20 Nov. '20. No. 2265 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Huize J. ZOMERDIJK BUSSINK P3vilioenVondelpark,Iel.2uiii4i90en7595 Restaurant a la carte Lunch,Aflernoon-tea, Diners en Soupers Dagelijks muziek door het Huis-orkest IIIIIIIIIlllltllllllllllIlllllllIHMIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIll SCHOUWBURGPAUZE Het weekblad Het Leven" heeft in zijn tooneelnummer verkorting van den duur van tooneelvoorstellingen en afschaffing van de pauze gepropageerd. Het bepleit het houden van z.g. express-voorstellingen, waaronder dan verstaan moet worden een geringe versnelling van het speeltempo en het vervallen van de pauze, terwijl ook precies op tijd beginnen met de voorstelling geeischt wordt. Als ar gument tegen de pauze over de entreactes wordt in het geheel niet gesproken geldt dan vooral de verveling, welke zich van het grootste gedeelte van het publiek meester maakt. Het is zeer zeker van belang eens iets uitvoeriger over de pauze in den schouwburg, die zich in ons land volkomen heeft inge burgerd, te spreken. Immers onder de vele factoren, welke eene tooneelvoorstelling min of meer beïnvloeden, nemen ook de pauze en entreactes een zeer belangrijke plaats in. Hieruit volgt reeds direkt, dat men, wanneer men spreekt over afschaffing van pauze en versnelling van tempo voor ieder stuk, alleen om spoediger uit den schouwburg te zijn, dan wel eenigszins lichtvaardig over'eert zoo belangrijke quaestie heenstapt. Wanneer we het voor en tegen van de pauze zuiver willen bepalen, dan is het nood zakelijk om de practische bezwaren van het oogenblik, als b.v. het rekening houden niet den pachter der buffetten, de ongezel lige foyer van een of anderen schouwburg, ter zijde te stellen. Deze bezwaren zijn waarschijnlijk later gemakkelijk (e onder vangen. De hoofdquaestie echter is deze: kan de schouwburgpauzc ge.nist worden zonder dat de voorstelling en het genieten van looneelkunst hierdoor schade lijden? In de eerste plaats iets over het sneller speeltempo, waarvan in ,,Het Leven" sprake is. Express-voorstellingen moeten ingevoerd worden. En ziehier direkt al een groot gevaar. Evenals ieder werk een zekeren tijd van uitvoering vereischt, zoo vraagt ook het voor het voetlicht brengen van een tooneelstuk zulks. En indien weeën oordeel mogen vellen over het opvoeren van touneelstukken in een bepaald tijdsverloop, dan is dit zeer zeker nu het geval. De oorlogsjaren met al de misère van den vastgestelden sluitingstijd, om elf uur precies, liggen ons nog goed in het geheugen. En we behoeven ons slechts voor den geest te roepen de van schrik ont stelde en tot schreiens toe bewogen Julia Cuypers op den avond, dat op den door de wet bepaalden sluitingstijd het brandscherm zakte in de schouwburgzaal van liet Paleis voor Volksvlijt en op deze wijze kort en krachtig een einde werd gemaakt aan de opvoering van Servir" door het gezelschap van Max Péral. En om nog een tweede voorDE PLATTELANDSAFGEVAARDIGDE IN DE TWEEDE KAMER Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck Braat's tooverlantaarn TRIPLE SEC. COMBIER" Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht iiiiiiiiiiiiliiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiniiiiiimiiiimil beeld te noemen: een zelfde lot trof Dr. Royaards in dezelfde zaal bij een opvoering van Karl Schonherr's De Duivel in de Vrouw". Een versnelling van tempo dus, alleen om den voorstellingsduur te bekorten, kan niet anders dan fataal werken. Want een verschil tusschen het bepalen van het slui tingsuur door de wet of door een tooneeldircctie zelf bestaat inderdaad niet. Indien toch het publiek vooraf een bepaald uur van afloop genoemd is, zal het zich, en mijns inziens terecht, gedupeerd gevoelen, wanneer deze vastgestelde tijd is overschreden. De pauze is in onzen schouwburg reeds gedurende langen tijd ingevoerd en wel zoo dat niemand, zelfs niet in de oorlogsjaren, er aan gedacht heeft, of zoo wel, in ieder geval niet gedurfd heeft, met deze gewoonte of sleur" te breken. En boven werd er reeds op gewezen, dat er wel degelijk, indien men de tooneelkunst niet slechts als amusement" beschouwt, bezwaren tegen zijn om bij de vertooning van onverschillig welk tooneelstuk ook de pauze te laten vervallen. Het is verreweg het gemakkeilikst om aan de hand van eenige voorbeelden dit probleem nader te bezien. De voorbeelden zullen ons doen zien, dat zich verschillende gevallen voordoen. Dat er tooneelstukken zijn, waarbij een afschaffing van pauze te verkiezen is; dat er zijn waarbij een pauze noodzakelijk is en een derde categorie, waarbij de pauze ad libitum kan gehouden worden. Onder de eerste categorie tooneelstukken, waarbij de pauze geheel en al verdwijnt, en dus in het uiterste geval de normale entreacte er zijn ook abnormale, welke evenlang duren als een pauze -?plaats vindt, zouden we kunnen rekenen stukken als Mer cadet en, ziehier nog een beter voorbeeld, Uitkomst.Mercadet zou zeker bij een opvoering, zooals wij die van het vroegere gezelschap Het Tooneel" en de tegenwoordige Kon. Ver. het Nederlandsen Tooneel" kennen, zonder pauze aan waarde winnen. Bij een opvoering van Uitkomst is het niet-houden van een pauze stellig een noodzakelijkheid. Het spel van droom, waarmede de eerste acte eindigt, vindt immers in het begin van de tweede acte zijne voortzetting en de pauze kan in dit geval niet anders dan afbreuk doen aan de waarde van het stuk. Van een tweede categorie tooneelstukken, die een pauze eischen, kunnen we als voor beelden aanhalen Goethe's Faust en Gerhart Hauptmann's Die Versunkene Glocke. Een pauze bij Goethe's Faust zal, denk ik, ieder een billijken. Het bijwonen van de opvoe ring van een dergelijk tooneelstuk vraagt immers ook van den scrieuzen toeschouwer eenige toewijding en uithoudingsvermogen. Maar ook bij Die Versunkene Glocke lijkt mij een pau/.e zeer zeker niet overbodig. Immers evenals ieder genieten van een zekere kunst tenslotte vermoeiend werkt en soms rust vraagt, zoo maakt ook het tooneel hierop geen uitzon dering. Evenmin als men drie of vier uur voortdurend muziek kan genieten of gedu rende een zelfden tijd onafgebroken schilde rijen kan bekijken, evenmin kan men ge durende een langen tijd van tooneelkunst genieten. En van het niet meer kunnen concentreeren van zijne gedachten na de pauze kan toch bij een waarlijk goed tooneelstuk moeilijk sprake zijn. Bij deze omstandigheid echter, wanneer een pauze inderdaad moet gehandhaafd worden, dient echter nog even gesproken te worden over de pauze, zooals wij die heden ten dage kennen. In onze schouwburgen n.l. wordt de vaststelling der pauze niet geregeld naar den aard van het stuk, maar ze vindt automatisch, op een zeker tijdstip, plaats. En het is gewoonte geworden, en nu is het BATENBURG 4 FOLME1 Don Haag ?:? Hüipispark 22. SPECIALITEIT: lEMOIZIIGEI OIDER GJHUHTIE-:- ?:- -:--:?:? ?:? ?:? -:? BERGPLMTSEI 1001 IIBOEDELS duidelijk waarom ik straks van sleur sprak, om de pauze bij tooneelstukken met vijf be drijven te houden na het einde van de derde acte en bij stukken met drie en vier bedrijven respectievelijk na de tweede en derde acte. Tegen dit automatisch in werking stellen van de pauze dient eens eindelijk geprotes teerd te worden en men behoort in te zien, dat wanneer de pauze inderdaad een factor van beteekenis is bij de opvoering van een stuk, men niet ongestraft kan pauzeeren wanneer men wil of zooals men dat altijd gewoon is. Zoo zou zeker een tooneelstuk als het Zevende Gebod aan waarde winnen, wanneer gepauzeerd werd na het eerste bedrijf en hetzelfde zou het geval zijn bij Ibsen's Kleine Eyolf. Van de derde categorie tooneelstukken en wel degene, welke zonder of met pauze ge geven kunnen worden, is het niet noodig eenige speciale stukken op te noemen. Kluchten kunnen opgevoerd worden, indien zich geen bezwaren voordoen van den kant der uit voerenden, rrvet pauzeeren of niet. Hier nadert men echter de grens van kunst" en amu sement" en waar men in dit opzicht met de directie Mullens en De Bree kan spreken van een feestelijke verpoozing, daar kan een pauze niet anders dan welkom zijn. Naast deze beschouwingen over de pauze, dient men nog in het oog te houden de moeilijkheden, we ke het bedrijf zelf mee brengt en waaraan dikwijls de lange en ver velende entreactes te wijten zijn. Het verkleeden en changement immers eischen soms veel tijd, vooral bij een gezelschap, dat van buiten komt en op een vreemd" tooneel werkt. Resumeerend komen we tot deze con clusie. Een pauze dient afgeschaft te worden, indien de aard van het tooneelstuk het ver eischt. Maakt een tooneelstuk het houden van een pauze noodzakelijk, dan houde men deze pauze niet automatisch, maar op een oogenblik overeenkomstig het karakter van het stuk. Men hoede zich echter voor het houden van express-voorstellingen, want anders voor zie ik een concurrentie van de verschillende tooneelgezelschanpen in snelheid van opvoe ring van een stuk. Het eene gezelschap zal zich er op beroemen, dat het Ibsen's Spoken kan geven in een uur en een ander in vijf en veertig minuten! En de concur rentie zal duren totdat de speeltijd tot nul gereduceerd zal zijn! E D w. K A T A N illililiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii» MiiiiiiniiiiiiiiiniHiiiiiiiiiiiiiHiu AAN HET PUBLIEK! Hierdoor berichten wij, dat wij buiten onze bekende soorten Gebroken Thee, waarvan wij de prijzen terwille van de kwaliteit onveranderd laten, in den handel brengen een goede machinaal Gebroken Thee van 16 cent per ons. Wij waarschuwen voor het koopen van minderwaardige, overjarige theeën, die thans algemeen tot lage prijzen worden aangeboden. Beslist FIJNE THEEëN ZIJN ONVERANDERD EN ZELFS HOOGER IN PRIJS." Weest bij het koopen van Thee thans voorzichtiger dan ooit. Thee is een artikel van vertrouwen. Vraagt Uwen Winkelier VAN NELLE'S GEBROKEN THEE (afternoon-tea) VAN NELLE'S GEBROKEN THE£ (rood-opdruk) VAN NELLE'S GEBROKEN THEE (zonder opdruk) VAN NELLE'S GEBROKEN THEE (wit-opdruk) VAN NELLE'S GEBROKEN THEE per onspakje 35 ets. 29 25 20 16 .. DE ERVEN DE WED. J. VAN NELLE. NIEUWE DATA OPENBARE VERKOOPING van den Inboedel van de histo rische St. OSYTH's PRIORY", Essex, England, gelegen op een afstand van 20 K.M. van Colchester, 5;i K.M. van Harwich, en 100 K.M. van Londen. De heeren CATI.INC; & SON geven hierbij kennis, dat zij op 3 O .Nov., I, 2, 3, 7, * en 9 I>ec. publiek zullen ver!;nnpcii de belang rijke verzameling van wijlen Mr JOHN JOHNSON, FS.A. van St. Osyth's Priory", door hem op zijn talrijke reizen naar Holland en het verdere vasteland van Europa in de eerste helft van de vorige eeuw bijeengebracht. De verzameling wordt beschouwd als de waardevolste te zijn van die soort. Zij beval vele stukken, van belang voor musea, in oudhollandscli gesneden eikenhout, ingelegde en opgelegde meubelen van de XV! Ie en XVMIe eeuw, Oelftscli aardewerk in blauw en pulychroiim, prachtig Nankin porcelein, massieve antieke oudhoilandsche kandelaars en schotels, tinnen kannen en bokalen, gegra veerd glas en vele andere voor werpen van waarde. Verder meer dan 21 0 olieverf schilderijen met vele mooie oudhollandsehe purtreiten op hout, doek en koper met de origineele gesneden lijsten van de XV Ie, XV'lIe en XV 1 1 Ie eeuw, en ver schillende mooie siiperporta's en wandbetininieringen. ( ieülusi reenU' catalogus tegen den prijs van 2 shillings en O pence verkrijgbaar bij de heeren Catling (.<? Son, vendnmeesters teCambridge. GEOPEND ons NIEUW magazijn Binnenweg 28 - Rotterdam Goud - Zilver - Diamant - Horloges IHOTELDEL'EUROPE-AMSTERDAMi J Hotel van den eersten rang met modern comfort J Lift Centrale verwarming * Restaurant tegen vasten prijs en volgens de kaart ? Hall Zalen voor partijen ? Afternoon tea van 3 30-5.30 % t W. HERMSEN, Dlreotaur % * Onderlinge Levensverzekering VAM = EIGEN HULP. = 's-Gravenhage, Kortenaerkade 3, Tel. Haag 2297. Op l October 1916 zijn belangrflk verlaagde tarieven ingevoerd, waarbij de volle winst aan de verzekerden blijft komen. Vraagt deze tarieven en gij zult Uwe Levensverzekering sluiten bij de O. L. v. E. H. -