De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1920 18 december pagina 3

18 december 1920 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

18 Dec. '20 - No. 2259 L> L A M S "l L K ! > A M M 1. !?'. VI i, p. K B L. A 11 \' u U R NEDER L A N D BOUfiiEJllY" VOOR J J'S Automobielen, Vliegtuigen en Motorrijwielen. Jlral Reguliers dwarsstraat 56 AMSTERDAM Meisjes laten yaame hu ?Breide pakjes zien fANTASIEFABRIEK DEDEM5VAART?J07 VRAAGT UW WINKELIER FLICK's BOOMSCHORS Is Chocolade In een vormenvan een samen stelling als In geen andw Fabrikaat wordt teruggevonden. OVERHEERLIJK VAN SMAAK! EIVEI ClSPtl FUH ? Onirlikl I74S hflmruilin tntird» ROTTERDAM AMSTERDAM NV y /H GG ^E ^ AV UI5ILE 'AMD LV] LLWK ^m ^m >% X 31 3. R FEL M £? 3ICH1 El D un TON ING J ISO TT^^IHHfflH^P?1!"""1""1'1^ --HlllllllllllllMlIltllllMMflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIHMiillllMIIIIIHilllllllMlinilllHlltllllllllltlNIUIIMIIIIIIIII.f l STARK'S OXYDOL" = (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) , l Naaml. Vann. STARK & Co. - Chamlscha Fabrlak ,,'s-HABE", 's-Bravanhagaj Vraagt prijsopgave van C06NAC : HENNESSY *** aan Wijnhandelaren ZWOLLE DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 6.25 per half jaar St. Moritz - Zwitserland Schweizerhof Savoy Volkomen Ie Klas Comfort en Voor treffelijke verpleging bieden nevenstaande FamiliB-ttotels in zonnige ligg. Pension Inc. virw. frs. 20.- tot 30.-. Gaspar Badrott jeSourire HOOGFIJNE IO CTS. SIGAAR iübrtWtS^ucp.i.'A eiJWIELBANDEN van 1 Octobor af s ONVER WOESTBARE - - KWALITEIT ~ 12 MAANDEN GARANTIE Verkrijgbaar bij den RIJWIELHANDEL worden, dat uitsluitend vrouwelijke beambten en ambtenaren beschikbaar zullen zijn. Het ontdekken van simulatie, en anderzijds het verhinderen van een te spoedig weer aan het werk gaan, voordat de genezing volkomen is. Vele van die moeilijkheden worden daar, waar eigen fondsen, fabriekfondsen of z.g. vrije" of algemeene" fondsen bestaan, opgelost door kameraadschappelijk overleg, waarbij nu en dan. het advies van een controleerend geneesheer of, dit laatste echter steeds minder. van den huisdokter wordt ingewonnen. Het is duidelijk dat daarentegen de gecentraliseerde, vakgewijze werkende organisatie geheel op de adviezen der medici zal moeten drijven. Met alle respect voor hunne bekwaamheid zij herinnerd, dat recht en billijkheid meerHialen vorderen, dat een patiënt anders behandeld wordt dan strikt genomen met hun advies overeenstemt. De ziekteverzekering grijpt in in de persoonlijkheid van den arbei der en de omstandigheden van het gezin. D a-ar o m is de ziekteverzekering in han den van de patroonsorganisaties een experi ment. De kansen, dat de Minister er op in zou gaan, zouden dan ook gering zijn, zoo de vakvereenigingsleiders de zaak niet steunden. Vanwaar die verrassende hulpvaardigheid? Er worde hier herinnerd, dat Neder land in de XV Ie en XV11 Ie eeuw een tijdperk gehad heeft van een vrij algemeen verbreid stelsel van ziekenfondsen,verbonden aan de gilden; en van zuivere knechtsfondsen" daarnevens. Van die fondsen hebben enkele het tijdperk der Revolutie overleefd; o.a. een te Woerden in 1767 opgericht zieken fonds, dat in 1915 nog bestond; een tijdgenoot te Oudewater. De Staatsregelen van 1798 hieven de gilden op en daarmee ook de zieken fondsen. In 1816, toen hier te lande, na lang aarzelen, besloten was, dat de oude gilden niet zouden herrijzen, kwam 's Land? Overheid in een Koninklijk Besluit de plaatselijke bestu-* ren aanmanen tot maatregelen om ter ver vanging van de verdwenen fondsen andere te stichten. Maar dit K-B. bleef zonder eenige uitwerking. Het herleven van de zorg voor ziekteverzekering was uitsluitend aan de po gingen van het volk zelf te danken. Maar die herleving was slechts gedeeltelijk. Onze ge gevens zijn natuurlijk zeer schaarsch en on volledig; van de vroegere fondsen berustten de reglementen, goedgekeurd door de vroed schap, in het gemeentelijk archief; van de nieuwe fondsen nam de overheid geen noti tie.1) Het is niet goed te verklaren, hoe hier te lande, in tegenstelling met elders, in Enge land bijvoorbeeld, niet geholpen werd. Maar gewroken heeft dit verzuim zich, - ge ducht gewroken. Met een helpende hand. van de Overheid had het vrije ziekenfondswezen tot volmaakten bloei kunnen komen; de eigen schappen van ons Nederlandsche volk waar borgen dit, maar, ofschoon niet onbeteekcnend, het is in de XlXe eeuw, als gevolg van die verwaarloozing, niet meer tot een alge meene verspreiding gekomen. Wat hier te lande nu op dit terrein door de belanghebbenden gepraesteerd wordt, is zeer ongelijk van gehalte. Naast voortreffelijk beheerde fondsen komen ook stumperige voor. En het schijnt wel, of de kopstukken uit de arbeiderswereld, gewend aan een krachtig bestuur in vakvereeniging, vakbond en vak centrale, uit de hoogte neerzien op hetgeen de ziekenfondsen doen. Zooals eens door J. J. DE ROODK, den toenmaligen redacteur van Het Volk, thans te Genève in het Office International du Travail, is opgemerkt: de beste krachten in de arbeiderswereld, die voor administratie en organisatie in aanmerking komen, trekken politieke partij en vakver eeniging tot zich. Het ziekenfonds leidt een bekrompen bestaan; geestelijk bekrompen. Toch ontbreekt hier den leiders der vak beweging de breedere blik. Het geheel van 'een goed geordend ziekenfondswezen met zijn schakeeringen wat vorm van bestuur, grond slagen, praestaties betreft, de organisatie der ziekenfondsbonden, de perfectioneering der administratie, het is terrein, dat de aandacht verdient van ieder die in zelfbeheer en zijn opvoedende waarde vertrouwen stelt. Zeker, in sommige moeilijkheden, voortspruitend uit de ongeletterdheid der .\etleiiandsclie arbeiders moet er een gids zijn. Ren ,,consulent voor ziekenfondsen" in elke provincie, dient aan gesteld van Rijkswege. Maar de noodzakelijke eigenschappen van toewijding, voorzichtig helieer, eerlijkheid zijn ten volle aanwezig, zoodat een bloeiend ziekenfondswezen bij het Xederlandsehe Volk behoort. In 15 jaar laat zich denken, dat de Rijks-consulenten over bodig zullen zijn geworden en de fondsen krachtig genoeg zullen zijn, om zelf hun tech nische liuln (wiskunc.ljrjc berekeningen, statis tiek) te bekostigen. Het schijnt wel, ut dit perspectief den lei ders der Vakvereenigingen nog nooit geopend is. Ook zij hebben maling aan de ziekenkassen van de Raden van Arbeid. Parturiimt montes, nascitur ridiculus mus! De lage uitkeeringen der,, Invaliditeitsverzekering "geadministreerd dooi' die Raden, zijn hun een hoon! Van dien afkeer vervuld grijpen zij de hand der patroons die hun hunne organisatie bieden en kostelooze" uitkeeringen doen. (leen cent contri butie; denkt eens! Schilderijen Restaurateur C. B. VAN BOHEMEN Den Haag, Helmersstraat 57 Speciaal voor liet schoonmaken, vernissen, herstellen en verdoeken van oude schilderijen. Prima referentiën van bekende colectioneurs. .-\/nY'/Vi('/ig onder vdlc \vaurbnr^. Wordt hier ook cte geschiedenis van Lzan herhaald? Zijn niet de Vakvereenigingen nog verre van hun doel verwijderd! Gelukte het hun reeds, bestendigheid te scheppen in de pro ductie? Is de werkloosheid, door een 'goede werkloosheidverzekering een eminent terrein voor vak-actie, reeds voldoende georgani seerd? Hebben de vakbonden reeds succes in de plattelandsgemeenten? Het antwoord moet zijn, dat de Vakvereenigingen als strijdvereenigingen vooreerst nog volop werk hebben. Het is te vreezen, dat een jullie in geen geval!", een negatief oordeel dus, den vakvereenigingsman in deze leidt; dat hij de hcdendaagsche ziekenkassen als minderwaar dig beschouwt. Hoe kan hij anders er toe komen, te zeggen tot den patroon: doet gij het; betaalt gij! Wij zullen met u achter de groene tafel komen zitten! Wel is waar beloven de patroonsorganisaties aan de Vakvereenigingen volledige controle. Maar controle i: geen be heer. ! 'et zal een controle zijn van de MIKIIciën; geen voeling houden :ret de pr; (tijk der m'keeringen. Hoe z;il, eindelijk, de verhouding der p;;r tijen zijn, wanneer iooiiïtrijd en \verk; ;akiu;.aai; de orde zijn? Of zijn die . ' uil ilen iij.i? Bederft men de ziekteverzekering, als sociaal werktuig, niet, door hare organisatie vast te klinken aan de wederwaardigheden van den klassestrijd? Of behoort de klassestrijd toi het verleden; en is er geen leeuw en geen lam meer? Trouw aan het vaandel" zijn de vakver eenigingen op Christelijkeu" grondslag, in tegenstelling met de andere, verlangend naar de invoering ,in hoofdzaak onveranderd, van de Taltna-regeling, van de wet van 1913. Br zijn dan na drie Godinnen die naar den appel dingen: de Raden van Arbeid; de midvaderlandsche ziekenkassen" (het zijn er een paar duizend); en de Patrooiis-bedrijfs verccnigingen met hunne pages: de vakvereeuigiugsbesturen. Inderdaad een moeilijke keuze voor ParisAalberse. Mr. W. II. A. \'. i. i N K Sc n i' i; K M A N 1) Len uitzondering, een zeer merkwaardige, vormt Haarlem. Aldaar laten Burgemeester en Wethoudei> zich nog steeds vinden tot liet verleenen van hun sanctie aan de benoe ming van bestuurderc.ii van het fonds De Broederlijke l.iefdeheurs" en aan wijziging der statuten. Nieuwe Boeken van deze Week Prof. dr. K. Kuiper deed zijn Amsterdamsehe Aula-voordrachten over de levcns"csfhiedeniK der Atlieensche vnmw. haar maatsdiappclijUie piisilie en hare betaekenis in de Attische litteratuur, bij H D. Tjeenk Willink en Zoon te Haarlem gebundeld ver schijnen onder den titel De .-\tlieenschf Vt'oinv. Bij de N. v'. Drukkerij jacob van (Jampen te Amsterdam verscheen van de hand van den hoofdredacteur van hei Algemeen Han delsblad A. i i B o i s s cv a i n : De Rciveging van het Peil (/<?/? l'r'ijït'ii. De schrijver /et daarin uiteen wat, naai' zijn overtuiging, de factoren zijn, die de stijging of daling van het prijzeupijl beheerschcii. 3PAANSOH, EMQELSCH, FR Alt f OH, DUITSOH BEO. BorlStz-School - H. 3989 Pract. Onderwijs dooi bultenl. Leeraren HET ROODE LAMPJE TWEEDE DEEL Scientes Bonum et Malum (l). Nu komt de herfst, en daarmee de groote beproeving en het groote raadsel. Nooit is de stilte in het woud zoo veelzeggend. Welk een stemming in al wat leeft, 't Is of alles tot inkeer komt, alles peinst, alles verdiept zich. Het komt tot inzicht van een groote vergis sing. Het woud, de neevel-oinsluyerde wei landen, de diep-blauwe lucht, de blanke wol ken, het bedenkt alles en voelt dwaling. En wij armen, wij menschen, wij - wij vocJen de dwaling het sterkst, wij voelen haast niet anders, en wij zijn verwond, verbijsterd, verpletterd. Het is of wij moeten smeeken tot woud en wolken, tot neevel en zounegoud : o stilte ! stilte ! om na te denken en te peinzen. Er is iets ontzettend» gebeurd, wij hebben tms vergist. Het is alles waan en dwaling onze vreugde, ons geluk, onze lusten en pret jes, alles waarvoor wij geworsteld hebben eu gekampt. Alles fout! alles om niet! alles mis ! (2). Hebt wat geduld, broeders en zusters, dit werk is geen werk der vertwijfeling. Wij dalen samen in de duistere diepten der ge dachten. Wij zweeven ver weg, als een ko meet, tot aan de ijle donkere grenzen van het Universum. Ademloos wachten de heemelingeu op den terugkeer, al is 't van n enkele arme ziel. Rustig wacht de eeuwige Minnaar, ken nend zijn Liefde, die verder reikt dan de grenzen der oneindigheid. Langzaam doorzweeven wij de verre baan. Totdat de kreet weergalmt: Hij keert! Hij keert!" Het ge juich vervult de heemelen, en de minnaar breidt zijn vertrouwelijke armen uit en de glimlach van zijn ontzachlijke vreugde ver licht de duisterste ruimten van chaos. En dat alles om n enkele arme ziel, die terugkeert. Levensverzekering Maatschappij H A A R L E M" Wll»onspleln 11 DE VOORDEELIQSTB TARIEVEN (3). Twijfel ! - maar geen vertwijfeling. Hei voornaamste is vast. De goddelijke Graviteit werkt ooveral en kent geen grenzen. Maar wij moogen geen zeckerheid verlangen behalve die ne, omtrent de Liefdes-gravileit. Twijfel en bedrog zijn de kenmerken van onzen staat, de scheemerstaat, waarin wij de verste kromming van onzen loophaan doorzweeveu, in tragen gang door de eeuwen. (4). Het Roode Lampje zegt : Kr is "een dwaling ! er is geen fout ! Niets is mis ! Niets is mislukt ! Het is alles volmaakt. Alles is ir, orde." Zegt de arme ziel : Hoe kan ik dan zoo ongelukkig zijn? Ik ben al verder en verder gelokt. Ik volgde het inooyste en liefelijkste wat ik zag. Is dat niet de weg tut un/rn Heer?" Zegt het Lampje: Ja, dat is de u eg tot onzen Heer.' Zegt de arme ziel : Ik heb God's loksiem gevolgd, waar ik die het zuiverst vernam. Waar ik het innigst en het duurzaamst zijn roepen hoorde, door lieflijke gewaarwording. Ook waar anderen van zonde spraken, en mij wilden teegenhouden, daar heb ik de zoete slum ge volgd. Dee ik verkeerd? Had ik niet moeten volgen?" Zegt het roode Lampje : Je hebt gedwaald en verkeerd gedaan, en toch heb je goed ge daan met te volgen. Je deed wat onze Heei van je verwachtte..." De arme ziel : Maar heeft Ciod mij dan misleid en bedroogen? Hoe sta ik dan nu zoo naakt en sidderend voor de uiterste wanhoop? Ik heb hem willen volgen. Altijd. Het Lampje : Onze Heer weet niets van dwaling, noch van mislukking, noch van be drog. Je ellende heeft goede oorzaak en zal goede "gevolgen hebben. Voel je dat zelf niet ?" De arme ziel: Ik voel het somwijlen.' Het Lampje : Maar zoo is het altijd. Anders kon je het nooit voelen." De Arme ziel : Ach, laat mij begrijpen ! Als ik meer begrijp, zal ik meer liefhebben. Als ik meer lief heb, zal ik minder lijden of het lijden beeter dragen. Het Lampje : Tracht dan te begrijpen. Je kunt genoeg begrijpen om het lijden te dragen. Peins en mijmer en zoek - tot je den weg vind, die vreedig maakt. Dan is de uiter ste kromming der komeet doorzwectd, dr verste afstand van de zon bereikt, en het gaat weer sneller eu al sneller terug naar des Min naars armen. l)e arme ziel : Ach ' waarom zond Hij mij op die verre komeeten-baau,? Kon ik niet bij Hem blijven als rustige planeet, niet afdwa lend in die eindeloos verre sleeren? l K-i l.ampic : Des te grooter Godsvreugde breng je Hem bij je terugkomst. Wees dank baar om dat \ertrou\\eil in je lietde." De aruii1 ziel : ...Maar ach, zijn er ook niet koineeteii uu-I pai aholische baan, die nimmer Het Lampje : l'al zijn zij. die niet naar llem verlangen zooaN jij. Zij meenen vrij te zijn en zijn Macht i-u Liefde-sfeer te kunnen ontzweevcii. Maar er zijn nieuwe waerelden achter alle waerelden. en de zwaarte-kracht zijner Liefde oin\ ;il alles." (,">). De hertst is liet symbool van de inkeer. van het besef van dwaling, van het deemoedige berouw, van de omkeer in richting, de terug keer tot den Lenw igen. die ons vrij liet. eu nu juicht ah wij den weg tot Hem weeder vinden. De zon met z.im trawanten is het symbool van den minnaar, die de zielen aan zich verb:>;;d- ii houdt door de zwaarte-kracht zijner LieUL al dwalen zij zoo ver af, dat zij zijn lich! niet langer kunnen zien. Maar zijn Liefde laai hen niet los. Nooit en nimmer. Dit kan men begrijpen zonder leerstellig heid, uil eigen stille beschouwing en ooverpeinzing. Ik zal trachten het neer te schrijven, in woorden, die zorgvuldig beproefd worden om het gevaar van misverstand. Hoe schoon is het herfstgevoel. Geen Gods vreugde is sterker op aarde, dan die ontstijgt aan het stille, schuon-verkleureiide herfstvvoiid en daarin de aandachtige, diep inge keerde ziel,. (t>). Zonde, schnld, berouw en boete in Christelijken zin zijn woord-begrippen, die Illllllllllllllll HUI HUI» DAVOS. Hotel Continental ZOtf - SNEEUW - SPOET Informaties LINDEMAN's Reisbureau den fieren. vrijen geest niet bevreedigeti. Hij voelt zich verongelijkt, onrechtvaardig be oordeeld. Hij denkt aan nicnschelijkc verhoudingen. waarbij die woorden te pas koonten, en vindt hun toepassing op de verhouding tusschen God en mensch oureedelijk, onbillijk. Dat is geen hoogmoed. Het is een schooue fierheid die oprechtheid wil, en opde Waarheid vertrouwt. liet begrip strafwaardige zonde kan hij niet op den mensch toepassen, want de mensch is blind en onweetend ter waereld gekóomeii. dooi God begaafd met heeviga neigingen eu driften. Als hij daardoor verdoolt, dan kan men dat in billijkheid niet zijn schuld noemen, waar voor hij straf verdient. Want bij (iod is de macht eu de wijsheid, en dus ook de schuld en de verantwoording. Maar toch heeft de vroome e.n deemoedige Christen in zijn neederige houding gelijk. O. ik kan het alles toelichten en verklaren, voor zoover het nienschelijke misverstanden be treft. Beiden hebben gelijk, de zich diep verneederende en de fiere hooghartige. Het conflict ontstaat door de woorden en de woordbegrippen. Maar met geduld moeten de knoopen worden ontward eu losgemaakt. Geef er uw tijd aan, broeders en zusters, uw geluk en dat aller menschen is er mee gemoeid. Geen vreede. geen zielsrust is bereikbaar zon der signifische ooverpeinziug. (7). Laat ons eerst de situatie van ons menschen zoo eenvoudig moogelijk onder woorden brengen. Met niet meer diepzinnigheid dan eigen is aan een beschaafd mensch. die wat onderwijs heeft genooten. Om zich heen ziet de mensch, menschen, dieren, planten, en lagere weezens, die allen met elkander vechten om hun bestaan en voed sel vinden op de aarde, de planeet, waaraan hu oppervlakkig beschouwd geen leeven kan toe kennen. Al die leeveiide weezens nu vertoonen bizouderhecden, die met de grootste duidelijk heid bewijzen zijn van vernuft en schrander ooverleg. ledere plant, ieder dier is met ver bazende vindingrijkheid en wijsheid ingericht voor zijn bestaan. Wonderbaar vernuft wordt bij voorbeeld vertoond door de gal-vvespen, die de cellen van een plant dwingen tot bescher ming en voedsel te dienen voor de jonge vves pen-larve. Dit te verklaren door toeval, zoo als kort na D.irwin's werkzaamheid door sommige geleerden \verd beproefd dat is onzin en dwaasheid. Hu als er geen toeval is, dan gebeurde bel door ooverleg en vernuft. lui wel ooverleg en veiuuH. waarbij het meil>cheliike nietig lijkt. De voortplanting van dieren en plank u. hun bescherming teegeu droogte, kou. hitte en vooral teegen elkander's agressie, dat i-- alUs eeven verwonderlijk en verbazend. De s.trucluur van een ei-cel, de zin tuigen 'J e r insecten dat alles is onnavolgbaar eu onbegi'ij peink vvruuttig. Xu is men gewoon, daar de macht en de wijsheid (iods in te /icn. en te zeggen dat God zijn schepselen wonderbaar heeft toegerust en be-chernid. .Maai" hiei begin' de nioev elijkheid. Want al die wonderbaar toegeruste en beschermde ^ehepsels hebben zoo groote fou ten in h uu maaksel, eu st ree ven allen zoo duide lijk naar het ouuioogehjke en onbereikbare, dat mts meuschelijk verstand niet kan gelooveii. dat die cieaturcii onmiddellijk door God zouden zijn geschapen. Laai oiis nu niet iu gedachtelooze lofnitiugeii verdool e n. Dat God lofwaardig is, behoeven wij niet te verzeckeren of te herhalen. Maar het direct toe te schrijven aan een lofwaardige daad (iods, wanneer om iets te noemen een cchiuoeoscns of blaasworm zijn weg vindt van een hondetong tot iu de hersenen van eer. wijsgeer of poëet, om dien daarmee den dood te berokkenen dat is dwaasheid, l lel niooge alles geschieden met Gods wil goed ! maar het kan niet dezelfde wijsheid zijn. ie de blaasworm zoo vernuftig toerust om zkh in het meiischeilbieiii te nes telen en er den dood te veroorzaken - en die het wonderbaar gecompliceerde menschenbrein heeft ingericht voor inensehelijke functies, maar zeekei niet voor een asyl voor blaasHtlIIIHII HllllllllllllllH TDIPIF <sFP l IKIiLL ULU.?l Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl