16 Oct. '20. No. 2260 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Op den Econotnischen Uitkijk Vrijhandel, Vrede, Vriendschap. Een verstandig man, bedrijfsleider in een groot concern",' zei mij onlangs: wat het drijven van zaken thans zoo verbazend moeilijk maakt, is, dat men bij de overweging van wat vermoedelijk gebeuren zal nog op ouderwetschen trant er mee voortgaat logisch te redeneerèn en dan op grond van die logische redeneeringen lijnen voor de toekomst te trekken, terwijl onze dagelijksche ervaring toch juist is dat de toekomst zich heelemaal niet logisch uit het heden ontwikkelt, niet alleen omdat de heele wereld nu eenmaal op haar kop staat, maar ook en vooral omdat regeerders en bestuurders in binnenen buitenland onlogisch handelen en de eene onverwachte domheid en inconsequentie op de andere stapelen De man, die dit zei, had, dunkt mij, groot gelijk en zijn boutade was zelfs vrij van overdrijving. Ik dachi aan zijn woorden, toen ik een uitnoodiging kreeg tot mijn spijt kon ik daaraan geen gevolg geven om het internationale vrijhandels-congres bij te wonen, dat 5, 6 en 7 October 1.1. te Londen is gehouoen. Niet minoer dan vijf van de zes ;aan de orde gestelde punten zijn voor heel ?de wereld en haar toekomst van buitengewoon en overwegend belang: 1. de tegenwoordige economische toestand der wereld: in hoeverre kan vrijhandel daarin verbetering brengen? 2. de hooge kosten van levensonderhoud: ihoe kunnen deze door vrijhandel worden verminderd? 3. stabiliteit der finantiën: op welke wijze kan vrijhandel haar herstellen? 4. de open deur". 5. vrijhandel als een noodzakelijke voorwaarde voor een daadwerkelijken volkenbond. Het 6e punt: het gevaar van bescherming in Oroot-Brittanni is toch ook niet, gelijk men oppervlakkig denken zou, van alleen plaatselijk belang, want wanneer dit gevaar in Engeland een droeve werkelijkheid zou worden, dan zouden ook andere landen in de gevolgen daarvan worden betrokken. Zot» men niet, logisch redeneerend, durven voorspel en, dat de stem van dit congres Juid over heel de wereld zal hebben geklon ken en dat twijfelaars bekeerd moeten zijn geworden door de onomstootelijke kracht van de daar aangevoerde bewijsgronden voor de stelling: dat thans meer dan ooit vrijhandel voor alle landen is een dringend gebod van het gezond verstand en dat thans meer dan ooit protectie verderfelijk, ja, misdadig zou zijn? Het ligt immers voor de hand om er slechts dit van te zeggen dat in de huidige conjunctuur van een wan kelen vrede elke tarieven-oorlog, waartoe bescherming zoo licht leidt, vóór alles moet worden vermeden; dat het belang van alle volkeren gebaat wordt door den ruimst mogelijken wederzijdschen ruil van goederen ; dat de algemeene verarming vraagt naar de goedkoopst mogelijke voorziening in allerlei levensbehoeften, welke slechts door interna tionalen vrijhandel kan worden verkregen, doch door bescherming onvermijdelijk wordt tegengegaan. Ja, dat alles ligt, dunkt mij, voor de hand en is volkomen logisch. Maar zullen we daarom dit ook werkelijkheid zien worden? Of moeten we, met den spreker, dien ik in den aanhef aan het woord liet, zeggen: het is logisch, dus zullen we het tegendeel zich zien voltrekken?.... Maar wie waagt zich in dezen tijd nog aan voorspellingen? Te vele zijn verkeerd uitgekomen dan dat iemand, die er niet op uit is zich te blameeren, den dwazen moed bezit uit het heden met al zijn verbijsterende verwarring den horoscoop te trekken voor de meer dan ooit onzekere toekomst! Nog levendig herinner ik me het eerste internationale vrijhandelscongres, dat in 1908 te Londen in denzelfden Caxton Hall werd gehouden. Eigenaardig genoeg was vlak vóór dit congres in dienzelfden Hall er een voor den vrede" gehouden en vele vredes-apostelen waren gebleven om nu ook voor den vrij handel te getuigen. Was niet de leus van den Cobden-Clurx vrijhandel, vrede, vriend schap tusschen de volkeren"? Stond niet als eerste punt op de agenda van het vrijhan delscongres: de invloed van den vrijhandel pp de internationale verhoudingen? De invloed is zeide Winston Churchill, die als Minister van Handel dit eerste punt inleidde die invloed is in n woord: vrede. Helaas bleek achteraf deze spreker te opti mistisch : hij zag de eenheid van de beschaaf de wereld, de onderlinge verstandhouding van alle beschaafde volkeren voortdurend en onweerstaanbaar bevorderd worden doordat de gezegende band van handel en bedrijf ze samenbond tot een hechte massa. Dreigt er verstoring van den vrede, op het kritieke oogenblik gebeurt er altijd iets, dat de moeilijkheid op zijde schuift eer de breuk onherstelbaar is. En dat iets", dat is de prozaïsche band van den handel, waarin alle beschaafde en handeldrijvende staten onder ling zijn verbonden. Eu dat, zoo sprak deze Engelsche minister in 1908, is het, wat mij gerust maakt, ten opzichte der vreedzame ontwikkeling van de Europeesche politiek in de komende twintig jaren Doch reeds zes jaren, nadat dit woord van die plaats was gesproken, bleek de hechte band van den internationalen handel niet sterk genoeg om de beschaafde vol keren" .samengebonden te houden in een eenheid van bij voortzetting van den vrene betrokken belangen. En nu is, twaalf jaar na het eerste, weer een vrijhandelscongres te Londen gehouden en het vroegere agenda punt is vervangen door de bespreking van vrijhandel als een noodzakelijke voorwaarde voor een daadwerkelijken volkenbond. Men heeft als 't ware gevoeld dat de bespreking van 1908 laat mij zeggen: haar actualiteit had verloren ; er is dan thans, na den oorlog, een wereld-organisatie voor behoud van den vrede ontworpen: de volkenbond, en nu komen de vrijhandelaars weer bijeen en zeggen: door vrijhandel is de vrede niet ge handhaafd gebleven, maar hij is dan zeer zeker wel een vereischte voor de deugdelijke werking der nieuwe organisatie, die op het behoud van den vjrede is gericht. Met dat al: de leus blijft ten volle gelden en is niet door het uitbreken van den wereldoorlog gelogenstraft. Want vóór den oorlog was er geen vrijhandel in de wereld, in de oude niet en niet in de nieuwe. En daardoor was er ook niet zoo iets als vriend schap tusschen de volkeren en hoe kon er dan op den duur vrede blijven? Heeft niet menigeen aanstonds gewezen op den economischen ondergrond van den geweldigen strijd, toen die eenmaal losbrandde? Wij zagen het immers allen; hoe fel en scherp de mede dinging op handelsgebied tusschen de ver schillende Rijken was geworden, waarvan de meeste hun kracht zochten in bescherming van de nationale voortbrenging, een enkele in vrijhandel. En achteraf zeiden wij tot elkaar: dat moest toch ook wel spaak loopen, want niemand gunde den ander zijn plaatsje onder de zon. Maar juist die afgunst, die beschouwing van den ander alleen als den gevaarlijken mededinger, dat is de geest yan de bescherming. Doch de geest van den vrijhandel dat werd te Londen in 1908 duidelijk gepredikt ziet in den vreemdeling den man, met wier. men een voor beide partijen voordeeligen ruil kan sluiten. Van dien geest kende de wereld in 1914 niets. S M I S S A E R T BOEKETJES SOFISTIEK De verdediging der Schoonheid Het is geen goed teeken voor den toestand der volksgezondheid als de dokters druk in de weer zijn, en zoo kan men. in de roerigheid van kunstcolleges en schoonheidscommissies een veeg teeken zien voor den welstand der kunst. Zij maakt het inderdaad niet heel goed, is uit haar krachten gegroeid, zeer slap in de lendenen en bleekzuchtig en vertoont, on danks haar hoogen ouderdom/ een geprononceerden aanleg voor rachitis. Beweging en frissche lucht, krachtig voedsel en minder examens zouden haar misschien opknappen, maar niemand gunt haar rust en stilte en ieder beijvert zich om haar te beschermen", die eigenlijk niets zoo zeer schijnt te behoeven als in haar eentje uit wandelen te gaan en de wei in te trekken. Den Haag opent het seizoen met een smeuïg bouwconflictje en een gezellige subsidie kwestie. Men heeft ook daar hart voor de kunst." Voor de kunst van 1920 wel te ver staan. Niemand weet eigenlijk wel heel zeker of de kunst zulk een _1920-er fase is ingetre den, maar we doen als'of', "babbelen over mo derne kunst zonder die wetenschap, maar met veel ijver en kennis van zaken, spreken een welgedocumenteerd oordeel uit over al wat, in armoede, teruggrijpt naar vorige eeuwen, toen de kunst bloeiend-gezond was, zoo-maar, eenvoudig-weg, omdat ze leefde, zelfs zonder beschermende commissies en aesthetische heilgymnastiek. Ook weet Den Haag heel zeker dat het tooneel" per se Kunst is, en de bioscoop" is het per se niet, wat even zeer waar schijnt ais onwaar, en waarover een gemeenteraad al met evenveel recht kan oordeelen als over de wetenschappelijke juistheid van Einstein's relativiteits-theorie en over de superioriteit van Calvijn's leer boven die van Luther. Er zou een oplossing te vinden zijn voor al zulke kwesties en conflicten op den weg der eerlijkheid. , Zoo deden we in Amsterdam. We hebben daar wel een Beurs van Berlage en een Scheepvaarthuis van Van der Mey, maar aan dezelfde Prins Hendrikkade ver rijst ook het bouwsel der Kon. Holl. Lloyd, en aan hetzelfde Damrak prijkt de Bijenkorf, en VanCampen'sRaadhuis wordt geflankeerd door architectonische scheppingen, die den ouden dierbaren Dam voorgoed tot een waardig pen dant van het hybridische Leidscheplein hebben gemaakt. Dit is tenminste eerlijk. Brutaal wel, maar toch rechtuit. De menschen van 2020 behoeven zich niet lang te verdiepen in de vraag, wat soort lieden wij eigenlijk geweest zijn, en hoe armoedig. Onze gebouwen zullen hen in lichten over de hooge waarde onzer cultuur en de verfijndheid van ons geestesleven, en we zullen althans den roem dezer armzalige eer lijkheid verdiend hebben. Waarom willen we toch altijd verder sprin gen dan ons stokje lang is? De Haagsche vroedschap heeft dan ook intusschen de best-denkbare beslissing ge nomen. Pogingen van kunstzinnige schoonheidscommissks en B. en W.'s om de ledig heid dezer geestelooze tijden een weimgje te camoufleeren met wat er dan nog, door de besten onzer, aan schoonheid te stichten was, behooren volstrekt onmogelijk te worden ge maakt : zij zouden onze kleinkinderen te goed van ons doen denken. ..... En dat verdienen we evenmin als net be zit van een onverminkten Vijverberg of Dam. OER H. VAN D ij K «?Miiiiiinmmimiimiiiiiminmiimiiiimuuiiiiiiiiiniüiiiii muil De heer I. J. Kets de Vries zegt (De Amsterdammer van 2 Oct.J dat de gebroe ders Tharaud, in hun L'ombre de la Croix, ongelijk hebben waar zij sommige, door hen beschreven Hongaarsche Joden plattelandsChristusbeelden volgens voorschrift laten bedreigen, en dat ik ongelijk heb waar ik dit zonder tegenspraak weergeef. Het is zeer goed mogelijk: ik ben in dezen niet deskundig. De gebroeders Tharaud schijnen echter overigens zoo bijzonder goed ingelicht. Zou den zij zich dan hierin volkomen vergissen? Bestaat er bij gindsche Joodsche bevolking ook een gewoonte die elders onbekend is? Wordt zulk een gewoonte daar wellicht ten onrechte in verband gebracht met eenig ritueel voorschrift? Niet onmogelijk dat een deskundige hier opheldering verschaft. De heeren Taraud schrijven letterlijk o.a.: Amram passa devant la Croix, cracha, détourna la tête et prononca Sa formule rituelle: Maudit sois-tu, toi qui as fait une autre religion!" (p.37) Verderop in het boek is van hetzelfde wederom en uitvoerig sprake. J. TIELROOY llllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIlllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllll MIIMIIHIIIIIIIIII. IIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIII1IIIMIII DE TWENTSCHE BAIK Amtordain, 'Rotterdam, 's-firavenhage Dordrecht, Utrecht, Zaandam fiwtart kapitaal f 35.500.000.?Reserven: circa f 12 000.000. ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN&Co., 55-56Threadneedlestreet Londen E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER <£ Co., Almelo. Rekening-Courant met Rentevergoeding b-en Verkoop Wissels op Binnen- enBuitenl.,TreemdeMmnt,Covpowi. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Renbonracredieten in Noord- en Zuid-Amerika. ! In- en Verkoop Effecten. J Bewaring Tan Waarden. Safe Deposlts. 'Yenekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Ooederen. <4/redieten aan Handelaren en Indnntrieelen bij hare afdeelinglCREDIETVEREEN10INW, ;hetzij tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, 'hetzij in blanco. Rente voor DEPOSITO'S Direct opvorderbaar l VS % Tien dagen opzegging l*i Een maand Tast . . l op nader overeen te komen Een maand opzegging ) voorwaarden. Drie maanden opzegging . . . 3 H % | Vanaf den dag der op. Zes Maanden ... 4 L zegging wordt H % Een Jaar ... 4Vf l minder rente vergoed. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii llllllllllllinlIMMIHMIIMIIIIIIIIIIt IINMHIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIM ONÏAJG-enBETAAlKAS Nieuwi Doelenstraat 20-22, Amsterdam Renteverg. voor gelden a deposito met l dag opzegging iyt pCt. Bedr. tot ? 20.000 terst. betaalb. met 10 dagen opzegging l*{ pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING, geopend: opWerkd.v.8^v.m.tot4^uurn.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen des morgens v. 8% tot 12 uur. Loketten van ? 2.50 per maand ? 10.?per Jaar) en hooger te huur oor bij de Directie bekende of efntroduceerde personen. Di Maatschappij voor Hypothecair Crediet 's-Oravonhage - Nassaulaan No 23 <*?»? mH 5 pCt. Pandbrieven IN STUKKEN VAN f 1000 -, f 500?ei f 100niRIEIIE EN CINDIEKST In onderscheidene gemeenten zjjn de gemeentebedrij ven b g den postcheqne en girodienst aangesloten. Hetgee * rekeninghouders wegens gas, waterleiding, telefoon, electrischeu stroom enz. enz. aan de gem-it-nte schuldig zfln, wordt al-dan veelal automa tisch op de postrekening van het betrokken bedrp gegireerd. Geen quitantiel oopers meer aan de denr en geen betaling meer ten kantore van het bedrijf. van Accountantskantoor HENRI C. HOEK, Lid Ned. Bond van Ace. DenHaag, S*weeliuckstr 181 TTICL. H O rt « S (J) ank- (Associatie KAPITAAL EN RESERVES f 19.500.000 ALLE BANKZAKEN DEPOSITO-RENTE een jaar vast 4J pCt. zes maanden opzegging ... 4 pCt. drie maanden opzegging . . . 3J pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden IDeposlto-Reglement verkrijgbaar bij alle kantoren der Bank Standaard Hypotheekbank Ie Rotterdam Directie: Mr. H. H. C. CASTENDIJK en I. MOSSELMAN De Bank geeft onder con trole van het Algemeen Administratie- en Trustkantoor «5%JPandbrieven uit tegen 100% Rotteid. HipothseW 1001 totaland Opgericht in 1864 'olteakand Hiittehippglijk Kapltnl f 5.000.000 Verstrekt geld op eerste hypoheek zonder vooruitbetaling van 'ente. Voor inl. wenüe men zich tot het kantoor der Bank, Qed. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenten n de hoofdplaatsen des Rijks. De Dir. Mr. W. v. ROSSEM.MT.TH REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 Bijkantoor: Amst., Heerengr. 459, Rotterdam, Wijnhaven 129a, 's-Gravenhage, Ged.Burgw.38 Maastricht, Stationstraat 36. De Bank verstrekt gelden tot eik Dedrag met een minimum van FftOo en verkoopt 4^ % schuldbrieven in stukken van ? 1000 ' 500, / 100 en / 50. J. Assurantiekantoor Heerengracht 124/128 Amsterdam. Telefoon N. 329. Verzekering van kunstvoorwerpen tegen alle schade. Billijke premiën. OE HAARLEMSCHl HYPOTHEEKBANK. en 5% Pandbrievnn tegen \jnftterdamflRhflti Bnnrskoer* IBEIUIRHE-IUia-IUlKUrrll Gestort Kapitaal / 8O,OOO,OOO. Statutaire Reserve . . ? ? f 17,353,284. Buitengewone Reserve . . . / 22.66O.OOO. Hoofdkantoor iHSTERD.II - .giotichappiii ti ROT H R DJ H 10 vmrEIIIIE Vestigingen in Nederlandsoh-lndle, in de Stralts-Settlemente, Brltsch-lndle, China en Japan. , In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Financieeringen. - Schriftelijke of Telegrafische Credieten. - Reiscredietbrieven. Deposito's» Rekeningen-Courant Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. Rentevergoeding voor Deposito's met n Jaar opzegging 4 pCt. Voor mnd»r» t«rm(jn«n nmdtr overeen te komen. Levensverzekering Maatschappij flrnbem verzekerd bedrag: ruim 55 millioen gulden INCASSO-BANK Amsterdam ? Rotterdam Almelo - Arnhem ? Cuyk - Delft - Dord recht - Enschedé? 's-Wravenhage - Gulpen (L.) - 'g-Hertogenbosch Hilyeraum - Leeuwarden - Maastricht Nflkerk Tilburg - utrecht ? Uden - Wormerreer - Wflk btj Dnnrstede - Zaandam Volg»*tort Kmnltmml f25.OOO.OOO, Remorv» f4.6tt.7OO, Effectenorder* Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapler Cheques Bultenl Wisselt 'ffV Directie .v Nederland J D.N.PISTORIUS ARNHEMSCHE HYPOTHEEKBANK te Arnhem 6 pCt. Pandbrieven a 100 pCt. UITLOOTBAAR a 100 % in 25 jaren door verplichte uitloting van ten minste 4 % p. j., aan te vangen 1922. 5 pCt. Pandbrieven a 951/2 pCt. UITLOOTBAAR 100 % als boven. De Directie: Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN SCHRETLEN & C2 AMSTERDAM, Keiiersgr. 126 NIJMEGEN, Stadsgracht, Int. Tel. (J 5701 en M 9128. (nt.Tel. 1379 en 1701. Administratie van Vermogens. Uitgifte yan 6 pct. PANDBRIEVEN a. 100 pCt. groot f 1000, 500, f 100 en f 50. Deze Pandbrieven wor den afgelost a pari in 25 jaar te beginnen met 1932 door verplichte Jiarlgksche uitloting in e maand Mei. (JED.-IID. ESCDMPTD MAATSCHAPPIJ OPGERICHT IX 1857 KAPITAAL > !°-0°- £!-waarvan geplaatst en volgestort 45.000.000. RESERVEFONDS ? ,, 9.000.000. Hoofdkantoor: B AT A VIA AGENTSCHAPPEN te: Soerabaia, Soerabaia-SImpang, Semarang, Weltevreden, Padang, Bandoeng, Cherlbon, Macassar.Djokdja, Medan, Tegal.Palembang AMSTERDAM 's-GRAVENHAGB Keizersgracht 573/5 Prins Hendrikplein 14 l N- KM E B K O O P van Wissels en Telegrafische Transfers Credieten Reiseredietbrfeven en Belswissels. RENTE VOOR DEPOSITO'S: met l dag opzegging 2 pCt. gedurende 3 maanden vast 3pCt. l O dager» 2'A gedurende l maand vast 21/., l Jaar vast Opgaticht in 1890 ? GBvestigd ti Amstudam. sluit verzekeringen tegen SCHADE DOOR BRAND OP WOON- EN PAK HUIZEN. INBOEDELS, MEUBILAIR, FABRIEKEN, ETABLISSEMENTEN Kantoor; SINGEL 262, A'dam Kaïi Besar-West, Batavia. ( S. l. W. VAN BUUREN Directeuren:! R. NEUMANN, Batavia l E. LANKHOUT Gemachtigde: NEUMANN & Co., Batavia HET ASSURANTIEHUIS Keizersgracht 213 - Til, l. 9563.14M ia C. 52,2I45 -Amsterdam Combinatie van Nodorlandmoho Verzekering Maatschappijen KAPITAAL f 1O.OOO.OOO Verzekering tegen Transport-, Brand- en Inbraakschaiien Dlrootl» i F. A. SOREL Vaierlanisclie 's-BRAVEHHABE S0/, riiihimi i 31°|,