18 Sept. '20. No. 2256 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE INTERNATIONALE KINO-TENTOONSTELLING TE AMSTERDAM (14 AUGUSTUS?21 SEPTEMBER) Toen de voorbereidingen reeds waren be gonnen, heb ik, niettegenstaande dat, ge nieend het dagelijksch bestuur te moeten adviseeren, op grond van mijne ervaringen met diverse exposities opgedaan, hare werkzaam heden te staken, het plan eener Internationale Tentoonstelling op te geven en wel om twee redenen : 1. de korte tijd van voorbereiding ; 2 . de internationale verwikkelingen. Alhoewel deze bezwaren erkennende, heeft de commissie haar voornemen met lofwaardigen ijver doorgezet, en gezien de resultaten, kan een woord van warme hulde niet achter wege blijven, een dergelijk succes, onder zulke bezwarende omstandigheden, te hebben bereikt. Zonder twijfel had hier en daar nog eenige uitbreiding of detailleering het geheel kunnen releveeren, doch het feit, dat ijverige menschen, zoo kort na de wereldworsteling, een internationale Show durven entameeren, geeft reden tot dankbaarheid; de kritiek dient hierbij te zwijgen. Wij zien weer Franschen (Gaumont Fathi, e.a.) naast Duitschers (Ernemann,Krupp,Halm-Goerr,e.a.) en Engelschen (Barr & Stroud), alsof er geen vuiltje aan de lucht is geweest. Voorwaar dit stemt hoop vol voor de toekomst; voor optimisme is er blijkbaar in dit ondermaansche jammerdal nog wel plaats. Nu doet zich echter de vraag voor, eene vraag, die de commissie zich zeker ook wel gesteld zal hebben, is ons land wel de aan gewezen plaats voor eene internationale Kinotcntoonstelling?" Passen we ter beantwoording hiervan toe het relativiteits-principe van Einslein, n.l. dat enkele feiten (mogelijk wel alle !) relativistisch moeten worden opgevat, m.a.w. slechts juist zijn relatief tot een bepaalden waarnemer, of meer abstract uitgedrukt, tot een bepaald standpunt, dan luidt het ant woord met betrekking tot dat wat Nederland op Kino-gebiec1 heeft gepresteerd, beslist ont kennend. Vat men echter ons land op als een centrum van wetenschap en cultuur, dan spreekt het van zelf, dat daarin steeds plaats is voor een tentoonstelling als deze, waarvoor het Concertgebouw thans hare zalen heeft geopend. Nederland is, tot op heden, wat betreft de film-industrie, niet gelukkig geweest. Na het door den heer Noggerath gemaakte begin, is het hier feitelijk slechts bij pogingen gebleven. De Hollandia" kan op geen blijvend succes terugzien, het is den heer Binger niet gelukt eene nationale industrie te grondvesten ; <!e Renhandt Film Co. (Jos. Gildemeyer) doet sporadisch een film vervaardigen ; de HagheFilm bepaalt zich vrijwel geheel tot actuali teiten, natuuropnamen, enz., hoofdzakelijk voor eigen reclame. De Commerciale en Industrieele Film is slechts tusschenpersoon, geen fabrikant; de heer Frenkel (Amsterdam Film Co.) moet feitelijk nog beginnen, 't Is te hopen, dat uit zijne handen eindelijk eens iets komt, dat een goed figuur op de wereld markt zal maken. Welke is de reden, dat ons land zoo ten achter staat? Deze is tweeledig. Ten eerste beschikken de bestaande maat schappijen over te weinig kapitaal; ten tweede zijn de uitvoerende personen aan het hoofd dezer maatschappij te zeer amateurs. Terwijl in de gewone fotografie, de amateur den vakman kan overtreffen, is zulks in het filmbedrijf niet het geval. De heer Binger beoefent de cinematographie als liefhebberij. Maakt men eene analyse zijner filmstukken, dan ziet men dadelijk een zeker gemis aan ernst. Zoowel het scenario, als het spel, wanneer men zich meer in de zaak inwerkt, zijn nooit af; voorts ontMII i mm m 1:111111111 111 mml Bestelt ROZEH, PLANTEN,\ \ HEESTERS, ZADEU, recht- f I streeks bij de f voorheen B. RUYS DEDEMSVAART iiiiiiiiiniiiliiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiii mum iiiimmiililiiiiiimmmiiiiiimiiiiiiiliitiiiiiMiiiiiiiitii mm i breekt hem de noodige fijngevoeligheid, zonder dewelke een regisseur subtiele speelscènes niet in elkaar kan zetten. Wanneer men eenigermate met de filmmaterie vertrouwd is, proeft men uit zijn werken den volbloed ama teur, met diens minder gelukkige eigenschap pen: zelfingenomenheid, gemis aan zelf-critiek; eigenschappen, welke schering en inslag zijn bij den gewonen kiekjesman, doch die be slist overboord moeten worden geworpen, wil men op de internationale markt eene positie innemen. De heer Gildemeyer kan evenmin tot de beroeps-kino-mannen worden gerekend : de heer Frenkel filmt nog te kort. Mocht zijne fabriek te Voorburg slagen, dan ben ik naar de resultaten benieuwd. Laten wij het beste hopen ! Het is dus niet te verwonderen, .dat de Nederl.andsche filmstukken met die van andere landen geen gelijken tred houden. Daarbij komt, dat het gemis aan groot kapitaal maakt, dat film-artisten van talent hier te lande onbestaanbaar zijn en zonder hen is het beste scenario een dood ding. In ons land, al is het klein, is even goer1 als in Denemarken wel degelijk eene filmindus trie mogelijk, doch de ruggesteun dient krach tig te zijn, en de uitvoerenden dienen over meer artistieke kwaliteiten te beschikken, terwijl door hen de zaak au sérieux, dus geheel als broodwinning dient te worden beschouwd. De Hollandia" is vertegenwoordigd door eene collectie schreeuwende homide's, kieken uit Hollandsche stukken en uit de latere Engelsche. Het ware, dunkt mij, kiescher ge weest, deze laatste thuis te laten. Men be hoeft met de mislukking eener eigen industrie niet te koop te loopcn ; deze Engelsche invasie strekt ons, speciaal den heer Binger, waarlijk niet tot eer. Men bedenke, dat op eene Inter nationale Tentoonstelling elk land met eigen productie dient te komen, en bezit het deze niet, dan maar weg moet blijven. Onder de overige collectie (Op Hoop van Zegen e.a.) had het sic transit.... kunnen worden ge plaatst. Jammer, heel jammer, dat dit alles zoo is geloopen. De heer Willy Mullens exposeert eenige slordige albums met technisch slechte kieken, enkele portretten van hemzelf, een groot wit huis: een poppenkast? Neen een huis met verlichte vensters. Het effect daarvan had nog kunnen worden verhoogd, door vóór de vensters transparanten aan te brengen. voorstellende portretten des heeren Mullens, en face, en profil en en derriére. Boven het huis staat: officieel filmope rateur der Nederlandsche Regeering". Ik heb er de Staatscourant der laatste jaren eens op nagelezen, doch deze benoeming niet kunnen vinden. Is een der lezers soms gelukkiger? Ik begrijp echter niet waarom de heer Mullens op eene tentoonstelling als deze, welke dient tot releveering van het filmvak, exposeert, daar hij, ter gelegenheid der tooneelstaking nadrukkelijk heeft verklaard, dat mitmimilimmiiillllllllllliimii iiiiiilimmiiliimiiiiiiimimiillimimilimmii Nieuwe Fransche Boeken L'inccrlaine, door EPMOND JALOI.'.X (Albin Michel, Parijs). Van Edmond Jaloux wordt te Parijs veel goeds gezegd. Een stijgend aantal lezers volgt hem en zelfs hoorde ik hem reeds het lid maatschap der Académie voorspellen wat overigens ook wel eens met een bedreiging van verval gelijk staat Maar dat mag men in zijn geval niet zeggen, want dit laatste, terecht bekroonde werk is nog zeer verdien stelijk. De achtergrond, waartegen de decors en figuurtjes van dit zacht en glimlachend ver haal zijn geteekend, is een achtergrond van weemoed, van berustendeu weemoed. De schrijver is over de veertig. Zijn jeugd, die zich "zooveel had voorgesteld, ging voorbij en zag weinig slechts wezenlijk worden. En nu heeft hij bedacht, hoe 't zijn zou, indien hij voor de laatste maal liefhad, indien hij wist dat het zonder hoop was, indien hij het meisje dat hem bekoort zelfs belangeloos redde uit een intrige, indien hij tenslotte haar zag trouwen met een jong en geestig man. Een halve vreugde zou 't zijn, begreep hij, eu een gematigd verdriet, 't Zou juist zóó zijn, als wanneer in een herfst de zon ons nog even wat licht en warmte toegeeft; het is ons eeu genot dat verrast, doch wij weten dat het maar kort duurt, omdat het uu koud en goor worden moet ... 't Oud worden óók is onaf wendbaar; met iedere seconde geschiedt iets voor het laatst, en terwijl ik dit schrijf is opnieuw een groot stuk tijd voorbijgesnord om nooit te keereu. (ïrijs is de achtergrond van dit boek van Jaloux ; grijs van weemoed, maar licht: eu zijig grijs, want wanhoop ge voelt hij ook niet. Hij berust en glimlacht. Hij vecht niet meer om zijn geluk, omdat hij geluk niet zoo zeer meer verwacht eu .... het niet eens zoo fel meer zou kunnen genieten. Zelfs is 't dat, geloof ik, wat hem zoo belange loos, zoo edelmoedig doet zijn . . . Tegen dien achtergrond steken bevallige lijnen af en geestige beeldjes, l let zijn de ver wikkelingen van een aan 't eind verrassend minnespel; het zijn de poppetjes, die een ge voelig, geestig en weifelmoedig meisje, die een intrigoerend, geldztichtig dwergje, die ecu van jonge sappigheid tot catalogiseerlust vervallen'geleerde voorstellen moeten, 't Zijn maar poppetjes, even geschetst; geen beelden, door den auteur van binnen hevig gevoeld en toen met verwoedheid gekneed verre van dien ; het zijn slechts probeersels, maar ze ?ujn aardig. Eén poppetje ook is er bij, dal. de schrijver niet zelf bedacht heeft : de stijve ingenieur Simon de Breviaiic Die is zoo weg grlnopen int Banes' J.udin de Bercnice, waar hij den naam van Charles Martin ilrovg. Dat is dus een ontleening, maar een ontleening die te verontschuldigen is, want wat kan verlei delijker zijn dan dit verfoeilijk slag menschen nogmaals een duw te geven? Verfoeilijk? Ja zeker. Eén voorbeeld. Simon hoort een geestig metgezel schertsend over de Verklaring der rechten van den Menscli zeggen dat het geen evenement historique" was, maar een ma noeuvre electorale.'" Een idee waarover valt te praten, nietwaar, hier terloops en para doxaal geuit. En nu Simon's antwoord ! Vraiment! dit M. de Bréviaire, avec inquitude, est cc la votre conviction?" (p. 173). Zoo zijn die lieden. We spreken er allen dage lijks. Zij vragen altijd naar onze overtuiging, ze willen er het fijne van weten, ze overwegen ieder woord, ze zijn 't tot hun spijt niet met n eens" en weerleggen u beleefd maar met mannelijke vastberadenheid. Ze weten niet wal ironie is. Ze zijn verfoeilijk en .... gevaar lijk, 't Zijn deze lieden die moorddadig worden uit deugd ; zie b.v. den Evariste uit /.<?> Dieux diil snit van Anatole Franee om geen voorbeelden te nemen uit de jongste wereld geschiedenis. Ik wilde dat een Charles Martin , of eeu Simon e Bréviaire dit las. Maar hij zou het toch niet begrijpen : hij zou vragen of ik dan op mannelijker! ernst geen prijs stel en beleefdheid soms onnoodig acht in een ,,ge ordende maatschappij". Weemoed; pleizier in geestige bedding en bevallig minnespel; relativistische denk- en gevoelswijze - dat onderscheid ik met zeker heid als het diepste wat in Jaloux aanwezig was toen hij dit verhaal zat te schrijven. Over een ding ben ik in twijfel. Deze auteur wil zich geletterd toonen. Hij bemint reminiscenties aan Shakespeare, Pascal, Chateaubriand, Bossnet. Hij schrijft ook met zorg, hij is dikwijls fijn en dichterlijk van zegging. (ioed. Maar waarom staan er spel- en taalfouten in dit boek? Ik zon er verscheidene kunnen noemen (se rappeier <lc (]ueh|ue cliose ; soyiez voor soyez). Waarom wordt de (unie uit een stuk van Racine l juilie genoemd? 't Is toch niet nnodig op/ettelijk aan Racine Ie herinneren als men hem niet heel goed kent? Waarom wordt uit Bossnet nu juist Madame se nienrt" aangehaald? Dit doet even t'risch aan, als wanneer men den bekenden beschaafden, ontwikkelden heer" in Nederland Waar werd oprechter trouw" hoort te pas brengen. Om koil Ie gaan : is Edmond Jaloux als lettre soms. . . . een parvenu? L'nmtire de la crnix, door JI-KÓMIC et IEAN TIIARAL n (Plon-Nourrii, Parijs). ' Een mooi boek, ruslig eu rustig makend. Een boek om te bezitten eu meer dan eens Ie lezen. In hrcedgolvcnd pioza vciha.len de schiijvers het leven dei Joden m de lloii gddrsenc Karpathcn en m Polen /t; \ eihalen van huil getrouwheid aan de uei hnnnei \ a deieu, van hun voMiielukui en tnv.li nimv.cn de filmkunst, speciaal de artistieke, een minderwaardig bedrijf is. Nu heeft deze minderwaardige Muze den heer Mullens 20 lange jaren trouw gediend, zij heeft hem van niet tot iet gemaakt; als loon trapt hij haar in de goot. Ondank is 's wercld's loon ! Daarbij komt, dat de heer Mullens voorzitter is van den Bond van Bioskoop-directeuren. Wanneer in een land^ bouwcomitéde voorzitter zegt, dat de landbouw is een minderwaardig bedrijf, gaat hij er uit. De heer Mullens troont nog steeds op zijn zetel, ja, houdt zelfs bij de opening dezer expositie eene rede. Ik als outsider, staande geheel en al buiten het bioscoopbedrijf, heb dezen gang van zaken met verbazing aangezien. Hoe ter wereld kan bij eene dergelijke grove inconsekwentie, op de zoo zeer verlangde en fel begeerde erkenning en waardeering van overheidswege ooit worden gerekend? Vóór 15 jaren stond de bioscoop Op de kermis ; zij staat er feite lijk nog ! Er is echter een note gaie in deze droeve historie n.l. dat de heer Mullens, door diens uitspraak, erkent, zijn eigen vak niet te kennen. Immers, de uitlating was bedoeld relatief tot het tooneel. Het tooneel nu is, zooals men weet, vóór alles : dictie ondersteund door actie, beide in natura ; de film daarentegen de reproductie der actie an sich", in engeren zin der mimiek ; de dictie bepaalt zich tot eene lippenbeweging, waaruit de toeschou wers soms het woord yes", fatter", enz. opvangen, de rest verdwijnt in het nihil. Tooneel en film zijn twee ongelijksoortige grootheden, wier vergelijking dientengevolge niet mogelijk is, iets wat de heer Mullens blijkbaar niet heeft geweten. Nu bezit Nederland plm. 200 bioscoopthe aters en waar de Nederlandsche industrie niet voldoende is, spreekt het vanzelf, dat de filmimport speciaal uit Amerika, Italië, Frankrijk en Duitschland groot is. Op de tentoonstelling zijn ettelijke filmverhuur kantoren vertegenwoordigd, o.n. Nöggeratli, Hamburger (Cinéma Palace), nui Duinen, Salomiin (Universum enz), de U. A. P. (?{. Barnstijn) en Bens (Barnstijn en Serplws) film Co en L. C. Barnstijn (Standaard pro gramma). Mij dunkt dat de Universum Film A. (i., eene Duitsche maatschappij, tijdens den oorlog gesticht, met een kapitaal van 25 millioen Mark, wel wat poover exposeert. Men ziet slechts portretten van llenny P/irter (Mestisfilm) van enkele artisteu der Nordisk en van de steeds jeugdige 30-jarige Mia May (Mayt'ilm, Union), daarbij bij lange na niet zulke fraaie foto's als die van Asta Nielsen, de Deeusche filmactrice, thans in de hoofdstad aanwezig, een der weinige sterreu, wie het niet naar den vieeze is gegaan. Over het al gemeen vallen mij deze inrichtingen tegen. Hadden de filmverhuurkantoren niet iets anders kunnen bedenken? Den heer L. C. Barnstijn, iemand van erkend fijnen smaak en een goeden, soms zeer mooien kijk op zaken, ware dit zeker toevertrouwd. De muur, dien hij nu exposeert, is te vervelend. De heer E. Barnstijn heeft een interessant apparaat uit de oude doos geëxposeerd, de biograaf van Herman Casler (New-York) ; welk een vooruitgang in de techniek in de laatste jaren ! Dit apparaat wekt de gedachte op, of er hier te lande geen plaats zou te vinden zijn voor een museum voor Kinematografie? Dat een NA DEN LINTJES-REGEN Teekenlng voor de Amsterdammer" van Jordaan J. A. HOETING Hofjuwelier - Koningsplein 11.13 Juweelen - Paarlen - Zilverwerk. godsdienst, van hun onderlinge gehechtheid, van hun, hij alle slimheid niettemin idealis tische levenshouding. Al lezende verkeert men te midden van in lange, vettige kaftans gehulde, bedrijvige, heftig gebarende, veel ilispnteevende lieden, die leven van eeu kleinen handel, doch vervuld zijn van een groot: geloot' : het geloot' dat Israël het uitverkoren volk is eu dat eenmaal hun Messias komen zal om hen te plaatsen op de plaats der eer. Thans beschaduwt hen nog het. Kruis ; thans zijn nog de Christnsbeclden van liet Katholieke platteland, beelden die hen dreigen en tevens, naar voorschrift, telkens door hen worden bedreigd, de teekens van hun afzonderlijke positie in eeu openlijk of heimelijk vijandige wereld. Het boek beval niet uitsluitend eeu beschrij ving van het wonderlijk leven dezer Joodsche bevolking ; 't is ook de geschiedenis van eeu loodsche familie. De grootvader is Tlioraschrijver ; zijn zoon wordt zeven jaar lang in het h u is vanden vader zijner \ rouw als schoon zoon" onderhouden, opdat hij hoogste be zigheid de \\'et rustig moge hes! udeeren : daarna handelt liij iu huiden, liet zoontje Ruhen eindelijk is eeu gevoelig en leeder kind, dal tensidtle, na een aandoenlijke poging om door een gebed zijn grootvader van den dood Ie redden, /.ell aan koorts eu uil putting sterft : zijn domme omgeving had hem verwaarloosd. In il e verwarde visioenen, later, van zijn groot vader verschijnt hij eenmaal en zegt hem dat ei ook een andere, vrijere wereld bestaat ; hij vertegenwoordigt dan in 't verzwakt besef van den ouden man de vele Joden die de wet van hun geslacht vergeten en slagen uiter mate goed slagen soms in de moderne maatschappij. Maar de grootvader roept dan nogmaals het geluk uil van hem die voor n Waarheid leeft, voor een oude, heilige tra ditie en de vei'schiining gaat heen. Hel boek concludeert niet. De schrijvers, /ell Westerlingen van ras, zijn d.in ook in de/.en si rijd lusscheu oud eu nieuw Israël geen partij, /.ij hebheu dit volk willen kennen, zooals /.ij er vele andere kennen. De gebroeders Tharaud hebben de kostbare gaal' dei \'ei'\cnndei ing nver den iiicnscli ; ze /ien hem als een vreemde vcrscluining op de/e aarde. En omdat /ij hem in verscheidene gedaanten willen aanschouwen, reizen zij : die gedaanten beelden zij dan uit. /.e doen dit goed en onpartijdig, ofschoon niet onbewogen. (ioed, d.i. uiterlijk juist en psychologisch diep indringend,[hebben zij 'l ook in dit geval gedaan. Alles heeft de kleur en den klank van 'het echte. Overdrijven de auteurs misschien iels waar zij hun Joden ongevoeligheid voor de natuur en zelfs onvatbaarheid voor jeugd liefde toeschrijven? 'l N mogelijk ; maar ik /ril \iu-l hij sinnniige loden toch ook iets van dien .laul Onpai t'ijdig 'Uil de lïiaraj.idX Inc'. e\ eiHTii . . hun l nun >?? de l -'on diei o' l hodi'xc |ndi n 'ell. ..oo /cel / i|n /r een met liun uK'iisÜKn . lenen -pi i ken. hetweMcii. icdc Nieuwbakken Ridder: Móge.... collega!" iiiimiimiiimimmmmiimiimiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiititiiiiiiiitiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimii verhuurkantoor dergelijke dingen van his torische waarde exposeert, kan men niet anders dan hoogelijk waardeeren. Jammer echter, dat deze firma met de vele kleurige filmplakkaten, vooral in de gangen van het ge bouw, te kwistig is geweest ; ook hare schuttingreclame in den tuin is niet fraai. Ik voel weer kermislucht door de tentoonstelling waaien.J Wat betreft de techniek kan ik kort zijn, daar de massa in een en ander weinig belang stelt, terwijl een diepere analyseering, hoe interessant overigens ook, meer in een vak tijdschrift thuis hoort. De grootste inzending is die der firma Krupp-Erncmann (vertegenwoordiger Ivens en Ca) met hare bekende projectieappara ten, perforeuse, opneemtoestellen, enz. Krnpp in dienst van den vrede : wie had dit ooit gedacht? Een zeer elegante en fraaie inzending is die van Debrie (Bernard Nierop). Een prachtig opneemapparaat trekt vooral de aandacht. Pathëjrères (Juslet) had wat meer moeten uitpakken. Een Mij. van 30 millioen francs ! Barr & Stroud exposeeren vier projektietoestellen der Alliance Cinematograph Machine Co. ; mooie modellen, doch helaas nog kettingtransport. Een degelijken indruk maakt de stand van Hahn-Gocrr. De heer Groute is ook goed voor den dag ge komen (Ilford, Ica, Film-Exchange.). Oannwnt laat eenige projectie apparaten zien; run Duinen, de Simplex, een Amerikaansch apparaat. Kortom, voor den vakman is er volop te leeren en te genieten. Het daglicht parelscherm is een zilverdoek met glaskralen overdekt, met de bedoeling het licht zooveel mogelijk diffuus terug 1e kaatsen. Eene nieuwe vinding is hierin niet belichaamd. Zilverdoeken met glas zijn reeds van ouden datum ; de oplossing der dagliclitreflexie geven ze echter niet. \ In den tuin woonde ik in het atelier, ver licht met een zestal Jupiterlampen, nog eene opname eener filmscéue bij (gespeeld door Willem van der Veer ; Anna Waldeck en Jean Stapelveld.) Zóó geschiedt nu juist de opname niet. Wat daar gegeven werd, was een stukje tooneel, geen modern filmspel ; doch 't was wel aardig ; 't publiek ziet een tipje van den sluier opgelicht, niet te veel, om de illusie niet te verliezen. Alles tezamen: een mooie tentoonstelling, die navolging verdient ; ik wensch de com missie succes toe : moge financieel hare moeite beloond worden : eveiituecle nieuwe plannen zullen dan eerder worden gesmeed. W. H. IDZ TvRDA PflRFUM u» ROS E DB CMRMBfl mm mi kavelen valt hun niet in ; een enkel onderwerp van oud-Joodsch dispuut slechts noemen ze dwaas ; dat de vrome Joodsche vrouwen zich met satijnen hoofdkapjes zoo leelijk maken, moeten ze als Franschen toch even betreuren, maar geen verder afkeurend woord is hun, meen ik, ontsnapt. Zij staan tegelijk i n dit alles, en erboven,zooals ze waarschijnlijk boven lederen dogmatischen vorm van godsdienst staan. Zij staan erboven en hebben er tevens eerbied voor - omdat ze in lederen, nog zoo dwazen en gebrekkiger! vorm van cultus toch, en terecht, het hulpeloos -en zoo beminnenswaardig pogen zien om het Goddelijke te benaderen. En de Tharaud's zijn, hoe onpar tijdig ook, niet onbewogen gebleven. Dit moge tenslotte de volgende bladzijde toonen, tevens voorbeeld van hun volmaakte uitdrukkings wijze, van hun voornamen, waarlijk klassieken stijl (p.p. 275-(>) : ,,Une pluie diluvienne, et presque sacrilege en cette jnurnée solennelle, submergeail Reis et ses prairies. Dans Ia maison du Sofer, au milieu des loulebs, des invries et des scphorims, Ie tic tac d'un vieux réveil cominandait l'ordve a tuutes choses. Heb Elje lisait Ie Zonar, Rachel s'agitait dans la cuisine, Ruben (liet jongetje wiens dood hier beschreven wordt), plus consuméde fièvre que lejourou Hertz Wolf courait Ie vendre au Schalies goy, grelottait sous l'edredon rouge qui ue Ie réchauffait plus. Et tont a coup, comme jadis, tous les bruits s'arrêtèrent. (De dood komt). La pluie cessa de battrc les carreaux, Ie réveil de commander au silence, Ie Sofer de lire Ie Zohar, la vieille Rachel de s'empresser a ses soins menagers, et les souvenirs de faire entendre au fond de l'anie del'enfant eet l e ru m et i r douce et mysf rieiise, si profirnde, si continue qti'il faut se penclier sur son eoeur pour en ccnntcr Ie sou, cette musique diffe rente chez tous les hommes de la terre, et qui se composail pour lui des chansons que Reh Ainrain et Hertz Wolf chantaieut, Ie samedi, eu rentrant de la synagogue, de l'adieu a la Priucesse, du grésillemcut de la Iressc alluméc qui s'éteignait dans l'alcool, des noms si tendres que sa m.ere lui dounait Ie soir, en Ie couchant, du fracas des eaux hoiidissantes qui grondaient si lort, Ie matin, qiiand il se rendait au héder, tont cela mélc a l'odeur des a-illets el des roses séchées de la boile anx parfums! Cette imisiqtie-la s'arréta la dernicre. I,e souffléméiue de Ruben eessa de troubler Ie silence. Comme uu puil de brebis qu'on eilieve du lait, comme un oiseau qui s'échappc du filet de l'oiseleur oh ! avec quelle légéretéune amc se détache d'un petit corps d'enfant ! ----- la vie se retira de lui." ??.-- i * M endhal heeft kort vooi zijn dood een exemplaar \an /iin Chartreuse df Panne met «il papiei laten doorschieten en naast en op ilc bedi nkte pagina's Uilnikc potlood cu i.uM.i.uiU'elu'iiincci! geplaatst, ecu eu ander me! het oog op een tweeden druk De Parijsche uitgever HouoréChampion heeft nu besloten van dit unieke exemplaar honderd lac-simile's te laten maken; elk fac-simile zal volkomen aan het oorspronkelijke gelijk zijn ? het papier is hetzelfde; druk'en band even eens ; de aanteekeuingeu in inkt en potlood zijn getrouw gereproduceerd. Ik heb een spe cimen gezien. -- leder der 100 koopcrs zal kunnen wanen het unieke exemplaar zelf te bezitten. Maar ieder kooper zal 1500 frank armer zijn : dat is de prijs per fac-simile. De inschrijving is nog open' Een nieuw tijdschrift je, /.</ ( franfaise, gnide /w/r l'expHeatiiin de l-'raiiee, verschijnt te Parijs, m 11 rue Saint-Augustiu. Prijs 20 f r. ' voor het buitenland. No. (i bevat o.; over La plulusoplüe einitemjwuine over het Louvre-Muscum, over over industrie iu Frankrijk, over eu Nederland. Dit laatste is van pn Cohen, hier te lande wel bekend. 'ii'ilisativn des cliuses aandelijks, 40 per jaar i. opstellen c/; l-'runec, Debussy, Frankrijk il. (instavc J.-l'-. liltinelie, Cahiers d'un artiste. t> illn. (mémoires van onzen tijd door den bekenden schilder) Emile-Paiil tiitg. /?". de Curel, Théatre complet 4 dln. Crès ui tg. El ie I-'inire, La danse sur Ie feu rt l'rau. (essays) Crès uitg. l'. ,/. Tmilet, La jeune lille \erle, roman (curiensc stijl). l'.mile Paul mtg IDAftOY DENHAAC, [KA1A//V VARMOND! tlOUTBOUW FQCDEBIK HAAG - TEL INT /(11 2VSOPVSI L E VEST DE/VeffLANCD INZEER KORTEN TUD ALLE HOUTCONSTRUCTIES ALX LANDHUIZEN SCHOOLGEBOUWEN JACHTHUIZEN ZIEKENHUIZEN INLICHTINGEN OP AANVRAAG