18 Sept. '20. No. 2250 DL- AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Economischen Uiikijk R e i s-i n d r u k k e 11 Na lange afwezigheid keer ik naar Holland en tot mijn lezers van ,,de Groene" terug. Vijf maanden, op Java en op Sumatra's Oostkust doorgebracht, geven allerlei indruk ken, waarvan het misschien wel de moeite waard is er eenige mee te deelen, maar ik moet mij daaromtrent nog beraden : het is zoo gevaarlijk, wanneer men niet dieper dan tot de oppervlakte der dingen is gekomen, daarover te spreken. Voorloopig dan en voor heden zon ik iets willen vertellen van wat een reis,in n stuk door,dwars door Duitschland en een kort verblijf in Zwitserland aan indrukken bij mij heeft gewekt. Wat mij dadelijk trof, toen ik aan het Centraal Station te Amsterdam den avondtrein naar Basel nam, was de aanwezigheid daar van een Mitropa"-slaapwagen. Mitropa" is de verkorte aanduiding van een Mittel-Europaische" Gesellschaft, welker zetel is te Berlijn en die slaap- en restau ratie-rijtuigen exploiteert, in navolging en ter vervanging van de bekende ,,Compagnie In ternationale". De Duitschers hebben er geen gras over laten groeien en hebben een dienst georganiseerd, die heel goed werkt en hun zeker wel een welkome winst oplevert. Men betaalt voor een plaats in den slaapwagen aan de Duitsche maatschappij acht Hollandsche guldens en, hoewel natuurlijk deze maat schappij voor het mee-rollen van den slaap wagen op het Hollandsen traject ook Holiandsche guldens aan onze spoorweg-directie zal moeten betalen, zal toch de omzetting van het restant guldens in gedeprecieerde marken een belangrijk agio laten Overi gens gevoelt men wel sterk op reis hoezeer de prijzen in Duitschland numeriek door de daling van de marken-valuta zijn gestegen. Voor een half haantje" betaalt men in den restauratie-wagen 25 mark en de rest is naar venant". Verlangt men zonder broodkaart een broodje in den trein, dan kost dit een mark. Naar den lagen koers berekend zijn deze prijzen voor ons niet hoog, maar ik vroeg mij toch met verbijstering af, hoe de Uuitschers zelven zich dergelijke uitgaven kunnen getroosten en hoe de econo mische structuur moet zijn van een land, waarin het geld zoo weinig waard is geworden en dus de prijzen zoo belachelijk omhoog gegaan z. n. Het was 'n Zondag, toen ik Duitsch land doorspoorde ; overal nam ik een levendig reizigers-verkeer waar. Des morgens kort na vijf uur kwam ik te Frankfort a/M. aan, waar ik twee uur stil was. In het vroege morgen-uur wandelde ik de stad in en zag overal vroolijke groepjes van jonge mannen en vrouwen, die er op uit trokken, sommige met cither of gitaar, op weg naar den trein of den electrischen tram, die hen naar buiten zou brengen ins Freie". In soms fantastische sport-pakjes gehuld, waren zij blijkbaar allen van zins in Oods vrije natuur de zorgen van zich af te zetten. De aanblik van de dichte menig te, die in het station de treinen naar buiten vulde, gaf mij den indruk van een volk, dat trots alles niet verslagen is, maar met energie zich weer wil oprichten. Zij pak ken weer aan. Hen Duitscher stelt aan het leven geen hooge stoffelijke eischen, hij is met weinig tevreden als 't moet, en, mij dunkt, ze zijn nu weer bezig alles weer op te lappen en op te flikken wat in den oorlogs tijd is kapot gegaan. Het roode trijp der eerste klas spoorwegwagens is vervangen door een sterk grof (rood) weefsel, dat alleen op een afstand de illusie geeft van den vroegeren comfort; aan de rolkussens is men nog niet toe; die ontbreken nog. De groote ruiten dezer wagens bestaan soms uit vier of meer stukken, die samen den gewenschten recht hoek vormen. Nu ja, dat staat niet fijn, maar men kan er door kijken. En de wagen rolt weer, al ziet alles er nog erg verveloos uit. Hier en daar op stations ziet men iets nieuws, een pasgebouwde loods of iets anders, waarvan de frischheid afsteekt tegen het overige, dat verweerd en verwaarloosd is. Maar mij dunkt, in Duitschland rolt de wagen weer, met zijn grof weefsel en verve loos, maar wat n'ood, hij rolt en 's Zondags trekt de jeugd in sportpakjes er lustig op uit met cither of gitaar om de zorgen te verzetten en zich weer te ster ken voor den herstellings-arbeid. Ligt dit niet in den aard van den Duitscher, die altijd een stoere werker geweest is en die nu een reusachtige taak voor zich ziet en daar zijn stevige schouders onder zet ? In Zwitserland hoorde ik van lieden, die langen tijd in Frankrijk hebben doorgebracht, dat daar de haat tegen de boches" nog onverzwakt blijft bestaan en van overheids wege wordt aangekweekt. Op de Fransche (Staats-)scholen hangt, omlijst in de nationale kleuren, een plakkaat, dat als een soort van tien geboden" tegen de Duitschers de jeugd waarschuwt. Vertrouwt nooit een Duitscher. Zij hebben de hospitalen gebombardeerd, de vrouwen geschonden, de kinders verminkt... Treedt nooit in eenige relatie tot een Duit scher..." enz. enz. Het evangelie van den haat. Zoolang dit blijft gelden, is de vrede nog niet de vrede. Mij is verzekerd dat in Duitschland die stemming onbekend is. De commercieel aangelegde Duitscher is, dunkt mij, bereid de «handelsbetrekkingen met den vroegeren vijand weer aan te knoopen, maar de ander blijft weigeren. Uit haat, die ge boren is uit angst, niettegenstaande het feit dat de Duitscher overwonnen is. Maar de zegevierende mogendheden vertrouwen hun eigen victorie niet. Daarom leggen zij den verslagen vijand zóó harde voorwaarden op, dat hij naar zij meenen er nooit boven op zal komen en begrijpen niet, dat zij daar mede ook hun eigen belang schaden. Wat Zwitserland betreft, ook dit land heeft, als wij, in en door den oorlog geleden. Ach ja" zei mij een zeer ontwikkeld Zwitser, met wien ik over den oorlog en zijn gevolgen voor de neutralen sprak ach ja, door den oorlog is niemand gelukkiger geworden, ook de Entente niet." Maar uit zijn mededeelingen kreeg ik toch den sterken indruk, dat de misère, waarin wij geleefd hebben en ten deele nog leven, aan de Zwitsers voor een groot deel is bespaard gebleven. In elk geval schijnt het mij wel een stellig feit, dat het op 't oogenblik in Zwitserland beter leven is dan bij ons. Het kleine Alpenland is in belangrijke mate aangewezen cp vreem delingenverkeer; wanneer dit minder sterk is, dan beteekent dit, dat een anders ruime bron van welvaart minder rijk vloeit. Natuurlijk heeft dit verschijnsel zich in oorlogstijd zeer sterk doen gevoelen en ten deele is dit ook dit jaar nog het geval geweest; hoewel vele Engelschen en Hollanders naar Zwitserland getrokken zijn, blijven de Duitschers thuis, omdat voor hen de Zw. franc te duur is.... Doch vergelijkt men de prijzen in ZwitColbertCostumesfQO.-naarMaat SMIT & C0., P. C. Hooftstraat 66 IIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIM Illlllllllllllllllllllllllllllllll sersche hotels met die ten onzent, dan valt die vergelijking op de meest ondubbelzinnige wijze ten nadeele van Holland uit. Wij heb ben altijd den welverdienden naam in Europa gehad van een duur land" te zijn en ik meen Gat wij meer dan ooit thans deze reputatie handhaven. Waaraan is dit te wijten ? De Zwitsersche franc schommelt 7,00 om en bij de pariteit heen ten opzichte van den Hollandschen gulden; voor uw gulden krijgt gij er twee, of iets meer of iets minder. Waarom is het leven ten onzent zooveel duurder ? Is er ten onzent meer tusschenhand", die ook wat verdienen wil, liefst veel in de wacht wil sleepen ? Zijn de voortbrengingskosten van levensbehoeften ten onzent hooger? Ik ben geneigd te gelooven dat dil laatste inderdaad een belangrijke factor te onzen nadeeie is. Van oudsher is Zwitserland een democratisch land, maar ik meen dat de democratie er omzichtiger, bedachtzamer, minder roekeloos te werk is gegaan dan ten onzent in de laatste jaren het geval is ge weest. Zou het waarlijk niet hieraan liggen, dat wij geen maat hebben gekend, dat wij meenden alles te kunnen toestaan, ons alles te kunnen veroorloven, totdat wij nu staan voor een duurte, waarvan men zich afvraagt hoe zij ooit weer tot normale prijsverhou dingen zich zal beteren ? Er is bij ons f;een weerstand geweest; er is niet de man ge weest, die neen dorst zeggen. En nu heeft Minister van IJsselsteijn de Duurte-commissie gevraagd om een nieuw ontwerp-duurtewet.... Ach ja, een wet moet ons weer van de duurte afhelpen!! S M I S S A E H T niiliiililiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiMiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii iiiiuiiimitittttiiituiiittiiitmtiiitmtmimi DE TWENTSGHE BANK Amsterdam, Rotterdam, 's-firavenhage, Dordrecht, Utrecht, Zaandam fiestert kapitaal f 35.500.000.?Reserven: circa f 12 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN & Co., 55-56 Threadneedlestreet Lenden E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding;. In-en Ter koop Wissels op Binnen- en Bultenl., Vreemde Munt,Coapons. Incasseering- op Binnen- en Buitenland. Rembonrscredieten In Noord- en Zuld-Amerlka. In- en Yerkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposito. Terzekering tegen verlies bij uitloting van ftndsin. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credleten aan Handelaren en Industrieelen bij bare atdtellng CRED1ETVEREENIGIN6, betzl] tegen borgstelling, eredletbypotbeek ?f ander» zekerheid, hetzij In blanee. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar , Tien dagen opzegging Een maand Tast . . l op nader overeen te kamen 'ging ? voorwaarden. Een maand opzegging Drie maanden opzegging. Zes Maanden Een Jaar Vanaf den dag der op zegging w«rdt M % minder renti virgeed. De Maatschappij «ooi Hypothecair Mm 's-Gr«w«nhage - Nassaulaan No. 23 **??? fit 5 pCt. Pandbrieven IN STUKKEN VAN f 1000?, f 500.?» f 100.-. POSTCHEQUE EN 6IIOBIENS1 Rekeninghouders, die premiën moeten be talen aan de Rijksverzekeringsbank, behoe ven daarvoor niet meer naar het postkan toor te gaan. Voor 5 cent per f 2000, kunnen zij de premie gireeren op post rekening 7615, kantoor Amsterdam. te AMSTERDAM. 6 pCts Pandbrieven a 99\ pCt verkrijgbaar ten KANTORE DER BANK zoowel als door tusschen komst van de firma's LEEMBRUGGEN, GUEPIN & MUYSKEN en NACHENIUS & ZOON te Amsterdam, KRAEMER VAN DER KOOY & Co., en P. J. MINDEROP te Rotterdam, en verder bij de Correspondenten dei Bank. l .TiMïMQtlQiitiQphQ intt l. lidllüQlldllllutllD fllUUll 5 pCt. en 6 pCt. Pandbrieven SCHRETLEN & C? AMSTERDAM, Keizersgr. 126 NIJMEGEN, Stadsgracht. In t. Tel. N 5701 en N 9128. In t. Tel. 1379 ea 1701. Administratie van Vermogens. ONTTAHG-eiiBETAALKAS Nieoiri Doelenstraat 20-22, Amsterdam Renteverg. voor gelden a deposito met l dag opzegging iy» pCt. Bedr. tot / 20.000 terst. betaalb. met 10 dagen opzegging l»i pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEP08IT INRICHTING, geopend: op Werkd. v.S^v.m.tot 4^ uur n.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens v. 8%totl2uur. Loketten van ? 2.50 per maand (f 10.?per Jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Holten]. Hypotheekbank loor Nederland Opgericht In 1864 Volteskend Miittchippelijk Kipit»! < 5.000.000 Verstrekt geld op eerste hypo theek zonder vooruitbetaling van rente. Voor Int. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierha ven 25 te R'damof tot hare Agenten In de hoofdplaatsen des Rljks. De Dtr.Ui. W. v. ROHM, Mr. TH. RHPMAKIR, Mi. N. P. C. v. WIJK. Stinduid Hfpolhiikbaok ti Rettirdam Directie: Mr. H. H. C. CASTINDIJK en I. MOSSILMAN De Bank geeft onder con trole van het Algemeen Administratie- en Wrustkantoor 6% Pandbleven uit tegen 1OO%. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 Bijkantoor: Amst., Heerengr. 459, Rotterdam, Wijnhaven 129a, 's-Qravenhage.Ged.Burgw. 38, Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 5OO en verkoopt 4Vi % schuld brieven In stukken vin f 1003, / 500, ? 100 » ? 80. DE HWRLEMSCHE HYPOTHEEKBANK. en 5% Pandbrieven tegen Amftterdamsehen Beurskoers ?muiuiiiuiuiHitiiiiuuunniHiniiiuuiiiimiiiiniiiiiuiiii IIII IU*IIHIIIIIIIIIIIU:iIUIIIIil 1IIIIIUIUIIIIIIIIIMII Assurantiekantoor J, Hepm. SehFöder. Verzekering op Contract voor 12 maanden op alle soorten goederen voor transport. Heerengracht 124/128 AMSTERDAM. NEDEILin HMDEL-MMTSCnM Gestort Kapitaal /80,OOO,OOO. Statutaire Reserve / 17,353,284. Buitengewone Reserve . . . 122,660,OOO. Hoofdkantoor iHSTElOU - Igioüchappio te IOTTEIDJIH 10 's-GRlVENHlEE Vestigingen in Nederlandsch-lndlö, in de Stralts-Settlements, Brltsch-lndlö, China en Japan. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten; Incasseeringen en Financieeringen. Schriftelijke of Telegrafische Credieten. Reiscredietbrieven. Deposito'si Rekeningen-Courant Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken: Rentevergoeding voor Deposito's met n Jaar opzegging 4 Voor «nd»r* t*rmljn«n nadar overeen t« komen. Levensverzekering Maatschappij flrnbem verzekerd bedrag: ruim 55 millioen gulden Qjanfi- (Associatie UJ* M. r&fS,rf~'t~'t*t KAPITAAL EN RESERVES ..... f 19.500.000 ALLE BANKZAKEN DEPOSITO-RENTE een jaar opzegging ..... 4 \ pCt. zes maanden opzegging ... 4 pCt. drie maanden opzegging . . . 3i pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te* komen voorwaarden Deposito-Reglement verkrijgbaar bij alle kantoren der Bank INCASSO-BANK Amsterdam ? Rotterdam - Almelo - Arnhem ? Cnyk ? Delft - Dord recht - Enschedé? 's-6ravenhage- Gulpen (L.) - 's-Hertogenbosch Hilversum - Leeuwarden ? Maastricht - Nrjkerk -Tilburg - Utrecht ? Uden - Wormerveer - Wflk bij Duurstede - Zaandam Volg99tort Kmpltmal f 25.OOO.OOO.-~ f4.161.7OOrVreemd Bankpapier Cheques Bultenl. Wissels Effectenorder» Coupons Prolongaties HET ASSURANTIEHUIS Keizersgracht 213 - Til. |. 95B9,1498 n C. K. WS - Amsterdam Combinatie van Nodorlandmoho Verzekering MaatmchappIJeu KAPITAAL fW.OOO.OOO Verzekering tegen Transport-, Brand- en Inbraakschaden i F. A. SOREL BinnenL Vaart Risico Sociëteit. Telel. N. 1028 N. f32! Amsterdam, Heerengracht 260. VERZEKERINGEN op alle Binnenwateren van Nederland, België, Duitschland, Frankrijk, enz. VERZEKERINGEN op Schepen, Schuiten en Stoom boot e n. VERZEKERINGEN op Koopmansgoederen, Huisraad, Inboedels, enz. geladen in Schepen Booten, enz. VERZEKERINGEN te LAND door geheel Europa per spoor, Wagens, enz. VERZEKERINGEN per POST enz. op Effecten, B ank papieren, Edelgesteenten, enz. door geheel Europa, naar en van Amerika, naar en van Oost- en West-Jndiën, enz. VERZEKERINGEN op PASSAOIERSGOEDEREN. De schade In de Hotels enz. wordt vergoed. Brandwaarborg-M1'. Opgericht in 1890 ? Gemtigd ti Amsttrdam. sluit verzekeringen tegen SCHADE DOOR BRAND OP WOON- EN PAK HUIZEN. INBOEDELS, MEUBILAIR, FABRIEKEN, ETABLISSEMENTEN. Kantoor: SINGEL 262, A'dam Kali Besar-West, Batavia. l S. l, W. VAN BUUREN Directeuren: M. A. VRIESENDORP l E. LANKHOUT Gemachtigde: NEUMANN & Co., Batavia //^ m 1819 T i PARUS tf /^ Dirtetit v,Ned«rland. ' V * MR.ALEX.H.WEKTHEIMW \-z s* ?? £ *l J.D.N.PISTORIUS ?» NED.-IND. ESGOMPTO MAATSCHAPPIJ OPGERICHT IN 1857 KAPITAAL ? 50.000.000. waarvan geplaatst en volgestort 35.000.000. RESERVEFONDS t 7.800.000. Hoofdkantoor: BATAVIA AGENTSCHAPPEN te: Soerabaia, Soerabaia-Simpang, Semarang, Weltevreden, Padang, Bandoeng, Cheribon, Macassar, Djokdja, Medan, Tegal AMSTERDAM 'S-GRAVENHA6E Keizersgracht 573/5 Prins Hendrikplein 14 Bankzaken in het Algemeen Uitvoering van Effectenorders RENTE VOOR DEPOSITO'S: pCt. gedurende 3 maanden vast 3 pCt. l Jaar vast . . 4 met l dag opzegging 2 10 dagen 21/* gedurende l maand vast 21/,J ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK te Arnhem 6 pCt. Pandbrieven a 100 pCt, U1TLOOTBAAR a 100 % in 25 jaren door verplichte uitloting van ten minste 4 % p. j., aan te vangen 1022. 5 pCt. Pandbrieven a 95' 2 pCt. U1TLOOTBAAR a 100 % als boven. De Directie: Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN AccountBtitskantoor van HENRI C. HOEK, Lid Ned. Bond van Ace. JDen.Haag, Sweelinckstr. 181 TEL. H inriKimin AMSTERDAM en ROTTERDAM Agentschappen in Ned.: s-GBAVENHAGE, TILBURG, LEEUW ARDEN, OISTEEWIJK, TJDENHOUT, LOCHEM en BORCULO. Agentschappen in Indië: BATAVIA, SOERABAYA, SEMARANG, BANDOENG, MEDAN en WELTEVREDEN. Ifaderlandsclie 'm-BRA YEMHAQE 5°o Futen i 97