DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 28 Aug. '20. No. 2253 CHARIVARIA De parlementaire geschiedenis der laatste jaren," schrijft Prof. De Louter in het U.D., heeft de grenzen tusschen de programma's der partijen zien verbleeken." Wij merken hierbij op, dat 't niet de hoogleeraar is, die 't verdwijnen van de donkere tint der grenzen heeft gezien, maar de parlementaire geschie denis. Niet geheel juist schijnt ons de bewering van den verdediger in het proces-Blom: En nu is toch de handteekening van Bom van evenveel waarde als die van Blom." De laatste is in ieder geval precies een el langer. Ons geheugenstreepje Het is soms zeer moeilijk zich aan 't einde van een zin te herinneren, hoe deze begon. Wij plaatsen in de volgende voorbeelden een streepje, waar het geheugen den schrijver in den steek liet. Het is volstrekt onnoodig, dat men het met critici als Scharten altijd eens móet wezen," (Querido) De schrijver dringt er op aan, dat ' wij ons er op toe moeten leggen." (U. D.) De Heer Bos verklaarde zich bereid deze functie op zich te willen nemen." (U.D.) Het niet-nieuwe nieuwe geluid Slechts een oogenblik was er werkelijk een nieuw geluid." (Tel.) Weer een nieuw geluid."t(O.H.C.) Welke jongen?" angstigde Josje. ,,Nou, natuurlijk haar jongen", ribbestootte Trees. (M. Metz-Koning, De Profeet) Mag ik u niet een half ankertje wijn verkoopen?" boog de reiziger. ,,U is zeer vriendelijk, maar ik dank u wel, ik heb 't op 't oogenblik werkelijk niet noodig", trappen af gooi de Charivarius. Deelwoorden jammer De Zweedsche zangers hieven het schoone lied aari., staande aangehoord door de duizenden aanwezigen." (N.R.C.) Het Vondelpark is gesloten voor het verkeer met boodschappenfietsen, zoowel rijdende als loopende met de fiets aan de hand." (Ver. tot aanleg van een wandelpark) Uw waardeerend schrijven kwam dan kend in ons bezit." (Fin. Nbl.) Men tracht den wilde te begrijpen, zijn zieleleven te beluisteren." (O. H. C.) Wij cursiveeren. Het woord is goed ge kozen, want met leven wordt hier natuurlijk lawaai bedoeld. TJIT De gouverneur-generaal verliet in de zelfde volgorde als bij het binnenkomen, onder de tonen van het volkslied de zaal." (N. R. C.) Dus weer: neus in den wind, borst vooruit, en zitvlak eenigszins achterwaarts gebogen. Een beste fnaffert Dadelijk fnaf magazijn leverbaar.." (Adv. N. R. C.) Vooral de eerste danseres spreidt in deze kunst een groote virtuositeit ten toon." (N. R. C.) En, wil men er haring of kuit van heb ben, wij zien er geen enkel bezwaar in te verklaren dat deze gebenedijde de danskunst onder de knie had naar 't scheen. Geboren: Sara van Voorde, 12 Juni 1920, 11 uur 59i des avonds." Soerabaja, Gang Merah, 163. 2s:l/'.'i) d.M. van den rechterkant van 't bed, aan den linkerzijwand van de kamer rechts achter de voorgalerij. CORRESPONDENT!!-: G. te A. Mijn dank. Ik lees in de Groene alleen mijn rubriek. De rest interesseert me niet. v. M. te H. Idem. Ja, ook ik las dat iden tieke stuk over vliegenier" in //. D. Het ergerlijkste is, dat 't er eenige dagen te voren in stond. Het zgn. anticipatie-plagiaat. Ik en dien Haarlemmer, 't Is een rakkerd. k iiiimmjiiiimiiiiiiiiiMiiii AARDBOL-PUZZLE Rond om de aarde, die voor deze gelegen heid als een volkomen vlakke bol, dus zonder bergen, heuvels of dalen gedacht wordt is een touw gespannen. lederen morgen op hetzelfde oogenblik wordt door een onnoemlijk groot aantal personen tegelijkertijd aan het touw getrok ken om te trachten het touw van de aarde af te trekken. Daar het touw absoluut niet elastisch en zeer sterk is, hebben al deze trekkers geen succes. Op een donxeren nacht snijdt een klein ondeugend Japaneesie het touw door, knoopt er een stuk tusschen, Meter lang, en ver deelt dit stuk zoo goed mogelijk over de geheele aarde. Als nu des morgens om 8 uur al die menschen weer gaan trekken, hoever kan dan het touw overal van de aarde worden opgelicht? OPLOSSING De rivier-oversteek-puzzle werd slechts door weinigen opgelost. Was het vraagstuk te moeilijk of draagt de vacantie, die lui en loom maakt, hieraan schuld? A. B. weet het iiiiiiiimiiiHiiiiiiiiiiiiiiimiiniliiiiiiiiiiiiiiiii IIHIIIIIIII MISSQLRNCHE. ClCRRETTES niet. Of was de vraag misschien niet duidelijk genoeg gesteld? Er had bij kunnen staan, dat de steenen glibberig waren, evenals het pad des puzzelaars. Bovendien waren nog meerdere van de ingekomen oplossingen foutief. Dezulke b.v. die van af den wal direct op steen 3 wilden springen, en derge lijke bokkesprongen meer. Aardig was het volgende gedichtje: Eliza hcoft den tocht volbracht.. -. Daar ligt haar muiltje op schots acht Zij legt haar negerjongen neer Springt van den wal er op, en weer Terug. Met duikt schots acht in 't water Maar zij wat drommekater! Zij neemt een aanloop op den wal Bereikt schots zeven zonder val En huppelt verder blij terug Van zes op vijf, van vijf op vier, en vlug Van vier op drie, van drie op twee, van Twee op n, en zóó aan land.... Haar auto wachtte aan dezen kant: De Negerhut voor de bioscoop, af d' oplossing van de puzzle-knoop. De oplossing is hoogst eenvoudig. Men springe als volgt: van den wal op steen l, terug naar den wal weer van den wal op steen l, op steen 2, dan op 3; terug op steen 2, vandaar naar 3; daarna op steen 4, ver volgens op 5, terug op 4, weer op 5, dan op 6, vervolgens op 7, rechtsomkeert naar 6, weer vooruit naar 7, dan op 8 en nog n schrede, waarna de wal bereikt wordt; ten slotte terug op 8 en nogmaals naar den wa!. Zoodoende benut men 2 maal alle steenen en bereikt tweemaal beide oevers. Oplossingen zonden ,,Adri" te Hem, J. A. B. W. te Laag-Keppel, C. J. J. E", te Rotterdam, (j. v. d. K. te Alblasserdam, iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii. IIIIIIIIIIHIHI" JACjRLIISl HAVANA 12 cis, sigaar, l HATTINK & Co. I REMBRANDTPLEIN 62 i Hoek Amstelstraat, | AMSTERDAM. l P. L L. P. te Rijswijk en (i. G. V. te Alkmaar, een dezer oplossingen echter maakt het A. B. mogelijk een puzzleprijs toe te kennen. Voor den lampion-ophang-puzzle komt de heer C. A. van Abs of Hs (slecht leesbaar) in aanmerking voor een boekwerk. Bedoelde heer wordt verzocht zijn juist adres op te geven. CORRESPONDENTIE. S. W. E. te O. U hebt veel werk aan de puzzle besteed ; doch helaas zonder resultaat. Toch vermoed ik, dat U op dezelfde wijze voortgaande, gemakkelijk eeti rekening van 100 kwartjes had kunnen indienen. Uw rekening ging in de papiermand, uw brief echter niet. Die maakt voortaan deel uit van A. B.'s archief. ECHNISCHE RUBRIE IETS OVER AROON Behalve stikstof en zuurstof bevat de lucht nog de zoogenaamde zeldzame gassen argon, neon, helium, kryptou en xenon. De laatste twee komen in zulke geringe hoeveelheden voor, dat de bereiding ervan voor technische doel einden voorloopig niet gaat. Van de drie andere bevat de lucht grootere hoeveelheden en wel l op 107 argon, l op 67.000 neon en l op 200.000 helium. Vandaar dat het met de tegen woordige technische middelen mogelijk is argon en een mengsel van neon en helium uit de tevoren vloeibaar gemaakte lucht te win nen. Zoowel argon als het laatstgenoemde mengsel worden gebruikt voor electrische lampen. Argon in de met gas gevulde gloei lampen, waarvan in ons land de argalamp de bekendste is en neon in de zuinigwerkende reclame- en nachtlampjes (met gloeiende let ters erin) en in een soort gelijkrichters. Indertijd is argon ontdekt door William Ramsay, die de gewichten vergeleek van ge wone lucht en van andere, die hij uit zuivere stikstof en zuurstof had bereid. Doordat de gewichten nooit klopten en afwijkingen ver toonden, die grooter waren dan volgens de mogelijke fouten verwacht mochten worden, concludeerde hij, dat die steeds voorkomende afwijking het gevolg moest zijn van een be standdeel, dat tot dien tijd onbekend gebleven was. Door proeven met vloeibaar gemaakte lucht gelukte het die stof apart te krijgen en ii mi iiiiii < i u UMI tiiiiiiiii Ramsay noemde -/.e argon" (-- /.onder wer king) omdat het niet gelukte met de krach tigst reageerende stoffen een verbinding ervan te krijgen. Langen tijd was argon hoogstens een wetenschappelijke curiositeit /onder tech nische toepassing, tot juist het gebrek aan chemische energie een belangrijke toepassing mogelijk maakte. In de electrische gloeilampen bevindt zich een dunne spiraalvormige draad van wolfram, die, door den stroom tot enorme temperatuur verhit, fel gloeiend wordt en zou gaan ver dampen, als niet in de ballon een gasatmosfeer gebracht was, die het verdampen tegengaat. De wülframmolekulen gaan bij de hooge tem peratuur van den gloeienden draad zoo snel bewegen, dat er alle kans is, dat ze uit den draad ontsnappen en tegen het glas komen, waar ze maken, dat een donkere laag ontstaat, die het licht tegenhoudt. De argonatomen werken door hun beweging (argon is een gas, waarvan de kleinste deeltjes uit een enkel atoom bestaan) het wegvliegen dier molekulen tegen, zoodat de aanwezigheid van dit gas in de moderne lampen mogelijk maakt, dat de draad een hoogere temperatuur verkrijgt en hierdoor veel meer licht uitstraalt, zonder dat van snel zwart branden sprake kan zijn. Zooals gezegd is, kan argon verkregen wor den uit vloeibare lucht. Deze vloeistof bestaat dan (als we de andere bestanddeelen verwaarloozen) uit stikstof met een kookpunt van -194°, zuurstof met een van -180,5°en argon met een kookpunt van -186°. De zuurstof zal dus uit het mengsel het gemakkelijkst vloei baar blijven en dan volgt argon, terwijl de stikstof de grootste neiging heeft om gas vormig te worden. Door distillatie in speciaal gebouwde toestellen gelukt het nu om het grootste deel van de zuurstof vloeibaar te houden met een gehalte van ongeveer 3 pCt. aan argon erin en ook nog stikstof, terwijl verreweg de grootste hoeveelheid stikstof gas vormig ontwijkt en opgevangen kan worden. Om die argon apart te krijgen worden nu verschillende methoden toegepast. Een dier methoden werkt als volgt : Het mengsel van zuurstof en argon wordt met een precies berekende hoeveelheid water stof verbrand, zoodat waterdamp ontslaat, die gemakkelijk vloeibaar wordt, terwijl de overblijvende argon, met stikstof gemengd, in een apart reservoir opgevangen wordt. Om de stikstof weg te nemen leidt men het gas wel over gloeiend calciunmietaal, waardoor de stikstof gebonden wordt, en dan nog wordt het overblijvende gemengd niet natrium- of kaliumdamp, waardoor electrische ontla dingen geleid worden, zoodat het gas argon zoo zuiver mogelijk verkregen wordt. Soms wordt nog een andere methode ge volgd, doordat men de zuurstof der lucht bindt aan verhit koper en dan als boven de stikstof wegneemt, terwijl men volstaat met argon, die nog 10 pCt. stikstof bevat en die beter werkt dan argon alleen. Het vullen der lampjes met argon is niet zoo eenvoudig als op het eerste gezicht zou lijken. Het is n.l. niet voldoende om de lamp jes luchtledig te pompen en er dan argon in te laten stroomen. Immers het glas absorbeert een vrij groote hoeveelheid van allerlei gassen en dampen, die later tijdens het gebruik van de lamp zouden vrij komen en dan de waarde sterk zouden doen verminderen of zelfs de lamp onbruikbaar zouden maken. Om dit te voorkomen worden de lampjes op een draaienden tafel gemonteerd en in verbinding ge bracht met de luchtpompen, terwijl ze lang zaam door een heeten oven gevoerd worden. Door die verhitting laten de geoccludeerde gassen los en worden ze door de pomp weg genomen. Zijn de lampjes vrijwel luchtledig, dan worden ze door een kouden luchtstroom VRAOENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek in te zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag het motto Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden beschouwd). E. V. Jr. te B. Is met eenige betrekkelijke zekerheid het aantal der gedurende de oorlogs jaren in [ons land gehuisvest geweest zijnde Belgen^ te bepalen"? Volgens het Verslag van de werkzaamhe den der Centrale Commissie tot behartiging van de belangen der naar Nederland uitge weken vluchtelingen" over de jaren 1914 1919, heeft ruim een millioen Belgen de vlucht naar Nederland genomen. Dit getal, 1.056.000, zegt de Commissie, zal dicht bij de waarheid komen en geeft in geen geval een overdreven voorstelling van de verplaatsing van de Bel gische bevolking. Met zekerheid kan worden vastgesteld dat het grootste aantal vluchte lingen, waaraan op n moment huisvesting is verleend, en wel in het begin October 1914, na den val van Antwerpen, minstens 719.000 heeft bedragen. Deze toestand bestendigde zich niet lang, daar reeds in November onge veer de helft der vluchtelingen ons land had verlaten om naar Belgiëterug te keeren of naar Engeland over te steken. Amsterdam, 9 Aug. 1920 Hooggeachte Heer van Eeden, Met veel belangstelling lees ik uwe op stellen het roode lampje". No. 89 geeft mij aanleiding eene opmer king te maken ; U schrijft, dat om het aantal zandkorrels te schrijven een sliert nullen van Amsterdam naar Haarlem of nog korter noodig is. Ik kan L' mededeelen, dat een zeer veel korter getal voldoende is; het kan n.l. ge makkelijk op dit blaadje papier op n regel geplaatst worden, hetgeen ik als volgt kan aantoonen, en wel door een getal aan te geven, dat grooter is, dan het aantal zand korrels der aarde, dat daar dus binnen in ligt. De omtrek der aarde is zooals bekend is, M3. 40,000.000. Hieruit volgt, dat glo baal berekend, de inhoud der aarde is 17000,000000,000000,000000 M3.; l M3. = l .000,000000 kub. millim., dus heeft de aarde 'n inh. v. 17.000000,000000,000000,000000,000000 kub millimeter; stellen wij, dat een kub. millimeter 1.000,000 korrels van 't fijnste zand kan bevatten, wat in ieder geval wel sterk overdreven*zal zijn, dan zou een bol ter grootte van de aarde aan dergelijke zand korrels kunnen bevatten ; 1 7 .000.000/000,000, 000,000/000,000, 000,000 000,000 of 17 millioen in de 6e macht, waarmede een getal is gegeven, dat zeer zeker grooter is, dan 't aantal zaadkorrels der aarde. Een nullenreeks van Amsterdam naar Haarlem stelt een zoo geweldig groot getal voor, dat niemand in staat is hiervan ook bij benadering eene definitie te geven. Door 't bijvoegen van 6 simpele nullen aan bovenstaand getal groeit dat daardoor zoo enorm aan, dat in plaats van n aard bol, er een millioen bollen van deze grootte noodig zijn om de hoeveelheid korrels te kunnen bevatten. Met de meeste hoogachting verblijf ik UEd. Dw. Dienaar, M. A (J E M A, Van Baerlestraat 58. iiiiiiitn iiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiim Levensverzekering Maatschappij H A A R L E M" WMsonsplein 11 DE VOORDEELIOSTE TARIEVEN afgekoeld en komen /.e tot de plaats, waar de juiste hoeveelheid argon erin gelaten wordt. Na dichtsmelten kunnen de lampjes dan van de fitting voorzien worden. Argon is nog slechte een tiental jaren voor genoemd doel in gebruik. De eigenlijke ont dekker voor dit gebruik is de bekende Dr. Irving Langmuir, die in het laboratorium voor wetenschappelijk onderzoek, dat opgericht is en bekostigd wordt door de General Electric Co of Schenectady, een reeks proeven heeft gedaan, die tot den grooten sprong geleid heb ben, die het electrische licht in het laatste decennium kon doen. Zijn succes, als gevolg van dat van Ratnsay, is weer een bewijs, hoe zeer de vooruitgang van de techniek afhangt van het geduldige wetenschappelijke onder zoek van mannen, die niet streven naar eer of goed, maar alleen naar verrijking van kennis. Het winnen van neon en helium uit de vloeibare lucht is pas later jaren gelukt door het volmaken der distillatietoestellen. Het kookpunt van neon is -223°en dat van helium -268', zoodat deze beide gassen bij het distilleeren der vloeibare lucht tegelijk met de gemakkelijke verdampenden stikstof ver kregen worden. Daar echter stikstof een kook punt heeft van -K)4U kan door verdere distillatie een mengsel van helium, neon en stik stof verkregen worden met een gehalte van ongeveer 05 pCt. neon-helium. Op gelijke wijze, als hierboven aangegeven is voor de berei ding van argon, kan de stikstof weggenomen worden en ook de geringe hoeveelheid water stof, die in het mengsel aanwezig is. Het zui vere mengsel wordt afgetapt in glazen fles schen, die meestal dichtgesmolten worden. Het verzenden in stalen flesschen is voor deze dure en zeldzame gassen niet wenschelijk, daar het volkomen reinigen van alle andere gassen van die van flesschen uiterst moeilijk en kostbaar zou zijn. De eenige fabriek ter wereld, die een volkomen zuiver neon-Iieliuin-' mengsel in den handel brengt, is de bekende fabriek Griesheim?Elektron. Misschien is het echter wel dienstig erop te wijzen, dat de toestellen, die voor het verkrijgen en distil leeren der gassen gebruikt worden, gevonden zijn door combinatie der vindingen van ge leerden uit vele landen. Het neon-heliummengsel wordt in ver dunden toestand gebruikt tusschen electroden van ijzer in lampen, die op de gewone stads leiding aangesloten kunnen worden, waar door een glimlicht ontwikkeld wordt, dat vooral rijk is aan roode en gele stralen en zeer geschikt is voor signaaldoeleinden, voor nachtlichten, etc. De neonlampen munten verder uit door een uiterst gering stroomgebruik, maar het gekleurde licht maakt ze voor de gewone verlichting onbruikbaar. Ook voor gelijkrichters, die op zeer eenvoudige wijze mogelijk maken om wisselstroom voor alle doeleinden te gebruiken, wordt neon gebruikt, terwijl ook in enkele modellen argon toepassing vindt. Verder wordt van neon gebruik ge maakt in zoogenaamde reductorlampen, die gebruikt kunnen worden om van een hoogge spannen gelijkstroomgeleiding een laaggespannen zwakke stroom af te tappen, waar door deze bruikbaar is voor een electrische schel, voor telefoon, etc. Ook deze toepassing der met edelgassen gevulde buizen kan van groot belang worden, daar ze bij goedkoope uitvoering ons kunnen verlossen van het ge bruik van elementen, die den dienst op de meest ongelegen oogenblikken kunnen wei geren. Nog andere toepassingen ervan worden gemaakt en vermoedelijk zal de ontwikkeling der techniek ervan ten gevolge hebben, dat de besproken edelgassen in groote hoeveelheden in eenvoudige toestellen gebruikt zullen worden, die weer meehelpen om het leven en bedrijf gemakkelijker en veiliger te maken. v. ().