DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 9 Oct. '20. No. 2259 Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan ONGENEESLIJK TJoctor Tijd: Zou amputeeren eigenlijk niet 't beste zijn ?" het oog, dat deze verwachting gegrond is op de hoop, dat de prijzen der landbouwproducten zich zullen handhaven op de tegenwoordige hoogte of zelfs nog meer zullen stijgen, maar de meening dat zulk een toestand zich wer kelijk zal ontwikkelen, wordt niet gedeeld door de meerderheid der niet-belanghebbende zaakkundigen. 5e. Het eerste, wat een Nederlander zal opvallen bij vestiging op eene boerderij in lowa, is de eenzaamheid en tevens zal hij ge troffen worden door het vervelende eentonige bestaan, dat oyerheerschend is. De boerderijen liggen niet nabij elkaar, zooals in Nederland; maar dit zou nog zoo erg niet zijn, nu het autogebruik zoo alge meen is: wel is hinderlijk, dat de genoegens waaraan men in Nederland gewend is, hier ten eenenmale ontbreken. Als in Nederland een boer de geheele week hard gewerkt heeft, kan hij erop rekenen op den Zondagmiddag het nabijgelegen dorp te bezoeken, te genieten van een dansje of van de kegelbaan, van een spelletje kaart of andere geschikte onschul dige genoegens, en niemand in Nederland zou er over denken, daartegen bezwaren te maken. Het is hem niet verboden een flesch wijn te drinken of een potje bier, maar in lowa zal hij bemerken, dat hij moet leven onder zekere puriteinsche wetten, bekend als de Zondags wetten" en in andere plaatsen als de blauweknoop-wetten", die ten eenenmale alle ge noegens op Zondag verbieden (de eenige dag in de week, waarop negen-tiende van de menschen vrij van werk kunnen hebben). Ook bestaat er een wet van den Staat lowa en een wet van de Vereenigde Staten (de Fede rale Regeering), die streng verbieden den ver koop of de vervaardiging van wijn, bier, jene ver, cognac, enz. Aan den Nederlander, die zich hier vestigt, zou het niet veroorloofd zijn iets van dien aard in huis te hebben, hij zou het ook niet kunnen invoeren en evenmin zou hij voor zichzelf bier of wijn mogen bereiden. VRAAGTs S l-F A'K O S IGARi. N Het voornaamste Seriemerk bezit en op het vasteland van Europa in den landbouw zijt werkzaam geweest, dan loopt ge groot gevaar met uw geld in grond in lowa te steken bij de tegenwoordige econo mische toestanden aldaar. Schrijver is van oordeel, dat'de tegenwoor dige grondprijzen in het grootste" deel van lowa hun toppunt hebben bereikt en dat de eerst komende jaren getuigen zullen zijn van eene daling van 25 tot 50 % in waarde'en dit oor deel wordt gesteund door het feit, dat Amerikaansche boeren nu voordeel trekken van de hooge grondprijzen door hunne boerderijen te verkoopen en de opbrengst te beleggen in andere fondsen, wat zij niet zouden doen, als deze heeren van meening waren, dat de be staande hooge prijzen nog meer zullen stijgen. Alhoewel de pers in de Vereenigde Staten door de Regeering niet geldelijk gesteund wordt, is het een feit, dat onafhankelijke bladen (zooals bijvoorbeeld de New-York World) zeer zeldzaam zijn. Sommige bladen worden gesteund door bizondere belanghebbenden, andere door adverteerders, enz. een enkel nieuwsblad in lowa zoude het b. v. kunnen wagen, de meening te openbaren, dat de grondprijzen te hoog zijn, wil het niet het ongenoegen opwek ken van zijne adverteerders, die grond be zitten en deze hoog-geprijsde gronden te koop aanbieden, en in gemeenten, waar de fanatici in grooten getale wonen, mag niets in de dagbladen verschijnen, dat hun over gevoelige teergevoeligheid zou kunnen kwet sen. Daarom zullen zij, die er over denken zich in den Staat lowa te vestigen, goed doen alle inlichtingen, die zij van daar ontvangen, slechts te aanvaarden : Cwn Gruwt Sulis''. S. iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiitiHiiiiiiiiiiiiiMiiimHiiiiiiiiiiiiMMiiiiMiMi UIT DE DIPLOMATIEKE GESCHIE DENIS ONZER REPUBLIEK IN DE ZEVENTIENDE EEUW De straffen, gesteld op overtreding dezer wetten, bestaan in maanden gevangenisstraf en zware boeten en zelfs stelt iemand, die op Zondag een sigaar verkoopt, zich eraan bloot beboet te worden, zij 't ook minder zwaar. De Nederlander, die zich hier vestigt, zal spoedig tot de ontdekking komen, dat er geen bioscopen op Zondag open zijn en geen andere amusementen, van welken aard ook. 6e. Iets anders is het, als de Nederlander, die overweegt naar Amerika te trekken, van beroep timmerman, metselaar of bekwaam is in een ander ambacht; in tegenstelling met den boer beleggen deze ambachtslieden hun kapitaal niet door grondaankoop, zij leven bijna allen in de steden, waar ten opzichte van de wetten tegen weeldeuitgaven wat door de vingers gezien wordt, zij verdienen nu hooge loonen en indien zij geld oversparen, dan kunnen zij omdat ze niet gebonden zijn aan hun standplaats, zooals de boeren, wier bezit in den grond zit zich elders heen be geven met hun spaarduitjes, indien de loonen omlaag mochten gaan of als zij genoeg krijgen van de economische of andere toestanden. 7e. Ofschoon, dat is zeker, geen paspoorten noodig zijn om te reizen van den eenen staat naar den anderen (in de Vereenigde Staten. S.) moeten Nederlanders toch goed begrijpen, dat er in werkelijkheid geen persoonlijke vrij heid in de Vereenigde Staten is en dat men aan alle kanten door voorschriften ter beper king van weeldeuitgaven en door censuur om ringd is. Het geheel samenvattende moet men tot de volgende slotsom komen : Indien gij jong zijt en geen kapitaal bezit de ambachtslieden buiten beschouwing gela ten daarbij spoedig tot eenig bezit wenscht te komen, bereid zijt ei alle levensgenot te ontzeggen, terwijl ge u inspant om een klei nigheid bijeen te garen, dan bieden de Ver eenigde Staten ongetwijfeld een aanlokkelijk arbeidsveld ; indien ge echter eenig kapitaal G. Das. Foppe van Att^ema. ijdnige tot de /icnmx van de diplomatieke betrekkingen der Nederlanden tot Denemarken, de Hanzesteden, den Kt'di'rscrkïischen Kreits en den Keizer tijden^ den derti^jarigen oorlog. l'trechtsi h Academisch Proefschrift. 1920. Voor de eerste helft der zeventiende eeuw is onder de contemporaine geschiedwerken wellicht geen belangrijker dan het in 15 deelen uitgekomen boekwerk : Saeken van Staet en Oorlogh in en omtrent de Vereenigde Neder landen, geschreven door den 'bekenden Frieschen staatsman Lieuwe of Leo van Aitzema, die gedurende tal van jaren resident van de Hanzesteden in den Haag was. Het werk ontleent vooral zijn waarde aan het groote aantal originccle stp"f?stukken, dat er in is afgedrukt. Het is bekend, dat Aitzema vaak op onge oorloofde wijze aan die staatsstukken kwam, en een belangrijk artikel is indertijd door Fruin naar aanleiding van de lectuur der Thurloepapers, hierover geschreven. Op meesterlijke wijze geeft Fruin in dat artikel: De Geheime Briefwisseling van Lieuwe v. Aitzema, dat is opgenomen in de Verspreide Geschriften VIII, blz. 54 vlg., eenige aanwijzingen omtrent deze zaak, terwijl up het einde van het artikel nog even wordt aangeroerd, dat na Aitzema's dood in Ititiy een rechtsvordering voorliet Hof van Holland is ingesteld tegen Aitzema's gewezen klerken. Men heeft bij. die gelegenheid Aitzema's papieren in beslag genomen, en deze hebben eerst een tijdlang bij het Hof van Holland be rust, en zijn na afloop van het proces naar de Griffie van de Staten-Generaal over gebracht, zoodat zich hierbij het merkwaar dige geval heeft voorgedaan, dat het gezant schapsarchief van een vreemden, bij de Repu bliek geaccrediteerden gezant, door die Repu bliek zelf is in beslag genomen. Wel schijnt een deel van de stukken later weder aan Aitze ma's opvolger te zijn teruggegeven, en ten slotte in Breinen te zijn terecht gekomen, maar het andere deel der nagelaten papieren is steeds in het archief der Staten-Generaal blijven berusten,Ten Fruin kon zoodoende, eveneens op het einde van zijn bovengenoemd artikel, er nog de aandacht op vestigen, dat de nagelaten papieren van Aitzema, in het Rijks archief voorhanden, nog overvloedige stof leveren voor een leerrijke monografie. Dat dit zoo is, kan ook blijken uit een in 1852 verschenen artikel, van de hand van den Duitschen geschiedkundige prof. C. F. Wurm, opgenomen als bijlage bij het Programma van het Gymnasium te Hamburg van 1854?1855, en getiteld: Studiën in den Archiven von Braunschweig, Bremen, Haag (niederl. Reichsarchiv) und Wolfenbuttel ber die Lebensschicksale des Foppius van Aitzema, ersten niederlandischen Residenten bei den Hansestadten, und ber den Nachlass des Leo van Aitzema, ersten hansisch'en Residenten im Haag, en een nalezing daarop in hetzelfde Programma van 1855?1856: Urkundliche Mittheilungen ber die Schuld und die letzten Schicksale des Foppius van Aitzema. Ook deze schrijver heeft de stof op lange na niet uitgeput, en merkwaardig is vooral zijn mededeeling, dat kort vóór zijn vertrek uit den Haag door den bekenden commieschartermeester de Zwaan, nog allerlei nieuwmateriaal uit een schuilhoek op den zolder van het Rijksarchief is te voorschijn gebracht, welke stukken, zooals hij het zoo typisch uit drukt, hem auf dem Tisch, an dem ich zu arbeiten pflegte, wie eine Weihnachtsbescheerung" waren aufgeziert". Van al deze, tot dan toe geheel onbekende stukken, is tot op heden ook verder nog vrij wel geen gebruikgemaakt, maar de zaak werd niet uit het oog verloren, want ook de Com missie voor 's Rijks Geschiedkundige Publicatiën heeft in haar bij haar instelling in 1903 uit gegeven Programma de Papieren van Aitze ma als afzonderlijk te bewerken uitgave op genomen. De uitgave is nog niet ter hand ge nomen ; terecht wordt er in de toelichting op gewezen, dat eerst de uitgave der Brieven van en aan de Witt zal moeten voltooid zijn, maar toch is onlangs van de verzameling, waarvan eenige jaren geleden een weten schappelijke inventaris is samengesteld, die is opgenomen in de Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven van 1916, een dankbaar en gelukkig gebruik gemaakt door den heer G. Das voor zijn proefschrift : Foppe van Aitze ma. Bijdrage tot de kennis van de diploma tieke betrekkingen der Nederlanden tot Dene marken, de Hanzesteden, den Nedersaksischen Kreits en den Keizer tijdens den dertigjarigen oorlog. Deze Foppe van Aitzema, een zoon van Lieuwe, hoewel niet zoo bekend als de laatste, was, zooals ook reed^ blijkt uit den bovengenoemden titel van prof. Wurm's artikel, gedurende het grootste gedeelte van zijn leven gezant van onze Republiek bij de Hanze steden. De heer Das behandelt uitvoerig dat gedeeüe van zijn leven, maar gee!t ook eerst in een Inleiding over de fami lie Aitzema, en verder in het Eerste Hoofd stuk over Studiejaren en Brunswijksche tijd, in het Vierde Hoofdstuk over Foppe's besprekingen met Tilly en Wallenstein, in het Vijfde Hoofdstuk over Foppe bij den Keizer en de Neutraliteitskwestie en in het Zesde Hoofdstuk onder meer over de Amelandsche kwestie (zoo s bekend, was het steeds niet uitgemaakt of het leenrecht over dat eiland in eerste instantie toekwam aan Holland dan wel aan den Duitschen Keizer) belangrijke bijzonderheden. Merkwaardig is nog, dat Foppe op het einde van zijn leven katholiek werd, terwijl ook hij, evenals zijn neef Lieuwe, vooral in zijn laatste levensjaren niet van ongeoor loofde handelingen inzake verstandhouding rnet den vijand enz. schijnt vrij te pleiten. Hij is vrij plotseling in lü'37, nog vrij jong, te Weenen gestorven. Over die verstandhouding met den vijand en meer andere zaken heeft zeker ook de heer Da^ nog niet het laatste woord ge sproken, maar wat zijn overigens verdienstelijk geschreven proefschrift (moge de heer Das ondanks zijn drukken werkkring in de gelegen heid zijn enkele in den loon van zijn geschrift gedane belofte en te vervullen, en b.v. nog eens het door hem uit de Verzameling Aitzema over Meinardus Aitzema en zijn kinderen verzamelde publiceeren!) vooral van belang doet zijn i.- het feit, dat hij in zijn werk (ook in de Bijlagen: van de 13 bijlagen bevatten er 8 stukken uit de meer genoemde Verzameling-Aitzetna) verscheiden tot heden onbekende brieven van Foppe Aitzema aan diens neef Lieuwe heeft opge nomen, die hij meerenJeels, behalve in andere gcdee'ten van het archief van de StatenGeneraal, in de pas geïnventariseerde VerzameDe Polen hebben de Duitsche frontlijn van drie jaar geleden bijna op alle plaatsen be reikt, Wrangel maakt dagelijks groote vorde ringen en vele duizenden gevangenen terwijl de Roode soldaten naar hem overloopen, er is opstand in de Oekrajine en de geruchten dat in 't hart van Rusland zelf de massa's in verzet komen tegen de Sovjet-regeering zwermen door de lucht. Wordt dit ai:es bevestigd en gaat het zoo voort, dan zijn de dagen van het Bolsjewistisch bestuur in Rusland geteld. Maar is het waar? Wij hebben al zoo dikwijls vernomen dat Lenin en Trotsky op het punt van vallen stonden, terwijl daags daarop het Sovjet regime teekenen . van de grootste vitaliteit vertoonde, dat we wantrouwend geworden zijn en niet aan den terugkeer van Rusland tot een of andere kapitalistischen regeeringsvorm kunnen gelooven eer we zien dat andere machten dan de Bolsjewisten tot regeeren in staat zijn. Natuurlijk nemen wij gaarne aan, dat de toestand hachelijk is en de ontevredenheid met het bestaande stelsel groot, want het vooruitzicht van den naderenden winter met ongelooflijke ontbe ringen in het uitgeputte land, gevoegd bij de tegenslagen aan de fronten, moet wel in staat zijn de massa tot wanhoop te brengen. Maar de ontevredenheid is immers al lang zoo groot, maar over eenige organisatie die opgewassen zou zijn tegen het terreur-regime van Lenin en de zijnen hebben we nog niet vernomen. Intusschen, we wachten af, want wij zijn te slecht ingelicht over wat er in waarheid voorvalt in Rusland dan dat het mogelijk zou zijn eenige prognose te stellen. De taktiek der Sovjet-regeering schijnt voor 't oogenblik overigen.; vrij duidelijk: zij zoekt vrede met Polen ten einde haar troepenmacht tegenover Wrangel te concentreeren. Daarvoor kan zij groote offers over hebben, desnoods aan de Polen al het land laten dat dezen nu bezet hebben. Want als Wrangel eenmaal verslagen is en de tegen woordige crisis te boven gekomen, dan kan in het komende voorjaar immers de oorlog tegen de Polen heropend worden? Dat ge durende den winter die stukjes Russische grond door de Polen bezet blijven, wat doet het er toe? Zij vormen niet meer dan een smal strookje van het kolossale gebied van het rijk en zij zijn immers zoo lang onder vreemde heerschappij geweest! Ja, zelfs als de Polen, die natuurlijk slim genoeg zijn om dezen opzet te doorgronden, van geen vrede willen weten, maar naar ,,waarborgen" zoeken tegen dit gevaar, waarin de Russen niet kunnen bewilligen, ook dan is het nog zoo erg niet: dan wordt er geen vrede met Polen gesloten en men laat de Poolsche legers vooruitrukken in het desolate, verwoeste land zooals Napoleon een eeuw geleden, en intusschen worden toch de Roode legers tegenover Wrangel geconcentreerd. De Polen zullen zich wel tweemaal bedenken voor zij naar Moskou oprukken. Zoo schijnt de taktiek der regeering in Moskou ten aanzien van Polen en zoo worden ook de berichten over de vredesonderhande lingen in Riga duidelijk, die nu eens opti mistisch luiden, dan weer het tegendeel. Nu eens is het alsof de Rassen te vinden zijn voor een vrede tot eiken prijs en dan weer alsof man er toch niet zoo heel veel om geeft. En ook wordt 't verklaarbaar dat er nu eens berichten komen dat do Polen hun opmarsen willen staken, dan weerover plannen tot een verder offensief. Maar natuurlijk, deze sterke positie van de Russische r.egeering op het politieke schaakbord sterk, hoe zwak haar militaire positie ook moge zijn staat en valt met de vraag of zij den binnenlaudschcn toestand kan meester blijven, en daarvoor zijn de verrichtingen van Wrangel van grooter belang dan die van de Poolsche legers, 't Is dus niet voor niets dat de Fran sche generaal Weygand, die twee maanden geleden zoo goed hielp om het gevaar voor Warschau af te wenden, nu naar Zuid-Rusland gereisd is en den generaal steunt, die door de Frausche, regeering erkend is als drager van het wettig gezag in Rusland. Hebben de tegenslagen der Russische legers invloed geoefend op de stemming der arbei ders in West-Europa? Wij weten 't niet, maar zeker is, dat de Britsche mijnwerkers waarschijnlijk niet in staking zullen gaan, dat het arbeidsconflict in Italiëtot het ver leden behoort en dat de Fransche socialisten zich met aanzienlijke meerderheid tegen de derde Internationale in Moskou hebben ver klaard. Dit laatste zag men reeds aankomen, toen Cachin, die nog kort te voren den lof had gezongen van den Russischen communistischen hemel, de toon van zijn lied wijzigde. Dat kwam ongetwijfeld omdat hij zag, dat de Fransche arbeiders weinig voel den voor dien twaalf-urigen Russischen arbeidsdag en dat de meerderheid onder hen de dictatuur van het proletariaat zou ver werpen als deze daarheen leiden moest. Zoo geschiedde op het congres in Orleans, al was de motie waarmee dit sloot weinig vleiend voor de Fransche regeering, die als bolwerk der reactie in Europa" werd uitgekreten. Maar de aansluiting bij Moskou werd ver worpen en al heeft nu de minderheid een comitégevormd, dat zich wel hij Moskou wil aansluiten, er is toch geen sprake van een overgang der sterke Fratische vakbe weging naar het communisme en daarover verheugt zich begrijpelijkerwijze de Fransclie burgerlijke pers, ook dit weder noteeremi op liet credit van Millerand's politiek. D^ Ling^lscHe mijnwerkers /.uilen, zouals gezegd, waarschijnlijk niet in staking gaan. N MIN N IS NUL Toen de Bond van Kousenwevers |J Vele maanden had gestaakt, En er door den kousen-loonstrijd Dus geen kous meer werd gemaakt. Toen er door de kousendragers Werd gemopperd en geklaagd, En er in den kousenhandel Druk naar kousen werd gevraagd, Toen de kousenprijzen stegen Door de kousen-woekeraars, Werd de kous voor mingegoeden Zoo zorgwekkend duur en schaars Dat: De Bond van Kousenwevers Staande een vergadering Fel het onderwerp bepleitte: ,,Toeslag Kousen-levering". En men seinde de Regeer ing: ,,Aantal voetontkousden groot", En er kwam een kousen-motie Over heele-kousen-nood. Want de kouseniooze stake/'s Moesten blootsvoets staken gaan En de rappe weefgetouwen Dwongen ze om stil te staan. En de wevers bleven staken En geen kous kwam er meer bij, En ze eischten toch hun kousen Van de leege weverij. Toen de vrouw van een der stakers Zelf haar kousen breien ging Heette men dit: onderkruipen" Ter protestvergadering. Bijna kwam het tot een oproer. Met Jabrieksbrand werd gedreigd, Schande!" riep de stakers-leiding Dat een mensch geen kousen krijgt!" Kousen, kousen moest men hebben Van den Nederlandschen Staat En de stakers demonstreerden Naakt-geteend langs plein en straat. Plotseling kwam er een staker Met een opzienbarend plan: ,, Broeders", riep hij wilt ge kousen", Broeders-stakers weeft ze dan f' J. H. S PEE N HO F F iiimiiiiiliiiiiuiiii EVO G&urigo Sigaar FABRIKANTE N.V. DIEVENBACH'a HolL Sigarenfabrlik UTRECHT IJllllimiJlimlIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIUIIIIIIUIIIIIIIMIIIIflIIIIIMIIIIjtJIIMMII ling Papieren, afkomstig van Leo van Aitzema heeft aangetroffen. Men zou deze brieven, voor dat van die verzameling de in deVerslagen van 1916 opgenomen inventaris was opgemaakt, daar zeker niet vermoed hebben en voor de zooveelste maal treedt ook hierdoor weder duidelijk aan het licht, welk nut de historische weten schap van volgens ds tegenwoordige regelen van de archiefleer wetenschappelijk samen gestelde inventarissen kan trekken. 's-Grav enhage L. LASONDER Er is overeenstemming ontstaan tusschen hun vertegenwoordigers en die van de mijn eigenaars en over dit compromis zal Dinsdag en Woensdag e.k. gestemd worden. Een gunstige uitslag wordt verwacht, ofschoon hier en daar partieele mijnwerkersstakingen uitgebroken zijn. Blijkbaar werden de voor standers der staking ongeduldig en wilden zij zich het genoegen der staking niet laten ontgaan toen zij zagen aankomen, dat de groote beweging uitbleef. Voor het succes van deze laatste, indien zij toch nog komen mocht, zijn die partieele stakingen natuurlijk niet dienstig. Een ander gevaar bedreigt nu evenwel het economisch leven van het Vereenigd Konink rijk: de werkeloosheid. Eenige weken ge leden reeds kwamen berichten over prijs daling van sommige industrieele producten uit de Vereenigde Staten. De daling sloeg over naar Engeland en het gevolg was te voorzien: de productie maakte bij deze lageren prijs de hooge kosten niet goed en moest ingekrompen worden. Verscheidene katoenfabrieken sloten hun deuren en de arbeiders kwamen op straat. Andere indu strieën hebben dit voorbeeld gevolgd en zoo kan men dezer da ren in de Engelsche pers onrustbarende cijfers lezen over de stijging der werkeloozen-cijfers. Ongelukkigerwijze profiteert de comsument allerminst van dat gene wat de lichtzijde schijnt te zijn dezer economische crisis, de prijsdaling, want deze betreft slechts Engelsche industrieele pro ducten en werkt natuurlijk niet dadelijk, of wellicht in 't geheel niet, door tot aan den consument, terwijl daarentegen de prijzen der eerste levensbehoeften, vooral van het brood, zich in stijgende lijn bewegen, juist zooals bij ons. Werkeloosheid en hoogere p rij 'en voor eerste levensbehoeften! Weleen situatie geschikt voor het ontstaan van nieuwe arbeidsconflicten. In Ierland blijft de opstand of de burger oorlog, al naar men het noemen wil, met onverminderde kracht woeden. De politie gaat voort met haar eigen richting te stellen tegenover die van Sinn Fein, d.i. zij brandt en moordt in alle plaatsen waar haar leden verraderlijk worden doodgeschoten en voert aldus een schrikbewind op de wijze van de Duitschers in België, hetgeen door de over heid officieel sterk wordt afgekeurd, maar zonder dat de openbare meer.ing overtuigd is, dat zij de uitspattingen met alle beschikbare middelen tegengaat. Lord Grey heeft intus schen gepoogd een einde te maken aan de lersche plaag door een heel mooi redelijk en billijk bemiddelingsvoorstel, gebaseerd op de zoogenaamde dominion home rule", maar van de belanghebbende partijen is er voorzooveel wij kunnen zien, geen enkele die hiervoor te vinden is. Toch, als er ooit vrede in Ierland wil komen, dan moet het wel op dezen grondslag zijn. ,,Dominion home rule".. Zuid-Afrika geniet haar ten volle, maar ook daar blijft de beweging tot volledige onafhankelijkheid levend. Smuts heeft gepoogd de Nationa listische Partij met de zijne te hereenigen en aldus ean einde te maken aan dit streven en Zuid-Afrika door eenheid sterk te maken, zij het dan als onderdeel van 't Britsche imperium. Maar het Hereenigings-congres in Bloemfontein bleef vruchteloos en thans ziet Smuts een andere richting uit om zijn partij, d.i. de Zuid-Afrikaansche te versterken. Hij wil haar, die in hoofdzaak bestaat uit Boeren, versterken met Britsche elementen, die tot dusver hun plaats vonden in de Unionistische partij, en aldus vormen een nieuwe groe peering, niet gebasseerd op de scheidingslijn tusschen Brit en Boer, maar op de tegenste'.ling tnsschen extremisme en gematigdheid. De Engelsche liberale pers juicht zijn pogingen toe. j. C. VAN OVEN