DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 12 Febr. '21. No. 2277 RUIZE-PIJMEN DE TREINEN ZIJN OP TIJD Jubelzang, ter tijdelijke vervan ging van het Volkslied Een forens schrijft ons: De stroom van ingezonden stukken is gestremd, de golf van boosheid is gezakt. De treinen vertrekken weer op tijd. Ze komen weer op tijd aan." Hbl. Wien Neerlandsflh bloed door d'aadren vloeit, Van vreemde smetten vrij, Wie 't eeuwige gezeur verfoeit Der Spoorwegmaatschappij, Hij stemrn', met mij vereend van zin, Vervuld van dankbaarheid, Geestdriftig dezen juichkrcet in: De treinen zijn op tijd! (bis) Geen ingezonden stukken meer, Sarcastisch, fel en bits, Wij hebben het vertrouwen weer In onzen spoorweggids. De cijfertjes, zij liegen niet, Maar geven zekerheid. Zoo klinke dan ons daavrend lied: De treinen zijn op tijd! (bis) Wanneer de slaperige forens, Uit 't zoele bed gejaagd, (Er is waarschijnlijk wil geen mensen, Die d' arme niet beklaagt!) Niet langer uren op 't station Moet wachten, bleek van nijd, Dan juicht hij, dansend op 't perron: De treinen zijn op tijd! (bis) En wie j' ook met den trein verwacht, Wanneer j' aan d' Uitgang" staat, Je vrouw, naar wie je hunkrend smacht, Je brrid, je broer, je maat, Je partner, je patroon, je klant, Je goedgezinde meid.... J' hebt geen minuut te wachten, want De treinen zijn op tijd ! (bis) Het reizen wordt weer een genot, 't Is niet meer als voorheen, Toen iedre sneltrein" bitt're spot! Een sloome boemel scheen. Wij komen aan op 't juiste uur, Het treinwee zijn we kwijt, Hiep, hiep, hoera! voor 't spoorbestuur, «' De treinen zijn op tijd! (bis) \ ? '$ > . * C H A R i v A R i u s. WAARTOE HET GEBREK AAN KOOPVAARDIJ-OFFICIEREN ZAL LEIDEN Teekening voor ,4e Amsterdammer" van P. van Wagtendonk KUHSJHAHDEL JACK H1EKERK vl h Chef Gou f il & Co. 23 & 25a Lange Houtsir.' s-Grarenhage MEESTERWERKEN VAM DE 17e EEUWSCHE, HAAGSCHE H FRANSCHE SCHOOL iiiiiiiiiiiiiiiiiiililiiiilllliliilliiiiil ... CHARIVARIA Jacob Israël de H?an voert. In het Han delsblad een. Nie. Uw systeem van. Interpu. Nctie in. Waarom ook. Niet? Wij voelen veel voor deze met. Hode maar. Dan ook mo. Edig to. Egepa. St! In de eetzaal van het Algemeen Tehuis voor Arbeiders te Amsterdam werd ons een kaart in de hand gedrukt, waarop wij lazen: Wegens de enorme drukte en om weer plaats voor een ander te maken, wordt men vriendelijk verzocht, wie klaar is met eten, de zaal te verlaten," maar het eten is er goed. .,Uit het pas geopende museum te Koningsberg werd een portret van Immanuel Kant gestolen door Horace Vernet." (Hbl.) De dader ligt op 't kerkhof. [ j OEFENINGEN VOOR DE JEUGD I. De grootste helft van den Kaad is er voor." (O. H. C.) Bereken hel verschil met de kleinste helft. 2. Verlaat uit liet plat-Duitsch: Wij vonden dit gesprek van veel interesse." (U. D.) Dat is de heerschappij der slag woorden." (H. P.) Dit is het probleem, dat thans voorligt." (U. D.) De vroeg-lente van dat }aar."(E.H.) Het gouvernement denkt de opvoer van goederen middels een eigen prauwvaart te doen geschieden." (Hbl.) De illustratie van 't geheel is nervenloos." (H. D.) 3. Waar ligt de volgende plaats: Romulus dien kent nog iedereen, want geen stad is of was ooit zoo zeer het eigendom der gansche wereld." GOEDKOOP WONEN gem. HEEMSTEDE, buiten da annexatieplarnan. ?Bouwt op Leeuw en Hooft" b/d Haarlem merhout gemeente Heemstede Lage belasting, billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder wijs; Centrum van 't land, onder den rook van Amsterdam. Vraagt volledige inlichtingen. Bouwterreinen ,,LEEUW & HOOFT", Halte B auwe Brug Telefoon 6039. De datief-accusatief constructie De sociaal-democratische Raadsfractie zette er alles op om den geheelen middenstand niet alleen het leven zuur te maken, maar zelfs te ver nietigen." (O. H. C.) Uit ile Hooxesclutnl der journalistiek Lichamelijk zwak, is hij J vooral letterkundige." (N. K. C.) \ Na ongeveer een kwartier te heb ben rondgeroeid werd de drenkelinge gevonden," (O. 6' W.) Welwillend tegenover iedereen, was men steeds verzekerd bij hem een gewillig oor te vinden." (U. D.) Sound bet ekent dat een paard gekeurd kan worden door ei n bevoegde persoon en geen gebreken voor den dag treden." (Paardensportbl.) ,.Ik weet heel goed dat het geen reden is, omdat een schatrijk meisje niet het geluk heeft gehad de zuster ziel te ontmoeten, dat de schatkist van haar rechten op haar afziet." (N. R. C.) Op de glibberige pjc.cn der beeldspraak Zij had haar stem in focus ge bracht met de resonans der zaal." f-v. R. c.) Voor een dergelijk luchtkasteel de pen op te nemen leek mij een al te onvruchtbare strijd tegen windmolens en ik zweeg." (O. H. C.) Wie in kleinen kring eenoog koning wordt, en daaruit zich niet ontwortelt, blijft abnormaal." (Onafh. Wbl.) Op f e steile trappen van vergelijking De stijging van het belastingprocent is steeds grooter dan in bijna geen enkele andere gemeente." (U. D.) Geen categorie mag er meer aan spraak op maken als juist de kun stenaars." (Rapp. Kti'-stenaarsverv.) Beide schilderijen zijn het meest veilig in het museum. De meest groote musea." iHa'au) SSB L R N C H E ClCRRETTES CORRESPONDENTIE Wil de heer ]. W. Bloem zijn adres opgeven ? LEZINGEN OVER BERGSON De meest oorspronkelijke philosoof van dezen tijd, waarschijnlijk eender grootsten die ooit hebben geleefd, is in Nederland nog weinig bekend. Het is bij ons helaas gebrui kelijk te zeggen, dat alle philosophie nutteloos is, en niet van dien aard dat men er verder mee komt". Te Parijs leeraart echter sinds lang een reeds 6Ü-jarig wijsgeer die de groote en goede kunst van het denken geheel vernieuwde; die zijn aandeel heeft in wording en groei eeuer nieuwe litteratuur; die zelf een taal voert, vol van klank, breedvloeiend van golving, verzadigd van onvergetelijke beelden. jaren en jaren al schrijft deze man boeken die de wereld doorgaan in vele edities, en spreekt voor zalen vol hoorders, luid klappende hoorders en sti' napeinzende, hoorders die met hem dwepen en anderen die hem zwijgend danken. Deze laatsten zijn hem het liefst, en het geparfumeerd en luidruchtig publiek dat om hem met eigen auto's naar het College de France komt, verdraagt hij slechts omdat een professor aldaar nu eenmaal niemand ter deure kan wijzen. Ik spreek van Henri Bergson en ik spreek van hem te weinig. Hoe zou ik in dit kort bestek uitleggen wat hij meent van wilsvrij heid van verhouding tusschen lichaam en ziei van doel en aard van het leven ? Hoe zal ik hier duidelijk maken waarom hij Instinct en Intuïtie in alle zaken des levens en ook in de wijsbegeerte stelt boven het Verstand ? Lange redenen zou ik behoeven om hem te verdedigen tegen de ik voel het reeds bij mijn lezer opkomende bedenking, dat dit ontkenning beteekent der wetenschap, die immers verstand allereerst zou eischen. Lange uiteenzetting ware noodig om Henri Bergson te doen zien als een echt wetenschappelijken geest, d.i. als een intuïtief schouwer toegerust met een ongewoon krachtig verstand om hem te toonen als een denker en dichter in n. Ik zal 't niet beproeven en 't is ook onnoodig. In den loop van deze maand worden te Amsterd; m, te .Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen reeksen van lezingen over Bergson gehouden door iemand die daartoe bij uitstek bevoegd is. *) Bewonde raar en jonger vriend van den denker, is de heer R e n Gillouin tevens een goed litterair en philosophisch criticus. Behalve een boekje over Maurice Barrès en twee bundels essay's waarvan n door het Institut bekroond werd publiceerde hij een belangrijk werk over zijn meester in het den ken : La Philosophie de M. Henri Bergson (Paris, B. Grasset). De uiteen zetting van Bergson's philosophie die daarin vervat is, zal voor ieder ontwikkeld lezer begrijpelijk blijken; zij heeft ook zelfstandige waarde, want zij is boeiend als een drama, zij geeft, ofschoon discreet, schrijvers eigen meenin? hier en daar aan en ze is met een gloed geschreven die goed doet. Uit dit boek straalt een licht dat niet allén licht is, maar ook een warmtebron. Er is alle reden den heer Gillouin te gaan i'.ooren. J O HANNES TlELROOY *) Georganiseerd door Nederland-Frank rijk", Volksuniversiteit in den Haag en Cercle Francais de l'Universitéd'Amsterdarn doch ook voor buitenstaanders toegankelijk. iiiiiitiiiiiiiiimiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiM Hofleverancier - Amsterdam ULIEISTIUT 218 -:- V1LIEMSPARIIU 8 TEL NOS. 2040-1881 - TEL Ito. 1793 Zuid KOUDE EN WARME SCHOTELS C.B. v.B O HE ME N ^Speciaal Schilderijen-Restaurateur L HELMERS5TRAAÏ 0709 den HAAG. DOOR Mr. C. P. VAN R O S S E M (met teekeningen voor De Amsterdammer'' van Is. van Mens) Victor Vleghel had een prachtig zakenjaar gemaakt, hij was buitengewoon in zijn nopjes en zijn vrouw Amelie, die veel van hem hield, verheugde zich eveneens. Derhalve kwam ze met een wensch aanaragen dien ze reeds jaren in stilte had g?koestera. Ze wenschte geschilderd te worden, ge schilderd voor het huidige, maar bovenal voor het nageslacht. En een ieder begrijpt wat oen vrouw zich daarbij denkt. Vleghel had niet neen" gezegd, slechts had Hij haar gevraagd of ze ook een schilder op het oog had. Waarop K het antwoord schul dig bleef. Nog nimmer had ze een schilderijen-ten toonstelling bezocht, namen kende ze slechts als klanken die geheel aan haar belangstelling voorbij waren gegaan. Ja, vreemd genosg, had ze bij de stille overpeinzingen van haar wensch nooit aan den schilder gedacht. Met haar geestes-oogen had ze immers /.elf altijo. geschilderd : een groote, statige vrouw met een enorme grandezza, het blanke vleesch van den hals, diep ingesneden, als een openbaring van pracht en weelde, de oogeu in hoogmoed opgeheven, de lippen beheerscht en beheerschend, de vingers als langgerekte ivo ren kostb?arheden op het zwarte kleed ge legd, haar lievelingsschoentjes van]/78. en het laatste model van Jenny precieselijk gefotografeerd en het geheel in een onverwoest bare jeugd van negen en dertig jaar. Het levende model paste zich niet in alle opzichten aan dit voortreffelijk vizioen aan. Ze was zeer zeker nog een goed geconserveerde vrouw voor haar leeftijd, maar de negen en dertig lentes lagen reeds tien jaar achter haar. En deze laatste twee lustra hadden haar toevallig niet verjongd. De groote distinctie, die ze zich toeschreef, was van eigen maaksel, waaraan de gedistin geerde natuur weinig aandeel had. Ze had het zich aangepast als een nieuwe japon en aangezien ze hare japonnen slecht droeg, droeg ze ook haar distinctie lang niet voor beeldig. En wat nu den weelderig blank gedroomden hals betreft, ook dit was slechts een schoone illusie. Ze haüeen hals, zooals er honderden vrouwelijke vaderlandsche halzen zijn, een brok roze-rood bespikkela vleesch, vettig op gezet en onbescheiden rondend boven het corset. Het model van Jenny echter en de schoen tjes van / 78. beantwoordden geheel aan het voortreffelijk beeld, hetwelk ze er zich van had gedroomd. Deze waren in alle opzich ten waard geschilderd te worden. De echtgenoot had geen neen" gezegd en een liefhebbende man die zwijgt stemt altijd toe. In principe stond derhalve vast : ze zou geschilderd worden. Met geen mogelijkheid had ze een enkelen portret-schilder bij naam kunnen aanwijzen. Slechts kende ze de Haas en Erelman, van vvien ze twee stukjes in haar salon had hangen, een viertal koeien 'en een viertal paarden. Leefden ze nog? j Ze wist 'het niet. Maakten ze ook portret ten? Ze wist het evenmin. Op zekeren dag vertelde ze het groote geheim aan enkele vriendinnen. Wat ecu zaligheid zuchtte Louise van Genemuyden geschilderd te worden en dat in een duur model van Jenny ! Zalig ! Als ik me liet schilderen fluisterde Madeleine Beirerna dan zon ik iemand nemen die me reusachtig zou flatteeren. - Dat doen de moderne schilders niet --zei Marie Vicx ze schilderen je nu eenmaal zooals ze je zien. Nonsens viel een andere vrouwelijke stem in Je moet ook niet zoo'n echten schilder hebben,maar een man van beschaving. Een gentleman, die schildert, flatteert onbe wust elke vrouw. Hiermee waren allen het eens. Er inoesl voor Jeanne een gentleman-sehilder gevonden worden, een man van de wereld, die een vrouw op haar waarde wist te bepalen. ! ; Het was ten slotte Jeanne de Seimer die het beslissende woord sprak, i | i Haar broer had een vriend die den laatsten tijd als portrettist veel werd genoemd en toch een man van heel goeie fainile was. Ze noemde z'n naam : Emile van Voorst tot Balleni en bij het hooren van dezen bekenden familieklank ging er dadelijk een gemompel van goedkeuring op. Er waren er zelfs twee die z'n naam als schilder wel eens meenden te hebben gelezen. Wat z'n werk waard was wist geen der aan wezigen ! Doch aangezien het iemand van werkelijk goede familie was, bleek het ver trouwen collectief en ongeschokt. Nog dien/elfden avond gaf Jeanne per tele,foon het gevraagde adres op. Een uur later J ?*' verd door Amelie persoonlijk een brief gepost ]( vaarbij o.e gelukkige artiest wen verwittigd Jat z'n diensten werden aangezocht, met op^ i»ave van den prijs. ! ~ Hierop werd gecorrespondeerd, over en weer. "'De prijs was bepaald, data en uur waren afgesproken, de komst van den schilder kon u e volgende week worden verwacht. Eu Jeanne wachtte met spanning. . . . Wat voor man zou hij zijn, hoe zou hij er uit zien? Zou hij zich artu'stiekerig voordoen of zich als een gecultiveerd niensch gedragen? Zou hij iets bijzonders aan de lunch gebruiken of een bijzonder .soort van alcohol drinken? ,l.)e eerste ontmoeting had plaats en deze was voor Amelie gedeciueerd een tegenvaller. Ze had zich iu stille verwachting een aristo craat gedroomd, en ze zag eeu soort niensch binnentreden waar ze au fond een groote minachting voor koesterde : den artiest. ,Ilij droes een t'linveelen huisje, lompe schoe nen,een slap boordje en lange omhoog stuivende haren. Ze hield uu eenmaal niet van dit soort menschcn : een man die niet gek'eed ging, ge lijk een ieder ging gekleed, een man die niet minstens ns in de maand zijn haren liet knippen, oordeelde ze burgerlijk, ja zelfs een beetje vieserig. Ook z'n optreden beantwoordde geenszins aan den naam dien hij droeg. Hij had iets uugegeneerds, iets on-sociabels waaraan ze aller minst gewend was. Van te voren .had ze een heel lijstje van aan wijzingen in haar gedachten klaar -"gemaakt. Haar model van Jenny j*en haar schoenen van / 78.---aïmoesten letterlijk gecopieerd vvor"~den, de gewenschte distinctie had ... ze in ecu tactvolle omschrijving neergelegd en haar zit-houding op 'r den nieuwen chesterfield, voor den spiegel nauwkeurig bestudeerd. ' "' Ze voelde zich echter zoo weinig met 'm op haar gemak dat alle woorden haar op de lippen bestier ven. Hij vroeg haar niets, wachtte niets af, hij had in de kamer rond gekeken en haar in eeu stoel neergeplant dien ze zich nooit voor dat doel had gedacht. En daar zat ze. Innerlijk buiten gewoon ontevreden over ie wijze waarop alles zich afspeelde. Slechts z'n 'mededeeling dat hij een paar dagen geienen de oude douarière Tueker in eeu laatste séauce had afgewerkt, stelde haar weer eenigszins gerust. De oude douarière was immers iemand van bijzondere distinctie en het feit dat ze zich aan dezen man had toevertrouwd, was zeker wel een hoopvol feit. Toch liet de sympathische toenadering nog altijd op zich wachten. Z'n conversatie was een conversatie die ge heel buiten haar gedachten-sfeer lag. Hij sprak haar over de moderne richtingen in de kunst, en ze interesseerde zich niet voor kunst. Hij sprak haar over de sociale problemen van dezen tijd en ze deelde hem dadelijk bij de Bolsjewieken in. Ze zweeg derhalve en hulde zich in ongenaakbaarheid, gelijk een koningin die niet wenscht af te dalen tot het vulgus. En hu, die dadelijk wel had aangevoeld de holheid 'en oppervlakkigheid van heel haar wezen, schepte er behagen in haar telkenmale aan den tand te',voe!en en zich inwendig te ver maken over de groote pose die op niets dan burgerlijkheid 'en onhandigheid steunde. Hij kende dat soort vrouwen, de brave Hollaudsche matróne, in n of twee geslach ten tot de groote weelde opgekomen, met alle arrogance van de voornaamheid, als een goeakoop ersatz. Zij, van haar kant, voeli.e daarentegen de distinctie met den dag in zich uitgroeien. Ze meende zich onbespied, haar hooghartige morgue steeg in haar gedachten op tot de grandezza van mie tres grande dame en in haar fantasie zag ze het schilders-oeuvre reeds beëindigd als een symbool van alle vrouwelijke hoogheid en voornaamheid. Verscheidene malen had ze reeds voor hem geposeerd. Doch nimmer had ze nog een blik geslagen op het beschilderde doek. Pardon had hij gezegd het is niet m'n gewoonte ooit een portret te laten zien voordat het is beëindigd. lederen middag, bij het opbreken van de