12 Febr. '21. - No. 2277 D F. AMSTKRDA VY\U:R, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MINTELCOSTUOMS naar Maat vanaf f 120.- (tijdelijk) J. KUHR AMERICAN LAD1ES-TA1LOR rlEERENGRACHT 304-306 Te.i.o6o llltllllllllllllJUIIIIIIIHMlIIIMIIIIIIMIIHHIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIIMlIHIl IHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllHIMIINMIIItllt STARK'S OXYDOL" (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) Kami. Vmn. STARK ft Co. - Chimlichi Fibrtok 't-HABE", «IMmtHMtmiMfMIMHflM MiEjur VOOR Automobielen, Reguliers dwarsstraat 56 AMSTERDAM EEN AARDIG SPROOKJE AsadendeTooverzak DOOR J. KIST Prys geïllustreerd f 0.90 Dit boekje heeft een apart en origineel uiterlijk. Het verhaal speelt in een Oostersch land, waar een jongen de schatkamer van den vorst binnendringt en daardoor in een gek avontuur verwikkeld raakt. Het idee is origineel van vinding; van de wonderlijke daden van de Tooverzak zal menig kind opkijken. l itgave van Van Holkema & Warendorf, Amst. FLICK's BOOMSCHORS Is Chocolade In een vormenvan een samen stelling als In geen ander Fabrikaat wordt teruggevonden. OVERHEERLIJK VAN SMAAK! EIÏEI CUFU FLIK ? Opiirliki IT4i hflimmliri Intiriw DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 6.25 per half jaar ROTTERDAM AMSTERDAM I^ANIDERH LVFRêUn Vv/EGJElEfOONJ MASSAPRODUCTIE--JONGENS ^ - - - v TRy,EN ; rANTASICFABRIEK EDEM5VAART. VRAAGT UW WINKELIER. Lunch, Diner en a la carte. AUTOMOBIELEN in alle modellen uit voorraad leverbaar. De Importeur: J.LEONARDLANG iiiiiiiiiin niiffffiiliiiliiiilif zijn wijk, die op geregelde tijden kunnen worden bijgewerkt. Ook wordt aan de Predi kanten maandelijks opgegeven, in welke ge zinnen van Ned. Hervormden kinderen zijn geboren, zoodat zij in staat zijn bij hunne be zoeken te bevorderen, dat die kinderer ge doopt worden; en als vrij zektr kan worden aangenomen, dat daardoor het aantal gedoopten, dat in de jaren 1915?1918 gemiddeld 200 per jaar bedroeg, in 1919 met ± 30°,, is vermeerderd en in dat jaar tot 262 is ge. stegen". Dat is nog eens samenwerking ! En het ver haalde geldt natuurlijk voor alle deelen van het predikantswerk. In een stad en eigenlijk ook op een dorp is ieen bevolkingsregister der gemeente voor het .bestuur onmisbaar, 'k Heb er jaren mee ge werkt en zou de aardigste dingen kunnen ver halen van zijn nut. Het is duur ! Maar de kerkvoogdij moet het toch hebben en die haalt de kosten dubbel en idwars uit den nu veel beter te regelen omslag. Hoe mooi, als dan het pastoraal meteen kan ?proiiteeren ! Misschien is het trouwens niet zóduur. Jn Haarlem betaalt men / 500?leges per jaar. Mij zijn gemeenten bekend, waar B. en W. van kerkgerootschappen veel minder vragen. Niet om de kerkgenootschappen een voordeel "e gunnen natuurlijk. Maar onder de verplichting om de ontdekte fouten zelfs in cfficieele bevolkingsregisters van bur gerlijke gemeenten komen wel fouten vorjr! om de fouten t< r secretarie of bij den wijkmeester op te geven. De dominee en de pastoor helpen mij even goed als m'n bodes," zei eens een wijkmeester tot mij. In het derde deel is het heelemaal mis. Daar gaat het o ver de zoogenaamde,,Rechten der minderheden". Over de vrijzinnigen in ?:en meest rechtzinnige gemeente en omge keerd. Het pijnlijke van dit onderwerp voel ik volkomen. Wij moeten een oplossing zoeken van het vraagstuk met grooten ernst. Maar .... het beheer als zoodanig moet zich absoluut hier buiten houden, of er komt nog meer ver warring. In deze brochure van een kerkvoogd, door kerkvoogdijen uitgegeven, zijn de bladzijden misplaatst, waarin gepleit wordt voor de er kenning van de zooeven genoemd.' rechten. Achter die erkenning ligt een gansche kerk beschouwing zeker ; een gansche wereld beschouwing misschien. Daarover moeten kerkvoogden qua tales niet praten. Wel lidmaten natuurlijk ; ook de heer de Breuk natuurlijk (als hij dan de ongepastheid van dr. van Oheel Oildemeester over Matth. VII: 12op blz. 24 weglaat). Want het geldt hier geestelijke belangen. En het is een kwesti; van levensgewicht. Maar niet kerkvoogden en niet het beheer. In Haarlem is dat zonneklaar gebleken ook voor wie (ie vragen practisch zien wil en kribbig wordt van al dit theoretiseeren. Want hier wordt verhaald, hce in Haarlem de kerkvoogdij de kwestie der minderheid opgelost heeft. En dat is zuiver practisch gesproken - heele maal geen oplossing. Men luistere. In Haarlem, waar geen vrijzinnige predi kanten zijn, z?l een deel van den hoofcelijken omslag aan de georganiseerde vrijzinnigen uitgekeerd .worden. Welk percent? Ziehier, uit haar begrooting over 1921 b.eek, dat de Vereeniging van vrijzinnigen een tekort van ruim / 2000 zou hebben. Kerkvoogaen hebben daarop aan de Gecombi neerde vergadering, bij de behandeling der be grooting van het Kerkefonds voor 1921, voorge steld om een bedrag van / 2000.?daarop uit te trekken, ter tegemoetkoming in de kosten ter voorziening in de godsdienstige behoeften der Vrijzinnig Hervormden. Dit voorstel is met zeer grootc meerderheid aangenomen. Daarvar zegt de heer de Breuk : De bedoeling van dit besh'it is niet, dat ieder jaar het geheele nadeelig saldo zal wor den uitgekeerd dit geschiedt ook thans niet maar wel dat rekenhg gehouden zal wor den met den financiëelen toestand van de Vereeniging, waarom dan ook overlegging va.i rekening eri begrooting zal worden ge vraagd. De Gecombineerde Vergadering blijft vrij in het uit te betalen bedrag, maar het beginsel van geldelijken st:un blijft gehand haafd. Dit is ongetwijfeld de eenvoudigste en meest praktische oplossing." Ors schijnt dit mede zeer eenvoudig, maar ....zeer weinig practisch. Men stelle zich een zakenman voor, die deze wijze van subsi die-bepaling zou verdedigen ! Is een nadeelig saldo een maatstaf'' Men ka i een nadeelig saldo naar believen grooterof iiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiliiiiiiiliiiiiiiiiiiiiifiiiiimiiiiiiiliiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiii kleiner maken door meer of minaer van het noodige werk reeds te brengen op de begrooting van het volgend jaar. Dit ruim / 2000.?te kort kan worden weggewerkt door den arbeid in te krimpen ; het kan worden verdubbeld door nieuw noodig werk aan te vptten. Zóverkrijgt men geen vaste basis van be rekening. Noch de Vrijzinnig-hervormden noch de Kerkvoogdij. Zoolang de scheiding bestaat tusschen be stuur en beheer, zal het 't beste wezen, dat zij ook wordt gehandhaafd. Dai geeft iets meer helderheid en iets minder verwarring. En wat C'ezc brochure betreft : vijf en aertig vart de veertig bladzijden brengen ors een heel eind verder; inzake beheer, wel te ver staan. UHHiimiimiiiii in mi mi ui n IIIIIIIHII min IIIIIMIIIIIIIIIMIIIII il" "" 11 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitii RECHT-LOOS VLAANDEREN Het gaat hier in Vlaanderen weer leevendig toe. De bescheiden Vlamingen spreeken telkens van Holland als van het land van cul tuur en beschaving, waarbij Vlaanderen ach terlijk is en provinciaal. Maar ik moet zeggen, dat ik eer bij ons in Noord-Nederland den in druk krijg van een al te vrcede-lievenden, min of meer dooyen boel, waar ijverig geld ge maakt word ten alle heilige huisjes angstvallig worden ontzien en gespaard. Hier in Vlaanderen is wat groots te doen! Hier wordt flink gekeeven, hier zijn partijen met gloeyende geestdrift en vuurige woorden. En dat niet pour rire" maar met geduchte straffen en dwangmaatreegelen. Dit ligt natuurlijk aan den oorlog, dien wij voorzichtige Noorderlingen zoo fijn ontloopen zijn, maar het ligt ook aan het strijdbare Vlaamsche ras, dat reedevoeren en rechten en ook lijden kan voor zijn oovertuiging. Er worden geduurig Vlaamsche Liederen gezongen en ook het Wilhelmus van Nassau geniet in Vlaamsche kringen groote populariteit. Er wordt gegeeten en gedron ken als altijd, maar er wordt ook als altijd zwaar gepolitiseerd en zelfs met gevaar voor loeven en vrijheid voor het Recht .gestreeden en voor de persoonlijke vrijheid. Ik meen, dat men in het Noorden niet vol doende begrijpt wat hier omgaat. Anders zou er wel meer oover te doen zijn, in NoordNederland. Want het respect voor Wet en Recht dat zit er in Noord-Nederland zeeker niet minder diep in dan in ZuidNederland. Het Noorden heeft diepe en vuurige verontwaardiging gevoeld, bij den aanval op België, en wat het toen aan hulp vaardigheid heeft gedaan hier als eedelmoedigheid dankbaar erkend dat sprak OELOF ftlTROEN ? DEN HAAG - _ PLAATS 23 KALVERSTRAAT 1 Amsterdam OPGERICHT 185O TELEFOON 658 N. firma M. J. GOUDSMIT PAARLEN, BRILLANTEN Goud, Zilver en Horloges Uitsluitend eerste kwaliteit CADILLAC Hat Meesterstuk der Autotechniek Importeur: K. LANDEWEER, UTRECHT voor ons van zelf, daar willen wij niet voor bedankt weezen. Maar de strijd is nog niet ten einde en het komt mij voor dat wij Noordelijken nog niet voldoende doordrongen zijn van de beteekenis van den strijd voor Vlaanderen. Men meent, geloof ik, dat het nog maar wat smeulende vonken zijn, na den grooten Brand, welke wel gauw zullen verdoofd zijn en uitgetrapt. Men ziet er in het aktivisme, en dat aktivisme, met zijn verwarrender! naam, beschouwt men als een uiting vaa pro-duitsche gezindheid, die wij steeds met een heimelijk wantrouwen leerden beschouwen. Maar aktivisme is de dwaze naam voor een goede zaak : het verzet teegen verdrukking, dat altijd het kenmerk was van gezonde, hevenskrachtige rassen. De Vlamingen vor men een sterke, karaktervolle groep, en ieder zal moeten erkennen dat ze er recht op hebben hun karakter en volksbestaan, hun taal en zeeden te handhaven. In de bevolking der aarde verdienen ze een plaats, minstens eeven goed als de Zwitsers. En voor ons Noord-Nederlanders is hun zelfhandhaving van 't hoogste belane, omdat zij ite onz? ;<il steunen. Nederland, Noord en Zuid, ligt bekneld tusschen drie groote, imperialistische Rijken en het moet duidelijk zijn, dat een volksmassa van tien miljoen zielen moeyelijker te ver pletteren of te assimileeren is dan een van zeven miljoen. Vlaanderen en Noord-Neder land samen vormen een sterk volk, dat geen ciitbreiding behoeft te verlangen 'noch ,'en inkrimping behoeft te dulden. Wij Noordelijken hebben er alle belang bij, om zoo innig de poli tieke scheiding het toelaat, met het Vlaamsche volk dat onze taal spreekt en onze zeeden heeft, verbroederd te blijven. Het is jammer dat taalgrens en politieke grens niet samen vallen, dit zou veel twist vermoeden hebben. Het Zwitsersche volk toont hoe ook een vee!-talig land in vreede kan worden beheerd. Het gevaar van Duitsche zijd;: is voorloopig geweeken. Algemeen wordt erkend dat de Vlamingen niet minder dapper gevochten heb hen dan de Walen. Van werkelijk landverraad was bij de Aktivisten geen sprake. Ze vonden alleen bij de Duitschers meer consideratie voor hun taal en land-aard dan zij van de Walen ge wend waren. Stonden er in het Belgische front geen opschriften met Danger de mort" op gevaarlijke plaatsen, zonder Vlaamsche vertaling, terwijl toch veele soldaten «een fransch verstonden ? Nu heeft het Fransche Imperialisme ge wonnen en de gevolgen van zijn triomf waren terstond merkbaar in een dreigende en verooveringszuchtige houding teegenover Nederland, een felle vervolging van di aktivisten ' n scherpe onderdrukking van Vlaan deren. Veroordeelingen tot de doodstraf, tot leevenslange gevangenschap, tot jaren lange ge\angenis-?traf, waardoor de gezinnen broodeloos werden, zijn aan de orde van den dag. De vereeniging ,,het marte laars fonds" l) kent de namen van 73 politiek veroordeelden of gevangenen waaronder 32 gehuwden, waarvan 20 gezinnen in nood verkeeren. Zes hunner, waarvan de nairun vermeld worden, zijn in de gevangenis of ten gevolge van hun opsluiting ooverleeden. Onder de slachtoffers zijn de meesten be gaafde, ontwikkelde, fijn gevoelige rnenschen, die niets misdreeven hebben, het zij dan het bezoek aan de Vlaamsche academie te (jent, of een dergelijk onbeteekenend vergrijp. En 2135 mensctien werden tot volslagen armoede gebracht door brood-roof, door het ontslaan uit htm werkkring. Men bedenke welk een verbittering er moet ontstaan in de harten dier mannen die hun bloed stortten en hun leeven waagden in de loopgraven, om als dank zich te zien berooven van alle middelen van bestaan. Welke ellenden zijn er doorstaan in dien chaos van bruuf geweld en haat. Ik hoorde van een beschaafd gezin, dat twee kinderen verloor in eencn nacht, en moest vluchten met het derde kind dat aan typhus leed, in de armen van den vader, terwijl de moeder mee-strompelde, gekwetst aan den voet. En dan na gruuwelijke omzwerving thuiskoomend, de politie in huis te vinden tot huiszoeking, dan aanhouding, vrijlating, weer aanhouding, een jaar werkeloos, toen ver oordeeling en nu zenuwziek 2) En ooveral wordt nu het Vlaamsche volk en de Vlaamsche taal geschaad en te kort ge daan, in te geringe subsidies, in onvoldoend onderwijs, in spoorwegen, in wooningbouw enz. En het ergste is dat dit alles wette-loos en recht-loos geschiedt. Want de anti-aktivistische wetten waarop nu de burgers geoordeeld en gevonnist worden zijn in Havre uitgebroed. En volgens de grondwet is geen wet geldig zon der voorafgaande afkondiging. Maar die af kondiging is nooit geschied, want geduurende de Duitsche bezetting stond de uitvoering van de wet aan den bezetter, 3) en de wetten uit Havre hadden geen kracht. De hooven van cassatie bleeven onder Duitsch bewind functioneeren. De houding van de teegenwoordige regecring is dus stellig onwettig en zij weet het en gaat het debat daaroover steeds uit den weg. Als in 't parlement vlaamsch gesprooken wordt, wordt er gelachen en gepraat en loopen de fransen-gezinden weg. We hebben dus hier een verhouding die gelijkt op de lersche toestanden, maar waarin het onderdrukte ras sympathieker optreedt, waar geen sluip-moord, geen brandstichting wordt aangewend en waar de rechtsgronden veel klaarder en eenvoudiger zijn. De auto nomie van Vlaanderen is in ethnologisch en moreel opzicht een billijke eisch. En de wijze waarop Vlaanderen nu door FranschBelgiêwordt gesard en benadeeld, blijkbaar onder fransche goedkeuring, bewijst hoe het staat met het anti-imperialismc der groote rijken - als ze maar eerst hebben gez.eegevierd. Ik sprak met verscheiden Waalsche Belgen. met een advocaat uit Brussel en een professor uit Leuven, en bevond dat ze, ondanks hun IMM»??Illlllt MUI»lÉlIllllllllllllllllllllllllllllHIIIIllll SPAANSGH, ENGELS OH, FRANSOH, DUITSCH etc. Berlitz-School Heerengraoht 451 H. 3286 Pract Onderwijs door buitenl. Leeraren IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII zuiver Waalsche nationaliteit, aan Vlaamsche zijde stonden, eenvoudig gedreeven door hun gevoel voor recht. Een van hen, de vlaamsche taal niet geheel machtig was haar ernstig gaan bestudeeren en hield een reede in zijn gebrekkig Vlaamsch. De Leuvensche profes sor Carnoy heeft in verschillende geschriften oopenbaarheid gegeeven aan zijn democra tische gezindheid die hem ook in den politieken strijd der Vlamingen hun partij duet kiezen. 4) En dat jong-Vlaanderen nog vol bruischende kracht is, daarvan heb ik de duidelijkste teekenen gezien. In het zoo droevig geteisterde Leuven, met zijn nog altijd uitgestrekte ruïnen. met de half verbrande kathedraal, en de leege zwarte mnuren van de bibliotheek - daar schijnt het alsof de daar vervluchtigde geeste lijke schatten, nog werken op hoofd n hart der jonge Vlamingen. Het is alsof ze daar meer dan ergens anders de geweldige taak beseffen waar voor zij staan. Weeder-opbouw van het stof felijk verwoeste, herstel van het geestelijk cultuiir-leeven, het doen blocyen van een nieuw Vlaamsch Leeven uit déruïnen. Zoo ooit een beweeging Nederland sympa thiek moet zijn dan is het deeze. Niet alleen uit deernis of eedelmoedigheid, maar uit begrip, dat het hier ons eigen volksbestaan, onze taal, onze cultuur, onze zelfstandigheid betreft. Laat ons allen helpen, zoo moogelijk stof felijk, in elk geval door onze broederlijke houding en krachtige wel-gezindhcid. F R E D H R l K \ \ N E H I) ]? N Antwerpen. l F' e b r u a r i 1021. I) Hollandsen comitéM. A. J. Hofman Nassaukade 174 Amsterdam 2) Oude Koornmarkt 73 Antwerpen 3) Volgens de Haagsche conventie 4) Vers la Democratie sincère iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii TDIPIFQCP l nlrLt Otu. Importépar SCHMITZ & Co.,Utrecht