Historisch Archief 1877-1940
18 Dec. '20 - No. 2259
L> L A M S "l L K ! > A M M 1. !?'. VI i, p. K B L. A 11 \' u U R NEDER L A N D
BOUfiiEJllY"
VOOR J J'S
Automobielen,
Vliegtuigen
en
Motorrijwielen.
Jlral
Reguliers
dwarsstraat 56
AMSTERDAM
Meisjes laten yaame hu
?Breide pakjes zien
fANTASIEFABRIEK
DEDEM5VAART?J07
VRAAGT UW WINKELIER
FLICK's
BOOMSCHORS
Is Chocolade In een
vormenvan een samen
stelling als In geen
andw Fabrikaat wordt
teruggevonden.
OVERHEERLIJK VAN SMAAK!
EIVEI ClSPtl FUH ? Onirlikl I74S
hflmruilin tntird»
ROTTERDAM
AMSTERDAM
NV
y
/H
GG
^E
^
AV
UI5ILE
'AMD
LV]
LLWK
^m
^m
>%
X
31
3.
R
FEL
M
£?
3ICH1
El D
un
TON
ING
J ISO
TT^^IHHfflH^P?1!"""1""1'1^
--HlllllllllllllMlIltllllMMflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIHMiillllMIIIIIHilllllllMlinilllHlltllllllllltlNIUIIMIIIIIIIII.f
l STARK'S OXYDOL"
= (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) ,
l Naaml. Vann. STARK & Co. - Chamlscha Fabrlak ,,'s-HABE", 's-Bravanhagaj
Vraagt prijsopgave van
C06NAC :
HENNESSY ***
aan
Wijnhandelaren
ZWOLLE
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 6.25 per half jaar
St. Moritz - Zwitserland
Schweizerhof
Savoy
Volkomen Ie Klas Comfort en Voor
treffelijke verpleging bieden
nevenstaande FamiliB-ttotels in zonnige ligg.
Pension Inc. virw. frs. 20.- tot 30.-.
Gaspar Badrott
jeSourire
HOOGFIJNE
IO CTS. SIGAAR
iübrtWtS^ucp.i.'A
eiJWIELBANDEN
van 1 Octobor af s
ONVER WOESTBARE
- - KWALITEIT ~
12 MAANDEN GARANTIE
Verkrijgbaar bij den
RIJWIELHANDEL
worden, dat uitsluitend vrouwelijke beambten
en ambtenaren beschikbaar zullen zijn. Het
ontdekken van simulatie, en anderzijds het
verhinderen van een te spoedig weer aan het
werk gaan, voordat de genezing volkomen is.
Vele van die moeilijkheden worden daar, waar
eigen fondsen, fabriekfondsen of z.g. vrije"
of algemeene" fondsen bestaan, opgelost
door kameraadschappelijk overleg, waarbij
nu en dan. het advies van een controleerend
geneesheer of, dit laatste echter steeds minder.
van den huisdokter wordt ingewonnen. Het is
duidelijk dat daarentegen de gecentraliseerde,
vakgewijze werkende organisatie geheel op
de adviezen der medici zal moeten drijven.
Met alle respect voor hunne bekwaamheid
zij herinnerd, dat recht en billijkheid
meerHialen vorderen, dat een patiënt anders
behandeld wordt dan strikt genomen met hun
advies overeenstemt. De ziekteverzekering
grijpt in in de persoonlijkheid van den arbei
der en de omstandigheden van het gezin.
D a-ar o m is de ziekteverzekering in han
den van de patroonsorganisaties een experi
ment. De kansen, dat de Minister er op in
zou gaan, zouden dan ook gering zijn, zoo de
vakvereenigingsleiders de zaak niet steunden.
Vanwaar die verrassende hulpvaardigheid?
Er worde hier herinnerd, dat Neder
land in de XV Ie en XV11 Ie eeuw een
tijdperk gehad heeft van een vrij algemeen
verbreid stelsel van ziekenfondsen,verbonden
aan de gilden; en van zuivere
knechtsfondsen" daarnevens. Van die fondsen hebben
enkele het tijdperk der Revolutie overleefd;
o.a. een te Woerden in 1767 opgericht zieken
fonds, dat in 1915 nog bestond; een tijdgenoot
te Oudewater. De Staatsregelen van 1798
hieven de gilden op en daarmee ook de zieken
fondsen. In 1816, toen hier te lande, na lang
aarzelen, besloten was, dat de oude gilden niet
zouden herrijzen, kwam 's Land? Overheid in
een Koninklijk Besluit de plaatselijke bestu-*
ren aanmanen tot maatregelen om ter ver
vanging van de verdwenen fondsen andere te
stichten. Maar dit K-B. bleef zonder eenige
uitwerking. Het herleven van de zorg voor
ziekteverzekering was uitsluitend aan de po
gingen van het volk zelf te danken. Maar die
herleving was slechts gedeeltelijk. Onze ge
gevens zijn natuurlijk zeer schaarsch en on
volledig; van de vroegere fondsen berustten
de reglementen, goedgekeurd door de vroed
schap, in het gemeentelijk archief; van de
nieuwe fondsen nam de overheid geen noti
tie.1) Het is niet goed te verklaren, hoe hier
te lande, in tegenstelling met elders, in Enge
land bijvoorbeeld, niet geholpen werd.
Maar gewroken heeft dit verzuim zich, - ge
ducht gewroken. Met een helpende hand. van
de Overheid had het vrije ziekenfondswezen
tot volmaakten bloei kunnen komen; de eigen
schappen van ons Nederlandsche volk waar
borgen dit, maar, ofschoon niet
onbeteekcnend, het is in de XlXe eeuw, als gevolg van
die verwaarloozing, niet meer tot een alge
meene verspreiding gekomen.
Wat hier te lande nu op dit terrein door de
belanghebbenden gepraesteerd wordt, is zeer
ongelijk van gehalte. Naast voortreffelijk
beheerde fondsen komen ook stumperige voor.
En het schijnt wel, of de kopstukken uit de
arbeiderswereld, gewend aan een krachtig
bestuur in vakvereeniging, vakbond en vak
centrale, uit de hoogte neerzien op hetgeen
de ziekenfondsen doen. Zooals eens door
J. J. DE ROODK, den toenmaligen redacteur
van Het Volk, thans te Genève in het Office
International du Travail, is opgemerkt: de
beste krachten in de arbeiderswereld, die voor
administratie en organisatie in aanmerking
komen, trekken politieke partij en vakver
eeniging tot zich. Het ziekenfonds leidt een
bekrompen bestaan; geestelijk bekrompen.
Toch ontbreekt hier den leiders der vak
beweging de breedere blik. Het geheel van
'een goed geordend ziekenfondswezen met zijn
schakeeringen wat vorm van bestuur, grond
slagen, praestaties betreft, de organisatie der
ziekenfondsbonden, de perfectioneering der
administratie, het is terrein, dat de aandacht
verdient van ieder die in zelfbeheer en zijn
opvoedende waarde vertrouwen stelt. Zeker,
in sommige moeilijkheden, voortspruitend uit
de ongeletterdheid der .\etleiiandsclie arbeiders
moet er een gids zijn. Ren ,,consulent voor
ziekenfondsen" in elke provincie, dient aan
gesteld van Rijkswege. Maar de noodzakelijke
eigenschappen van toewijding, voorzichtig
helieer, eerlijkheid zijn ten volle aanwezig,
zoodat een bloeiend ziekenfondswezen bij het
Xederlandsehe Volk behoort. In 15 jaar laat
zich denken, dat de Rijks-consulenten over
bodig zullen zijn geworden en de fondsen
krachtig genoeg zullen zijn, om zelf hun tech
nische liuln (wiskunc.ljrjc berekeningen, statis
tiek) te bekostigen.
Het schijnt wel, ut dit perspectief den lei
ders der Vakvereenigingen nog nooit geopend
is. Ook zij hebben maling aan de ziekenkassen
van de Raden van Arbeid. Parturiimt montes,
nascitur ridiculus mus! De lage uitkeeringen
der,, Invaliditeitsverzekering "geadministreerd
dooi' die Raden, zijn hun een hoon! Van dien
afkeer vervuld grijpen zij de hand der patroons
die hun hunne organisatie bieden en
kostelooze" uitkeeringen doen. (leen cent contri
butie; denkt eens!
Schilderijen Restaurateur
C. B. VAN BOHEMEN
Den Haag, Helmersstraat 57
Speciaal voor liet schoonmaken, vernissen,
herstellen en verdoeken van oude schilderijen.
Prima referentiën van bekende colectioneurs.
.-\/nY'/Vi('/ig onder vdlc \vaurbnr^.
Wordt hier ook cte geschiedenis van Lzan
herhaald?
Zijn niet de Vakvereenigingen nog verre
van hun doel verwijderd! Gelukte het hun
reeds, bestendigheid te scheppen in de pro
ductie? Is de werkloosheid, door een 'goede
werkloosheidverzekering een eminent terrein
voor vak-actie, reeds voldoende georgani
seerd? Hebben de vakbonden reeds succes in
de plattelandsgemeenten? Het antwoord moet
zijn, dat de Vakvereenigingen als
strijdvereenigingen vooreerst nog volop werk hebben.
Het is te vreezen, dat een jullie in geen
geval!", een negatief oordeel dus, den
vakvereenigingsman in deze leidt; dat hij de
hcdendaagsche ziekenkassen als minderwaar
dig beschouwt. Hoe kan hij anders er toe
komen, te zeggen tot den patroon: doet gij het;
betaalt gij! Wij zullen met u achter de groene
tafel komen zitten! Wel is waar beloven de
patroonsorganisaties aan de Vakvereenigingen
volledige controle. Maar controle i: geen be
heer. ! 'et zal een controle zijn van de
MIKIIciën; geen voeling houden :ret de pr; (tijk der
m'keeringen.
Hoe z;il, eindelijk, de verhouding der p;;r
tijen zijn, wanneer iooiiïtrijd en \verk;
;akiu;.aai; de orde zijn? Of zijn die . ' uil ilen iij.i?
Bederft men de ziekteverzekering, als sociaal
werktuig, niet, door hare organisatie vast te
klinken aan de wederwaardigheden van den
klassestrijd? Of behoort de klassestrijd toi
het verleden; en is er geen leeuw en geen lam
meer?
Trouw aan het vaandel" zijn de vakver
eenigingen op Christelijkeu" grondslag, in
tegenstelling met de andere, verlangend naar
de invoering ,in hoofdzaak onveranderd, van
de Taltna-regeling, van de wet van 1913.
Br zijn dan na drie Godinnen die naar den
appel dingen: de Raden van Arbeid; de
midvaderlandsche ziekenkassen" (het zijn er
een paar duizend); en de Patrooiis-bedrijfs
verccnigingen met hunne pages: de
vakvereeuigiugsbesturen.
Inderdaad een moeilijke keuze voor
ParisAalberse.
Mr. W. II. A. \'. i. i N K Sc n i' i; K M A N
1) Len uitzondering, een zeer merkwaardige,
vormt Haarlem. Aldaar laten Burgemeester
en Wethoudei> zich nog steeds vinden tot
liet verleenen van hun sanctie aan de benoe
ming van bestuurderc.ii van het fonds De
Broederlijke l.iefdeheurs" en aan wijziging
der statuten.
Nieuwe Boeken van deze Week
Prof. dr. K. Kuiper deed zijn
Amsterdamsehe Aula-voordrachten over de
levcns"csfhiedeniK der Atlieensche vnmw. haar
maatsdiappclijUie piisilie en hare betaekenis
in de Attische litteratuur, bij H D. Tjeenk
Willink en Zoon te Haarlem gebundeld ver
schijnen onder den titel De .-\tlieenschf Vt'oinv.
Bij de N. v'. Drukkerij jacob van (Jampen
te Amsterdam verscheen van de hand van
den hoofdredacteur van hei Algemeen Han
delsblad A. i i B o i s s cv a i n : De Rciveging van
het Peil (/<?/? l'r'ijït'ii. De schrijver /et daarin
uiteen wat, naai' zijn overtuiging, de factoren
zijn, die de stijging of daling van het
prijzeupijl beheerschcii.
3PAANSOH, EMQELSCH,
FR Alt f OH, DUITSOH BEO.
BorlStz-School
- H. 3989
Pract. Onderwijs dooi bultenl. Leeraren
HET ROODE LAMPJE
TWEEDE DEEL
Scientes Bonum et Malum
(l). Nu komt de herfst, en daarmee de
groote beproeving en het groote raadsel. Nooit
is de stilte in het woud zoo veelzeggend. Welk
een stemming in al wat leeft, 't Is of alles tot
inkeer komt, alles peinst, alles verdiept zich.
Het komt tot inzicht van een groote vergis
sing. Het woud, de neevel-oinsluyerde wei
landen, de diep-blauwe lucht, de blanke wol
ken, het bedenkt alles en voelt dwaling.
En wij armen, wij menschen, wij - wij
vocJen de dwaling het sterkst, wij voelen haast
niet anders, en wij zijn verwond, verbijsterd,
verpletterd.
Het is of wij moeten smeeken tot woud en
wolken, tot neevel en zounegoud : o stilte !
stilte ! om na te denken en te peinzen.
Er is iets ontzettend» gebeurd, wij hebben
tms vergist. Het is alles waan en dwaling
onze vreugde, ons geluk, onze lusten en pret
jes, alles waarvoor wij geworsteld hebben eu
gekampt. Alles fout! alles om niet! alles mis !
(2). Hebt wat geduld, broeders en zusters,
dit werk is geen werk der vertwijfeling. Wij
dalen samen in de duistere diepten der ge
dachten. Wij zweeven ver weg, als een ko
meet, tot aan de ijle donkere grenzen van het
Universum. Ademloos wachten de heemelingeu
op den terugkeer, al is 't van n enkele arme
ziel. Rustig wacht de eeuwige Minnaar, ken
nend zijn Liefde, die verder reikt dan de
grenzen der oneindigheid. Langzaam
doorzweeven wij de verre baan. Totdat de kreet
weergalmt: Hij keert! Hij keert!" Het ge
juich vervult de heemelen, en de minnaar
breidt zijn vertrouwelijke armen uit en de
glimlach van zijn ontzachlijke vreugde ver
licht de duisterste ruimten van chaos.
En dat alles om n enkele arme ziel, die
terugkeert.
Levensverzekering Maatschappij
H A A R L E M"
Wll»onspleln 11
DE VOORDEELIQSTB TARIEVEN
(3). Twijfel ! - maar geen vertwijfeling. Hei
voornaamste is vast. De goddelijke Graviteit
werkt ooveral en kent geen grenzen. Maar
wij moogen geen zeckerheid verlangen behalve
die ne, omtrent de Liefdes-gravileit.
Twijfel en bedrog zijn de kenmerken van
onzen staat, de scheemerstaat, waarin wij de
verste kromming van onzen loophaan
doorzweeveu, in tragen gang door de eeuwen.
(4). Het Roode Lampje zegt : Kr is "een
dwaling ! er is geen fout ! Niets is mis ! Niets
is mislukt ! Het is alles volmaakt. Alles is ir,
orde."
Zegt de arme ziel : Hoe kan ik dan zoo
ongelukkig zijn? Ik ben al verder en verder
gelokt. Ik volgde het inooyste en liefelijkste
wat ik zag. Is dat niet de weg tut un/rn
Heer?"
Zegt het Lampje: Ja, dat is de u eg tot
onzen Heer.'
Zegt de arme ziel : Ik heb God's loksiem
gevolgd, waar ik die het zuiverst vernam. Waar
ik het innigst en het duurzaamst zijn roepen
hoorde, door lieflijke gewaarwording. Ook
waar anderen van zonde spraken, en mij wilden
teegenhouden, daar heb ik de zoete slum ge
volgd. Dee ik verkeerd? Had ik niet moeten
volgen?"
Zegt het roode Lampje : Je hebt gedwaald
en verkeerd gedaan, en toch heb je goed ge
daan met te volgen. Je deed wat onze Heei
van je verwachtte..."
De arme ziel : Maar heeft Ciod mij dan
misleid en bedroogen? Hoe sta ik dan nu zoo
naakt en sidderend voor de uiterste wanhoop?
Ik heb hem willen volgen. Altijd.
Het Lampje : Onze Heer weet niets van
dwaling, noch van mislukking, noch van be
drog. Je ellende heeft goede oorzaak en zal
goede "gevolgen hebben. Voel je dat zelf niet ?"
De arme ziel: Ik voel het somwijlen.'
Het Lampje : Maar zoo is het altijd. Anders
kon je het nooit voelen."
De Arme ziel : Ach, laat mij begrijpen !
Als ik meer begrijp, zal ik meer liefhebben. Als
ik meer lief heb, zal ik minder lijden of het
lijden beeter dragen.
Het Lampje : Tracht dan te begrijpen.
Je kunt genoeg begrijpen om het lijden te
dragen. Peins en mijmer en zoek - tot je den
weg vind, die vreedig maakt. Dan is de uiter
ste kromming der komeet doorzwectd, dr
verste afstand van de zon bereikt, en het gaat
weer sneller eu al sneller terug naar des Min
naars armen.
l)e arme ziel : Ach ' waarom zond Hij mij
op die verre komeeten-baau,? Kon ik niet bij
Hem blijven als rustige planeet, niet afdwa
lend in die eindeloos verre sleeren?
l K-i l.ampic : Des te grooter Godsvreugde
breng je Hem bij je terugkomst. Wees dank
baar om dat \ertrou\\eil in je lietde."
De aruii1 ziel : ...Maar ach, zijn er ook niet
koineeteii uu-I pai aholische baan, die nimmer
Het Lampje : l'al zijn zij. die niet naar
llem verlangen zooaN jij. Zij meenen vrij te
zijn en zijn Macht i-u Liefde-sfeer te kunnen
ontzweevcii. Maar er zijn nieuwe waerelden
achter alle waerelden. en de zwaarte-kracht
zijner Liefde oin\ ;il alles."
(,">). De hertst is liet symbool van de inkeer.
van het besef van dwaling, van het deemoedige
berouw, van de omkeer in richting, de terug
keer tot den Lenw igen. die ons vrij liet. eu
nu juicht ah wij den weg tot Hem weeder
vinden.
De zon met z.im trawanten is het symbool
van den minnaar, die de zielen aan zich
verb:>;;d- ii houdt door de zwaarte-kracht zijner
LieUL al dwalen zij zoo ver af, dat zij zijn
lich! niet langer kunnen zien. Maar zijn Liefde
laai hen niet los. Nooit en nimmer.
Dit kan men begrijpen zonder leerstellig
heid, uil eigen stille beschouwing en
ooverpeinzing. Ik zal trachten het neer te schrijven,
in woorden, die zorgvuldig beproefd worden
om het gevaar van misverstand.
Hoe schoon is het herfstgevoel. Geen Gods
vreugde is sterker op aarde, dan die ontstijgt
aan het stille, schuon-verkleureiide
herfstvvoiid en daarin de aandachtige, diep inge
keerde ziel,.
(t>). Zonde, schnld, berouw en boete in
Christelijken zin zijn woord-begrippen, die
Illllllllllllllll HUI HUI»
DAVOS. Hotel Continental
ZOtf - SNEEUW - SPOET
Informaties LINDEMAN's Reisbureau
den fieren. vrijen geest niet bevreedigeti. Hij
voelt zich verongelijkt, onrechtvaardig be
oordeeld.
Hij denkt aan nicnschelijkc verhoudingen.
waarbij die woorden te pas koonten, en vindt
hun toepassing op de verhouding tusschen God
en mensch oureedelijk, onbillijk. Dat is geen
hoogmoed. Het is een schooue fierheid die
oprechtheid wil, en opde Waarheid vertrouwt.
liet begrip strafwaardige zonde kan hij niet
op den mensch toepassen, want de mensch is
blind en onweetend ter waereld gekóomeii. dooi
God begaafd met heeviga neigingen eu driften.
Als hij daardoor verdoolt, dan kan men dat
in billijkheid niet zijn schuld noemen, waar
voor hij straf verdient. Want bij (iod is de
macht eu de wijsheid, en dus ook de schuld en
de verantwoording.
Maar toch heeft de vroome e.n deemoedige
Christen in zijn neederige houding gelijk. O.
ik kan het alles toelichten en verklaren, voor
zoover het nienschelijke misverstanden be
treft. Beiden hebben gelijk, de zich diep
verneederende en de fiere hooghartige.
Het conflict ontstaat door de woorden en
de woordbegrippen. Maar met geduld moeten
de knoopen worden ontward eu losgemaakt.
Geef er uw tijd aan, broeders en zusters, uw
geluk en dat aller menschen is er mee gemoeid.
Geen vreede. geen zielsrust is bereikbaar zon
der signifische ooverpeinziug.
(7). Laat ons eerst de situatie van ons
menschen zoo eenvoudig moogelijk onder
woorden brengen. Met niet meer
diepzinnigheid dan eigen is aan een beschaafd mensch.
die wat onderwijs heeft genooten.
Om zich heen ziet de mensch, menschen,
dieren, planten, en lagere weezens, die allen
met elkander vechten om hun bestaan en voed
sel vinden op de aarde, de planeet, waaraan hu
oppervlakkig beschouwd geen leeven kan toe
kennen.
Al die leeveiide weezens nu vertoonen
bizouderhecden, die met de grootste duidelijk
heid bewijzen zijn van vernuft en schrander
ooverleg. ledere plant, ieder dier is met ver
bazende vindingrijkheid en wijsheid ingericht
voor zijn bestaan. Wonderbaar vernuft wordt
bij voorbeeld vertoond door de gal-vvespen, die
de cellen van een plant dwingen tot bescher
ming en voedsel te dienen voor de jonge vves
pen-larve. Dit te verklaren door toeval, zoo
als kort na D.irwin's werkzaamheid door
sommige geleerden \verd beproefd dat is
onzin en dwaasheid. Hu als er geen toeval is,
dan gebeurde bel door ooverleg en vernuft.
lui wel ooverleg en veiuuH. waarbij het
meil>cheliike nietig lijkt. De voortplanting van
dieren en plank u. hun bescherming teegeu
droogte, kou. hitte en vooral teegen elkander's
agressie, dat i-- alUs eeven verwonderlijk en
verbazend. De s.trucluur van een ei-cel, de zin
tuigen 'J e r insecten dat alles is onnavolgbaar
eu onbegi'ij peink vvruuttig.
Xu is men gewoon, daar de macht en de
wijsheid (iods in te /icn. en te zeggen dat God
zijn schepselen wonderbaar heeft toegerust en
be-chernid.
.Maai" hiei begin' de nioev elijkheid.
Want al die wonderbaar toegeruste en
beschermde ^ehepsels hebben zoo groote fou
ten in h uu maaksel, eu st ree ven allen zoo duide
lijk naar het ouuioogehjke en onbereikbare,
dat mts meuschelijk verstand niet kan
gelooveii. dat die cieaturcii onmiddellijk door
God zouden zijn geschapen.
Laai oiis nu niet iu gedachtelooze lofnitiugeii
verdool e n. Dat God lofwaardig is, behoeven wij
niet te verzeckeren of te herhalen.
Maar het direct toe te schrijven aan een
lofwaardige daad (iods, wanneer om iets
te noemen een cchiuoeoscns of blaasworm
zijn weg vindt van een hondetong tot iu de
hersenen van eer. wijsgeer of poëet, om dien
daarmee den dood te berokkenen dat is
dwaasheid, l lel niooge alles geschieden met
Gods wil goed ! maar het kan niet dezelfde
wijsheid zijn. ie de blaasworm zoo vernuftig
toerust om zkh in het meiischeilbieiii te nes
telen en er den dood te veroorzaken - en die
het wonderbaar gecompliceerde menschenbrein
heeft ingericht voor inensehelijke functies,
maar zeekei niet voor een asyl voor
blaasHtlIIIHII HllllllllllllllH
TDIPIF <sFP l
IKIiLL ULU.?l
Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht