DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 2 April '21. - No. 2284 1. S. MEUWSEN, Hofleverancier, A'DAM?R'DAM DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND 'PADOX DEN HAAfij VARMOND LDCN HAAflHCNDQKLAANe&J LtVEiJT DE/VEPL.ANCD INZttR KORTCN T'JD ALLE HOUTCON/TRUCTlEy' ALX LANDHUIZEN ^ yCMOOLCEBOUWEN JACHTHUIZEN ZIEKENHUIZEN INLICHTINGEN OP AANVRAAG i TRIPLE SEC. COMBIER" Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht Hofleverancier - Amsterdam iraSHAH 218 -:- fRIMIHE5 8 TEL NB*. 2040-1881 TEL Ka. 1793 Zuid KOUDE EN WARME SCHOTELS Nederl. Munt Holland»bemte IO cent mlg*»r W.SLIKKER OVERTOOM 275 A'C AM KUNSTSPELRJAWS iiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiMiiiiimii'iiiiiiiiiiitiiiiiiiMitiimiiiiiiiiiii Op den Economischen Uitkijk Onze A r b e i d s i n s p e c t i e (I) Wij hebben een zeer degelijke arbeidsin spectie. Wat geen wonder is, want wij zijn degelijk en willen ook dat onze overheids organen degelijk zijn ingericht en dus ook degelijk werk geven. Aan dien wensen voldoit dit orgaan. Wat mij betreft, ik ineen dat ik de laatste twintig jaar haar jaarlijksehe verslagen ik durf niet zeggen : heb gelezen, maar) : heb gevolgd, wat niet ieder Nederlander zal kunnen getuigen. Voor velen is, geloof ik, de Arbeidsinspectie", waarmee zij nooit of nimmer in aanraking komen, niet veel meer dan een naam, de naam voor een corps van ambtenaren, die toezicht houden op de naleving van de Arbeidswet en de Veiligheisdwet. Daarom is het allicht niet te onpas, als ik te dezer plaatse een en ander daarover vertel, waartoe aanleiding is omdat het Cen traal Verslag" over 1919 nu voor mij ligt. Dit verslag over 1919 is in Januari 1921 verschenen. Mocht men willen opmerken, dat dit vrij laat is, dan moet ik er dadelijk op wijzen dat de verzameling en de samenvatting van de verschillende gegevens uit de onder scheidene districten in dit lijvig verslag (dat zonder den uitvoerigen alphabetischcn klap per meer dan 440 biz. telt) noodwendig zeer veel tijd vorderen moet. Daar komt in dit geval nog bij, dat, gelijk de Inleiding tot dit verslag meedeelt, de voorbereiding van de nieuwe Arbeidswet en van de uitvoerings maatregelen de ambtenaren der inspectie in belangrijke mate in beslag heeft genomen, wat zeker ook wel tot vertraging van deze uitgave heeft meegewerkt. De samenstelling van dit ambtenaren-corps wijst op groei. De aanneming van de Ar beidswet '1919" leidde tot een vrij sterke uit breiding ; de totale sterkte is thans gebracht op 99 inspectccrcndc, 4 medische en 84 adminitsratieve ambtenaren, in totaal dus 187 man (en vrouwen) ; geen gering aantal, gelijk men ziet. Directeur-generaal is de 'Heer C. J. Ph. Zaalberg. Aan den Centralen dienst" zijn voorts verbonden 2 hoofd inspecteurs, l inspecteur en l adjunct-in specteur, een technisch ambtenaar en een ..controleur van den Arbeid", voorts een geneeskundige, een medisch-, een electrotechnisch- en een scheikundig-adviseur met een scheikundig-assistent. Ziedaar de staf" van den Centralen dienst," aan het hoofd van welks administratie een hoofdcommies staat, werkende met onderscheidene admini stratieve ambtenaren 1ste en 2de en 3de klasse. Het Rijk is verdeeld in 10 districten ; als districtshoofd treedt overal op een hoofdin specteur, aan wien zijn toegevoegd inspec teurs en inspectrices (en-of- adjuncten) als mede technische en administratieve ambte naren mitsgaders controleur Buiten dit corps van ambtenaren verrichten nog tal van per sonen werkzaamheden ten dienste der arbeids inspectie, voornamelijk geneeskundigen belast met keuringen ingevolge de Steènhouwerswet en artsen, met wie overeenkomsten zijn ge troffen voor keuringen van het beschermd personeel in drukkerijen en zetterijen. De Heer A.P. Staalman schijnt zoowat als losvastc", kracht aan de Arbeidsinspectie ver bonden te zijn : tot l Februari '19 werkte hij met het oud-Kamerlid P. Nolting mee aan een onderzoek naar de werktijden van hotelen koffiehuisbedienden ; daarna (tot half Mei) onderzocht hij de arbeidstoestanden in de bruinkool-industrie en werd toen belast met een enquête naar de arbeidsverhoudingen van het machinekamer- en dck-personcel in de binnenscheepvaart. Afwisseling genoeg ; een volgend verslag zal ons leeren welke emplooien deze heer in f920 heeft vervuld. Ziedaar dan Ie tableau de la troupe", wanneer een zoo artiesterige term voor dit ambtenaren-corps gebezigd mag worden. Met welke werkzaamheden is dit corps nu belast? Met het toezicht, natuurlijk, op de naleving van die wetten, welke dit toezicht aan de Arbeidsinspectie opdragen ; ik kom daarop straks terug, maar wil vooraf wijzen op de buitengewone werkzaamheden die verricht worden. Als zoodanig werden in vorige verslagen nadrukkelijk genoemd en uitvoerig besproken de crisiswerkzaam heden," die tot 1919 zelfs dit corps in zeer belangrijke mate in beslag namen maar over dat jaar sterk verminderden, hetgeen aan de uitoefening van de normale taak (de eigenlijke inspectie") ten goede kwam. Voorts vallen als buitengewoon" te vermelden de bijzondere opdrachten", die van zeer uitecnloopenden aard zijn: plaatselijke enquêtes, medewerking tot tentoonstellingen, deelneHuize l. ZOMERDUK BÜSSINK LLOYD GEORGE'S POSITIE IN DE WERVELWINDEN Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck Restaurant a la carte Lunch, Afternoon-tea, Diners enSoupers Dagelijks muziek door het Huls-orkest niing in commissies door ambtenaren der inspectie enz. Men mag als buitengewoon immers als niet geregeld voorkomend ook noemen de deelneming van de Arbeidsinspectie aan de voorbereiding (in de Regeeringsburcaux) van de nieuwe Arbeidswet, waarop ik boven reeds wees. Wel teckenend voor de mate, waarin de Arbeidsinspectie tijdens heel den duur van den oorlog door die crisiswerkzaamheden is belemmerd geworden in haar eigenlijk werk, gelijk dat door haar naam wordt aangeduid, is het feit dat in het verslag over 1914 en volgende jaren de staatjes, aangevende de intensiteit van het gehouden toezicht" (zoo als het verslag dit noemt), zijn weggelaten ; eerst nu, in dit rapport over 1919, zijn zoodanige staatjes weer opgenomen. Van dien crisistijd zegt dit jongste verslag dan ook dat daarin weinig kon gëinspecteerd en veel door de vngers gezien moest worden." Natuurlijk is het een ernstige zaak, dat een corps van ambtenaren, met zekere taak belast, aan de uitoefening van die taak in zoo sterke mate wordt onttrokken. Men moet aannemen dat de Regeering deze ambtenaren voor de crisiswerkzaamheden noodighad, dat hun dien sten daarvoor onmisbaar waren en niet (of niet zoo goed) door anderen konden worden verricht. Alsdan zal men berustend moeten zeggen : wat het zwaarste is, moet het zwaarst wegen. Nog een andere beschouwing heeft hier m.i. recht van bestaan. Ook al had het toe zicht met de gewone intensiteit" kunnen gehouden zijn in oorlogstijd, dan nog zou men veel door de vingers hebben moeten zien, omdat in de waarlijk buitengewone tijdsom standigheden niet in zake de stricte en scherpe naleving ook van deze wetten de voor normale tijden geldende maatstaf kon (of althans mocht) worden aangelegd. Waar nog bij komt, dat aanvoer van grondstoffen en materialen benoodigd voor het aanbrengen van beveili gingen, zelfs thans nog niet zoo gemakkelijk is als voorheen en in oorlogstijd zeker veelal ontbroken heeft. Laten wij dan nu over het gewone werk" der Arbeidsinspectie spreken. In 1919 dan zijn 17944 volledige inspecties van fabrieken en werkplaatsen gehouden ; voorts werden 27451 andere bezoeken" aan zoodanige inrichtingen gebracht totaal dus 45395 be zoeken. Een niet gering aantal. De eerstbedoelde categorie gold naleving van de Ar beidswet en (of) de Veiligheidswet; de tweede : bovendien de Steènhouwerswet of een andere aanleiding. Naast de arbeidsinspectie zijn ook de gemeentepolitie, de Rijksveldwacht en de Marechaussee met toezicht belast, maar practisch beduidt dit niet veel. Van de gemeente politie kan de medewerking bijna uitsluitend in ?Je grootere steden goed worden genoemd, in de provinciën Limburg en Noord-Brabant is de medewerking nihil en in het noorden des lands niet veel meer. In het Centraal Verslag over 1919 worden niet minder dan 34 bladzijden ingenomen door een staat, waarin alle gemeenTE KOOP te Amsterdam Direct te aanvaarden Omtrek Overtoom N.V. Bouw- en Exploi tatie Mij. Philomena" Hoofdweg 13 H. Sloten «.-H. ten des Kijks (zijn het er niet 1120?) worden genoemd met bijzonderheden omtrent de (veelal niet) verleende medewerking der ge meentepolitie ! Eigenaardig is ook wat het verslag vermeldt over medewerking van andere zijde" : de arbeidsinspectie bereikten 881 klachten, een ongeëvenaard hoog cijfer. Hiervan bleken 222 of ruim 27 pet. niet of slechts ten deele gegrond. Van de 881 klachten waren 42 pet afkomstig van arbeiders rechtstreeks of door hun vakvereenigingen. Dit was naar rato een vrij hoog verhoudingscijfer. Maar de verslag gever laat daarop volgen : Toch blijft de medewerking van deze meest-belanghebbenden bij een goede naleving der wettelijke bepalingen, over 't algemeen genomen gering. Men eischt altijd en terecht, goede en hygiënische inrichting van fabrieken, pri,,vaten, waschgelegenheden, schaftlokalcn enz..dringt aan op goede beschuttingen, doch als het er op aankomt deze te gebruiken en netjes te onderhouden, dan is medewerking meestal ver te zoeken en is blijkbaar de invloed der vakvereenigingen in dit opzicht zoo goed als nihil. In dit verband dient ook het volgende feit te worden gememoreerd. Het districtshoofd te Rotterdam richtte dit jaar tot de leiding der vakbeweging aldaar het aanbod om op een of meer vergaderin gen voor de arbeiders de beteekenis der nieuwe Arbeidswet uiteen te zetten.Hem werd echter duidelijk te kennen gegeven, dat men op een onpartijdige uiteenzetting niet ge field was, en daarvoor van de besturen althans geen voldoende medewerking was te verwachten." Het hoofdstuk, waaraan ik bovenstaande ontleen, bevat voorts nog mededeelingen over de werkzaamheden van den scheikundigen dienst, voorts werkzaamheden in verband met de bepalingen der Hinderwet, der Ongevallen en Beroepswet, der Caissonwet en der Phosphorlucifcrswet, terwijl ten slofte over verbandcursussen wordt gesproken. Bij het vele belangwekkende in deze mededeelingen kan ik natuurlijk in dit vluchtig overzicht niet stilstaan ; wij rennen met zevenmijls laarzen door dit lijvig boekdeel en er is nog zooveel, dat wij althans noemen moeten om eenigen indruk van het werk onzer Arbeids inspectie te geven. Dat een volgend maal. S .M i s s A E R T PASSEZ LE MOIS D'AVRIL a NICE et descendez a l' HOTEL DE FRANCE Ie niieux situê, Ie plus comfortable, Ie plus recent des palaces de la Cöte iiiiiMi'.iiiiiiiniimiii Plaat 1. Lunchzaal in een f-ibriek met ongeveer 1400 zitplaatsen. Plaat 2. Slaapvertrek in een Clubhuis Telefonisten. voor Plaat 3. Vertrek voor vrouwelijke winkelbedienden met rustbanken op den achtergrond. SOCIAAL WERK OP INDUSTRIEEL GEBIED IN DE VEREENIGDE STATEN Het bureau \ournrbeidsstaiisliek te \Vashington heeft een uitgebreide inspectie in 31 '"Staten der Unie verricht omtrenl de maatregelen tot sociale verbetering i:; de in dustrie. De uitkomsten van dii onderzoek zijn in een rapport me', belangwekkende illustraties voorzien neergelegd, dat men in Bulletin No. 250 van Benoemd Bureau kan lezen. Het is aan de hand van eenige dier afbeeldingen, dat ik op de meest tref fende punten van dit rapport mij dooi de afdeeling Vrouwenarbeid van 'net Bureau toegezonden hier de aandacht vestig. Er bestaat in N. Amerika teen groote fabriek of warenhuis van eenige beteekenis, of er is een afzonderlijk ..Welfare l >epartment" aan verbonden met eigen administratie. Voor zooverre het 't vrouwelijk personeel betreft, staat dikwijls een vrouw aan het hoofd dezer afdceling, die h;'ar opleiding in een sociale school ontving. leiier arbeider kan hier voor zich en zijn uezin te ailen tijde raad inwinnen. Somtijds neemt een ter plaatse aan wezige afdecling der Y.M.C.A. l)of YAV.C.A. hel \\erk over, dal elders door di< Welfare Department" wordt verricht. Waar op kleine schaal wordt gewerkt, is een gemeenschap pelijke lunchzaa! (plaat 1), later een crèche, een fn'ibelschoo! voor de kinderen der em ployés, vaak de eerste slap in de sociale richting. Naast de luncliza;>i,\\aar dikwijls zoowel de dii\ctie als de arbeiders aanzitten, verrijst een gezcKchapszaal. waar gezamenlijk wordt mu ziek gemaakt, gedanst of lichtbeelden worden vertoond. Een bibliotheek en leeszaal zullen zelden ontbreken. Ook wordt dikwijls dooi de fabriek een gemeenschappelijke courant uitgegeven. Een sportterrein is veelal op den fabrieksgrond of in de onmiddellijke omgeving aanwezig ; gezamenlijke uitstapjes worden door liet Welfare Department" geo''ganiseerd. Men gaat uit van het principe, dat de werk man, die tehuis het best verpleegd wordt en zich maatschappelijk gelukkig voelt, de beste werkkracht m de industrie zal leveren. Tijd noch geld worden gespaard ten einde dit te verwezenlijken. Voor hygiênisehen wo ningbouw wordt gezorgd : /elden bestaat een arbeiderswoning bij de goed ingerichte fabrieken, die een badkamer mist. (irond voor tuinbouw wordt Ier beschikking gesteld; aan de kinderen de.' arbeiders leert men bloemen en tninbouwgewassen te kweeken. Ook voor herhalingsonderwijs van ouderen en voor de opleiding der jongste employés zijn onderwijskrachten beschikbaar. De jon geren brengen vaak een deel van den dag in de fabriek, een ander deel op de schoolbanken door of worden verplicht minstens een dag per week lesuren te volgen. Men combineert vaak het onderwijs aan de Highschool 2) met het leerlingstelsel in de fabriek, waarbij meestal deze beide wekelijks afwisselen. In de practische week wordt dan een gering loon gegeven. Ook worden de arbeiders beneden 18-jarigen leeftijd dikwijls gedwongen cur sussen te volgen in vakken, die hen voor bereiden om later in het bedrijf op te kunnen klimmen. Leeraren met een Coilege"-opleidinji zijn hiervoor door de fabriek aangesteld. De groote ondernemingen hebben hun eigen arts, die zoo ruim gesalarieerd wordt, dat hij zich uitsluitend aan dit werk kan wijden. Een staf van verpleegsters staat onder zijn toezicht. Bij industrieën, waaraan gevaar ver bonden is, zijn vaak voortreffelijke ingerichte hospitaalzalen voor eerste hulp bij ongevallen, met een vertrek voor nood-operaties. Ook een speciale tandarts is voor het perso neel beschikbaar. Heeft de onderneming haar eigen hospitaal, dan kunnen ook de gezins leden der arbeiders daarvan gebruik maken, wat op enkele plaatsen kosteloos, elders na geringe betaling geschiedt. Verder bezitten de fabrieken en groote warenhuizen niet zelden sanatoria voor tuberculoselijders, of zij associëeren zich gemeenschappelijk hiertoe. Een zeer goed resultaat zag men van de dagelijksche rustperioden in de industrie ; op enkele plaatsen wordt het gansene bedrijf eenige malen per dag voor een tiental minuten volkomen stopgezet. In de langere pauzen is er gelegenheid voor gymnastiek of andere ont spanning. Een voortreffelijke instelling zijn de afzonderlijke rustkamers voor fabriekarbeidsters (plaat 3) tusschen de werk uren in. In vele fabrieken en warenhuizen streeft men er naar vacantie te geven aan het per soneel met volle behoud van tractement. Groo te ondernemingen hebben hun eigen Clubhuis voor mannen en vrouwen. Een der groote spoorwegmaatschappijen heeft met dit doel zelf de gebouwen met inrichting geschonken, terwijl de leden de loopende kosten betalen, wat een contributie van !, a l dollar per jaar vereischt. Er wordt in de clubhuizen zoowel onderwijs als ont spanning gegeven. Als men het fraaie buiten-clubhuisvan de Telefone- Exchange aan schouwt, en de inrichting der kamers (plaat 2) zal men zien, dat een eenvoudige telefoniste het in .Amerika zoo kwaad niet heeft. Ook zomer kampen behooren tot de geliefkoosde ont spanningen, waarheen vaak elke Week end" de jonge arbeiders uitgezonden worden. Het Bulletin rapporteert een zomerkamp, door een groot warenhuis opgericht, waar de jongens en meisjes militair gedrild worden in cadetten-uniform. Doch. dat mag men zeker als een tijdelijken oorlogsjiitwas beschouwen. Het spreekt van zelf dat het Welfare Department" in de jaren vür de staatspeusioeneering ook aan de otidcrdomsverzekerin;; van den arbeider de aandacht wijdde. Pensioenen in de groote industrieele onder nemingen werden aan mannen op 65-jarigen, aan vrouwen soms reeds op 60-jarigen leeftijd verstrekt met een minimum van 18 a 20 dollar per maand, al of niet premievrij. Zooals men weet, deelt in de Vereeuigde Staten de fa brieksarbeider dikwijls in de winst en boven dien heeft niet zeiden een afgevaardigde der arbeiders zitting in het Bestuur. De aard en werkwijze van het hier bespro ken Welfare Department System" sluit elke gedachte aan een liefdadigheidsinstelling uit. M. H F. R W E R D R N 1) Yniing Men Christian Association. 2) Vergelijkbaar met onze H. B. S.