Historisch Archief 1877-1940
23 Oct. '20. No. 2261
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
lllllttlillilHIH
-.IIIIIIIIIIIHII.-MIIIIII IHIIIIIIIIIIIII minimin i n 11 iillllllllllllllllilliiiiiilllllllillllllniiiiiiiin. ==
| STARK'S OXYDOL" !l
= (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) = g
JNaaml. Venn. STARK & Co. Chemische Fabriek ,,'s-HAGE", 's-Qravenhage l
2= =>IIIIIHIIIIIIIIIIIIIinilllllllllllllllllllllllllll[MIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIHinillllllII>IIIIIIMHIIIIIIIIIIII|nillIlttlllllllllllllllllll= =
y
/H
PANDER.
HILVERéUn
ieRAVLLNA/EGJELEfDONJ ISO
Naaml Venn. Amsterdamsche
Bad- en Zweminrichtin| Over 't Y.
(Geopend het nienw gerestaureerde Café-Restaurant
W. F. H. MOOIJEN,
Telefoon C. 1158 EXPLOITANT
Lunch Dlrnr Souper la carte DINER- en AVOND-CONCERT
FLICK's
BOOMSCHORS
Is Chocolade In een
vormenvan een samen
stelling als In geen
ander Fabrikaat wordt
teruggevonden.
OVERHEERLIJK VAN SMAAK!
EIVEI CiSPAI FLICK ? Opisrlobt 1745
Hoflmnnoleu isitsrdini
ROTTERDAM
AMSTEROAM
2'4 Pers. torpedos conduite intérieures
- UIT VOORRAAD LEVERBAAR.
HUDSOH AUTOMOBILE COMPANY 's-GRAVEMHAGE.
185-187.'S PUI. TELEFOON H. 771. Telegram-adres : HUDS ONCAR
Vraagt prijsopgave van
COGNAC :
Verschenen:
Geïllustreerde
VaderlamUe Geschiedenis,
Voor Jong en Oud Nederland
Versierd met 155 platen van Joh. Braakensiek e.a.
Zesde verbeterde Druk. Bijgewerkt tot op heden.
De prijs van dit werk van ongeveer
500 pagina's is
ingen. f 2.9O, in pracht b. f ?.9O
Uitgave van
VAN HOLKEMA&WARENOORF - AMSTERDAM
nnilPlC GRDV"
oUUlilLtlttDl
?II»
VOOR
Automobielen,
Vliegtuigen
en
Motorrijwielen.
J,üaol
Reguliers
dwarsstraat 56
abies zijn altijd in hun schik a!:s:
ze gebreide CAMESOLES
dragen van de-Iaryiasieraibriek, .
FANTA5IEFABR1EH
VRAAGT UW WINKELIS;r
Snelschiilt RlENTS BAlTHS^^/'^r p°"tw. b« RIËNTS
Zelfond. 98 Cent b. «^ ^ f ^-^ BALT'Haag'
MondIn den Boekh. en "i- " -i^^l^^tf^ en schrift, ond.
Dit is het eenvoudigste, kortste en duide
lijkste Snelschrift.
DEEL 25
Elvira en de Kapstok
DOOR
Herman Salomonson
(Omslagteekening IS. v. MENS)
PRIJS GEBONDEN ..... f 1.5O
Uitg. v. Van Hnllema & Warendorf
cfinporfr
vfiooch.
IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllll
HENNESSY
##*
aan
Wijnhandelaren
ZWOLLE
MOTORBOOT
TE KOOP V" model, lang M. 5.75,
breed M. 1.45, 3 P. K. motor met
Hoogspanningsmagneet, keerkoppeling,
staande aanzetbok, Autostuur, compleet
uitgerust met afdekzeil. Gegarandeerd
zonder gebreken, l'rijs f itiUO.?.
Veel ruimte, zeer geschikt voor
vischsport. Inlichtingen verstrekken
BIMGHAM & LUGT
Slepersvest 1 Rotterdam
IIJWIELBAIIOEN
van 1 October af s
ONVERWOESTBARE
- - KWALITEIT -
12 BAANDEN GARANTIE
Verkrijgbaar bij den
RIJWIELHANDEL
HET ROODE LAMPJE
Signlfische Gepeinzen
«j 114. Etvenals voor het woord Kerk"
kan ik voor hot woord Gelooi" signifisch
drie hoofdbeteekenisscn \rast stellen. Hiermee
bedoel ik niet de nuancen" zooals
reegenbnigeloof" (zie 38) maar degroote heteekenissen.
Ten oerste : het vaste en puurt'- geluuf dat
absoluut, stellig, positief en onwrikbaar is
en berust op eigen ervaring en waarneeming.
Het geloof dat zegt : het kan niet anders zijn,
ik moet dit aanvaarden en aanneemvti. Het
spreekt van /elve." Zoo geloof ik in Gods
volmaaktheid on eigen onsterfelijkheid.
ten tweede : het vcrtnnnvend geloof, dat uit
liefde voor oen persoon op zijn ervaring en
verzeekering vertrouwt. Zoo geloof ik aan
Jezus en Johannes.
ten derde : hot scheppend geloof, dar zegt :
.,,ik geloof en ik wil dat-dit of dat zal gebeuren."
;b.v. dat de Sancta Kcclesia op aarde
vcr?werkelijkt zal worden.
Dit laatste gelooven is leevens een willon,
.en daardoor scheppend, creatief. Dal is hei
igeloof dat is als een mostert-zaad, hot geloof
dat bergen verzet, dat heelkracht heeft en
wonderen doet. In elk dcczer drie zijn weer
nuancen" van Algol tot Kleclron.
Misschien weel iemand een beetere onder
scheiding Maar zulke onderscheidingen zijn
onmisbaar, als we tenminste met elkaar wil
len omgaan op vriendelijke en nuttige wijze.
Zonder zulke onderscheidingen blijft hot op
aarde een eindeloos gekrakeel.
Ik geloot' dus, (met geloof III) aan hel
koomen van een apostolische, katholieke Kerk
op aarde, waardoor dee/.e tot nog toe zoo/ooi
vervloekt schijnende planeet tot een
waarachtigen voorhof des Heemels zal worden.
Dit geloof berust op de waarneeming van
hetgeen gebeurt, op de kennis van hot
monschelijk karakter, en op de algemeene begrip
pen die mij uit de studie van
cuHuur-gcschiedenis en staats-geschiedenis zijn oovor gebleeven.
Vreede op aarde! wie wil het eigenlijk
niet ? Het groepje harde vechtersbazen smelt
steeds moor weg. De roep om broeder
schap en rechtvaardigheid weergalmt door
CADILLAC
Het Meesterstuk der Autotechniek
Importeur: K. LANDEWEER, UTRECHT
allo landen. Hoe groot is de blindheid der
menschen, die het wonder, dat onder hun oogen
geschiedt, niet waarneomen ! Ze zien het wel,
als ik er op wijs,maar begrijpen de eenvoudigste
gevolgtrekking niet. Dan noemen ze me op
timist" mot superieur glimlachend hoofd
schudden, hetgeen dan zeggen wil dat ik mij
gelukkig maak en laat troosten door een schijn,
een illuzie, een zelfbedrog.
Ben ;'k optimist? Maar wat dan wel te
zeggen van het optimisme van de drie-hon
derd millioen Roomsen Katholieken, die toch
vast vertrouwen op een zalige toekomst voor
elk die van goeden wille is.
Als ik zóó optimist durfde zijn !
Dikwijls zeg ik tot mij zelven : ais het toch
eens alles heuscli en werkelijkheid waar ware,
welk een heerlijkheid ! welk een uitkomst !
Die nauwkeurig afgebakende weg, met licht
hoeven en betonning, alles precies
aangegeoven. Niemand die behoeft te verdwalen,
tenzij hij 't stellig wil. Daarbij alles verklaard
en toegelicht, in de uitvoerige, op alle vragen en
weifelingen wel-bercekende scholastiek.
l:'.n eindelijk een heemel vol Engelen, Hei
ligen en Zaligen, die nog altijd met ons moede
loeven, niet in raadsel-achtig duister, maar
in groot, gezellig licht.
Als het toch eens heuseh waar ware !
Maar hoe is het dan toch moogelijk dat er
nog aan getwijfeld wordt en dat zooveel
niillioenen die heerlijkheid verwerpen?
//'/' die tiicli ni'k irc/ ~(ili(i willen weezen
<//.< hun maar kracht en kennis waar gegund.
Zooals ik voor dertig jaar schreef 1) en nu her
haal.
.Als ik het maar gelooven kon, dat alles
zoo doodeenvond'" en wei-ingericht was in
de waereld,aangegeevcn ais op een uitmuntende
staf-kaart van aarde en heemel, de eenige
officieele en betrouwbare gids.
Als het toch eens waar ware. !
l ló. De nachtegalen zijn stil geworden.
De nieuwe generatie is gereed en voorvoelt do
zangen die mij in do volgende lente zullen
verheugen. Als ik dan nog ooren heb voor
hun lieve stem. Nog zingt het kleine grut
van Winterkoning en Heggemusch en een
lijster heeft het hoogste woord. Niet de zwarte,
melodieuze, bezadigd liefelijke -?maar de
grauwe lijster, de muziokale harts-tochtelijke,
moest matineuze van alle voogels. Men moet
hom hooren, in don vroegen ochtend, of na een
onweer. Hij roept altijd iets, iets zeer be
langrijks wat hij pas gevonden heeft en abso
luut dringend wil moede-deelon.
Teegenwoordig roept hij al maar: Fréderik ! V;r
dciïk !
Hij weet wat van me, dat is duidelijk. Hij
wil me waarschuwen. Als ik hem nn maar
verstaan kon.
Maar liet gaat aldoor eeven dringend en
nadrukkelijk : Fréderik !"
MIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIII 'Ifllllllllllllllll't II..IIII.IIIIIIIIIIIIIII.IIII1III.IIIIIIIIIIIIIIII
Zonder toelichting, helaas !
110 Als ik nn mediteer oover die onbegrij
pelijke dwarsheid en bal-oorigheid van de
menschen om die zoo voortreffelijk aangeduide,
en zulke heerlijke verschieten beloovende weg
niet terstond dankbaar en blij-hartig te volgen
(als het alles waar is namelijk !) dan komt
de Duivel om de zaak begrijpelijk te maken.
Die arme Duivel ! Welk oen zonderling
beroep, de waereld verklaarbaar Ie maken
door zelf alle onverklaarbaarheid op zich te
noemen. Satan ----- de zondebok Oods die
de misverstanden dor waereld draagt. Wat
zou dat voor een schepsel zijn, geschapen met
de neiging om het booven-alles mooye en ge
lukkige leeiijk en onplezierig te vindon? lui
daarbij zoo sympathiek te zijn voor lang niet
011 beduidende menschen.
Lady Wolbv zei mij eens dat de Duivel
miskend word. Hij doet al zijn best" zoide ze,
om de menschen op 't rechte pad te houden,
door zelf erg leeiijk on tcrugstootend te zijn.
Dat is zijn opdracht en hij is teleurgesteld
als 't niet lukt."
Als ik niiizelven afvraag ot ik tien Duivel
goed kan onderscheiden, dan twiitel ik. Ik
onderscheid wel zeer goed het volk der
domooiien. Maar dal is een bende klein, onge
lukkig en belachelijk gepeupel. Ze zijn lastig,
als ongedierte.
Maar hun Baas als ze die hebben kan
ik niet goed onderscheiden. Ziin persoons
beschrijving, als door vroomen en heiligen
gegecvcn, is mij vreemd. Als er zulk een
OpperDuivel is dan zou ik hem beklagen, maar als
een curieuze en nuttige figuur in de
waoroldhiüslioiiding. /ooiets als die doltige reiger,
de Maraboet, die het vuil eet in de straten \an
Bagdad.
Mijn Duivel, de Duivel uit de Bioodeis
is hoffelijk, scherpzinnig, zelfbewust, kritisch
en tlft'iident.
In die Decadence" zit het 'm. Oover dat
woord en begrip moet in een tweede doel
gemediteerd worden.
Zon er toch zoo'n Baas-Dmvel zijn, die zich
zorgvuldig voor mij verborgen houdt, een ex
tra-groot e en scluandere Demon?
Zon die mij dan al die kritische gedachten in
blazen, om mij te vel hinderen opgeiiooinen Ie
worden in de Moedei kerk? Zou die mij ook
omlaag houden en door noevelcn omringen.
zoodat de fraaiste bloemvolden en de
verheevenste borg-gebieden van mijn weezen voor
mij onzichtbaar worden?
TRIPLE SEC. COMBILR"
Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht
Hij verneedert en verkleint mij dan daarmee
ten uiterste. Maar \\at heeft hij er aan?
Is verneedering en klein making niet juist
wat ik behoef, volgens allo Heiligen'/
F.n hoe krijgt hij het gedaan, in samenwer
king mot mijn ver-ondend lijf, deezo
vcrneedering on verarming aantrekkelijk en plezie
rig voor te stellen. (Genotzucht, gemakzucht,
traagheid, lafheid). Kn dat bedrog telkens weer
met veel succes Ie herhalen V
Neen ! hier ben ik het spoor butler. Zou die
officieele stafkaart hier \\e! correct zijn?
\Vat de gvoote Heiligen m.ver dee/.e vraag
/.eggen hevreedigt mij heelcmaai n et.
Ze spieeken onver zichzelf al-' m>sei de
ergste zomlaars en zondaressen, terwijl ze
ons \\ordin vooiyesteld aN bijna /oiideim»
/ooals do seratijnsehe maagd" de hciliue
'l'oresia. Dat moet toch gejok; ziin. liet lijkl
up geforceerde needcriiihcid.
Fn voor den armen Duivel die de menschen
echte vel neoderiiig en deemoed leert, hebben
zo geen woord van deernis of waardeering.
Die veiaohte knecht met zijn hondebaantje
die moet maai branden, hoe langer hoe liever.
Hier ziin wc weer duchtig in de \\ar. Ik
last iliei imid in dni-tei'o misverstanden,
Dee/c \ '.'M'sl ehii'ig \ an een Yoisl iUr Duister
nis, die uit piuiiv baldadigheid hot mmiye
leeiijk, hè! blijde \udi'iilig en hei w:ire tul
lengen niaaki. die wil i-r hii mij niet in, en
nok bii zeer gm'd. ' u 'Aijzc men.-clion niet.
Ken F.ecK'Ma die on- !ucrn\ei niet beete'"
inlicht /al geen ,,Calh"Hca /uu.
,,/'</// ?>/</<// i/i'/ ;;;."/.'?>!/;<// n'.li'hl iiiltilul
tii n l 'i i'inniih.hi't'ki'i Itidicml ai! //ir htind'
/jii,;ils mijn Duivel l"! ziin Binodei lahweli
Zei
l -j l 1 o e i l \', i e! ik ', i a i de >. e i \\, 11 i! i i i; k a! i \\' 11
diii npgelue\en l Ie! i- \-,.ian en n"ji-\'or>tand,
het is de bcdricyelijke m.ichl dei taal, die
ons hier gevangen en uimieexe'd huudt.
\\'e hebben do sleutel- der waarheid, maai
\\ e nioiieien aan de \ukecidc deur.
\\'e mm ten ileedei /:itlcn en
sprakelon.nit'tliteeieii oover hel goode en hei k\\ade
(iod geove mij kiaeh! h'.-i roode lainjije
m het no^ te hoiiileit
s' 117 De grauwe liiMe' mep; on \\ai
andeis. Hij i> blijkhaai ietev.at
moedoloosgo\\ordeii, omdat ik hem niaai niet voi>taan
kon. \n roept Itij aldoor en een beetje ver
drietig : ,.\\'i! je met? Wil je nietV"
Ach lieve vnngo!, ik \\i! ,'oo graag. M,,ar ik
weet niet wat ie bedoelt II.; denk ton minste
dat ik v.il. Ik wi.l willen, /miaN ik geloof te
gelooven Ik kan ook zeggen dat ik geloof te
willen en wil gclooveu.
Maai dat "iigelukki.; pLisnonlje, dat iuistei'i
naai den naam -eau ,,1'iederik" ; n in zijn
wrakke kan" dm,r de woeste, .-cliiiimcndc
stniom-vei'ï'iH'liingon peddel', dat persoontje
doet heel anders dan hij wel zou willen doen.
iimiiiniiiiii
I lij heeft zich een voorstelling gemaakt van
oenen Frcderik, die erg goed, erg wijs. ere,
nuttig, erg heilzaam voor anderen zou zijn,
on niet ontevreeden met zich. zelven. h- d,i l
nu uilion? of gelooven ? ^
Ma.ar het doet er niet toe wal het is, v\aiil
er is toch van dat moois niets terecht gei-.omne;;
lui ik heb aldoor geloofd ei: gewild.
Dat heb ik dus heel slecht gedaan, oi
;.,cInoven en willen helpt niet. Kn ik wil toch
zoo graag!
Ik wil zoo graag mom handelen en lieldevol
zijn. Ik wil zoo graag anderen gelukkig maken
en den goeden weg wijzen. Want ik weet den
goeden weg, en ik dacht dat iemand die den
goeden weg wee' en van goeden wille H
dal die ook niet ongelukkig zou zijn.
Fn ik lieii toch ziels-.ingelnkki.n on \.<e!
n..^ steeds het uovermachlige kwaad op tuiui
lendenen liggen en mij neerdrukken op de
aarde. Mij gezicht drukt hij in 't slijk, mijn
mond komt vol modder en ais ik om hulp wil
sein eeuwen tol don Ailerhmig.-ic. laai ik
niets hooreii ar- een jammerlijk geroehol.
Mijn beenderen kraken ondel don greep \an
mijn vijand. Wat zei ik zmi-oeven? Zei ik
niet dat ik geen grmitoii l Hiivol kende ? Wachl
ee\cn," zegt hij. ..ik zal '1 je \vei boduiden."
F.n de lijster biijfl roepen : ..Wil ie niet '.-"
?) l l1' Ik \\. e! iiei /ooi goed, eev ei-gm'd
.:!-. Danle . de grootte »a\ e die \\ij \a,i (iml
kroegen is de Vrije \\i! .) ,,!." maggio, dm!."
Maar nu komt hel mij voor, dat ik klein
l H liuisd bon, en daar zie ik, van uit mijn kleine
helmizing een reusachtige gave aanko.imen.
een geweldig gmote ki.-i, misschien wol een
piano, ot oen liiiis-m'gcl. M'iet dal bij mij
.\ eezcn? < )cli i loer ' ik ben maar klein behuisd
hm z.il die kist do \ oi.ri.ienr in ?
Fn im'h is het grooie i^escheuk vem" Uii|.
Xichl Stihzcn" staal ei hoovcn op ,,\ooi
Frcederik" de Vrije Wil '.
Het is oen vlougolniano. Hij kan mijn deur
niel in, 011 booveiidieii ik kan er in 'l geheel
niel op spoelen.
Wil je niel ? Wil ie niet '.-" Klinkt lic!
van uil de iindeboomon.'
Walden Juli l'J2()
1) In ,,de Broeders".
:>) l'arauiso IV, 19.
SPAANSCH, EKGfLSCH,
F R AH» OH, OUITSOH eto,
Pract. Onderwijs door buiten). Leeraren