Historisch Archief 1877-1940
12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
29 Jan. '21. - No. 2275
TT I T lEÏ IE T
L A.
T "V A. 2sT O" A. HST T J" IE
Spfe<£K^<Sn.
' cf5rri£Xè.<?*c(4*n.
* <£t*~ Q ^G o60W*.\
lllllillillllllllllllllliiilllllinniiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiMMiniiiiii iiiiiiu imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii iiiiuiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiniiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiifiii
RUIZE-RIJMEN
KLAAGRIJM.
Over den Tijd in '/ algemeen en over M
Reglement van Orde van den
Amsierdamschen Raad in het bijzonder.
Ach, ons leven wordt verdrietig !
Waarvoor strijden wij den strijd ?
Alle vreugd is vaag en nietig,
Smart alleen is werkelijkheid !
Alom heersenen dwaalbegrippen,
Heel de maatschappij ontaardt,
En de vraag rijst naar de lippen :
Is 't Leven 't leven waard ?
Wie zich vroeger vrij verveelde,
In den goeden, ouden tijd,
Zoekt, verstoken van zijn weelde,
Bitter mokkend, bezigheid.
Nu wij al maar kunnen geven
Aan een grijpgraag Rijksbestuur,
Moeten wij gezond gaan leven,
Want de borrel wordt te duur.
Zie ze met de duiten smijten,
Kleine burgers gaan op reis,
Volksuniversiteiten
Maken iedren werkman wijs.
Als je 's avonds wat gaat loopen,
Nadat 't dagwerk is verricht,
Kun je geen sigaar meer koopen,
Want dan zijn de winkels dicht.
't Beestwijf", dat aan 't reine Leven,
'n Extra-oplaag had verschaft,
Heeft men haar vergrijp vergeven,
't Stomme dier is niet gestraft.
En zoo zie j' aan alle zijden
Niets dan jammer, wee en rouw,
Maar mijn diepste medelijden,
Arme Wijnkoop, is voor jou !
Want, nu 't Reglement van Orde
Van den Amsterdamschen Raad
In een teugellooze horde
Rust brengt, ernst en regelmaat,
Nu het middel is gevonden,
('t Is speciaal voor jou bestemd)
Dat d' onhandelbaarste honden
En de dolste stieren temt,
Nu een regiment klabakken,
Opgesteld staat in de buurt,
Om je bij je kraag te pakken,
Als je 't huis in 't honderd stuurt,
Nu je niet meer door kunt loeien
Als de burgemeester spreekt,
Nu j' op 't rinklen van de boeien
Sidd'rend om 't glas water" smeekt.
Ach, nu moet ik je beklagen,
Dieper dan 'k je zeggen kan,
Want nu moet je je gedragen,
Jij zelfs! als fatsoenlijk man.
CHARIVARIUS
Nederlandsche gasten brachten ten slotte hun
dank tot uiting door het zingen van hun
volkslied, waarop de Duitschers het lied:
Deutschland, Deutschland ueber Alles aan
hieven." Het was grof, maar de Hollanders
waren met hun van vreemde smetten vrij"
de ruzie begonnen.
Dr. Mendes da Costa, de schrijver van de
,,TooneeIhennneringen" in het Hbl. is zijn
noten-hartstocht bijna meester. Bij zijn
laatste artikel geeft hij niet meer dan 24
noten.
Oouverner c'est prévoir," schrijft het
N. v. d. D.
Wanneer komt Oeorge Dandin weer eens
aan de beurt?
,,ln het derde jaar eener parlement
is er bovendien niet veel reden om
erg uitvoerig te zijn bij het algemeen
debat." (U. D.)
Gewoonlijk komen ze pas los in het vierde
jaar van 't Staten-Generaal.
MISS C3 LRN C H t£.
CHARIVARIA
De Tel. bericht omtrent het verblijf der
Nederlandsche gasten te Hamburg o.m.: De
Veteranen-strijkjes ?
Dat volk weet en waardeert wat
Nederland voor hem gedaan heeft.
Als het zijn eigen torens ziet, dan
denkt het terug aan de torens van
MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMItllllllllltlllllllllimi illllllllllll Illllllllllllllllllll II Illllll Illllllllll min IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUI
LAUSANNE-PALACE
FAMILIE-HOTEL VAN DEN ALLEREERSTEN RANG.
Prosp. en inl. Reisbureau LINDEMAN, Den Haag, Arnhem, Groningen, Utrecht.
HET HEMEL-LICHAAM
door
HERMAN SALOMONSON
He went his way, untied and iree ....,
The stars and his high thoughts for
cotnpany....
Per Johansson was een dichter wiens wer
ken onbekend gebleven zijn, en wiens levens
wijze het best is geteekend met de
mededeeling dat zijn geest immer tusschen de
sterren doolde, maar zijn sterfelijk lichaam
in de Stockholmsche koffiehuizen.
Evenmin intusschen als de sterren rea
liteiten voor zijn gedachten waren, waren
het de stoelen en tafels, of was het zijn kale
jas voor zijn tastbaar zelf. Per Johansson
kende geen realiteiten.
Hij leefde voor dingen die hij een ander
niet kon doen zien of tasten, en daarom
lieten de meeste menschen hem terzijde
en noemden hem dwaas.
Zij die meenen dat dwaasheid nimmer
groot en ontroerend zijn kan, zij zullen hem
en zijn hier beschreven dwaas avontuur
beter terzijde laten.
Ze zouden er den stakkerd van mijn ver
haal maar te meer om uitlachen, en dat
heeft men hem bij zijn leven al voldoende
gedaan.
Dat was de groote leegte in zijn leven,
die hij zelf nimmer gekend heeft: dat men hem
nooit had liefgehad zonder hem tegelijkertijd
uit te lachen.
Per Johansson was, maatschappelijk en
gezelschappelijk beschouwd, bespottelijk.
Men hoorde hem nooit over zijne belangen
of die van anderen spreken.
Hij kon, zittend in het laatste verlichte
hoekje van een bierhuis, fantaseeren over
hemelsche ridders van den Oraal en gewijde
orden, terwijl hij een breed en statig gebaar
maakte met zijn arm, waarbij hij de mouw
van zijn jasje bevlekte met gemorst bier.
En wanneer het koffiehuis gesloten was
en hij naast u voortstapte, hoorde ge het
zuigend geluid van zijn gelapte schoenen in
de modder, maar onderwijl hield hij niet op
u te verhalen van zijn vreemde ervaringen
in een ontastbare wereld waarvan zelfs een
Hamlet slechts schroomvallig dorst gewagen.
Hij bracht u dan tot de deur van uw
weiverwarmd huis om dan alleen terug te keeren
naar zijn gemeubileerde kamers aan de
Kungsgatan.
Daar leefde hij van een kleine rente te
midden van een groot aantal zorgvuldig
gerangschikte manuscripten en een enkel
dun versbundeltje dat eens uitgegeven was
voor rekening van een paar vrienden, die
hem en die geste al lang weer vergeten
waren.
Er was een tijd geweest, dat men hem
graag vertellen liet uit zijn gedachtenwereld ;
dat men hem aanmoedigde door te
informeeren naar zijne ontmoetingen met de
Troll", de hekserij, die nog leven zou
in het land van Dalecarnië, waar 's nachts
om twaalf uur het witte paard losbreekt en
de dwergen feestvieren op de vlieringen der
afgelegen hofsteden.
En telkens wanneer Per Johansson terug
gekeerd was van zijn zomerreisje naar
middenZweden was zijn hoofd weer verzadigd van
?tooververhalen, die hij zich had laten ver
tellen door oude boeren en boerinnen die
hij kende, en die hem vertrouwden als elkander.
Het was ieder jaar de opening van het
winterseizoen : de eerste avond in het koffie
huis.... maar dan lieten de vrienden hem
al spoedig in den steek, op een enkele na die,
een verloren avond lang, zijn wonderlijke
verhalen aanhoorde in een hoekje van een
volgerookte café-zaal. Zoo ging het dan den
langen Stockholmschen winter door; dan was
het deze, dan weer een andere kennis die
wilde aanhooren wat Per verzonnen had aan
ridderlijke avonturen, aan hoog-zedelijke en
on-aardsche fantasie, waarin 'hij zelf een
kruisridder of een Parsival, een heilige of
een Don Quichote was.
En van elke gebeurtenis maakte hij een
roman : wanneer een onverwachte brief hem
bereikte, was die door bovengeestelijk con
tact geïnspireerd, wanneer een vriend ziek
was legde hij dit uit als een beproeving
deigoden, en nmaal, toen de kelners uit zijn
koffiehuis staakten, voorspelde hij den onder
gang der wereld.
Op zekeren dag toonde men hem een bericht
van de dagbladen, volgens hetwelk een prijs
van honderd-duizend dollars uitgeloofd zou
zijn voor dengene die, zóstond het er :
door teekenen in verbinding zou weten te
treden tot een ster, en vervolgens in nauwer
contact zoo mogelijk."
Dat was iets voor hem, zoo betoogden
de vrienden op dien avond : hier was zijn
kans. Zijn geest die met on-aardsche zaken
in verbinding stond, zou kunnen bereiken
wat gén door menschelijk vernuft gecon
strueerde telescoop nog had kunnen doen
geschieden.
Eerst aarzelde hij, wantrouwig voor dit
geheel nieuwe gezichtspunt; indien het gold
een geestelijk contact te verkrijgen, zoo was
hij de man, maar nog schrikte hem de
materieele eisch der teekenen af. Hoe kon men
deze doen ? door armzwaaien immers niet,
of door het lichaam, dat oneindig klein was
in verhouding tot de banen van de sterren
en zijn geest ?
Nog besprak hij dit alles uitvoerig toen
het koffiehuis gesloten werd en zij buiten
stonden op de stille Gustav-Adolf-Torg.
Met de handen weggeduwd in de zakken
van zijn sjofele jas stond hij, den blik ten
hemel gewend, op het plein ; en tegen de
sterren die fonkelden aan den donkeren hemel,
schudde hij het hoofd.
Neen, zoo n hem een teeken zou kunnen
doen, zoo zou hij het vatten, maar dan naar
den geest, wellicht door middeling van een
goddelijker! boodschapper, die, onbewust
en als mensen onder menschen ging.
En in zijn geest ging hij ze allen na, die hij
kende, de geteekcnden en half-heiligen, de
dienstridders der moraal en de boodschappers
van den booze- 6 altemaal waardigheden
waarvan hij zijn kennissen zeer stellig de
dragers wist, hoezeer ze zelf dat ook dorsten
ontkennen.
De dagen gingen voorbij en de dagbladen
brachten nieuwe sensationeele berichten ;
maar nog zocht Per den middelaar door wiens
hulp hij de sterren zijn teeken zou doen.
Hij was er stellig van overtuigd dat zijn
handlanger niet meer dan een werktuig zou
zijn. Het wist dat de menschen hunne be
stemming onbewust dragen en heiligen zijn
of duivelen zonder het zelf te weten.
En ten slotte bracht hij zijne vrienden het
verbijsterend bericht, dat een stem hem
geroepen had naar het Fénix-variété, een
café-concert waar zangeressen optreden.
De enkelen, die hem, curiositeitshalve,
op dezen voor hum zoo ongemeenen gang
begeleidden, constateerden een buitenge
wone ontroering in zijn wezen.
Gedurende de eerste helft van het program
ma sprak en lachte hij luid en zenuwachtig,
nam telkens zijn lorgnet af om het zorgvuldig
af te vegen en werd zelfs onder de vertooning
van eene zeer gevierde danseres tot driemaal
toe tot stilte aangemaand, de laatste maal
onder bedreiging uit het lokaal verwijderd
te zullen worden.
Maar een plotselinge ommekeer kwam in
hem toen de muziek een nieuwe deun aanhief,
blijkens het programma ter inleiding van
Miss Evelvn Ross, the worldknown vaudeville
Star
Hij nam nu zijn lorgnet geheel af, zweeg,
en zette zich in een houding van aandachtig
luisteren.
Miss Evelyn Ross bleek een grofgebouwde
vrouw, die gewaagde liederen voordroeg en
deze toelichtte met ondubbelzinnige gebaren.
Zij was een attractie van het programma
en droeg alle kenteekenen eener 25-jarige
zware carrière. Maar nimmer, ook niet in
hare schoonste voorbij'e dagen, had zij een
toehoorder gehad als Per Johansson, dien
avond, den eerste dien hij doorbracht in een
café-concert.
Nadat hij haar, gedurende het eerste couplet,
aandachtig had bekeken, was hij opgestaan,
en had hij zich tot de verbazing en verheu
genis zijner vriëtiden, naar een pilaar begeven,
vlak bij het orkest.
Daar zette hij zijn lorgnet op, en bleef
eenigen tijd met gekruiste armen staan ;
IIMIIIIMIIIlmlIIIIMIIII IIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMI
Holland. Als zijn bejaarden spelen,
dan hoort het de bejaarden uit het
Noorden." (N. R. C.)
Tijdpasseeringen onzer /ioogc ambtenaren
De voorzitter van onze Tweede
Kamer zal den Buitenzorgschen zetel
gaan bekleeden." (N. Gids)
A. Stanger. 17de eeuw. Jacob ver
koopt zijn eerstgeboorterecht aan
Esau." (Catalogus Mak).
't Heeft 'n tijdje geduurd, Esau, maar van
harte gelukgewenscht, kerel, dat je 't terug
hebt.
Om het volgende uit te kunnen werken
moeten wij er ons eerst eens goed in werken :
Vele factoren welke inwerken op
de koersen zijn in werking en geen
enkele geeft eene uitwerking."
(Fin. Nbl.)
iitllliniiiiiilillliiiiiiiiilliiiilllllllllKiiillllllllliiiliillllllliiiiiiiilllliiiiiiiiiiiiii
behooren te stoppen." (Avondp.)
En nu gaat Mac Neill met de eer strijken.
Geloofsdilenma heet dit nieuwe
fragment." (U. D.)
Wij hebben ons neergelegd bij düemna,
maar laat het daar nu ook bij blijyen.
Onder verwijzing naar vorige verslagen,
hebben wij de eer den oproep aan Rijks-,
provinciale, gemeentelijke en particuliere in
richtingen om toezending aan de M. T. S.
van modellen, instrumenten en teekeningen,
voor zoover zij gemist kunnen worden, te
herhalen," schrijft de Ingenieur. Ziehier in
derdaad de uiting van een zeer verfijnd eer
gevoel.
De heer H. W. A. Deterding, di
recteur-generaal van de Kon. Ned.
Petroleum-Mij., is in den Engelschen
adelstand verheven, wegens zijn ver
diensten, enz." (M. R. C.) ,?
Wij zullen 't niet verder vertellen.
Aidoende verklaring
Maas woonde in Het Hemeltje",
zoo genoemd omdat die huisjes aldaar
schijnbaar bijzonder laag staan, n.l.
aan den voet van den hoogen
Rijnlandschen dijk." (O. H. C.)
Mac Neill, die voldoende vervangen
is door de Vitres, weet eiken bal naar
GOEDKOOP WONEN
gem. HEEMSTEDE, buiten di annexatiaplannen.
Bouwt op Leeuw en Hooft" b/d Haarlem
merhout gemeente Heemstede Lage belasting,
billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder
wijs; Centrum van 't land, onder den rook
van Amsterdam. Vraagt volledige inlichtingen,
Bouwterreinen LEEUW & HOOFT",
Halte Blauwe Brug. Telefoon 6039.
toen zag men hem een zakdoek te voorschijn
halen, en, tot uitbundige vreugde van de
geheele zaal, begon het onaanzienlijk mannetje
daarmede te wuiven in de richting van het
tooneel.
Eenige suppoosten, die, achter hem ver
zameld, bij voorbaat een dreigende houding
hadden aangenomen, veranderden die ten
goede, toen de zangeres zich geheel tot
Per wendde, en dezen een tamelijk scabreus
couplet met als-verlangend-uitgestrekte armen
toe-zong.
Toen eindelijk het scherm daalde, en ze
hem een laatste kushand toewierp, maakte
Per een diepe buiging, en stapte stralend
van vreugde en onbewust van de op hem
geconcentreerde aandacht naar zijn plaats
terug.
Daar verbaasde hij zijne vrienden, door
met een bevende vinger op het programma
duidende, te stamelen: .... zij is het....
zij heeft mijn leekenen beantwoord...."
Toen verklaarde hij hen, dat Evelyn Ross
door de menschen Vaudeville Star geheeten
werd, en dat zulks de transcendentieele
symboliek was voor het vaststaand feit
dat zij, boodschapster der sterren, onder
de sterfelijken verkeerde.... hoewel door
hen en zichzelf als zoodanig ongekend....
Maar men noemde haar ster, en, onbewust
sprak immers het volk met de stem der
goden !
Men verzuimde niet Per te sterken in zijn
geloof aan de missie waarvan deze vrouw,
onwetend, de draagster zou zijn.
En hijzelf, aangemoedigd door de teekenen
waarmede de ster de zijne ondubbelzinniglijk
beantwoord had, schaarde zich voortaan
eiken avond onder een groepje jongelieden
dat aan de artisten-uitgang van den schouw
burg verzameld was.
Wanneer Humphry's"
song-and-dancegirls zich na afloop der voorstelling onder
hunne bewonderaars begaven, wachtte ieder
nog even op het telken avond zich herhalend
en juichende begroet gebeuren van Per die,
de hoed in de hand, en buigend, de
vetzuchtige Amerikaansche de hand kuste en aan
zijn arm wegvoerde....
Door de daad van zijn onverwacht aange
knoopte verhouding was Per met n slag
wederom belangwekkend en populair.
Men liet hem, ernstig en zelfbewust, des
avonds praten over de nauwe betrekkingen,
die hij, na gunstige wisseling der teekenen,
tot de ster had weten aan te knoopen.
Met nauw verholen vreugde hoorde men
hem gewagen van het boven-menschelijk
geluk dat zij in zijn aardsch leven van eenzaam
sterveling gebracht had, en wanneer hij dan
voortging, en verklaarde dat in deze vrouw
een door niemand dan hem gekende godde
lijkheid was, wanneer hij plechtig zeide dat
haar aanwezigheid aan zijn hart hem opdroeg
tot nimmer gekende hoogten en openbaringen
van eeuwigheid en onsterfelijkheid, dan
klopte men hem op den schouder, en noemde
hem een ernstig candidaat voor de honderd
duizend-dollars.... Hij zou immers den weg
tot de sterren wel vinden, hij die er reeds
ne veroverd had.
Dan knikte Per instemmend en blij.
Hij had immers nimmer vrouwen gekend
of veel liefde ondervonden; de materieele
eischen van Evelyn Ross joegen hem. geen
schrik aan Hij haalde blijgemoed zijn
kapitaaltje van de bank om haar veeren
boa's en imitatie-juweelen te koopen
Had niet een menschlievende vreemdeling
uit een ver land zijn aardsche rijkdommen
ter beschikking gesteld van dengene die de
teekenen der sterren zou verstaan en zich
opheffen aan hun heerlijkheid?
Veertien dagen lang bleef Evelyn Ross
in Stockholm.; in dien tijd dineerde zij, een
zware vrouw van omstreeks vijftig jaar,
met den schamelen Per in alle restaurants
waar het licht lokte.
Driemaal bedronk zij zich schandelijk en
eenmaal brachten zij een nacht te samen door
in een politieposthuis; de kwalijke bejegening
der agenten versterkten zijn overtuiging dat
de gerechtigheid hier beneden niet in dienst
stond van het hoog moreel gezag der eeuwig
heid.
Hij verdroeg het gelaten, dat de agenten
hem een mallen dronkaard scholden, maar
geried in verontwaardiging en toorn toen ze
zijn geleidster oneerbiedig toespraken.
Ook voor den Commissaris herhaalde hij,
wijzend op het rood en verward hoofd van
Evelyn Ross, dat geen sterfelijk mensch weten
kon welke boodschap zij hem gebracht had..
Toen hij voor de veertiende maal aan haar
schouder gedroomd had van eeuwigheid en
den weg der sterren, bleek zij in den vroegen
morgen verdwenen, met medeneming van
zijn horloge.
Zij was den weg van alle sterren gegaan, en
had hem, zooals hij later getuigde, bevrijd
van den maatwijzer der aardsche oogenblikken.
De vertwijfeling van den materialistischen
minnaar heeft hij nimmer gekend ; de veron
derstelling der vrienden dat zij niet een ster,
doch eene passagierende gloeiende meteor
aan zijn nachthemel geweest zou zijn, wees
hij glimlachend van de hand.
Hij dierf haar zooals hij haar ontvangen
had, en in het volle besef van de nietigheid
van zijn persoon tegenover die dereeuwigheid.
Gedurende de hem nog restende jaren van
volkomen armoede bleef hij de fantast die hij
immer geweest was.
En wie gezegd zou hebben dat het mys
terie der liefde ook aan een sjofelen dwaas
voorbij gaat, dien zou hij met een groot
gebaar naar de sterren gewezen hebben,
en gezegd dat hij, los van de aarde, een wijle
hun hoogen baan had mogen volgen
FINIS.