Historisch Archief 1877-1940
14
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
25 Dec. 20. No. 2270
den Economischen Uitkijk
Zonnewende".
Zonnewende," dat is immers de
Germaansche, de oud-Hollandsche naam voor het
tijdstip, waarop het getij der steeds korter
dagen en langer nachten verloopt en gaat
verkeeren in de periode, die ons meer licht
en minder duisternis brengt ? Tot viering
van dien heugelijken keer in den jaarlijkscheii
kringloop sierden immers onze voorouders
een altijd-groenen boom op en verlichtten
dien om uiting te geven aan hun vreugd :
dat nu weer beter tijden gingen aanbreken ;
wel was men nog midden in den
Noordelijken winter, maar de Zonnewende" was daar
als een belofte van de straks komende lente.
Van nu af aan immers was het ergste leed
geleden en won de zon aan heerschappij over
den langen nacht.
....Toen het Christendom onder de oude
Germanen verbreid werd, hebben de wegbe
reiders van die nieuwe leer den nieuwen
geloovigen hun oude ,,heidensche" gebruiken
gelaten, maar daaraan een christelijk karakter
gegeven. Hoe gemakkelijk was dat in dit
geval. Want het feest van Christus' geboorte
viel bijna met dat der Zonnewende" samen.
Was niet niet die ^eh-'orte ,,het licht der
wereld" iiet Licht der Lichten" opge
gaan ? Hoe toepasselijk bleef dan niet die
versierde en verlichte boom als schitterend
symbool van het komende Licht ? Zoo bleef
het overoude gebruik in stand tot op onze
dagen en nog ontsteken wij de kaarsjes in de
groene takken en vieren aldus het feest van
het groote, vriendelijke, levcnwekkende
Licht, dat over de wereld schijnt en den
nacht der duisternis verdrijft, het blijde feest
der Zonnewende !
Men gunne den man on den cconomischen
uitkijk, die elke veertien dagen over de stof
felijke belangen van land en volk en wereld
schrijft, de/.e voor hem ',,'ngt.wone
ontboe/eining als inkiding. Kon hij haai' maar voort
zetten ais toi'ivissil/il< op d i> economische
orde van zaken en «uk dnaiin een Zonne
wende" vaststellen ! Maar hel schijnt mij,
dat wij zeer ver daarvan af /ijn, dal een tijd
perk van ,,meer licht" en minder duisternis
nog niet aanslaande is, doch integendeel een
periode van voortj-czetic nedi.rgang niet....
ons wacht, maar reeds ons maatschappelijk
leven belieei'seht.
Sinds ik de vorige maand op de teekenen
der tijden" wees, zijn, naar ik meen, die
teekenen voor menigeen duidelijker geworden,
doordat zij m:l stijgende stelligheid zich aan
ons opdrongen. Men hoort nu ook in Neder
land over prijsdaling spreken als over il c
signatuur van, deze en de komende zaken !
Hen kentering die velen welkom zal zijn,
maar die zooals ik reeds vroeger zeide --- haar
gevaren met zich ivx'ng!, wanneer zij Ie snel
zich voltrekt. Elke economische verschuiving,
die een plotseling karakter heeft en spoedig
verloopt, maakt slachtoffers, meer slacht
offers en op wreeder wijze, naarmate zij
heviger van aard is en een korter overgangs
tijdperk vormt tusschen den vroegeren en
een nieuwen staat van zaken. Ook het orga
nisme der volkshuishouding ondergaat het
best een geleidelijke aanpassing aan gewijzigde
omstandigheden. Maar hier hebben wij geen
keus : ik voor mij zie althans niet dat met
kans op succes beproefd kan worden den
gang van zaken te remmen of in een andere
bedding te leiden. Met de onweerstaanbare
kracht van een natuurwet ontwikkelt zich
het verschijnsel der algemeene prijsdaling,
waarvan wij thans nog slechts het begin,
- reeds een zeer duidelijk begin zien en
waarvan het einde nog niet te overzien is !
Van economisch standpunt is dit een heel
belangwekkende tijd, waarin wij leven. Nu
gaat zich de crisis voltrekken, waarover ik
eenigen tijd geleden schreef, de scheiding,"
de waterkeering," die onafwendbaar is
wanneer wij blijken eenmaal op het hoogste
punt te zijn aangeland. En nu zullen we dan
kunnen waarnemen, op onzen uitkijk, hoe
onder deninvlocdjvan dat feit de verhoudingen
zich gaan wijzigen, wat de menschen zullen
doen om met de minste schade heen te komen
over de veranderingen in de conjunctuur, die
hun vorige berekeningen omver werpen, hoe
sommigen zullen trachten zich zoolang moge
lijk te verzetten tegen de gevolgen van een
voor hen nootlottigen keer in de zaken en
hoe die pogingen op den duur ijdel zullen
blijken, omdat de stroom alles overweldigt..
Iets daarvan zien wij bv. reeds in Amerika.
Ook daar heerscht thans in bijna alle takken
van nijverheid en handel een in lange jaren
ongekende malaise. Om daaraan het hoofd
te bieden, dat te overwinnen als het kan,
hebben tal van landbouwers daarginds zich
vereenigd met het uitgesproken doel den
tarweprijs te handhaven op een door hen
vastgesteld peil, waarbeneden zij hun tarwe
niet zullen ver'koopen doch vasthouden.
Zouden zij zelf gelooven dat zulk een kunst
matige maatregel hen duurzaam kan helpen ?
Meenen zij dat zij daardoor de verbruikers
kunnen dwingen en den stroom kunnen keeren?
Misschien wel, maar dan vergissen zij zich
toch deerlijk. Wanneer hun poging kon ge
lukken, dan souden anderen vóór hen reeds
succes hebben geoogst met een dergelijk stre
ven. Maar van dergelijk succes is in Amerika
noch ook elders iets gebleken, integendeel.
Overal zien de voortbrengers en handelaren
zich genoopt het hoofd te buigen onder den
storm, die over hen heenvaart en zij mogen
blijde zijn, wanneer zij daarna het hoofd weer
kunnen omhoog houden.
In de Vereenigde Staten heeft het verschijn
sel van de prijsdaling zich vroegtijdig geopen
baard, reeds in het begin van dit jaar. Toen
reeds deden zich de ongelukken" voor, die
aan zoo snelle verschuivingen verbonden zijn :
beteekenisvolle liquidaties aan de effecten
beurzen, doordat de prijs van verschillende
grondstoffen (wol, zijde, katoen) scherp en
gevoelig daalde. In Mei deden deze feiten
zich voor en in den zomer was het niet anders ,
het geld was schaarsch, de kooplust gering;
verscheidene orders werden weer tenietgedaan,
de groothandeïsprijzen bleven
achteruitloopen. In September werd de toestand acuut :
de prijzen vielen sterker en sneller nu dan men
verwacht had : groote concerns" voorzagen
faillissementen en reorganisaties." Om eer>
enkel feit te noemen (meegedeeld door den
,,Board of Trade Journal") werkten in het
centrum der automobielen-industrie, Detroit,
de groote fabrieken op 60 pCt. van haar
normaal productie-vermogen en waren daar
50.000 arbeiders werkeloos, terwijl er een
voorraad was van 8 millioen onverkochte
auto-banden !
Het moet ook lederen leek wel duidelijk
zijn hoe nijpend voor indnstrieelen en hande
laren het vraagstuk is der groote voorraden
van goederen, vervaardigd van thans in
prijs gedaalde grondstoffen. In oorlogstijd,
in den aanvang vooral, zagen wij het tegen
deel : grondstoffen en loonen, dus goederen
stegen snel in prijs en wie nog voorraden
uit den goeden ouden tijd had, maakte een
zoet oorlogswinstjc. Maar nu zijn de bordjes
verhangen ; nu zit men met deze voorraden
bij terugloopendc markt en moet men
nu oorlogs- (of crisis"-) verlies nemen....
En wat men in Amerika ziet gebeuren,
dat neemt men overal waar : in Frankrijk,
waar de nijverheid in een bedenkelijken toe
stand van depressie verkeert; in Engeland,
waarover ik kort geleden nog schreef, in
Japan, waar de malaise reeds in Februari 1.1.
zich deed gevoelen.... en waar niet? Wij
lezen aanhoudend van sterk verlaagde
scheepsvrachten en van niet minder sterk vermin
derde steenkolenprijz.cn. Wat dit laatste
betreft, ik herinner me dat een landgenoot,
DE TWENTSCHE BANK
Ansterdam, Rotterdam, 's-firavenhage. Dordrecht, Utrecht, Zaandam
flutort kapitaal f 35.500.000.?Reserven: circa f 12 009.000.
ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van:
B. W. BLIJDENSTEIN & Co., 55-56 Threadneedlestreet Londen E.C.
B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede.
LEDEBOER & Co., Almelo.
Rekening-Courant met Rentevergoeding.
In-en Terkoop Wissels op Binnen- en Buitenl., Vreemde Xnnfj.CoBr.nzig.
Inoasseerinr op Binnen- en Buitenland.
Bemboarscredleten In Noord- en Zuid-Ametika.
In- en Terkoop Effecten.
Bewaring ran Waarden. Safe Deposlts,
Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen.
Voorschotten op Fondsen en Goederen.
Credieten aan Handelaren en lutlnstrteplt'n bij hare af deeling r IR j.
DlETVEREENIGINfi, hetzij tegen borgstelling, crediethypotheek
of andere zekerheid, hetzij in blanco.
Rente voor DEPOSITO'S
Direct opvorder baar ~ - -2 %
Tien dagen opzegging.. .. 214,,
Een maand »ast ? l op nader overeen te komen
Een maand opzegging ( voorwaarden.
Drie maande* oo««gglnf . . . 3 - % Vanaf den dag der
opZes laandt» 4 zegging wordt u %
Een Jaar ... 4H ,. minder rente vergoed.
IIIIMIIIIIIIIII
De Maatschappij voor Hypothecair Met
's-Gravenhage - Nassau'aan N o. 23
geeft thans uit
5 pCt Panribru
fIN STUKKEN VAN f 1000.-, f 5OO en f 10O,
DE GLOBE.91.
Levensverzekering.
Wettelijke Aansprakelijkheid.
Arbeids-Contract.
Individueele Ongevallen
Oeneraal-Vertegenwoordiging te Amsterdam:
VORSTMAN & Co. PRINSEN&RACHT 197 - TfLEF.C.IU1
Actieve Agenten gevraagd. Concurreerende Tarieven
POSTCHEQU
EN
GIRODIENST
Voor het saldo, dat een rekening
houder op zijne postrekening
heeft is het Rijk aansprakelijk
Een betrouwbare Wegwijzer op financieel gebied, zoo
wel voor Belegging als voor Speculatie, is liet
Financieel
Nieuws
en Uitlotlngsblad
verschijnende DINSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Heelt de grootste oplage,
wordt het meest gelezen,
heelt den meesten invloed
en is het goedkotpsf
van alle flnancieele bladen hier te lande.
Het bevat thans ook een rubriek BELASTINGZAKEN,
onder leiding van een autoriteit op dit gebied, waarin ,i.m
abonnenten kosteloos inlichtingen verstrekt worden,
Vraagt gratis proefnummers aan de bureelen:
DEN HAAG, Noordeinde 144, (Postbus 84) Telefoon Haas 6374.
AMSTERDAM, Heerengracht 154, (Postbus 420) TB!. Centr. 508,
Abonnementsprijs f 3.50 per 6 maanden.
Losse nummers verkrijgbaar 10 Ct. per exemplaar
aan alle Kiosken en bij eiken Spoorweg-Boekinrüiei
ONTVANG- eaBETAAlKAS
isiw ioelenstraa! 20-22, Amsterdam
Renteverg. voor gelden a deposito
met l dag opzegging 2 pCt.
Bedr, tot ? 20.000 terst. betaalb.
met 10 dagen opzegging 21A pCt.
Voor andere termijnen óp nader
overeen te komen voorwaarden.
Open co gestoten bewaargeving
vorens RegSeTient.
?SAFE DEI'OSIT
opWe-kd v 8»iv.!n.tot4^uurn.m.
op Zaterdagen en
Beursvacantietlager» des morgens v. 884 tot 1 2 uur.
Loketten van ? 2.50 per maand
(? "O pc? jaar) en hnoger te huur
vc;or hij de Directie bekend* «f
HutoiiiotelDe bekende
ALl-BISK-POLIS
van de Excess" geeft de meest
volledige dekking in alle ge
vallen van schade.
Modelpolissen en tarieven
aan te vragen bfl:
J, Hepffl. Sehföder,
llraeii!>r. 124/128, Amsl.
Telefoon N. 329.
Staaard faotakbank f» Rottardam
Dtrtel te
Mr. H. H. C CASTFNOIJK en
HMDEL-MmSCMFFIJ
Gestort Kapitaal ....... f 8O,OOO,OOO.~
Statutaire Reserve ..... 1 \
7,353,284.Buitengewone Reserve . . . /22,660,OOO.~
HoiMantooi: USHIDU - .ginlschappio tt IOÏTERDU1 IQ VG
Vestigingen in Nederlandsoh-lndlö, in de Stralts-Settlementa,
Brltsch-lndlö, China en Japan.
In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. - Incasseoringen
en Financieringen. Schriftelijke of Telegrafische Credieten> - Reis*
credietbrieven. Deposito'si Rekeningen-Courant. Administratie
van Effecten en alle andere Bankzaken;
Rentevergoeding voor Deposito'* met n Jaar opzegging
Voor «ndere termijnen nader overeen te kom»n
Levensverzekering Maatschappij
flrnbem
<P>'
.1
i De Bank geeft onder ron-!| ? . ? ? . n« ..?. . .
Óók van het Armeen 76^6^ 060^30; 1*111111 61 11111110611 01)1(161)
Administratie- en Trustkan- *? w
toor «S%j|Pandbr1even uit tegen
Oe Hoibfldsclie Voorschotbank
HAARLEM, KRI'ISWEG 70
Bijkant w Amst., Heerengr. 4.~>9,
'?'otterdam, Wiinhaven 129a,
VGravenhage, Oed. Burgw..'l8,
Maastricht, -tationstraat 36.
D B-'nk verstrikt geiden tot eik
ht-ijrag met ten minimum van
f .MM» en verku >pt 4V$ "/?schuld
brieven In -stukken van / 1000.
' '>m>, / ion n i r>n.
i IOQI
Opgtrirlll In 1864
Miitidugpelijk KspitJi! f 5.000.000
Verstrekt geld np eerste hypo
theek zonder vooruitbetaling van
rente. Voor Inl, wende men zich tot
het kantoor der Bank, Oed. Bierha
ven 25 t? R'dam of tot hare Agenten
In cie hoofdplaatsen des Rijks.
D?/Mr Mr.W.v ROSSE»,Mr.TH.
Rf-.-Kn-;:-, >-T. N. P. C. v WIJK.
Beurskoers
INCASSO-BANK
Amsterdam - Kotterdam Almelo - Arnhem ? Cnyk ? Delft -
Dordrwchi EiiHchedéV«*ravenhage Gnlpeii (L.) - 's-Hertogenbosch
Hilversum Leeuwarden - Maastricht Stjkerh Tilburg
Ttrecht
Volgestort Kapitaal f 25.OOO.OOO.
Reserve f 4.6tt.7OO.
il V eemd Bankpapier
Cheques
l Buitenl. Wissels
E'fecteno'ders
! oupons
Prolongaties
erlandsch-Indische
QOert/ieim &. Somperfz 1834 tn wreJitfoereenigi/uf f853
KAPITAAL EN RESERVES f 19.500.000
ALLE BANKZAKEN
DEPOSITO-RENTE
een laar vast 4Vs pCt.
zes maanden opzegging . . . 4J4 pCt.
drie maanden opzegging . . . 3% pCt.
Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden
Deposito-Reglement verkrijgbaar bij alle kantoren der Bank.
DEN HAAG
Vraagt ons laarverslag
KRACHT
door
Openbaarheid
!c3ï? Semfi
?t K < ing - tegen SCHADE
-V' f.P WOON- EN
PAKINB'.EOE.LS. MtUaiLAIR,
>i 'TAf-iL.SSEMENTEN i
:.-WGi-L262, A'dam j
:.; :'ar-W -st 8--.itavia i
l s. i, w VANBUUREN'
?a: R. S-EUMANN, Batavia
j f IANKHOUT
& Co.,
Botsvia
M^i
C iiOlK, Lid Ked. Bond van Ace.
H <,a,r;:, Sweelinckstr 181
" f : I,. TT O f? O K
?-'r ^3*f^>-^"ï' *f?E^;
ETLEN & Ci
126 NIJMEGEN, StadsgracM.
s si 01 en J8 9128. IrtLTeL 1379 M fTOi.
alle Bankzaken.
en
"Woningbureau. Sonsbeek
Dir. H. A. VAN SCHAIK
Stationsplein 3 Telefoon 911
Vaste Woederen Assurantiën Hypotheken
Binnenl. Vaart Risico Sociëteit
Tilaf. N. 1028 N. 7321 Amsterdam, Heerengracht 260.
VERZEKERINGEN op alle Binnenwateren van Nederland,
België, Duitschland, Frankrijk, enz.
VERZEKERINGEN op Schepen, S c h u 11 i n en Stoom
boot e n.
VERZEKERINGEN op Koopmansgoederen, Huisraad, Inboedels,
enz. geladen In Schepen Booten, enz.
VERZEKERINGEN te LAND door geheel Europa per spoor,
Wagens, enz.
VERZEKERINGEN per POST enz. op Effecten,
Bankpapleren, Edelgesteenten, enz. door geheel Europa,
naar en van Amerika, naar en van Oost-en West-Indien, enz.
VERZEKERINGEN op PASSAQ1ERSQOEDEREN. De schade
In d« Hotels enz. wordt vergoed.
ARNHEM CHE HYPOTHEEKBANK te Arnhem
6 pCt. Pandbrieven a 99 pCt
U1TLOOTBAAR 100 % in 25 jaren door verplichte uitloting van
ten minste 4 % p. j., aan te vangen 1922.
De Directie i Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN
'*-8RA VEHHAOf
Futen i 97