Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
4 Dec. '20. No. 2267
NA DEN ZONDVLOED
Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan
VRAAGT:
Sl-FA-KO
S IGAREH
Het voornaamste Soflemerk
Het Eerste
iiMnniiiiMimiMMHiiiiimiiiiii
ROODEIHVALID-PORTWIJH
e beste Douroport f 2.50 per flesch
WIJNHANDEL DE BARBANSON 51 Am s tal
winnen van 't vertrouwen der wereld, in
Duitschland in toenemende mate zóó wordt
geschreven en gepraat, dat de goede wil van
tegemoetkoming, van milder inzicht en van
hulpe, die reeds openbaar werd, weer terug
schrikt en dat er koren wordt gedragen op
den molen van hen, die alles verwachten van
wantrouwen, hardheid en onderdrukking.
Zij toch vinden in dat onzalig geschrijf en
gepraat de overtuigendste bewijzen er voor,
dat zij het bij het rechte einde hebben en dat
elke ondersteuning van Duitschland gelijk
staat met het leveren van wapenen aan een
onverzoenlijken doodsvijand. Het Duitsche
volk echter dat de konsekwenties van dat
gepraat en geschrijf met honger en werkeloos
heid moet boeten, heeft er nog altijd geen
idee van, dat het in zijn eigen midden de
schuldigen heeft, die het opnieuw in een
vreeselijk isolement brengen. Ja deze schul
digen spelen het zelfs klaar, om de gramschap
van het volk over zijn ellendigen toestand
voortdurend op den rug van het buitenland
te laden.
Het neutrale buitenland, dat dezen
gruweIIIIIIIIIIIIIIIIM illMHIIMIIMIIIIIIIimlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII ""l
DAVOS. Hotel Continental
ZON - SNEEUW - SPOET
Informaties: LINDEMAN's Reisbureau
Olijfblad.
l Illlllllllllllllll "t' MMMMItlMllllllllllllllllMIIIIIIH
lijken cirulus vitiosus met toenemende on
rust beschouwt en bespreekt, vindt absoluut
geen verklaring voor dit optreden en beoor
deelt dat gepraat en geschrijf en de demon
straties, die er het gevolg van zijn, als schrik
wekkende symptomen van een zware nationa
le dementie.... De ,,Berner Bund" bijvoor
beeld gaf een poosje geleden een alarmeerend
bericht over de Rijksduitsche propaganda in
Vorarlberg, waar Pruisische redenaars hadden
verklaard, dat das Sclwert noch einmal
werde sprechen mussen".
In dezen stijl schrijven vele bladen hoe langer
hoe brutaler, in dezen stijl wordt er bij allerlei
nationalistische demonstraties gesproken.
Natuurlijk hebben de Duitsche nationa
listen het recht, om hun opvattingen to- uiting
te brengen. Maar als zij niet het verwijt op
zich willen laden, dat zij gewetenloos spelen
met het lot van het Duitsche volk, dan zullen
zij toch duidelijk moeten maken, welke hou
ding zij aannemen tegenover de onafwendbare
gevolgen van hun optreden. Duits:hlanöis
toch afhankelijk van den goeden wil der
Entente-volkeren ten opzichte van kolen,
grondstoffen, credieten, levensmiddelen, re
visie van het Vredesverdrag, volksvoeding,
kinderredding, Opper-Silezië, opname in den
Volkenbond, ondersteuning der wetenschap
en teruggave van Duitsche bezittingen in het
buitenland.
Gelooft men nu werkelijk, dat de
Ententevolkeren zulke idioten zijn, dat zij aan
Duitschland's verrijzenis zullen medewerken,
als zij den indruk krijgen, dat hun tegemoet
komen alleen daartoe dienstig zal zijn, om den
al-Duitschen geest van geweldenarij weer op
krachten te brengen? Neen, zulke idioten zijn
zij niet. Die de pers der Entente volgt, be
merkt met schrik, wat voor een echo het
nationalistische ophitsen en dreigen daar wekt.
pp Meent men dan, dat de Quakers op den duur
geld bijeen zullen kunnen brengen, om de
voedselvoorziening der schoolkinderen voort
te zetten, als steeds luider de gelofte over de
grenzen dreunt, dat deze jeugd zal worden
opgevoed in onverzoenlijke haat en in het
oude Pruisische geloof aan het zwaard? Zal
men in Amerika op een goeden dag de Quakers
niet beschuldigen van hulpverleening aan
den vijand?" Alleen zij, die geen idee hebben
van de toenemende geprikkeldheid, waar
mede de Amerikaansche pers het nieuwste
al-Duitsche optreden registreert, kunnen glim
lachen over zulke mogelijkheden.Een invloed
rijke Amerikaan, die met de Duitsche biblio
theken onderhandelde over vrijwillige levering
van boeken en tijdschriften van Ameri
kaansche zijde, verklaarde mij, dat die heele
actie was vastgeloopen, omdat men eerst
eens wilde afwachten, of die nationalistische
vloedgolf van voorbijgaatiden aard zou zijn
of dat hij als een heerschende volksstemming
zou moeten worden beschouwd. Dit is slechts
een voorbeeld en een symptoon.
Een jaar na de onderteekening van het
Vredesverdrag leek het er een beetje op, of
Frankrijk tengevolge van zijn ongeneeslijk
wantrouwen een geïsoleerde positie temidden
der geallieerden begon in te nemen. Heden
moet toch de meest verblinde inzien, dat
Frankrijk zijn bondgenooten met overtuigende
bewijzen heeft kunnen aantoonen, dat de
geest van het nationalisme in Duitschland
werkelijk de geest is van invloedrijke kringen
en dat deze kringen dien geest beschouwen als
uitdrukkingen van het Duitsche wezen en
de Duitsche idealen. Zelfs Italiëheeft dien
tengevolge zijn oppositie tegen de Fransche
politiek opgeheven. En Engeland heeft zoowel
buiten Europa als tengevolge van
binnenlandsche onlusten zooveel zorgen aan het
hoofd, dat het blij is, als het zich om het
continent niet behoeft te bekommeren. Frank
rijk heeft voor zich volledige vrijheid van
handelen met het oog op de continentale
politiek veroverd.
De eenige juiste Duitsche politiek van
alle anderen 'beweegredenen afge/.ien ??zou
dus zonder twijfel een doelbewuste en diep
gaande Verstüniligung" met Frankrijk zijn:
want Frankrijk heeft thans het herstel van
Duitschland geheel in de hand. Het /.al
onbarmhartig zich daartegen verzetten,zoolang
het Duitsche volk niet finaal zijn eigen
nationalisten heeft opgeruimd.
En wie misschien nog van Russische
mogelijkheden" droomt, die moge zich
lateigezegd "zijn: als de tegenwoordige stemming
in Duitschland blijft bestaan en zich verder
uitbreidt, dan zal zonder twijfel in niet al te
ver verwijderden tvjd het Fransche hoofd
van staat naar Amerika scheep gaan en daar
de cultnreele en politieke betrekking van
Frankrijk tot de Vereenigde Staten, die reeds
stilzwijgend bestaat, opnieuw plechtiglijk
bekrachtigen en bevestigen en de Ame
rikaansche volksstemming, die nog vol is
van haat tegen Duitschland, zal in elk op
zicht dit verdrag toejuichen.
En als dan het Duitsche nationalisme zou
probeeren, om alleen of in bondgenootschap
met het Russische bolsjewisme de wereld
opnieuw in den oorlog te storten, dan kan
men er zeker van zijn, dat alle vroegere
geallieerden en tevens de Kleine Entente"
vereenigd zullen oprukken, om Duitschland
voor goed te verpletteren en dat de Ame
rikaansche techniek en chemie het heele
Duitsche land in een maanlandschap zonder
menschen zullen veranderen, in 'welks
vlakten nog jaren lang giftige gassen zullen
zweven, en iedere nadering van menschen
en elke vegetatie onmogelijk zullen maken.
i.* Mogen toch de lieden, die in Duitschland
weer opnieuw haat en wraak prediken,
inplaats van de nationale krachten in den
dienst van de verzoening der volken te stellen,
mogen dezen en al die verblinde medeloopers
zich dit perspectief terdege voor oogen stellen
en zich er van bewust zijn, met welk vuur
zij weer ten koste van hun volk spelen !
Als men een paar weken in het buitenland
vertoeft, dan bespeurt men duidelijk, dat
het geduld der wereld met het spel van het
Duitsche militarisme op is. Discite moniti !
EEN FILOLOOG IN DE
OORLOG
lllllll(IfllllllllllfllllllffffUllftfflllllfflfllllft(tfilIllflirilllllrllltlllllfllIIIIIIIIIIff(lllflfllllllllllllHII IllllllllllllllllllllllIflM
De^BritscheJRegeering heeft het inderdaad
al weer mis gehad, toen zij in 't Lagerhuis
verzekerde, dat de rmord op de officieren
in Dublin op 2! November de laatste stuip
trekking van Sinn Fein's terrorisme geweest
zou zijn. Het tegendeel is juist gebleken,
want behalve dat er in Ierland zelf voor eenige
dagen een troep politie-manschappen in een
hinderlaag viel en afgemaakt werd bij een
dorp in de buurt van Cork, hebben de
lersche opstandelingen het terrein van den strijd
uitgebreid door den vijand in eigen land te
bestoken : er is een aanval met brandbommen
en andere moderne wapenen op de
regeeringsgebotiwen in Londen voorbereid, een plan
gemaakt om door vernieling van electrische
centrales, sluizen en dergelijke kunstwer
ken" dood en vernieling te brengen in het
inductriegebied van Midden-Engeland en
eindelijk een campagne ontworpen tegen de
gezinnen der Britsche officieren die in Ierland
vechten, wier huizen in Engeland verbrand
zouden worden. De regeering is van dit alles
op de hoogte gebracht en heeft de uitvoering
der plannen grootendeels weten te beletten,
maar ze kon niet verhinderen, dat er een
aantal katoenpakhuizen in Liverpool in brand
gestoken werd, waarvan er twee tot den
grond toe afbrandden. Dadelijk daarop trou
wens volgde een bericht over een groote
brandstichting van Engelschen kant in Cork,
waar als weerwraak voor het doodschieten
van politie-mannen een aantal winkels in
de asch gelegd werd. toebehoorend aan
menschen die vermoedelijk met Sinn Fein
niets te maken hadden, maar die gestraft
werden, enkel en alleen omdat de openbare
meening in Cork de moorden niet openlijk
afkeurt."
Tusschen Ieren en Britten is derhalve een
verhouding ontstaan als bij primitieve volks
stammen bestaat die in voortdurende veete
en bloedwraak leven en ."Ie Rcgeering in
Londen ziet zich genoopt de straten die
toegang geven tot haar zetel te barricadeeren,
het'parlement voor 't publiek te sluiten en
meer dergelijke maatregelen te nemen die
levendig herinneren aan den oorlogstijd.
Helaas is het einde van de ellende niet te
voorzien, want Loyd George toont zich in
deze worsteling even hardnekkig als in die
zooveel grootere waarin hij zijn partij aan
de overwinning hielp, en wil vechten tot het
bittere einde. De leren zullen dus de Home
Rule-Wet krijgen, die nu in 't hoogerhuis
behandeld wordt en in den loop van 't
komende jaar kan werken, de wet, die
inderdaad Home Rule brengen zal aan Ulster
dat het niet verlangt, maar niet aan de Na
tionalistische Ieren, die wél zelfbestuur
wenschen, want dezen zullen niet bereid zijn
zitting in een parlement te nemen na een
eed van trouw te hebben afgelegd. De naar
zelfbestuur verlangende leren zullen der
halve hel kroon-koionie-regime erlangen en
de strijd zal hierdoor waarlijk niet tot een
eind komen.
Misschien wél door de geweldmaatrege
len? Het kan zijn; Lloyd George is sterk
en taai en hij bewerkt het Britsche publiek
handig, door de lersehe misdaden breed
uit te meten en die van Britsche zijde als
gerechtvaardigde pogingen tot herstel der
orde voor te stellen. Zon werd de begrafe
nis van de in Dublin vermoorde officie] en
een nationale demonstratie, terwijl over de
moorden op het voetbalveld op dien zelfden
21 November niet meer gepraat werd. Na
tuurlijk is een «root deel van het Britsche
publiek geen dupe van deze taktiek en de
anti-regeerings-pers, dat zijn de liberale en
arbeiders-organen, vertolkt ongetwijfeld de
meening van zeer velen, edoch het parle
ment volgt de regeering trouw en er is
vooreerst geen sprake van een wijziging der
lersehe politiek in de richting die Asquith
en Orej' hebben aangeduid. Integendeel,
riffith"en Mac Neil, de leiders der lersehe
republikeinen, die tot dusver vrij rondlie
pen, zitten in de gevangenis.
Het laat zich hooren, dat de partijen en
organen die de regeering hard vallen om
haar geweld-politiek, het lersehe terrorisme
niet goedkeuren. Integendeel, de liberale
pers 'doet een hartstochtelijk beroep op de
leren om ook van hun kant in te binden
en houdt hun voor, dat de moord- en
brand-campagne die nu naar Engeland /.elf
is overgebracht, hun zaak onmetelijk nadeel
toebrengt, want nu eerst voelt men in En
geland 'aan den lijve, wat het zegeen wil,
een tegen Engeland vechtend Ierland vlak
Wij hebben reeds 70veel oorlogsboeken
gelezen dat het begrijpelik is flat wii z
enigszins moede zijn. Toch verdienen de
losse aantekeningen, van Maart tot Septem
ber 1915 a:m het front gemaakt door
Paul Cazin, en onlangs uitgegeven onder de
titel L'Hiunaniste a la guerre (Parijs,
PlonNonrrit) naar mijn overtuiging een beter lot
dan niet een onverschillig gebaar terzijde te
worden gelegd. Het is werk van een fijne
geest, wars van alle jacht op effekt. De schil
dering der gebeurtenissen is geheel in
halftinten gehouden; zij is er te treffender door;
zij is bovendien niet de hoofdzaak. Wel wordt
de band tussen de fragmenten gevormd
door de ondervindingen van de schrijver,
voor zijn vrouw onder de indruk van het
ogenblik opgeschreven en bestemd om haar,
soms dag voor dag, te v, orden toegezonden
als troost en als opwekking; maar die briefjes,
zij zijn in niet mindere mate voor de steller
een middel om zich, te midden van het
afschuwelik leven en het afzichtelik sterven
dat hem omringt, te isoleren en zich te sterken.
lui daardoor zijn zij een stuk belangrijke
zielsgeschiedenis.
Hoe /al een jonge man, wiens bestaan
gcorieé'nteerd is naar de studie, wiens geest
is gevormd door de antieke letteren en wijs
begeerte, reageren op de brutale werkelikheid
waarmede hij plotseling in aanraking \vordt
gebracht? Zullen de lessen der Ouden hem
helpen stand te nouden op liet hoge morele
peil waarop zij hem hadden gevoerd, of zal
de kennis der grote werken van het verleden
blijken alle verheffende kracht te missen,
omdat alles aan zijn ziel is \oorbijgegaan,
zodat hij alleen op zijn eigen instin.ktmatige
ingevingen zal kunnen rekenen? Zonder
twijfel, wij weten dat ook zeer eenvoudigen
hoogheid va" ziel in deze oorlog hebben ge
toond, en niemand die niet erkent dat ten
slotte het karakter heslist over de de hou
ding temidden der afmattende vervelingen
en yevaren. Indien dan ook Cazin een
sterk verantwoordeliksheidgevel bezit tegen
over de mannen over wie hij als sergeant is
gesteld en terwille van hen /ieh inspant om
steeds opgeruimd te zijn, ook al ontzinkt in
de weinige ogenblikken waarin hij alleen is
hem wel eens de moed, en indien hij kalm
en zonder morren zijn plicht doet, dan is
dat omdat hij een man is zoals het behoort.
Maar, ik herhaal het, in de strijd die hij
met zichzelf heeft te voeren, in dat streven
DE KAMER LACHT
Hoort de Mannen in de Kamer
Hoort dien Vaderlandschen lach.
Telkens komt weer een der Meeren
Met een rake" voor den dag.
Waarom somber redeneeren
Waarom niet een vleugje gein"?
Is het soms humeur-verheffend:
Ki-ko-kamerlid te zijn ?
Onderwijzers-traktementen''
Beus! Een mop! Je lacht je krom.
Van 't proesten en 't gieren
Valt er een Minister om.
Gelden voor de Burgerwachten"
Heel de Kamer gnuift van pret.
Wijnkoop zit zijn baard te aaien
Want ter Hall gee/t Duys zijn vet.
Boeren zijn geen Bolsjewieken"
Braaf is krimmeneel" op dreef,
Heel de brandkast-rechter-zijde
Lacht zich slap en daarna scheef.
Geld voor onze oorlogschepen"
Hoort, Marchant is aan den gang.
De Minister van Marine
Jaagt van Ravesteyn op stang.
Naar de Kamer pessimisten
Waar u hi-ho-lmmor wacht.
Heel de wereld staat op barsten.
Maar de Kamer li-lo-lacht.
Als we straks gaan ka-ko-kiezen
Komt de moppigheid van pas.
Die zijn kieze:s niet laat lachen
Is geen Binnenhof-piejas.
Daar is plaats voor Kreeft en Kohier.
Daar is plaats voor Nap en Ruys.
Holland, stuur die humoristen
Naar ons lachziek Lagerhuis.
J. H. SPEENHOFF
DEVO
Geurige Sigaar
FABRJKANTE
N.V. DIEVENBACH't
HolL SlgirtofabrUk UTRECHT
minimum <iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii
,, Itlllllllll 11IIIIIII .Mlllimilllllllll III II l l H" H ' l' IIIIII'IIIIIIIIIHI
OELOF ftlTROEN
KALVER8TRAAT 1
Amsterdam
OPGERICHT 1850
TELEFOON 658
NC
DEN HAAG - PLAATS 23
firma M. J. GOUDSMIT
PAARLEN, BRILLANTEN
Goud, Zilver en Horloges
Uits'uitend eerste kwaliteit
naar een onberispelike tenue rnorale", zullen
zij die niet gewoon zijn het leven lijdelik te
.'iccepteren, rondzien naar steunpunten, en mi
is het treffend hoe de schrijver van
L'Humanisle a la guerre kracht zoekt in het onder
woorden brengen van zijn indrukken en
gedachten. Elke minuut van rust, onder
de meest benarde omstandigheden, in de
modder der loopgraven, op het stroo van de
tiidelike rustplaatsen achter het front,
schrijft hij met potlood of een slechte vulpen
op het eerste het beste papier dat hij vindt,
en deze .vliegende blaadjes, zij zijn de uiting van
zijn vaste wil om de omstandigheden en de
omgeving meester te blijven door ze te bere
deneren.
Hij schreef en hii las, en twee boeken vooral
naast de deur te hebben. En dit gevaar is
het immers, dat zoo vele Britten tot tegen
standers maakt van een zich zelf besturend
Ierland? Verzoening tusschen Ierland en
Engeland is slechts denkbaar ais in beide
landen de gematigden de koers aangeven.
In zijn gebarricadeerde en zorgvuldig be
waakte woning in Downingstreet heeft Llovd
(ieorge zijn Franschen collega Leygues ont
vangen en na eenige dagen onderhandelens is
deze naar Parijs teruggekeerd met de
mededueling dat de Britsche en Fransche regeering
veel dichter bij elkander gekomen waren. .Meer
zei hij niet en kon hij ook niet zeggen, want
hij gi'at nog eens terug naar Londen om de
conferentie te voltooien, in tegenwoordigheid
van Graaf Sforza, den Italiaanschen premier.
die na Leygues in Londen kwam. Natuur
lijk gaat het over de ostersche. in 't bij
zonder de Grieksche quaestie. Wel hebben
de beide ministers, vóór de' aankomst van
Sforza. ook over het D.ntsche schadeloos
stellingsprobleem overleg gepleegd, maar het
hoofdzakelijk doel van 't onderhoud is toch
zooals vanzelf spreekt, de vraag van
Konstanstijn's terugkeer in Athene en die of het
verdrag van Sevres gehandhaafd moet blij
ven. De toonaangevende Fransche per? blijft
nameliik hut standpunt innemen, dat Kon
stantijn niet terug mag keeren en dat men
het verdrag van Sevres niet in stand mag
houden. Konstantijn is de vijand der Entente.
zegt men, en om dit nog eens goed in het
licht te stellen publiceert een Fransch blad
een correspondentie door Konstantijn en zijn
gemalin tijdens den oorlog gevuurd met
Keizer Wilhelm, waarin de
Duitsch-gezindheid van het (irieksche koninklijk paar
duidelijk aan het licht treedt, bus wil
Frankrijk den koning buiten Athene houden,
maar bovendien dringt de Parijsche pers er
steeds sterker op aan, den Grieken, die nu
geen Entente-kampioenen meer kunnen zijn.
de groote winst te ontnemen, hun bij het
verdrag van Sevres toegedacht, vervol
gens vrede te maken met de Kemalisten en
Turkije een groot deel van zijn gebied te
laten behouden. Trouwens de Fransche pers
wil dit niet alleen wegens de
koning-i.|uae>tie. maar ook omdat zij het altijd een hachelijke
onderneming geacht heeft, de
Entente-belangen in het oosten uitsluitend door de
Grieken te laten behartigen. Men zal zich
herinneren dat het denkbeeld om de Kema
listen te laten verslaan door Grieksche
troepen uitgegaan is van Venizelos en dat
Lloyd George de uitvoering daarvan heeft
doorgedreven tegen de meening der Fransche
generaals, die hun Grieksche collega's hiertoe
niet in staat achten. Daar komt nog bij,
dat ook in Europa het nieuwe Grieksche
gebied niet makkelijk te verdedigen is; het
'?balcon invraisemhlable" de uitdrukking
i* van de Temps" waarmee Griekenland
volgens het verdrag van Sevres Bulgarije
van de Egeïsche Zee afsluit, is niet sterk en
kan makkelijk bezwijken onder een
Buinaarschen aandiang, als de Grieken er geen
groote troepenmacht laten. Kortom, men
gelooft in Frankrijk dat Griekenland voor
een te /.ware taak staat en nu de Grieken
toch niet meer beschouwd kunnen worden
als goede Ententc-vrienden. lijkt het veel
beter, den Turken weer een kansjc te geven.
die anders immers met de Russen n front
maken tegen Je Entente. Inderdaad schijnt
er reeds onderhandeld te worden tusschen
Mocstafa Keinal en het westen, 't geen wejr
in de hand gewerkt wordt door oneenigheid
tusschen de/en potentaat en zijn vriend in
Moskou.
Het Britsche standpunt schijnt tot dusver
een ander gt-weest te zijn. .Men wilde daai
het verdrag van Se\rvs we! onaangetast
laten en zelfs, naar 't schijnt, Konstantijn
laten terugkeeren onder bepaalde waarborgen.
Dat de Engelseheii niet bereid /.ouden zijn
uüi ook L'rei< met Kema! te praten en dus
het verdrag toch een weinig te wijzigen, is
niet zeker en zoo zouden wij kunnen be
grijpen, dat langs dien weg overeenstemming
tusschen de beide regeeringen mogelijk wa<,
ofschoon het Frankrijk ongetwijfeld moeilijk
vallen zal, afstand te doen van zijn verzet
tegen Konstantijn's terugkeer. Laat ons af
wachten wat het hervat overleg tusschen
L. G. en Levgues ons brengt.
Intiisscheii heeft de Fransche vloot reeds
koers yezet naar den Piraeus!
De door de Entente in de Levant te volgen
gedragslijn hangt onmiddellijk samen met
de verhouding tusschen Polen en Rusland,
dus met het Russische gevaar voor het
westen, want de Entente kan Polen niet
heter helpen dan door Rusland werk te geven
in het oosten. Zoo wordt het begrijpelijk, dat
de Russische diplomaten bij de onderhande
lingen in Riga nog geen duidelijke houding
aannemen. Zij hebben na de overwinning op
YVrangel de handen vrij, maar als er kans
bestaat dat de Entente hun bondgenootschap
met de Turksche nationalisten weet te ver
breken, dan is het misschien een wijzer
politiek om voorloopig het tafellaken met de
Polen niet geheel door te snijden. Aldus
komen er beurtelings berichten dat de onder
handelingen in Riga zijn afgebroken en dat
zij weder voortgezet worden. Voor de Polen
is dit een uiterst moeilijke en afmattende
politiek en men ziet ook vrij duidelijk, dat
de regeering in Warschau niet goed weet wat
ze doen moet. Het demobiliseeren van het
Punische leger schijnt immers een dwaasheid
nu juist het Russische gevaar zoo groot ge
worden is en Joffe telkens nieuwe eischen
stelt die elk oogenblik kunnen leiden tot
verbreking der onderhandelingen en nieuwen
oorlog?
De eisch van Russischen kant waarover
men telkens weer leest is die van vrij
economisch verkeer tusschen Rusland en
Duitschland via Polen en het behoeft ons
niet te verwonderen, dat juist daarop zoo
aangedrongen wordt. Indien Rusland en
Duitschland in contact kunnen komen zonder
oorlog, dan is dit voor de Russen toch nog
wel zoo voordeelig als wanneer er eerst ge
vochten moet worden en om het contact
met Duitschland is het immers te doen, want
daardoor is de penetratie van het nog immer
op de grens der revolutie staande Duitschland
mogelijk en als het mocht gelukken op deze
wijze Duitschland aan het communisme te
helpen, zou Polen moeilijk als een kapita
listische rots te,midden der communistische
zee kunnen blijven staan. Wat de Entente
tegen dit gevaar vermag? Hier raken wij
opnieuw een geschilpunt tusschen Engelsche
en Fransche politiek, en ook hierover moet
op de Londensche conferentie wel grondig
onderhandeld worden. Engeland schijnt waar
lijk op het punt te staan om handelsbe
trekkingen met de Sovjets aan te knoopen.
Zal Frankrijk nog langer tegenhouden? En
zal men dan ook de Poolsche barrière
tusschen Rusland en Duitschland laten vallen,
in de hoop dat Duitschland sterk genoeg
zal zijn om de neiging tot het communisme
te weerstaan?
Waarlijk, het kunnen voor de wereldge
schiedenis gewichtige besluiten zijn, die nu
in Londen worden genomen.
|. C. v A \ O v i: N