N°. 2260 Zaterdag 16 October A°. 1920 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van Prof. Dr. G. W. KERN KAMP veJacteuren: Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE GASTRO Jr., Dr. FREDERIK VAN EEDEN, Mr. J. A. VAN HAMEL en H. SALOMONSON UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF P ijs per No. f 0.25. Per half jaar 6.25. Abonn. loopen per jaar Redactie en Administratie: Keizersgracht 333, Amsterdam Advertentiën 10.75 per regel plus 10 cent dispositiekosten Door de poststaking waren verschillende proeven voor het vorige nummer niet terug gekomen. Hierdoor zijn onnauwkeurigheden in de artikelen geslopen, die niet te ver mijden waren. REDACTIE. INHOUD: Bladz. I: Een verzuimde plicht, door Prof. Dr. G. W. Kernkamp. Tijdgenooten, door Dr. G. W. C. Byvanck. Verbond van Vakvereenigingen, door I. Santcroos. 2. Buitenlandsch Overzicht, door Prof. Mr. J. C. van Oven. Krekelzang, door J. H. Speenhoff. 3. Het Roode Lampje, door Dr. Fred. van Eeden.?5. Voor Vrouwen (red. Elis. M. Rogge) Bijeenkomst Intern. Vrouwenraad, door W. v. Itallie-van Embden.?Brieven uit Italië,door Rie Cramer.Mode-Silhouette, door Hermina IJzerdraat. Uit de Natuur, door Jac. P. Thijsse. 7. Muziek in de Hoofdstad, door H. J. den Hertog. Schilderkunstkroniek, door Plasschaert. Een lofwaardig initiatief, door H. S. Dramatische Kroniek, door Top Naeff. Voor den spiegel der Ijdel heid, door Jordaan. 8. Boekbespreking, door Prof. Dr. H. Brugmans. Het RijksMuseum, door H. V. Heraldiek. Indi sche Causerieën, door Mr. H. G. Koster. 9. Op den Econ. Litkijk, door Jhr. Mr, H. Smissaert. Boeketjes Sofistiek, door Gerh. van Dijlc. Spreekzaal. 10. Veis van Charivarius. Charivaria. Schaakrubriek, red. Dr. A. G. Olland. Onze Puzzle. Uit het Kladschrift van Jantje. 11. Lloyd George en Ierland, teekening van Joh. Braakensiek. Het Hondje, door Ch. v' lerssel. Hofstad en Hofstedelingen.door Nuciiterling. A. M.,, Aldoor C. F. van Dam. Bijvoegsel: Na de Poststaking, teekening van Joh. Braakensiek. EEN VERZUIMDE PLICHT In de groote zaal van liet Amsterdamsche Concertgebouw : een paar honderd jonge vrouwen en mannen, elk aan een tafeltje, haastig schrijvend of starend in de ruimte, wanneer liet werk niet wil vlotten. Het gedempte geluid van muziek er wordt in een andere zaal gerepeteerd hindert ze niet ; zij hooren het vermoedelijk niet eens ; al hun aandacht is ge concentreerd op de wetenschappelijke vragen, die zij hebben te beantwoorden. Ze zijn verdiept in de Maria-legenden of in Max Havelaar ; in het voorspel van den vierden Engelschen oorlog of in de geschiedenis van Zuid-Afrika in de tweede helft der negentiende eeuw ; in de voor- of nadeelen der ligging van Duitschland of in de geologische ge steldheid van Java ; in de bevoegdheden van den Raad van State of in waterschapsquasties ; in het vraagstuk van de infiltratie of in het verschil tusschen de historische en de liberale school in de economie. Over een van deze of een soortgelijk onderwerp moeten zij eenige bladzij den volschrijven, want zij zijn hier op geroepen voor het afleggen van het schriftelijk examen voor de acte, die het recht verleent tot het geven van middelbaar onderwijs, hetzij in Neder landsen, hetzij in geschiedenis, hetzij in aardrijkkunde, of wel in staats inrichting en staathuishoudkunde. Het zijn vogels van diverse pluimage, deze aanstaande leeraressen en leeraren aan onze hoogere burgerscholen en gymnasia. Zoo kan men ze allen reeds niet noemen. Onder de candidaten zijn er verscheidenen, die a! een betrekking bij het middelbaar onderwijs hebben en behalve de acte, die zij vroeger behaalden, nog een tweede of een derde wenschen te verkrijgen. Er zijn er ook enkelen onder, clie reeds als leeraar werkzaam zijn, zonder dat zij nog de acte hebben behaald, die voor het geven van dat onderwijs vereischt is ; het tekort aan bevoegde sollicitanten naar leeraarsbetrekkingen is reeds zoo groot geworden, dat in den laatsten tijd ook aan rijks- of gemeente scholen onbevoegde leerkrachten tij delijk zijn aangesteld ; men heeft dan wel eenigen waarborg, dat zij hun ambt behoorlijk zullen vervullen, omdat zij reeds bij het lager onderwijs werkzaam zijn geweest en zich al eenigen tijd heb ben voorbereid voor de middelbare acte in het vak, waarin zij les moeten geven ; maar met dat al blijft het onzeker, wanneer zij die acle zullen behalen. Het laat zich aanzien, dat het tekort aan bevoegde sollicitanten in de eerstvol gende jaren nou grooter zal worden en men, om de lessen in een bepaald vak niet te doen stilstaan, nog dikwijls zijne toevlucht zal moeten nemen tot dezen noodmaatregel, waaiaoor het peil van het middelbaar onderwijs niet wordt verhoogd. Maar de groote meerderheid Ier candidaten bestaat uit personen, die bij het lager omJurwijs werkzaam zijn of nog' nooit eenig onderwijs hebben ge geven. En van deze laatsten is de voor opleiding zeer verschillend. De wet stelt omtrent die voorop leiding geen enkelen eisch. Een ieder kan zich aanmelden voor het examenmiddelbaar onderwijs ; er nestaat niet de minste waarborg, dat de candidaten, behalve de vakkennis, waarbij zij van het examen blijk zullen moeten ueven, ook de algemeene kennis en beschaving bezitten, die voor een leeraar bij het middelbaar onderwijs toch een even onmisbaar vereischte behoorde te zijn. Natuurlijk brengt het examen hierin eenige correcties aan. Bij het schriftelijk examen moeten de candidaten toonen, dat zij hunne kennis van bepaalde onderwerpen in behoorlijken vorm onder woorden kunnen brengen ; bij het mon deling examen zullen zij niet veel kans van slagen hebben, indien /.ij niet zooveel Fransch of Duitsch kennen, clat zij ook ueschriteii in die taal hebber kunnen bestudecren. Meer dan correcties zijn het echter niet ; ook het examen kan den mis stand niet geheel wegnemen, dat iemand zich voor een acte in een be paald vak van het middelbaar onder wijs kan aanmelden, zonder dat hij vol doende aluemeen ontwikkeld is ; ook iiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiitiiiiit mm iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini LYAUTEY IV Om een werk goed te verrichten, moet men het met vreugde doen. Niemand zal kunnen zeggen, dat Lyautey niet persoonlijk genoot van de taak vobrheiïi weggelegd in het Zuiden van Algiers Hoor hem zijn tent beschrijven in de woestijn streken. ... Want hij is bewegelijk ; hij moet hier en daar en overal zijn. Hij wil zijn orders geven op de plaats zelf, en, een vijand van om slachtige administratie, hij wil direct de be richten ontvangen om dadelijk een besluit te nemen. Vind mij dan daar, bij dat kruispunt van wegen, bij die oase, laat hij door boden aan zijn officieren melden, en hij staat er op dat zij den aangegeven tijd ter bepaalde plaats aanwezig zijn, al bedraagt de afstand een tiental uren rijdens door het heete zand. Hij ziet immers zelf niet op tegen een gang door de woestenij! Het is hem een eigen weelde door den vuurpoel te gaan, als de gansche vlakte tut een onwezenlijke schittering is overgegaan duur de flikkering van het licht. ,,De paarden stappen moeilijk, de man schappen dutten in rndcr hun breedi; hoeden en de witte voiles o\ er hun uniform heen. Welk een geluk die vrede, die ruinile en die diepe insnijding \\elke ons scheidt \ an al wat ons bedrukt en beent;!, en onk de warmte niet te vergeten! Want wij allen koesteren een haat tegen de kou, wij, zon- en lichtaanbidders, die gelooven in de alleen levend makende kracht van de warmte !" De aankomst daarna tegen het vallen van den avond in het kampement! Maar het is geen gewone kampeering. De ligging der tenten is los en smaakvol gerang schikt. En wat voor tenten ! Stamhoofden der woestijn hebben van veraf hun eigen woonplaatsen gestuurd ten gebruike voor den resident. De tent is groot als een geheel apartement, zware tapijten bedekken den grond, de wanden zijn gevoerd met laken en zijde, het is alsof er een lambriseering rondgaat. Wanneer eenmaal de drukte van de aan komst en de beweging om den maaltijd voorbij zijn, als de deur van de tent tegen den nacht wordt gesloten, dan is daarbinnen een onuit sprekelijke, huiselijke rust. De kostbare wapens zijn geordend tegen de wand, de pistolen rusten in hun holsters, de goudgestikte burnous met zilveren sterren is opgehangen, dat zijn de symbolen van het commando; daar ginds is het toilet uitgespreid bij de rust plaats; de tijd is gekomen voor de droomerij te midden van het volstrekte alleen zijn in tijd en ruimte waar geen enkele gedachte, bij die onvervalsclite Muzelmantehe wereld, aan het bekende Herinnert. Maar Lvautev, die jalnerseh waakt op de oogenblikken in gezelschap van de eigen ge dachten of in het ge^prik met verre \ rienJen doorgebracht, is o-k liet hoofd \an de zet'.diiiL: die zijn gaslvriihüd zoover ino^eliik \-,,i -', i. !,r die \ oor ieder ei;i \ l ieiiik luk v.o^rd 'u-i'M nat'.nirliik en n.cht op den man ;i' me! /'.m officieren, vol Vormen e;: bcleeidlu den '. ? ; 'Ie inheemselie stamhoofden, \ ""rk ?]':!'. mi jegens de kooplieden ei: joviaal pr; i eiu: tegenover de afge\ a.irdiüden uil Fr>iükri|k met gebrekkige kennis van Fransch en Duitsch om van het Engelsen maar te' zwijgen doet menige candidaat nog een gooi naar de acte. En het is ten slotfe niet de kennis van moderne talen alleen, die naast de vak kennis het aeel van een leeraar behoort te zijn ; hij moet ook van andere onder wei pen eenige notie hebben. Het examen toont soms aan, hoeveel eraan de algemeene ontwikkeling van den candidaat ontbreekt; een belangrijk tekort daaraan kan de examen-com missie doen besluiten, de gevraagde acte niet uit te reiken, ook wanneer de vakkennis weinig te wenschen overlaat ; maar zulke beslissingen val len niet altijd gemakkelijk; uit eigener varing kan ik verzekeren, dat de commis sie wel eens een acte toekent, ook al twijfelt zij eraan, of zij den candidaat dij de acte krijgt, eigenlijk wel op het middelbaar onderwijs mag ..los laten." Jaar in, jaar uit hebben elkaai op volgende examen-commissies erop aan gedrongen, dat van de canclidaten voor een middelbare acte een bewijs van voldoende algemeene ontwikkeling zou worden gevorderd, in dezen vorm, dat zij het i'iploma van eindexamen H.B.S. of gymnasium of eenig ander, daarmede <;elükstaand bewijs van be hoorlijke vooropleiding zouden moeten overleggen. Tf.t dusverre bleef de/e weiiseli onvervuld. Maar laiu: zal het niet meer duren. Indien mijn inlichtingen juist zijn en ik heb alle reilen dit te gelooveii - bereidt Minister de Visser een wijziging van de wet op het M.O. voor, waarbij het bedoelde bewijs van ?Je canuidaten voor een middelbare acte zal worden geeischt. Daarmede zal hij het peil van het middelbaar onder wijs helpen vcrhooge-n al zal hu dan op den koop toe liet ongewenscht gevolg moeten nemen, dat het te kort aan bevoegde leerkrachten in de naaste toekomst noo groote" wordt. Juist dit gevolg kan echter voor de Regcering een spoorslag zijn om zicli tegenover het middelbaar onderwijs van een plicht te kwijten, dien zij tot nog toe schromelijk heeft verzuimd. Niet alleen om de vooropleiding, maar ook om de eigenlijke vakopleiding van aanstaande leeraressen en leeraren heeft zij zich niet bekommerd. Zeker, wie de bevoegdheid tot het geven van middelbaar onderwijs wil verwerven, kan deze krijgen door het afleggen van universitaire examens; maar deze wei; staat voor de meesten niet open ; het personeel van het middelbaar onderwijs word t ik spreek hier alleen van de vakken, die ik in het begin van dit artikel noemde ???sinds geruimen tijd voor een goed deel gerecrnteerd uit de kringen van het lager onderwijs. Sommige onderwijzers hebben de gelegenheid om colleges U volgen aan een universiteit ; maar deze colleges ge ven hun slechts ten dee'e wat zij be hoeven : en dan zijn het nog maar op hun bezoeken aan de nieuwgewonnen provincie. Wat hij zich eenmaal in Tunking gedu rende dagen van neerslag!igheid als zijn ideaal van een bestuurder over vreemde streken had voorgesteld, den man uit wiens oogen de bezieling voortsprong om te handelen en hem na te volgen, dat, zooals hij be merkte, begon hij nu te bereiken. De admi nistratie van Zuid-Oran hield zich staande naar het model dat het hoofd van het bestuur aangaf. Niet te vergeten hierbij, dat hij uitstekende helpers bezat, gedreven door een bewonderenswaardigcn geest van zelfopoffering. Vroeger in Tonking had generaal Galliéni de volstrekte dienstvaardigheid van liem geeischt, waarop een chef moest kunnen rekenen, wilde hijzelf zijn hoofd en zijn blik vrij houden voor de directie van groote zaken, zulke mannen die dag en nacht gereed stonden op het eerste sein en volbrachten wat hij wilde, heeft Lyautey ook gevonden. Nu kwam het zwaardere werk, Na de verwikkelingen met Duitschland over het Maroccaansch gebied, die in MM l tot een uitbarsting en een vergelijk hadden geleid, is het noodig gebleken voor Frankrijk om den toestand van het groote YVest-Afrikaansche ruk te ordenen. De Sultan van Maroceo droeg hij tractaat van Maart H'12 aan Frankrijk het protecto raat op over zijn gebied, en de Fransche ivi'eeriiig bereidde zich \ oor. tegeliik het \erdi.ej ,,.!'] de g"ecl keuring van de Kamer te oiid< r\\ v ij , ;? i-n de maatregelen V'.or te stellen waard'"!' hi' r: uerkh':; zo;i t redeti, toen de l'.jd'.hg weid "\ i! H'. i ?; .'Cül van M n ;':i_ynieene beweging in M.ivoce.. tegen de \: eemdeiim'.ei: en v,m i" bioi-dbail "!id>T de ':-\\ "|ie.nien 1:1 ..':.' l' "O!"! ,1,1 l 'l /. 'l ITM "lid II' M'-l \ O"] ? ie!: 1!!L! W ' Tllcl! lj,l't l ' i! lel!. 1.-..Olie1 w,is i'P d,.l oogeilr.uk reeds geenkelen, voor wie deze gelegenheid openstaat. Verreweg de meesten moeten zich op andere wijze behelpen : door eigen studie, door het nemen van privaatlessen, door het volgen van een cursus. Geheel zonder leiding kunnen alleen de bij uitstek begaafden zich voor het examen voorbereiden ; hulp daarbij is bijna voor een ieder gewenscht. Maar die hulp is dikwijls moeilijk te verkrijgen en moet ver worden gezocht; het aantal leeraren, dat zich wil en zich kan belasten met de taak om op te leiden voor een middelbare acte, is niet groot ; vooral bij de tegenwoor dige spoorwegtarieven kan menig on derwijzer zich de onkosten van privaatlessen niet getroosten, wanneer hij daarvoor een eenigszins lange reis moet coen. In den laatsten tijd hestaan ook cursussen voor de opleiding tot sommige acten : Katholieke leergangen, een cur sus, die door de Vereenioing van Leera ren bij het M.O. was opgericht, maar die straks zal worden opgeheven (o.a. om deze reden, dat Je Vereeniging, bij de bestaande salarieering niet mede wil werken tot de opleiding van leer aren !) en nog andere, zelfs schrif telijke ! De Reoeetino' subsidieert som mige daarvar, die aan bepaalde voor waarden voldoen, maai" vol^t daarbij het slechte stelsel om het bedrag dei subsidie te laten afhangen van het aantal ueslaar'den, dat de cursus ...af levert" ! Ook Je opleidhis.' die de beste van deze cursussen j/even, beantwoordt niet aan alle eischen. die men zou willen stelLn : maar zij zou toch aan nieiiijjxen te stade kunnen komen indien liii slechts door den ver'en af stand niet'werd belet er i;ebruik van te maken ! Menio candieuat laat zich anders door zulke bezwaren niet uauw afschrikken. liet is bijna aandoenlijk te zien, welke moeite sommige onderwijzers zich i',eiroosten om hulp bij hunne studie te krijgen : ik heb er oekeiul, die elke week, weer of ;ecii weer, op de heenen de terugreis een paar uur moesten fietsen, of die 's morgens voor dag en dauw opstonden, een uur moesten loo pen naar het naasthijgelegcn station om den trein te halen en 'savonds eerst laat weer thuis kwamen - alleen om des middags gedurende drie uren een cursus te kunnen volgen ! En ik dachi dan aan anderen, wien eiken clag liet voer met den paplepel wordt ingegoten, die maar behoeven te slikken ! Maar er zijn er, vooral in de noor delijke provincies, ook in Zeeland, die mei den besten wil ter wereld aan zulke cursussen niet kunnen deelnemen. Het wordt tijd, dat de Regeering zich bewust worde van den te lang ver zuimden plicht om zorg te dragen voor een behoorlijke opleiding van de aan slaande leeraren bij het middelbaar onderwijs. Alleen reeds om tinancieele redenen zullen velen hunner yeen universitair onderwijs gedurende eenige jaren kun nen volgen daargelaten de vraag, of het gewenscht is, dat de opleiding van leeraren geheel aan de universiteiten worde toevertrouwd. Waarmede zij voorloopig reeds zeer gebaat zouden zijn is dit: dat zij in een aantal, gemakkelijk bereikbare cen tra, de gelegenheid vinden om cur sussen te volgen, die door opzettelijk daarvoor aangestelde en met zorg uit gekozen docenten worden gegeven ; de Regeering subsidieere met een vast bedrag de reeds bestaande cursussen, wanneer deze aan de te stellen eischen voldoen en richte ze op, waar ze noodig maar nog niet aanwezig zijn. Een door ieder erkende verdienste van de jongste wet op het lager onder wijs is: de verbeterde opleiding van de onderwijzers, waarvoor tot dusverre slechts stiefmoederlijk gezorgd was. Van de opleiding der leeraren bij het middelbaar onderwijs, voor zoo verre deze uit de kringen van het lager onderwijs kwamen, kan men zelfs niet zeggen, dat zij een stiefkind der Reoeering was ; deze zag er heelcmaal niet naar om. Minister de Visser moge bij de aan staande wijziging der wet op het mid delbaar onderwijs voorzien in wat te lang verzuimd werd ! K ERN KAM p HET INTERNATIONAAL VER BOND VAN VAKVEREENIGINGEN door Is. SANTCROOS DL'Z'. De bedoeling van deze bijdrage is objectief en sober een en ander te vertellen van hel huis in de Vondelstraat" te Amsterdam: van het Bureau van het Internationaal Ver bond van Vakvereenigingen, den laatsten tijd zoo veelvuldig genoemd. Het is statig van buiten, voornaam van binnen. De vertrekken van de beide secre tarissen, de heeren Oudegeest en f-'immen, vertoonen niet geringe overeenstemming met de kabinetten van ministers. Deze beide func tionarissen verrichten hun werk aan prach tige sehrijfbureaux ; de wanden hunner kamers zijn smaakvol behangen en uw voetstap verzinkt tot geruischloosheid in het kostbare tapijt, waarmede de vloeren zijn gedekt. De electrische kronen zorgen in den avond voor een stemmige verlichting en bruin lederen club-fauteuils nooden tot een behagelijken zit. Het huis in de Vondelstraat" is feitelijk een departement. Een Arbeidsüepart&ment, van internationalen aard. Op de eerste verdieping, in de ruime, deftige vergaderzaal, is meermalen een internationaal gezelschap bijeen. Daar wordt geconfereerd ; beraadslaagd over het wel en wee van landen en volkeren ; overwogen wat moet en kan worden gedaan om het wel te bevorderen, het wee te voorkomen of tegen te gaan. En beneden, in de prachtige suite, komen niet zelden diplomaten en regeerings-afgevaardigden uit onderscheidene landen met de secretarissen onderhandelen, om voor hun land en volk de gevolgen van voorgenomen internationale arbeiders-acties af te wenden; maar meermalen ook, om den secretarissen te verzoeken maatregelen te nemen, of den in vloed van het I.V.V. aan te wenden, in het belang van het land dat zij vertegenwoordigen. Misschien is het huis in de Vondelstraat" ook wel te vergelijken met de kabelkamer van een wereldtelegraafkantoor. Van daaruit toch verspreiden zich over gansch Europa de opdrachten aan de organisaties der VakbeIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIII llulllllimilIM ruimen tijd in Europeeschen dienst voor zijn promotie tot commandant van een legercorps. Dadelijk vestigde zich de aandacht op zijn persoon, maar ook op anderen : Poinearé, de President, mocht hem niet. Millerand echter wist zijn benoeming in den ministerraad door te drijven: alleen een generaal met het orga nisatie-talent van Lyautey kon de Maroccaansche verwarring te boven komen. Toen Lyautey in de provincie 's avonds door den telefoon van den minister het beri.ht van zijn benoeming ontving, werkte hij eerst bedaard-het plan van de manoeuvres af waaraan hij bezig was --? maar den vol genden morgen stond hij in Parijs, nam zijn instructies als commissaris resident-generaal van Maroceo ter hand en zond een dépêche aan den Sultan om dien te overtuigen van zijn toewijding en van zijn respect. Onder het protectoraat begon hij hem al dadelijk te protegeeren. (ieen veertien dagen waren voorbijgegaan of hij was in Afrika geland en had de om standigheden verkend. Die waren hoe langer hoe dreigender geworden. Hij had maar enkele duizenden geweren tot zijn beschikking, maar hij heeft het ge vaar bezworen door zijn oogenblikkelijke tegenwoordigheid in Fez en door aan de generaals (iuuraud en Mangin de order te geven, de andere hoofdsteden .\\ekines en Marrakech van opstandelingen te bevrijden. ,,(ieet hun raak!" was het hevel dal hij aan generaal "? angm voor Marrakech mee gaf, l lij. die anders zcei hniüaaii uas bij de behandrlir.^ del' l iel bcrschr Mam hij WIM hoe men*'chrn ie winnen. Zeii geell w r,sak had \\dlen neiia Cln i-Un-l'!i Ad gelaten tot spot met de macht der Franschen. Ondertusschen deed de geprotegeerde Sultan Moeley Hafid afstand van zijn macht en leverd'e het land over aan anarchie. Wat 'n crisis, opnieuw!" zei Lyantey tot zijn officieren, maar zij voelden zich gerustgesteld door een flikkering in zijn oog. Hij had een broeder van Moeley Hafid ter hand, Haiid, die reeds dan volgenden dag tot Sultan werd gekozen. De crisis was niet ingrijpend ge worden. Binnen de twee jaren in Maart 1014 is het bevredigde deel van Maroceo een krachtig vooruitgaande kolonie geworden; de organisatie was door de wet bevestigd, een groote leening was met autorisatie van het moederland gesloten en de middelen om het land tot bloei te brengen waren verze.<erd. Tien jaren rust in Europa, zoo luidde een gezegde van die dagen, en de toekomst van Maroceo zal schitterend wezen ! De oorlog barstte uit. Frankrijk meende dat het al zijn krachten ter dispositie moest hebben op het vasteland van Europa en verlangde van zijn resident-generaal, dat hij alleen aan de kust zijn macht zou samen trekken om geen troepen tegenover het binnenland te verspillen. Lyautey daartegen over hield vol dat hij in staat was met de troepen welke niet in Europa waren te ge bruiken de verdediging, ja de uitbreiding van het bezit in Maroceo te leiden. Zoowel om der wille van zijn hulpmiddelen uit den bodem, ais om de contingenten \an troept n die het kui leveren, mocht het land niet wordu? opgegeven, liet zon een \eiraad aan Fiankri.'k zijn ; Maar hij zelf keek uit van Ma'occo naar de -:a^\eiden in Europa, jaloersch ..p de la'r.MTen die zijn tijdgeiiooten daar kon.lei; verwerven. \V. O. C. B Y V A N L K