Historisch Archief 1877-1940
II Dec.
D E .A M S T E R D A \\ M F. R, W E E K (5 L A D V O O R N E D !: R !. A N D
R, E. S T5X U R- 3\ N X
A RESEHVE
REMBRANDTPLEIN -44
St. Moritz - Zwitserland
Caspar Badrutt
SctaizerM
Volkomen Ie Klas Comfort en Voor
treffelijke verpleging bieden
nevenstaande Familie-Hotels in zonnige ligg.
Pension Inc. verw. frs. 20.- tot 30.-.
Savoy
llllllllUIIIIBIIIlllllinilllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIH
l -.iiiiiiini NiiiiiiimHiiiiiiiii mm i imiiiii IHIIHII HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIHIUIIMIIIIIIIII. i
STARK'S OXYDOL"
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA)
JiNaaml. Vann. STARK & Co. - Chamischa Fabrlak VHABE", 's-8ravanhaga|j
Dames-en
Heerenkleeding
14,'5-GravenbaDe
FLICK's
BOOMSCHORS
cHocouiotrsri
Is Chocolade In een
vormenvan een samen
stelling als In geen
ander Fabrikaat wordt
teruggevonden.
OVERHEERLIJK VAN SMAAK!
EIVEI CiSPlI FLICK ? Opiarliht 1T45
Hiflivinmliri
Vraagt prijsopgave van
COGNAC :
NENNESSY '"
aan
Wijnhandelaren
ZWOLLE
Rookl 4
JAARBEURS
UTRECHT
la J J vanderhis s -Bosch
Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel
achtige BOSCHTERREINEN te koop In het OOSTERPARK te
Lage prijzen, mooielwegen, gas,
electr. licht, water.
I.V. Maatschappij tot Eiploit. van Hit Oosterpark
Dii. 1.). STOKMANS & OTTO SCHULZ
Tel. Int. 38 & 48
m EENIGE SPECIALITEIT
?
in
m
GEZONDHEIDSONDERGOEDEREN ;'
Nederlandsch Fabrikaat
AMSTERDAM HAARLEM
Br«aatra«l 35 Gr. Houtstraat 143 £-j
TEL. MOORD 6O8& TELEFOON 146&
De Gruijter&Co's Meubeltransport Mij.
Gevestigd sedert 1881
AMSTERDAM
Fr. v. Mierisstraat 90
Tel. Z. 822
DEN HAAG
Westeinde 48
Tel. H. 2924
ARNHEM
Parkstraat 52
Tel. 61
Verhuizingen enVerpakkingen
Bergplaatsen voor Inboedels
20 LEIDSCHESTRAAT 22
A,M STERDAM
TELEFOON N. 5812
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 6.25 per half jaar
'??
HEM DEM
HAAK MAAT
Ccnic (c
ANHA'/.^M '':?''?:,'' K.Ü'!. IH.-V ?'.
£.cn Builcakind
" EWI,?DT^.;.Kt^^^-lu F^ 'LL'J.'.
:R-'HET NIEUWSTE EN MOOISTE
MEISJESBOEK VOOR MEISJES VAN 11-16 JAAR
LENIE TEN HEUVEL
EEN BUITENKIND
door ANNA VAN GOGH-KAULBACH
Prijs ingenaaid f 2.90. Fraai gebonden f 4.50.
PKKSOOKDHKI.KN :
Het is. als het ware, in al zijn eenvoucL'iets als een psychologisch
kinderboek, dat groote verdiensten heeft.... Nieuwe Arnlicmsdie Courant.
Dit is een boek, waarom de meisjes in de eerste H. B. S.-jaren
zullen vechten. Hetgeen niet uitsluit dat ook andere meisjes met groote
spanning en echt medeleven de avonturen van Lenie ten Heuvel
zullen lezen Nieuws van den Dag.
... .Het boek heeft vele goede hoedanigheden, die het meer aantrekkelijk
maken in zijn gezonden eenvoud dan menig der thans nog al eens ver
schijnende mondaine en nuf >ige meisjesboeken.... liloemendaalscli WeekN.
UITGAVE VAN VAN HOLKEMA & WARENDORF, AMSTERDAM
UidriRHElRIILTIL:
Zelfond. 98 Cent fr. <ro-,
In den Boekh. en na m
In korten tijd heb ik
postw. bij RIËNTS
BALT, Haag. Mond.
en schrift, ond.
door Uw sten. mijn
salaris belangrijk zien stijgen".
(w.g.) Mej. H. te R.
Spoors
:WA.Spoorjr_<:uteïTiborQ
iiiniiiiiiiiiiiiiii
IMIIIimilMlllllllllllllllllllHIIMIII lllllIMIIMIIIMtllll
helpen, zal men er eerder tegen opzien, het
geheele particuliere melkbedrijf onherroepelijk te
vernietigen, om ervoor in de plaats te stellen een
gemeentelijke organisatie met haar nasleep
van ambtenaren en werklieden, een organi
satie, die in het gunstigste geval zichzelf zal
kunnen bedruipen, dus geen winsten opleveren,
en die de mogelijkheid in zich houdt van groote
verliezen, ja zelfs van mislukking !
Te meer, waar een eenvoudiger oplossing
van het melkprobleem evenzeer voor de hand
ligt, evenveel kans van slagen belooft en bij
mislukking niet onherstelbaar de
verhoudin.gen bederft.
Dat stelsel wordt in zijn eenvoiidigsten
vorm voorgestaan door Dr. van Raalte, die
den plicht van pasteurisatie in de gemeente
lijke verordening wil vastleggen en de ge
meente, zoo noodig, een of meerdere
pasteuriseerinrichtingen wil doen bouwen. In een
minder eenvoudigen vorm heb ik mijn denk
beelden op |dit 'gebied belichaamd : zij komen
hierop neer, dat de gemeente de gelegenheid
schept tot pasteurisatie van alle melk, die
daarvoor in aanmerking komt, dat
ongepasteuriseerde melk voor zuigelingen wordt ver
kregen uit typhusvrije gebieden en dat er
samenwerking komt tusschen de gemeentelijke
overheid en een te stichten combinatie van be
langhebbenden in het melkbedrijf (niet dus een
particulier monopolie, zooals sommige voor
standers van het plan-Ringeling mij in de
schoenen willen schuiven.)
Er is een scherpe critiek geoefend op het ge
meentelijke plan, wat betreft de
sociaaltechnische organisatie en de financieelc opzet.
Waar evenwel het college van B. en. W. zelt
meedeelt, dat het alleen de bedoeling is, een
principieele beslissing te nemen en de uitwer
king aan den te benoemen Directeur, gese
condeerd door een Commissie van Advies,
te willen overlaten, heeft het geen zin, daarop
thans nader in te gaan.
Bij de beslissing in den Raad zal het dus
gaan om een keuze tusschen den bestaanden
toestand (met al of niet verscherpt toezicht),
het stelsel van den gemeentelijken
melkhandel (dat verder gaat dan de melkcentrale)
het stelsel-van Raalte (verplichte
pasteurisatie van alle gehruiksmelk) en het
stelsel der eigenlijke melkcentrale, (meerdere
gemeentelijke inrichtingen, waar de daarvoor
aangewezen melk onder gemeentelijke controle
gepasteuriseerd wordt), al of niet gevolgd
door samenwerking tusschen overheid en be
langhebbenden.
Bij de samenstelling van den huldigen Raad
ware het werkelijk niet misplaatst geweest.
het advies der Gezondheidscommissie Ie
volgen en het probleem eerst eens door een
veelzijdig samengestelde deskundige commissie
van alle kanten te doen belichten. De
officieele Raadsbescheiden (waarin o.a. gewag
wordt gemaakt van een gemeentelijke melk
centrale te Berlijn, die nog nooit bestaan heeft)
doen dit heusclijgeen overbodige luxe schijnen.
Daar ligt nog van 17 jaar terug een uitnemend
rapport van een Sub-commissie uit de Ge
zondheidscommissie, (inderteekend door man
nen als Saltet, Delpral e.a. Hun gezaghebbend
woord moge ook thans den weg wijzen naar
de beste oplossing !
Dr. l. H.
RUWIELBANDEN
van t Octobor af:
ONVERWOESTBARE
- - KWALITEIT -
12 MAANDEN GARANTIE
Verkrijgbaar bij den
RIJWIELHANDEL
HERINNERINGEN AAN THEO
MOLKENBOKR
Theo Molkcnhoerly
Tweemalen heelt de leevensgang van Theo
Molkenboer den mijnen gekruist. Het is de
moeite waard dit mee te deelen omdat er
uit blijkt hoe veelzijdig hij was, hoe geneigd
tot helpen, en meewerken waar iets goeds te
doen stond, en hoe bescheiden.
De eerste maal was in HM)4 toen door mij
in Amsterdam de coöperatieve Maatschappij
de Eendracht" was gesticht, waar de slacht
offers van de spoorwegstaking van 1903
een werkkringen een behoorlijk bestaan zonden
vinden. Hoe het met die Eendracht verliep,
kan men leez.en in Happy Hnmanity".
Het was een coöperatie met een nominaal
leedental van 40.000 en een vier of vijf winkels
in Amsterdam en Rotterdam. Het
\Voonhuys", nu een groote bloeyende zaak, begon
als een afdeeling van de Eendracht."
Mijn doel was zooveel moogelijk gebruik te
maken van het voordeel dat zulk een groote
groep consumenten biedt, om. invloed te
hebben op de economie van zooveele huishou
dens. Mijn illusies waren o.a. de steedelingen
van landbouwproducten te voorzien, en zoo
moogelijk de voor den landbouw geschikte
steedelingen weer naar het land terug te
voeren. Productieve landbouwgroepen moesten
dus in gestadig en direct verkeer blijven met
de coöperatief georganiseerde steedelingen,
met uitsluiting van onnoodige
tnsschenpersoonen. Voor mij waren Walden en de Een
dracht dus nauw verbonden, in mijn gedachte:
n zaak. Men zal nu wel spoedig' hooren dat
in andere landen deeze poogingen op grooter
schaal worden herhaald.
Maar ook wilde ik op het arbeidersge
zin in de stad invloed uitoefenen. Ik wilde
hun leeren dat mooi" niet altijd beteekent
kostbaar". En dat een eenvoudige wooning
met een klein beetje moeite gezellig en fraai
gemaakt kan worden.
Dit nu bleek ook een lievelings-idee te
zijn van Theo Molkenboer. Hij was een van
de zeer weinige artiesten, die zich bij mij
kwamen aanmelden; niet om steun te vragen
maar om steun te geeven, met hun talent
en werkkracht.
Dankbaar nam ik de meedewerking van
Molkenboer aan. Hij ging terstond aan 't
werk en ontwierp en vervaardigde zelf een
aantal meubelen, meest van beukenhout,
eenvoudig, smaakvol, soliede en niet te duur.
En ik herinner mij nog den dag van oopening
van onzen eersten winkel in de Warmoesstraat
waar op de boovenste verdieping een model
kamer voor arbeiders was ingericht. Het was
een kleine feestelijkheid waarbij Molkenboer
ook aanweezig was. De bezoekers waren ver
baasd oover het gezellige vertrekje dat met
zoo weinig kusten zoo goed was gemeubeld.
De organisatie van de Eendracht was aldus,
dat de leeden iedere week y.eegeltjcs kochten
'.?n opplakten en als ze op die wiizc een soinniet je
bijeen hadden gespaard konden ze in de
winkels van de Eendracht daarvoor iets uit
kiezen. Op die wijze voorzagen wij talrijke
gezinnen van kleederen, brandstof, schoenen,
maar vooral van meubels. En het was duide
lijk dat men op die wijze door het laten
kiezen uit de voorhanden artikelen, invloed
kon hebben op den smaak en het oordeel in
goede richting voeren.
Ijverig en belangeloos heeft Theo Molken
boer aan het plan meegeholpen. Maar het
lecven van de Eendracht duurde kort,om welke
reedenen is in het genoemde hoek te vinden.
Had ik kapitaal genoeg gehad om de crisis te
booven te koomen dan /.on de Eendracht nog
wel bestaan. Nu hield de samenwerking met
Theo Molkenboer op.
Na twaalf jaren, waarin hij en ik beiden op
eigen hand streeden voor eigen idealen, kwa
men wij opnieuw in contact.
Het plan voor de Lichtstad was in mij gerijpt
en had door het werk van den architect l.ondon
ook uiterlijk vorm gekreegen. En ik hield een
aantal voordrachten in het land. om de idee
te verspreiden en misschien verborgen of
latente hulp-krachten vrij en actief te maken.
Zoo sprak ik ook een avond in Amsterdam
met lichtbeelden oover de Lichtstad, en werd
toen door Theo Molkenboer
aangesprooken en ver/.ocht hem eens op zijn atelier te
bezoeken. Ik gaf daaraan niet direct gehoor,
en kreeg toen nog eens een dringenden brief,
of ik toch eens wou koomen en zien.
Ik ging, en ziet ! daar vond ik een plan door
Theo Molkenboer geteekend, dat al
verscheide jaren oud was en dat zoozeer oovereen
kwam met ons ontwerp en de teekeningeii van
London, dat ieder hier aan plagiaat zou
denken, als er plagiaat moogelijk ware geweest.
Maar er was geen moogelijkheid van plagiaat.
Want London had nooit iets van het plan
Molkenboer gezien, noch wist Molkenboer iets
van London's en mijn plan vóór hij mijn voor
dracht had bijgewoond. En zijn eigen
teekeningen waren blijkbaar al eenige jaren oud.
het nummer van 2(1 November gc:'ïl
dr. E. Slijper aan het slot van een afkeurende
bespreking van een onzer uitgaven de vrees
te kennen, dat de gedachte tan :'en voor
enkele jaren "verleden directeur van onz.'
\ ennootsc'iap, bij ons niel in verhouding tot
zijn "route hef ?jekeni^ in herinnering zon /ijn
gebleven.
Op Bevaar at uw lezer.- te i ?nNtcinnic!!, die
Wij spraken tncn at dat u ij
plan zonden vernielden. Hij
werk verborgen te huilden tot de geschikte
tijd naar zijn oordeel was aangehrnoken.
Natuurlijk zijn er ver.-chillen tusschen z.ijn
project en dat van l.ondon en mij, zoowel in
niterlijken vorm als in innerlijke heleekcnis.
Maar de oovereenkomst is groot genoeg om
het waarschijnlijk Ie maken dat wij eens to;
samenwerking in het voorbereidende werk
zouden koomen.
Nu heelt de Dood hier hel eindmerk op dit
/icli reed,- aigevraagd zullen hebben, wat dit
pe-isoonlijk deinen! in een publiek geschrilt
Ier zake doet. haasten wij ons in verband
ni''i hel bovenstaande den heer Slijper de
vei zekering te geven dat wij integendeel in
bedoeld opzicht de piéteil geenszins uit het
oog verloren hebben. Wij merken tevens op,
dat de door hem besproken en door ons ge
xploiteerde brochure voor rekening van den
schrijver werd gedrukt en uitgegeven, wat,
wij bekennen hel, op dat geschrift had
behoi.ren vernield te -taan.
i n;. M i j.
SPAANSCH, EHOELMCH,
FRAM9OH, DUIT3OH eto,
Borlitz-School
He0i-ana»*>clt1 48t H. 3288
Pract. Onderwijs door bultenl. Leeraren
rijke Iccveii gezet en er kan geen reeden zijn
iels omlrent dat plan geheim te houden.
Ik wee! niet wij zorg draagt voor hetgeen door
Theo Molkenboer is nagelalen.
Ik zou echter wel gaarne zien dat die ont
werpen en teekcningen voor de Lichtstad
in goede zorg en orde werden bewaard. Zij
hebben stellig hun waarde, en niet alleen als
eultuur-historische curiositeit, maar ook
wellicht als steen in hei londament van een
toekomstig bouwwerk.
l i- i. [i i i; i K \ \ N E i; D K N
DA
9TOT17DE?!MBiH
ENORME VOORRADEN
WAARVAN DE PRIJZEN
THANS GEBASEERD
ZIJN OP DE LAATSTE
BEURINOTEiRINGEN
VAN GRONDSTOFFEN