2 April '21. No. 2284 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND MMTELCOSTUIIM naar Maat met bijpassende TAILLE of ROBE vanaf f 182.50 J. KUHR HEERENGRACHT 304-306 Tel. 8060 N. PAIGE The most BEAUTIFUL CAR in America" Importeurs: L. C. VERVOOREN & Co., ROTTERDAM Uitgebreide Reparatiewerkplaatsen, speciaal voor electrische autoiuohieisysteinen. Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop In het OOSTERPARK te Lage prijzen, mooie wegen, electr. licht, water. «.V. Uaatschappi] tot Eiplol». vin Hat Ooitarpark Dir. i. l. STOIMANS & Oïl SCHULZ Tel. Int. 38 & 48 ^*fr^r*&*&*^j on Fedrn VOHSTENLANDEN- SIGAAH mos COMPLETE 5ODTEERING NIEUW5TE - MODELLEN ZooWEL IN HET EENVOUDIGE AL5 LUXE GEMRE AM/TERPAM UTRECHT MtlLI&EWEG CHOORSTR.AAT HILVERTUM STATIONSPLEIN i3£aa;si^| 5* EENIGE SPECIALITEIT * in KRlMPVRljE 51 GEZONDHEIDS- m B ONDERGOEDEREN Nederlandsch Fabrikaat B*j B? B «ÜTRICOTHUIS AMSTERDAM HAARLEM Rag. eraestraat 35 Gr. Houtstraat 143 u;g TB. MOORD 6OM. TELEFOON 1406. l'! Snelschritt RltNTS BALT I_ Zelfond. 98 Cent fr. In den Boekh. en na postw. bij RIËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. ,, Ik prijs nogmaals Uw syst., omdat ik er al dadelijk I>ui tsch mee kon schrijven, «onder een nieuwe oefening." ("'.!,'.) K. te B. Meubeltransport Maatschappij VERHUIZINGEN Bergplaatsen IIIIIIIHIIIIIII3UIHIIIIHMIIIINHIHIIIIIHIIH IMHimillMIIMHtl l j N>«"'STARK'S OXYDOL" (CHLOMAS KALICUS TANDPASTA) «TARK * C* ,- Ctoatooto Febriet ,'e-MABE-, 'i Spoors Mosterd WA.s,poqrjr_ culemborg Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli MDIE-UTIKELEHl HEERENSTRAAT 12, GRONINGEN | | Telefoon 1083 j lUIIIUIUIUIUIUIHIIIIIilllllHll 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN MAAR MAAT MHIIIIIIIIItllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIUIIIIIIinill l Illllllllllllllllllllllll HET ROODE LAMPJE VAN GOED EN KWAAD Signifische Gepeinzen (47). Zestien miljoen lichtjaren ! Den ganschen dag blijf ik het hooren, des morgens ontwaak ik er mee. Het woord verlaat mij niet ik lees een afschuuwelijk bericht in een dagblad, een lustmoord hoe verfoeyelijk is de mensch.... maar.... zestien miljoen lichtjaren ! Wat beteekent dit? Het is de bereekendeaf stand van een spiraalvlek, -een spiraalvornüg vlekje sterren, misschien een ander melkwegsysteem tot onze aarde. Het Licht is een vlugge knaap. Als ge samen met hem een reis om de aarde maakt, dan is hij ongeveer zeven maal rond geweest, als gij n schreede gedaan hebt. Komt hij van de zon, dan gebruikt hij voor die reis niet veel meer tijd dan gij noodig hebt om een ei hard te kooken. En nu wist ik wel, dat er afgeleegen zonnen zijn, wier licht niet eenige minuuten maar eenige jaren noodig heeft om reizende met een vaart van 300.000 K.M. in de seconde, onze aarde te bereiken. Maar het zijn niet eenige jaren", het zijn zestien miljoen jaren. Dit is nu maareen klank, niemand kan zoo'n afstand tot voorstelling maken. Denk U een miljoen jaren te hebben gereisd met die vervaarlijke snelheid en dan te zeggen : ziezoo ! dat is n nu nog maar vijftien miljoen. Toenhet licht, dat we vandaag zien, van die neevelvlek afreisde, waren menschen stellig niet op deeze aarde. Ook niet op andere aar den? Maar als er geen oogen waren om dat uit gezonden licht te zien, was er dan wel zooiets als wat wij Licht noemen? Licht is een gewaarwording in onze ziel ; om die te doen ontstaan, zijn er noodig uitge zonden lichtstralen en opneemende netvliezen. En als er nu nog geen oogen en geen netvliezen zijn, kan er dan al licht zijn? En toch is zestien miljoen jaren geleeden een lichtstraal naar ons afgezonden en heeft ons vandaag, eerst vandaag, bereikt, met een duide lijk bericht, bereekend voor menschenoogen en voor telescoopen, hulpoogen, gemaakt door menschelijk vernuft. Het treft me, als door een wonderbaar ver trouwen; een groet uit de oneindigheid. Want zulk een afstand is oneindig. Wij mou lllllllllllllllllilillllliuiilllllilliiiillllliiiiiiiiiiiiiimiiiiii SMIT&Co., Tailleurs P.C.HOOFTSTRAAI66,EngelscheSloifen gen het uitspreeken en neerschrijven, wij be grijpen van die afstand niets. We hebben ver standelijk bedacht dat aan het einde van de verste ruimte toch weer nieuwe ruimte zal moeten volgen. Op die ondenkbaar groote af stand moet er toch iets zijn, dat wisten wij. Maar dat wij dien afstand kunnen peilen, meeten, bereekenen en beseffen, dat ons een bericht uit die oneindigheid wordt gezonden, als een klein, flauw vlokje licht dat is het wat mij vervult van verwondering, van ontzag n troost. Want het treft mij, als ondenkbaar, dat de mensch die oneindigheid zou peilen en er verder geen deel aan hebben. Wie in het Heelal reedelijkheid en waarheid verwacht, moet ook wel aanneemen, dat zulk een buiten gewoon vermoogcn niet nutteloos en spoorloos weer zal verdwijnen. De theologen zullen zeggen, dat deeze nieu we kennis, die bij de oude Christenen ontbrak, ook niet noodig was voor het geloofsleeven. Wie dit meent, vergeet dat zonnestelsel en sterregroepen symboolen zijn van geestelijke werkelijkheeden. De mensch, die de aarde voor een platte schijf houdt, en zon, maan en sterrenheemel denkt daar-om-hcen wentelend, op een gemoedelijk-kleine afstand, en dat alles gescha pen voor zes duizend jaar zulk een mensch kan de symboliek van zon en sterren onmoogelijk juist verstaan. Hij zal aan aarde, men schenras, sterren en heeniel geheel verkeerde verhoudingen toekennen. Zijn voorstelling, die hij niet laten kan te maken, zal pieterig kinderspel zijn, als een draai-moolen en een schiettentje, vergeleeken bij de ontzachlijke waereld-structuur. Wie zich verdiept in dat enorme cijfer van zestien miljoen lichtjaren, die zal van zelve een minder kinderachtig inzicht krijgen in God's Weezen, die zal niet denken aan den Schepper als aan die Godheid, die Adam liep te zoeken in 't Paradijs, en wien het berouwde (berouwen !) den mensch gemaakt te hebben. Ons weezen, onze ziel en onze geest groeit, wanneer de gedachte en de kennis grootscher feiten oopenbaren en, wijder ruimten doen doorschouwen. Een meditatie oover zestien miljoen licht jaren is schoon, moeyelijk en noodig. Want het is een meditatie oover God's Weezen en de Oneindigheid. Het versterkt ons besef van eigen nietigheid en van den afstand tusschen God en ons. En toch kunnen wij daarbij be denken, dat het onze cosmos is, die zich zoo oneindig ver uitstrekt, mijn cosmos waarvan ik het middenpunt ben. (101.) In welk een domein ben ik geplaatst! En toch is voor God die afstand tusschen mij en den spiraal neevel niets. Hij ooverspant die met Zijn hand. t (48). De signifische waarde van de voorige meditatie, oover de zestien miljoen lichtjaren schuilt in de vraag : Wat beteekent het woord Licht"? Is Licht alleen een gewaarwording in onze oogen, dan was er ook geen licht voordat er oogen waren. Het licht is van dien neevelvle.k afgereisd, voordat er hier menschen, voordat er hier oogen waren. Was het toen ook nog geen Licht? Wanneer is het dan onderweg Licht geworden? Kant zou zeggen : liet is incognito afge reisd, als Ding-an-sich. En toen het onderweg bericht kreeg (hoe?) dat er oogen waren ont staan op aarde, toen werd het Licht". Of ontstond er eerst Licht, !oen het Dingan-sich den oogbol binnendrong? Wat was liet dan vór dat oogenblik? Dan kan men ook niet zeggen, dat Licht beweegt of snelheid heeft - want buiten den oogbol is er dan geen licht. (49). Mediteerend oover dit inengnitolicht kom ik eerst tot de vraag : als ik een stomp op mijn oog krijg, zie ik licht. Is dat nu heusch licht of niet?" Is het wél Licht dan kan dus het Ding-ansich, het incognito-licht, een vuiststomp zijn. Is het gén licht, waardoor onderscheidt het zich dan van werkelijk Licht? t (50). Meditatie is geen logische bereckening. Meditatie is verwijding en verdieping van de intuïtie. Als ik goed peins oover die zestien miljoen, dan geloof ik intuïtief, dat er altijd Licht is geweest. Ik geloof niet, dat het op een zeeker tijdstip geschapen, is. En ik geloof ook, dat er altijd menschen zijn geweest, en niet dat ze op een zeeker tijdstip zijn geschapen. Er waren altijd menschen, altijd oogen en er was altijd Licht. Niet op deeze aarde, niet op Géa, o neen ! daar zijn ze gekoomen, lang nadat de spiraal-neevelvlek in Andromeda ontstond. Maar ze waren op andere Aarden, in andere sterrensysteemen, en het licht verbond hen met den kosmos, op zestien of honderd mil joen licht-jaren afstands. "i (51). Niet waar? Het is al te gek, om aan te neemen, dat dit onnoemelijk kleine stipje in 't Heelal uniek zou zijn en het alleen be langrijke middenpunt van al het geschapene. Dat dit onmoogelijk is, Iaat zich niet bewijzen, .maar is onbetwistbaar stellig intuïtief te voe len. Gods natuurwetten gelden ooveral, ook op zestien miljoen lichtjaren afstands. En zouden ze nu ooveral gelden zonder eenige iimiiiiiiiitiiiKimiiii HUI iiiiiiiiiiiiini ui IIIIIIH | J. H. DE BOIS, Kruisweg 68, HAARLEM l I Schilderijen - Prentkunst - Boeken over Kunst l CATALOBI OP AANVRAAB l beteekenis of geestelijk resultaat behalve op die kleine planeet Géa, die om de zon, Sol, heendraait? ?-- n zon uit honderd miljoen zonnen van het melkweg-systeem en dat systeem weer n uit de ongetelde melkwegsysteemen, die tot op l (i miljoen lichtjaren afstands nog door ons waar te neemen zijn? Ooverpeins het, nietig menschje ! Ge zult al spoedig niet meer kunnen volhouden, dat deeze Menschelijke Tragedie in zijn verloop van eerste en tweede tendens uniek is, en maar op n enkel bolletje is voorgekoomen. Wij zien, dat de derde tendens tot op zestien miljoen lichtjaren nog geldig is, zou dan deeze ontzachlijke opzet geen breeder universeeler doel hebben, dan enkel den toeleg om dit kort stondig menschengeslacht op dit nietige planeetje te ontwikkelen, van eerste tot tweede tendens te voeren en eindelijk door zelfver loochening en zelf-versterving tot verlossing en eeuwige Godsvreugde terug te leiden? Bedenk, ik zeg hier niets fantastisch of fanatisch, ik noem nuchtere, voor elk mensch kenbare feiten. Maar het gevoel van reede en eevenwigt, dat door ons denkvermoogen niet gemist kan worden, verzet zich teegen de gedachte van zulk een weergalooze, grenzelooze wanver houding. Een Heelal van zulke ondenkbare dimensies, dat bestaan zou en gegroepeerd zou zijn om een kortleevend, klein en nietig menschenras. T (02). Maar een neeven-gedachte moet ter stond worden vastgehouden en uitgesprooken. Aanmerkend het menschenras en ons eigen zielegang daarmee en daarin, kom ik tot de vaste intuïtie, dat God zich wel herhaalt in Zijn wetten en krachten, dat Hij wel regeert met universeele vastheid en rechtvaardigheid zoodat men op Zijn toekomst vertrouwen kan, maar dat Hij aldoor nieuw is en aldoor schept, rusteloos en ooveral, en nooit tweeindlcn getifd hetzelfde schept oj doet. Deeze gedachte oovervalt mij soms onver wacht en plotseling en een hui vering van Groot heid en Eerbied vaart voelbaar door mijn stoffelijk lijf. Want ik heb deel in die schepping. En mijn daden eu gedachten zijn n deel van die eeuwig veranderende, steeds nieuw leeven ba rende God. Het is duizelingwekkend om te denken, maar het is zoo, het kan niet anders. Ik maak de schepping mee, ik heb iets van Gods vermoogen en eigenschappen gekreegen, ik kan vinden en denken en maken en voort brengen. Ik ben een deeltje van Hem, een oneindig klein deeltje, maar toch van Hem. Mijn daden en gedachten zijn nieuw, eevenals die van alle menschen. Ze waren er nooit voorheen. En ze koomen nooit weer. En de herinnering dan? Ja, herinnering en voorspel ling doen alles eeuwig leeven. Alles is Geest, zoo God als mensch, en Geest is onvernietigMotor- en Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BINGHAn S LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam FIATl AUTOMOBIELEN in alle modellen uit voorraad leverbaar. De Importeur: IJ.LEONARDLANG AnSTERDAfl. IIIIIIIIIIIIIMtllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliillH baar. God is het Geheel, mensch is een nietig klein deel. Toch weeten we ons een deel van de oergeest, dus ook deel hebbend aan Gods zaligheid. (53). Het ligt alles heel ver. En veel meer er van zeggen baat niet. Mensche-taal deugt er niet voor. Een enkele maal, als een genadelicht, zien we iets verder in de duisternis. Nog eens ooverdenken en herhalen. Het behoort ons dagelijksch gebed te zijn : De mensch als middenpunt, naar de klein heid toe, bestaand uit miljarden cellen en iede re cel weer uit miljarden moleculen en ieder molecuul weer uit honderdduizende electroonen of 'ionen. En die 'ionen misschien weer zon nestelsels. Naar het groote toe, het menschenras zich ontwikkelend, in eenige aeonen, op een betrek kelijk zeer kleine planeet, Géa, veertig duizend kilometer in omtrek, trawant van Helios (Sol) ; Helios op 9 licht-minuuten afstands van a. Die zon weer n uit miljarden zon nen, samen vormend het melkweg-systeem, een spiraalvormige platte wolk van zonnen, waaronder veel grootere dan Helios, zooals Algol. Die platte wolk heeft een doorsnee van 25.000 lichtjaren. Maar ze is n uit ongetelde, miljarden systeemen, waarvan ons melkweg systeem gemiddeld zestien miljoen lichtjaren verwijderd is. En dit alles saamgebonden tot n Eenheid, door de vlugge boode : het Licht, en ooveral voor zoover wij kunnen zien, beheerscht door dezelfde wetten, van de derde tendens. Deeze litanie behoorde bij ons morgen- en avondgebed. Met groote aandacht uitgesprooken en doorvoeld. Want God oopenbaart zich aan ons door het stoffelijke, daarmee zegt Hij ons wie Hij is. Zijn Liefde en Wijsheid staat tot de onze als Algol tot Electron. Hij is ver van ons, meer dan zestien mil joen lichtjaren en Hij is bij ons en in ons wee zen, want ieder celletje van ons lijf werkt en beweegt in de eerste en tweede tendens door de macht die van Hem in ons is, en iedere cel bestaat uit moleculen en 'ionen die gehoor zamen aan de wetten van de derde tendens. God is dus inniger, in ons, en met ons verbon den, dan de innigste innigheid. F K E D li R l K V A N EED i; N iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMlllimmliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiimi fiidaponaird Hmdiliniri; Dit merk op Uwe rookartikelen garandeert U kwaliteit. VOOR EN8ROS 1AN AARHOra DEN HAAG