15 Jan. '21. No. 2273 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Vraagt prijsopgave van COGNAC : HENNESSY *** aan Wijnhandelaren ZWOLLE WASSENAAR nabij het Kasteel ± 5000 M2 bebosoht Villaterrein, direct van eigenaar te 'koop aangeboden. Zeer iraai en gunstig gelegen. j Br. ouder No. 50 aan het Bur. van dit blad. FLICK's BOOMSCHORS C1ICOUDE ('"Sr) Is Chocolade In een vormenvan een samen stelling als In geen ander Fabrikaat wordt teruggevonden. OVERHEERLIJK VAN SMAAK! EIVEI CASPil FLICI ? Dpiarlikt IHI liflmriiiliri ~ lutirdw ^ANDERHE D H LVFRêUn iÖWQ^/^TELfJOONJ ISO IIIIIIIIIIIIIIIIIIimilIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIimiMlllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIII HET ROODE LAMPJE II VAN GOED EN KWAAD Signifische Gepeinzen DEN HAAG ROTTERDAM AMSTERDAM \De^n/'et rekbaar geweven f/anellet/es knellen Uw hahy. Geen dagef/fksche hui/partijen a/s U onze gebreide FAMTASIEFABRIE!^ OP 15 JANUARI 1921 gaat het Rijk-geïilustreerde Luxe-blad HENRI BOREL CÏRIEllimSE Ihr. E. FALCX 1AN FEIIH G, D. GRATAMA IOH. CE MEES1ER JUIDRÉDE RIDDER Mr.C.P.Y.ROSSEM HELENE mm W. STEENHOFF Prof. Dr. 1AN VETH ROSY WERIHEIM Hoofdredacteur: ANTHONY STRUYS Letteren Schilderkunst Society Tooneel Muziek Plastische Kunst i Hots-texte platen ing Kleurendruk ^ Diepdruk g 'J .5' ?.:; Oorspronkelijke Houtsneden mef steeds stijgend j succes'; zijn : zevenden jaargang* in, AKOXNEfflENTSPKIJS f 15.- per jaar. 3 VRAAGT GRATIS PROEFNUMMER: mmDDUiiiiii^^ -IIIHIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIHMIIMHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIINIIHHinilllNIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIUIINIIillllll. || ! STARK'S OXYDOL" l| (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) ffj =Niaml. Venn. 8TARK & Co. - Chimischi Fibrltk ,,'s-HABE", 's-Ormnhagi | ff =rtiMMMtM»iiM<iiHiiiiMMimiiHt»i»tMiiiiiiiiiiiiHiiiiiitunmiiiMniimmj>tHtMiiiitii (21). Bij den Dood verliest het schepsel (de eerste tendens) zijn macht oover de stof, i (de derde tendens). Denderde tendens, de materie, herneemt haar vrijheid. Dit is, naar ik uit hooger kennis bron vernam, de oorzaak van de expressie van vreede op het gelaat van de afgestorvenen; niet de ziele-vreugd van de tweede tendens, i die geen invloed meer heeft op de stof (zie Jezus Leer en Verborgen Leeven pag. 15) De derde tendens verlangt vrijheid, eeven .-als alle schepsels, en als de eerste tendens haar macht oover de materie verliest, verheugt ideeze zich oover de herwonnen betrekkelijke ?vrijheid, waartoe ze nu terug-keert. Die vrijiheid is chaotisch, laag-leevend maar onder onmiddellijke macht van God, door de natuur wetten. De eerste tendens ??haar macht en steun verliezend, moet of oovergaan in de tweede tendens, of terugzinken in chaos. Heeft zij, in het leeven. de tweede tendens gevolgd en de eigen neiging oovcrwonnen, dan wacht haar de belooning als Gods-vreugde, haar eigenlijk doel. Dan gaat zij, de derde neiging geheel verliezend, oover in het hoogere bestaan, dat de essens, de geest omvat van al wat vreugde en schoonheid heet. Deeze Godsvreugde wordt niet veroorzaakt door allerlei gelukkige otnstandigheeden en ge beurtenissen als daar zijn het weeder-zien der geliefden, het vrij-zijn van /.onde en zorg, van kwaad en leugen maar die Gods-vreugde is een wijze van bestaan, die uit al wat bestaat de vreugde en schoonheid distilleert en gewaar-wordt. Dit is de oneindige Liefde, waar mee, naar Spinoza's woord -- God zichzelven bemint, de heiligheid en gelukzaligheid ? der katholieken. Dit kan alles met zooveel zeekerheid ge zegd worden, omdat in veele gevallen reeds tijdens dit leeven de eerste tendens zich geheel onderschikt aan de tweede b.v. bij de Heiligen en ons dan volkoomen duidelijk wordt hoe het volgen van de tweede tendens de beloo.ning er Godsvreugde met zich brengt. Niet door allerlei uitwendig toestroomend geluk maar door een ziele-schat, die alles, I%AI\^Y OEN MAAG i PAlAJA VARMOND; HOUTBOUW, KANTOOR f BEDE»* nENDQ)WAANÖ5^ iDEN hAAO-Tr:LMycn256O-a6l. LEVtBT Dt/VEPLANCDINZEER KORTCN TJD ALLE HOUTCON/TRUCTIEX AL/ LANDHUIZEN SCHOOLGEBOUWEN JACHTHUIZEN ZIEKENHUIZEN INLICHTINGEN OP AANVRAAG Illlllllli Illlllllltlllllllllltllllllllllll ook hetfafschuuwelijkste en vreesselijkste, als vreugde ondervindt. Dat leert ons het leeven van de groote Hei ligen, ook dat van mijn gezeegenden tijdgenoot Sadhoe Soendar Singh. f ?«VRAAGT UW WINKELIEP BOUfilEJW" VOOR Automobielen, oen DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 6.25 per half jaar : liüill en Molomjwielen. Jirao Reguliers dwarsstraat 56 iMSHRDtM «ftoobt 3m5ort ?xnoubnon VERSCHENEN : F.M.DOSTOJEFSKI UIT SIBERI Roman in 2 deelon, omslag van IS JAN MENS Prijs per deel gebonden f 1.5O Het verschijnen van dit werk is voor hen, die belangstellen in de Russische litteratuur een goede gelegenheid om weer eens met een belangrijk, typeerend Russisch boek kennis te maken. In de voorrede zegt de schrijver o.m. over het manuscript, waaraan hij dit boek ontleend heeft: De geheel nieuwe, tot nog toe onbekende wereld, het ongewone van sommige gebeurtenissen, enkele bijzondere opmerkingen over het verloren volk" trokken mij aan en ik las met belangstelling. ALOM VERKRIJGBAAR Uitgave van Van Holkenta 4 Warendorl, A'dam l IFIATI AUTOMOBIELEN in alle modellen uit voorraad leverbaar. De Importeur: J.LEONARDLANG (22). Men lette wel op, dat ik de woorden :ht," tendens", neiging" en schepsel" kracht, , ,?..,?... _...,,.,.. soms afwisselend gebruik. Voor den nietsignificus is dit verwarrend. Hen schepsel" vindt hij iets heel anders dan een kracht of neiging" of tendens." Dit |is echter niet juist. Hetzelfde wat ik schepsel" noem, kan ik ook kracht" of neiging" noemen omdat het verschil voorloopig onbepaalbaar is. Een schepsel, zonder de derde tendens, dat wil zeggen, zonder materie", is voor ons zoo iets onbegrijpclijks, dat wij het ook zeer goed alleen door het woord neiging" of kracht" kunnen aanduiden. Tendens" is misschien nog het beste woord, om zijn tiitheemsche klank, en door het niet ongewoone van de expressie bewuste tendens." De drie'tendensen, waarvan ik sprak zijn altijd als bewuste tendensen" te verstaan. Signifisch doordacht heeft het |woord bewust" geen zin, daar wij van onbewust" geen voorstelling noch be grip hebben. Alles wat wij waarneenien, di rect of indirect, is bewust." t (23). Het zou reeds een ontzaglijke voor uitgang voor ons menschen zijn, als wij allen, nauwgezet en zorgvuldig, onderscheid leerden maken tusschen genot" (voldoening der eerste tendens) en vreugde" of Godsvreug de" (voldoening der tweede tendens.) We zouden dan van zelf tot het inzicht koomen, dat genot" moet worden bestreeden, naarmate vreugde" wordt bereikt. Een een voudig inzicht der significa - - dat bij ernstige toepassing het geheele weezen der menschheid kan veranderen. Tusschen vreugde" en G )dsvreugde"j. is signitisch ook een scherp onderscheid te maken. Vreugde" is de per soonlijke voldoening van het beperkte schep sel door de tweede tendens. De mensch voelt vreugde als hij schoonheid en goedheid onder vindt, als hij innerlijk in eevenwigt is en, ondanks zorgen en bezwaren, een blijde toe komst na den dood verwacht. Maar dat geldt hem alles persoonlijk. Het woord Gods-vreugde" zou ik alleen dan willen gebruiken waar een lichte scheemering begint van het booven-persoonlijke, waar is ;cen gemeenschappelijk verheugen door het wegvallen der begrenzingen van het schepsel. Het sterkste ondervond ik dat waar veele menschen in schoone en .gemeenschappe lijke aandoening bijeen zijn, in een Kerk, maar ook in groote bijeenkomsten, zelfs bij een waereld-tentoonstelling, zooals die in H>00 te Parijs. Dan is de welbesefte heilige aandoe ning er wel niet, maar het gevoelige individu ondergaat de gewaarwording van gemeenschap pelijk geluk en verheugt zich met Gods vreugde, en voelt zich n met den Schepper en al het geschapene. t (24). Hier een korte opmerking oover de derde tendens, die oovereen komt met wat men wel materie" noemt. Ik meen opgemerkt te hebben maar dit is alles nog maar onzeekere bepaling dat deeze derde tendens een eigenaardig karakter heeft, dat men oneedel, laf en gedwee zoo noemen. Het kwam mij namelijk vór bij de psychothe rapeutische behandeling van /ieken, dat liet door tussclk-nkomst dcezer derde tendens is, dat de geest van een ander persoon beheerschend en gcncezend kan werken op een zieke. .Als men een mensch in diepen slaap brengt door suggestie, dan blijft de derde tendens toch wakker en gehoorzaamt gedwee elk woord van de suggereerende persoon.Deeze laatste spreekt dan met die derde tendens als met een per soon en die persoon is moraal-loos (dus vrij van de tweede tendens) en toont een blinde honden-gehoorzaamheid. Ze is gewoon de eerste tendens te gehoorzamen, maar als mi een wilskrachtige de heerschappij oover neemt dan gehoorzaamt ze die, zoolang de gesugge reerde slaapt. Ze brengt dan somtijds geneezingen tot stand. Bij de wonder-geneezingen der Heiligen is het ook die zelfde derde tendens, die als werktuig dient en ook soms satanische machten verjaagt. Maar haar tot gehoorzaamheid dwingen kan alleen een zeer heilige of zeer wilskrachtige persoon, l let wee zen van de meeste ziekten bestaat waarschijn lijk in een slecht beheerschen van de derdetendens. (2ö). Er is zulk een strenge discipline noodig om de drie tendenzen in heugelijk en heilzaam eevenwigt te houden. Daarom bewonder ik een volk als het Japansche, dat /.elf-verloochening, askese en doods-vcrachting tot leevens-beginselen heeft. Wel is waar, dat de Japanners niet de heilige tweede, maar de absurde eerste tendens als einddoel zien - ze zijn huerschzuchtig en hun zelf-ver/.aking is tot meerder glorie van hun persoon, htm volk en hun kei/.er, niet ter eere Gods. Maar met dat al verhoogen ze enorm de macht van de eerste tendens oover de derde. Het lichaam heeft niets in te brengen -- de geest beheerscht het en laat zich door de wreedste behandeling, de afschuwelijkste dood niet afschrikken. Het is hun liever vrecssel Het meest essentieele bij de aanschaffing van een V R A C H T W A G E N is het SERV1CE-SYSHM". Indien Uw leverancier daar niet volledig aan kan voldoen, kan de aanschaffing van een vrachtwagen oorzaak zijn van verlies aan tijd en daardoor van veel geld. Vraagt inlichtingen omtrent ons Ser> vice-System ". FirmaGebr.NEFKENS, Filiaal Amsterdam , 26 JAC. OBRECHTSTRAAT l Tel Z. 2507 Z. 9045. % lijke pijn te verdragen dan af te wijken van de eerste tendens. Hoe weinig doen wij, sentimenteele Hol landers, om dit eevenwigt der tendenzen te bereiken. Het leeven moet vooral verzacht en behagelijk worden gemaakt. Ooveral pleisters en zoete kostjes en gemak en pretjes, een gecapitoneerd bestaan, opdat eerste en derde tendens recht goede maatjes worden -?al gaat de Gods-vreugde ermee verlooren. Alleen de monniken, mijn goede vrienden, die werken wijsselijk tot versterking der twee de tendens, tot beheersching en ondergeschikt houden van de derde en tot oovergaan van de eerste in de tweede. Zij alleen leeven het leeven op reedelijke, doel-bewuste wijze, ook al moogen zij zich vergissen in bijkomstigheeden. De volgers van de eerste tendens, die de tweede loochenen en door de derde worden gebonden die leeven als dwazen, een be staan zonder welgeweeten doel. Is er dan n dieren- of menschensoort, die alle anderen ooverheerschen kan en eeuwig duuren? En toch doet gij dwazen alsof het zoo ware en geeft nooit uw absurde plannen tot al-ooverheersching en altijd-duur op. En het ijdele genot van de derde tendens neemt ge tot blijvend einddoel, hoewel het niemand bevreedigt. En door pijn en onge mak laat ge U afschrikken - al loopt ge de grootste pijn, de Doodspijn, en het ergste ongemak, de Ouderdom, rechtstreeks in den muil. (20). Pijn" is de noodkreet van de derde tendens om de eerste geheel en al tot zich te trekken. Hebt ge Uzelven wel eens aandachtig geobserveerd, onder heevige pijn V Al wat wij voelen en denken, alles wat wij ://;;, naar ons weeten, alles wat wij waarnee nien het gaat op in dat gloeyende punt dat wij pijn noemen. Wij ~ijn pijn, niets anders en ons poogen om ons weer los en vrij te mken mislukt jam merlijk. De derde tendens, liet stoffelijk lichaam, roept om hulp. Ze ondervindt weerstand, agressie, stoornis en nu moet alles te hulp snellen. Gedachte, gevoel, alles schrompelt samen tut dit ne:.... pijn, pijn, pijn. Men kan niet denken en zich niets voorstellen. Eerst moet de pijn worden verzacht en ver minderd. De derde tendens is nu oppermachtig, wanneer de pijn niet kan worden verloochend of geduldig gedragen. Wordt nu narcose toegepast, dan ontstaat er een kunstmatige scheiding tusschen eerste en derde tendens. Het natuurlijk weezen, ziel en geest van den mensch, wordt (van het vleesch) losgemaakt en gaat op in de droomwaereld. De noodkreet van de stof wordt niet langer gehoord. Maar deeze scheiding kan ook gebeuren zonder narcose, alleen door de macht van de eerste tendens. Ook de natuurlijke slaap kan pijn ooverwiimen en min of meer gevoelloos maken. In sommige voimen van waanzin wordt ook geen pijn gevoeld Dan schaden en ver minken de zieken hun lichaam op vreesselijke wijze, met den glimlach op 't gelaat. De suggereerende psycho-therapeut kan ook door /ijn machtvvoord de pijn niet meer doen voelen, en de derde tendens ooverheerschen. Maar de beste en schoonste wijze om pijn Ie weerstaan en de derde tendens te beheerschen dat is liet volgen van de tweede tendens. Dat is de wijze der heilige martelaren, die zingend en biddend de vreeselijkste schending van hun lichaam verdroegen. Dan wordt de derde tendens eerst recht ondergeschikt, niet aan chemische narcose, of aan suggestie van derden, maar aan het Gebed. (27). Signifische ontleeding en bepaling van het woord gebed" is haastig vereischl. Dikwijls staat hel voor iets onwaardigs, waar de fiere vrije mensch om glimlacht. Zoolang het is het vragen om gunsten, of het bijgeloovig vertrouwen op de macht van vaak herhaalde, al of niet begreepmi klanken. Bidden om een zock-geraakt Thibbclt je, om voorspoed en gezondheid, om mooi weer, om een prijs uit de looterij, dat alles heeft niets uitstaande met het waarachtig gebed. Het waarachtige gebed is het wei-bewust volgen van de tweede tendens, met geleidelijke verzaking van de eerste. Het gebed van den vroomen mensch is een verwerping van zijn oude natuur de eerste tendens - - en een aanvaarden van zijn nieuwe weezen, dat niet door genot of behagen, maar door vreugde en Gods-vreugde wordt gelokt en beloond, de tweede tendens. Tusschen deeze twee zaken : liet looterijgebed zal ik het noemen en het gebed -vande-tweede-tendens, is een ontzaglijk onder scheid. Ze hebben nagenoeg niets met elkaar te maken. Het gebruiken van hetzelfde woord voor die heide dingen is misleidend. Zoolang de Eclesia Sancta dit signit'isch onderscheid verwaarloost en de onwaardige geluks-beedelarij lievordert en er den/.elfden naam aan geeft als aan de heilige inkeer der vroomen - zoolang zal zij veel fiere, vrije, waardige menschen onnoodig buiten sluiten. In liet waarachtige gebed vraagt de biddende geen andere gunst dan zijn oude natuur blij moedig te moogen verwerpen, en zijnen Schep per innig te moogen liefhebben, met geringachting van pijn, ongemak, stoffelijk verval en Dood. De biddende weet en voelt dat zijn natuur lijk weezen, de eerste tendens, hem gaat mis leiden, hem lokt met onmoogelijke voorspie geling, en beloont met onbevreedigend genot. En dit weetend en voelend keert hij zich naar de tweede tendens, die hem het aller schoonste verschiet toont, de toenadering tot het Hoogste Weezen dat hem liefheeft en vertrouwelijk is als een Vader, en dat hem alle smarten van zijn moeyelijke inkeer vergoedt door de hoogste vreugde. E K K 1) !?: K l K V A N E B I) I- N SPAAMSOH, ENQELSCH, FR ASiS OH, OUITSOM eto 431 Jf* 33S& Pract. Onderwijs doe? bultenl. Leeraren