring in Moskou geen gebruik van die macht,
omdat deze loop van zaken ook voor haar
plannen dat is verbetering van den
economischen toestand in Rusland en daarmee
bevestiging van haar gezag niet dienstig
zou zijn, maar een zeer sterke troef in haar
handen is haar machts-positie natuurlijk wel.
Het is voor 't oogenblik nutteloos, zich te
verdiepen in speculaties omtrent den waar
schijnlijken loop van zaken in dezen, gelijk
wij het de Entente-pers zien doen, omdat wij
niet weten : ten eerste of de Roode troepen
aan het bevel tot wapenstilstand gehoor
zullen geven gesteld dat het tot wapenstil
stand komt, ?; ten tweede of het de bedoe
ling van Lenin c.s. is, Polen tot machteloosheid
te brengen dan wel het tot bondgenoot te
maken ; ten derde welke plannen de gealli
eerden koesteren om in de plaats te stellen
van hun mislukte Poolsch-Russische staat
kunde ; ten vierde of er inderdaad iets komen
zal van de bespreking in Londen, waartoe de
Entente op aandrang van Frankrijk zich
alleen bereid verklaard heeft, mits de Russen
reeds bij voorbaat aanzienlijke concessies doen.
Wij volstaan met te constateeren, dat, nu het
voorshands mislukt is, Duitschland en Rus
land door een barrière te scheiden, de Entente
Gelijk Hindenburgs legerscharen in den
zomer van 1915, zijn in de afgeloopen
Julimaand de Russische troepen door het Pool
sche land getrokken in tegengestelde rich
ting natuurlijk als destijds de Duitschers ?
en thans staan zij op korten afstand van
Warschau en aan de Duitsche, dat is de
OostPruische grens. Er zal nu onderhandeld wor
den over een wapenstilstand en misschien
zal heel het Russisch-Poolsche
problemencomplex spoedig te Londen in bespreking
genomen worden door de
Entente-staatslieden, Russische vertegenwoordigers en ?
naar minister von Simons hoopt ook
Duitsche diplomaten. Maar intusschen staan
de Russische troepen aan de grenzen van
Midden-Europa, het ontwapende
MiddenEuropa, en op het oogenblik van ons schrijven
is hun opmarsch naar het Westen nog geens
zins gestaakt, terwijl de Entente, ook al
mocht zij willen, weinig tegen hen kan uit
richten, want Duitschland verklaarde zich
neutraal en laat geen troepen door.
Zonder aan spokenvrees te lijden en in dat
westwaarts marcheerende roode leger een
onweerstaanbare vloedgolf te zien die straks
hier de zegeningen van de Russische Sovjet
republiek zal brengen, moet men erkennen dat
deze situatie in het Oosten voor de gansche
Europeesche politiek van groot belang is.
Inderdaad schijnt ons de angst voor de roode
vloedgolf, die bij velen ten onzent en ook in
Frankrijk en Engeland bestaat, tot dusver
zeer ongegrond, want al zijn de berichten
over uitrusting en gevechtswaarde der Rus
sische troepen weinig overeenstemmend en
behoeven wij niet aan te nemen dat zij onge
regelde horden zijn, aan den anderen kant
is de omstandigheid, dat zij overwonnen heb
ben op Denikin, Joedenitsj en de Polen geen
voldoende grond om hen voor
onweerstaangaarsche communisten, dat f"zich slechts
met het uiterste geweld kan staande houden,
is nooit duurzaam geweest. Het viel dan ook
spoedig; een even natuurlijke als sterke
reactie brak zich baan. Dat die reactie zich
richtte tegen de communisten spreekt van
zelf. Evenzeer, dat ook de sociaal-democra
ten, die met de communisten hadden
medegedaan, door die reactie werden getroffen.
Dat zijn van die historische noodwendigheden,
waartegen de beste bedoelingen geen bescher
ming geven. Zoo ontstond na de roode terreur
de witte, even begrijpelijk en even noodwendig
als welke andere reactie ook.
De Internationale der vakvereenigingen
zette zich te weer tegen de witte terreur in
Hongarije. Zij wendde daartoe de macht
aan, die zij over de vakvereenigingen bezat,
de eenige, die tot haar beschikking stond. Zij
proclameerde den boycot over Hongarije en
gelastte alle vakvereenigingen daaraan de
hand te houden. Wat is het resultaat daarvan
geweest? Dit althans, dat Hongarije volstrekt
niet op het eerste horengeschal heeft toegege
ven. Het heeft wel met de vakvereenigingen
onderhandeld als mogendheid met mogendheid.
Maar veel verder is de Internationale niet ge
komen.
Ook nu zal weer blijken, dat de georgani
seerde arbeiders hun krachten hebben over
schat. Zij hebben zich op den rechterstoel
der volken geplaatst om te oordeelen over het
aangeklaagde Hongarije. Maar de beklaagde
stelt zich te weer en betuigt zijn onschuld.
Wat zal nu de opgeworpen rechter doen, die
reeds de uitvoering van het vonnis had ter
hand genomen? Hij zal het veiligst doen met
een dragelijken aftocht te zoeken, waartoe na
tuurlijk wel een voorwendsel is te vinden.
Dat zullen wij zeker spoedig zien gebeuren.
Of misschien dat niet eens. Want het is stil
geworden om dien boycot van Hongarije.
Zoodat er reden is voor de vraag, of hij eigen
lijk nog wel bestaat.
H. BRUGMANS
HM llimitlHI
DE VREEMDE HISTORIE VAN
HET GEMEENTELIJK
BELASTINOGEBIED
Minister de Vries is als het Hegelsche
begrip in zijn tegendeel verkeerd
Als dat werkelijk allemaal doorgaat, is
harakiri het eenige, wat ons rest
Ziedaar de beide denkbeelden, die het
nieuwste ontwerp in zake de gemeente-belas
tingen in het gemoed van een argeloos burger
opwekt. Een paar maanden geleden laatst
van April werd hij lieflijk verrast door een
invallende ministerieele gedachte, om de ge
meentelijke inkomsten-belasting maar
heelemaal af te schaffen: dan was men meteen van
het gezeur over de progressie-beperking in
art. 243 van de gemeente-wet af, en behoefde
er ook geen dubbele administratie (voor ge
meentelijke- en Rijksinkomsten-belasting)
meer te bestaan. Opcenten op de
Rijksinkomsten- en de vermogensbelasting, tot
een gelijk aantal en ten hoogste 100, zouden
er voor in de plaats komen, naast een aantal
minder belangrijke eigen heffingen, die bij
deze gelegenheid uitgedacht waren.
Het was beerlijk-radicaal en eenvoudig,
vooral na zooveel, dat al over de quaestie te
doen was geweest, na al de wetsontwerpen en
nota's van wijzigingen, die te dezer zake het
levenslicht hadden gezien.
Maar het geschreeuw van afgrijzen, dat uit
het heele land opsteeg, was oorverdoovend.
Pijnlijk piepte de Vereeniging van Neder
landsche Gemeenten, luid kreet vooral de
socialistische pers, woedend brulde de heer
Wibaut boven het koor van jammerklachten
uit: Waar blijven de 20 millioen, die ik op
die manier voor Amsterdam jaarlijks zou
derven?"
Minister De Vries verbleekte. En er was
reden voor dien schrik. Want kans, dat dit
beminnelijk product van wetgevenden een
voud aangenomen zou worden, bestond abso
luut niet. Wel leverde het prachtig agitatie
materiaal op tegen de heele Regeering, voor
namelijk aan zekere groote politieke partij in
den lande, die tegenwoordig haar aanhang er
niet grooter op ziet worden, en die dus met
graagte iedere gelegenheid aangrijpt, om hard
op de groote trom te slaan, voor reclame...
Maar er zijn gelukkig nog
correspondentiebureaux, en onder hen munt vooral het
LEER OM LEER
Daar zit Jacob Pieter Leendert,
Die zijn vrouw getreiterd heeft
En die nu als stoute bengel
In zijn eigen woning leeft.
Toen ze waren uitgeruzied
En het blaffen was gedaan,
Ving voor Jacob Pieter Leendert
Een vervelend leven aan.
Jacob"
schreef de echtgenoote
Tusschen ons is alles uit",
Nimmer moogt ge mij meer kussen"
Op mijn kuische wangenhuid"
Afgedaan met poerparlietjes":
Gij zijt eeuwig voor mij dood"
Treiter voortaan maar een anjjgr"
Valsche linnenkast-genoot"
Huishoudgeld zult ge betalen"
Maar geen lieve vreugde meer,"
Rust in vrede en hoogachtend"
Weduwe van Dam, de Bahr".
Jacob vond dit wreede briefje
Op zijn matelot gespeld
En hij plaatste op den schoorsteen
Het vereischte huishoudgeld.
Nog al liefjes in zijn nopjes
Stapte hij de voordeur uit,
En hij zong de Mei van Gorter:
Nieuwe lente, nieuw geluid!"
's Avonds, na volbrachten arbeid,
Belde hij bescheiden aan
En hij wachtte zeer geduldig
Tot er open werd gedaan
Wie daar l" bulkte iemand boven
Jacob dacht aan den Zeedijk,
Lieve weduwe ik ben 't!"
Ik mevrouw het levend lijk".
Naverteld door
J. H. SPEENHOFF
miimimuim iiiiiiiiniiiiiiiii IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIU
DEVO
G&urige Sigaar
FABRIKANTE
N.V. DIEVENBACH'a
Holl. Sigarenfabrlek UTRECHT
iiiiiiiiiiiii iiiiiiiliilliilllillllllilllllllllll
Haagsche uit in dienstvaardigheid en ge
schiktheid om het publiek voor te bereiden
op departementale zwenkingen en allerlei
evoluties, waarvan het anders, onvoor
bereid, misschien eens te vreemd mocht op
zien ....
Zoo verluidde al gauw, dat de Minister er
nog eens ernstig over gedacht had. En dat hij
al denkend er weer iets anders op had ge
vonden: de opcenten of de eigen inkom
sten-belasting, naar een ieder het wilde.
Met spoed werd gewerkt, en nog geen twee
maanden later was alles gereed. Toen was veel,
wat kort te voren niet mogelijk of niet
wenschelijk was, wél mogelijk geworden, om
geslagen in zijn tegendeel. De aangekondigde
vrije keus tusschen opcenten en eigen
inkomsten-belasting was er ook, zelfs meer
UMI i minimum 11 minimum i immuun
die steeds leeft onder den angst voor een
vereeniging dezer beide vijandige machten,
met al de staatsmanskunst haren leiders eigen,
xal moeien te werk gaan om een nieuw
ostEuropeesch evenwicht tol stand te brengen,
dat haar ontheft van de dure
noodzakelijkIv.'id om legers of oorlogsmateriaal mar het
Oosten te sturen. Want óf zij zal, als hè! nog
niet te laat is, met mannen, geld en munitie
Polen op de been moeten helpen, en sterk
maken, óf zij zal door transigeeren met Rus
land de verhouding tusschen de volkeren in
Oost-Europa dienen te stabiliseeren. De een
voudigste oplossing van dit alles: de inwerking
stelling van den Volkenbond, is tot dusver
niet verwezenlijkbaar, want Duilschland
wordt nog niet voldoende vertrouwd om toe
gelaten te worden, en Rusland zou geen lid
willen worden, ook al verkoos men het toe
te laten.
Omdat de Poolsche nederlaag de Entente
voor zulke nieuwe en ernstige moeilijkheden
plaatst, is het voor haar van dubbel gewicht
dal de Conferentie te Spa zoo goed geslaagd
is. Want dit mag men neerschrijven, nu er
enkele weken na het sluiten van de conferentie
verloopen zijn, zonder dat de Duitsche re
geering is gevallen, zonder dat er nieuwe zeer
ernstige onlusten in Duitschland uitgebroken
zijn, en zonder dat in eenig land parlement
of publieke opinie de overeenkomst van Spa
gedesavoueerd heeft. Deze is daarmee in
waarheid een herziening van het vredes
verdrag geworden : een nieuwe overeenkomst,
die de oude op eenige gewichtige punten
verbetert, en die vooral daarin gunstig bij
het verdrag van Versailles afsteekt, dat
Duitschland voornemens lijkt haar uit te
voeren. Natuurlijk is ook zij afgedwongen
met het pistool op de borst, en zelfs blijft
dat pistool dreigen omdat niet-nakoming
van het verdrag van Spa gestraft zal worden
met bezetting van het Roergebied. Maar
hier staat naast de strafbedreiging bij
nietnakoming een premie op stipte naleving, en
dit laatste is het wat ons hoop geeft, dat, dank
zij Spa, de toestand van Duitschland belang
rijk verbeteren zal. Dat crediet hetwelk aan
Duitschland verstrekt zal worden voor elke
ton steenkool die het aan de Entente levert,
en dat terstond omgezet kan worden in
levensmiddelen die het volk in staat stellen
om meer te produceeren, dat is weer meer
crediet elders te krijgen, kan als sterke prikkel
voor arbeiders en ondernemers werken en
aldus een prachtig middel zijn om het herstel
van Duitschland te bevorderen. Men weet
nu in Duitschland dat als men kolen delft
en aan de vroegere vijanden levert, het tot
iets dient ; dat met elke ton meer die uit den
grond gehaald wordt, de invoer vergemakke
lijkt wordt, de markenkoers rijzen kan, het
vertrouwen der buitenwereld stijgt, de kans
dat Duitschland weer bloeien zal, verhoogd
wordt. En de Entente dient hiermee tegelijk
haar eigen belang : zij krijgt ook mét dit
crediet de kolen nog goedkoop, moest tóch
crediet geven, verhoogt nu de kans dat zij
haar eigen economisch leven herstelt en de
schadevergoeding van Duitschland binnen
krijgt. Kortom : het is een zeer veelbelovend
middel tot herstel en het is een onverwacht
geluk, dat dit uit het gekibbel tusschen
Lloyd Qeorge, Millerand, von Simons, Stinnes
en Hue is voortgekomen.
't Is Lloyd George's bewegelijke geest',
geweest die dit heeft mogelijk gemaakt. Von
Simons Rijksdagredevoering bewees dat dui
delijk en het deed een mensen goed een Duitsch
minister zoo te hooren praten over den man
die in Duitschland een tijd lang gehaat ge
weest is als geen ander, den man die Duitsch
land er onder gekregen heeft. Dit wijst er
op dat de oorlog nu werkelijk gaandeweg
geschiedenis gaat worden, en het geeft de
beste hoop dat als in Genève het
vervolgbedrijf op Spa gespeeld wordt en het pijnlijkste
van alle pijnlijke vraagstukken, dat van de
hoe-groothcid der schadeloosstelling, opgelost
moet worden, ook hier een redelijk resultaat
zal worden bereikt. Lloyd Qeorge en von
Simons.... zullen zij de elkander begrijpende
geesten zijn die de brug over de kloof slaan?
Ook in het Oostersche vraagstuk heeft
Lloyd George's politiek voorloopig succes
gehad : zijn besluit om den Grieken verlof
te geven af te rekenen met Kemil Pasja,
tegen den raad der Fransche en Britsche
generaals, is doelmatig gebleken. Want de
Grieken nebben de gevaarlijke
Turksch-nationalistische legers weliswaar niet verpletterd,
maar toch voorloopig onschadelijk gemaakt,
zij zijn het binnenland ingedrongen en hebben
daarmee elk gevaar voor Konstantinopel
afgewend. Zij hebben daarmee den
NoordWestelijken hoek van Klein-Aziëtot en met
Smyrna in hun macht gebracht al staan
er een paar Engelsche bataillons aan hun
zijde tegenover Konstantinopel en daar zij
tevens Thracie bezet hebben tot aan de
Tsjataldsja-linie bij Konstantinopel toe, is
thans deze stad, een in naam Turksche enclave
binnen een groot Grieksch territoor. De
Grieken hebben hiermee de Entente een
grooten dienst bewezen, want Kemal be
dreigde niet alleen hen, maar alle geallieerden,
en dank.zij zijn verdwijning is thans de tenuit
voerlegging van het Turksche vredesverdrag
althans ten deele verwezenlijkt. Europeesch
Turkije is teruggebracht tot Konstantinopel
en ook in Aziëis een begin gemaakt met het
ten uitvoerbrengen van het
Entente-programma, nu de Grieken het hunne in werke
lijke macht hebben en de Franschen den
Emir Faitsjal onderwierpen en daarmee Syri
in hun bezit kregen. De onderteekening van
het verdrag door den Sultan zal nu een for
maliteit zijn die tot op zekere hoogte aan de
realiteit beantwoordt.
Natuurlijk is daarmee allerminst een eind
gekomen aan alle Oostersche moeilijkheden
der Entente : Armenië, Mesopotamië, Perzi
wachten nog op oplossing, om van Egypte
maar niet te spreken.
Ja, Lloyd George heeft zijn bewegelijken
geest" wel noodig : behalve de wereldkwesties
ook nog de lersche ! En zij lijkt wel het meest
onoplosbaar van alle. Zijn laatste woord
klonk weer als een strijdkreet. Hij is bereid
tot een compromis met Sinn Fein maar twee
zaken staan buiten debat: geen secessie en
selfdetermination" voor het Noord-Oosten.
Dat beduidt: gén onafhankelijk Ierland en
Ulster moet het recht hebben buiten het
gezag te blijven eener lersche regeering. Maar
op deze twee punten is Sinn Fein immers
even onverzoenlijk, want het wil wél af
scheiding en het wil Ulster niet vrij laten.
J. C. VAN OVEN