9 April '21. No. 2285 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND U DE MISLUKTE STAATSGREEP VAN EX-KONING KARL Teekening voor de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek ^'''"^ IIIIIIIIIIHIHI^IIlnilHIIII^IIIIIIIIIIIIIIlrlinillllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIII|IIIIMIIIIl'lll'IIIIIHIIIIIillHllllllllllllllllllllillll HMHMIIlnlIII TTT^r TJB"TT T T? VUIM V \ M U A DTMTTV ctaH Pn il/'wopt nint Win Vi-jrHor cinimrrln UIT HET LEVEN VAN BARNEY BARNATO (Naar aanleiding van het artikel van Dr, W. G. C. Byv'anck, Tijdgenooten. CeciïRhodés H'L) Het was in I88C dat ik voor het eerst naar Londen ging ten einde te trachten handelsrelatiën voor Holtandsche fabrikanten aan te knoopen. Ik nam mijn intrek in_een k'ein Hollandsch hotel, waar de vriendelijke hoteleigenaar van Straaten mij een perter" bezorgde, die n Londen n de verschillende talen kende. Wij kwamen overeen dat hij voor 2/6 (d. i. een,halve Kroon) per dag, mij als gids en pakjesdrager in Londen zou begeleiden. Zes weken lang doorkruisten wij de wereld1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIII stad, en ik weet niet wie harder sjouwde en werkte, hij of ik. 's Avonds was Ben," zooais wij hem noem den, jongleur" en komiek in een soort MusicHall, a 1'- per avond. Op onze tochten verzekerde Ben" mij, dat zoodra hij wat overgespaard had, hij niet meer in Europa zou blijven. Wilt u geld Verzame len, rijk worden, ga dan naar Zuid-Afrika." ?Welk een vooruitzienden blik had hij *oen al ! In den loop der jaren was ik deze ontmoeting geheel vergeten, tot ik in 1896 voor het eerst in Johannesburg kwam, en getroffen werd door den aanbjik van een grootsch gebouw, hoek Marketstreet, waarop niet gouden letters te lezen stond : ( BARNATO-BANK" Spontaan ging ik naar binnen en vroeg naat. Mr. Barnato. Bij de deur van zijn priv kanfoor gekomen, klopte ik, en, ja hoor, in den hoek, bij 't raam, zat Ben, ouder geworden natuurlijk, met een peper-en-zout puntbaardje en een knijpbriHetje op z'n neus. ,,Morning, Sir !" Morning !" Wij keken elkaar een oogenblik aan, toen sprong hij op, vloog op mij toe, nam me bij m'n arm, duwde mij door de open deuren en riep : ,,Gentlemen, look here ! Years ago I was porter for this gentleman for half a Crown a day !" Hij liet mij geen tijd, de verbaasde gezichten van zijn grooten kantoorstaf te bestudeeren, trok me mee, duwde mij in een easy chair en vroeg : ,,What can I do for you?" Nothing at all, Sir !" Ik kom alleen hier, aangetrokken door Uw naam, dien" ik"buiten zag, en ik wilde weten 'of U dezelfde man is dien ik vroeger gekend heb, maar hulp heb ik gelukkig niet noodig, ik ben hier voor het zelfde doel, als waarvoor ik jaren geleden Londen bezocht !" w.' Natuurlijk moest ik hem komen bezoeken, hetgeen ik graag deed. Zijn prachtig huis, (zijn paarden en rijtuigen stelde hij te mijner beschikking,) trok mij aan, maar meer nog zijn omgeving. Cecil Rhodés, Loeb, Joel, (die later doodgeschoten werd), Dr. Jameson, en zoo veel anderen, kon men bijna iederen avond ten zijnent vinden. Er werd veel aan politiek gedaan, en Kimberley, evenals de Chartered Company, was het voornaamste onderwerp van 't gesprek. Toen al was hij zeer zenuwachtig. Hij vertelde mij dat hij met kisten oude kleeren, die hem door een familielid bezorgd waren, alstusschendekspassagier voornietsnaarKaapstad was gereisd, op conditie dat hij voor de passagiers zoo nuen dan een show"zougeven. In Kimberley opende hij een bar (de barmaid werd later zijn vrouw), en handelde daar voornamelijk met de kaffers, die scharrelden in gevonden steentjes, welke door hem werden gekocht, en voor kleeren en drank verruild. Zoo maakte hij in zeer korten tijd een fortuin. Toen hij genoeg van Kimberley had en er alles van wist, vestigde hij zich te Johannes burg, kocht claims, richtte mede de De Beers Company op met de reeds genoemde heeren, en stichtte later de Barnato-Bank. Hij zou voor herstel van gezondheid naar Europa komen en had met vrouw en kinderen plaats op de Scott" besproken. Hij gaf zich veel moeite om mij over te halen met de zelfde boot te gaan; daar ik het echter beter vond dit niet te doen, reisde ik acht dagen later met de Dunvegan Castle" af. Het eerste bericht dat ik op Madera ont ving, was,dat Barnato zichoverboord geworpen had, en niettegenstaande de eerste officier hem direct nasprong,*was hij bij 't aan boord brengen reeds overleden. Nu men weer zoo veel over de Chartered Company en over De Beers Diamant Trust spreekt en schrijft, is het zeker wel interes sant, iets uit het leven van dezen bijzonderen man, uit het sinde der 19e eeuw, te vernemen. . M. S. D E V R i E s EI-PUZZLE Ondanks het koude weer met Paschen, werd het ei van Columbus met het eentje door vele puzzle-pluizers uitgebroeid, en wel op zeer verschillende manieren. Zoo gelukte het velen, door het leggen van een vouwtje; anderen deden het met behulp van een klein stukje papier, dat gelegd werd tusschen het eentje en den rand van het ei; nog weer anderen hadden de middelste streep tot den rand doorgetrokken, waarna zij met behulp van een vlijmscherp mes het streepje over de lengte van circa een halven centimeter hadden geradeerd en zooi waren er meerdere ideeën. Het aardigste was echter tle brief van een Hollandschen rondborst of llewr omgekeerd, '?van ,een róndbdrstigen Hollander, die ver klaarde, ' dat hij er; zijn kop onder verwedden wou, dat 't niet kon. A. B. denkt er niet aan dezen inzender te Onthoofden-of :te doen onthoofden, doch hij brengt even in .^herinnering, dat hét ei van Columbus niet kon staan zonder een trucje te gebruiken. Zoo is het ook met deze puzzie. Men doet het heej;eënvoudig met een klein vouwtje in het papier. Eerst zet men het eentje, daarna vervolgt men dit op den achterkant .van het papier en na de vouw weer te hebben rechtgestreken, trekt men de ovaal zonder dat de pen van het papier is geweest, dus zoo: mm rHIIIIIHIMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIt NAAM MET N UITRUSTING VAH EEN EPISODE UIT DEN WERELDOORLOG Een bijzonder interessante episode ver haalde n mijner kennissen mij onlangs; het was de ontmoeting van een duikboot met een zeemijn. Buitengewone omstandigheden, schrijft hij, hadden ons gedwongen het groot ste deel van den nacht onder water te blijven en daardoor onze electriciteits-reserven op ongewenschte wijze aan te spreken. Tegen den morgen waagden wij het eindelijk om den neus, die wij voor de onbescheiden zoeklichten in den nacht zorgvuldg in de diepte verborgen hadden gehouden, boven het oppervlak uit te steken. Maar spoedig dwong ons een zeer merkwaar dige omstandigheid ten spoedigste weder het beschermende donker van s diepte op te zoeken. Wij waren n.l. zelf een lichtgevend lichaam geworden. Aan den hemel had zich een onweer samengetrokken en de bliksems flit sten aan den horizon. Plotseling localiseerden zich ononderbroken electrische ontladingen over hetgeheele oppervlak van den commando-toren tot boven op den uitersten spits van den periscoop, ja zelfs op de schouders en hoofden aer wachten en van den commandant dansten electrische vlammetjes. Zulke ontladingen doen zich voor in de gedaante van violette lichtkogels, die tien tot dertien centimeters lengte bereiken en den niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiM schedel tot basis hebben. Zoo zwommen wij dan weder zwijgend in een diepte van onge veer 15 meter, toen een zacht metaal geklep per ter rechterzijde van de boot onze aandacht trok. Op hetzelfde oogenblik riep de wacht op den uitkijk van den commando-toren ; ,,Een mijn aan stuurboord!" Het was de stalen kern van de sjorketting der mijn, die de boot had aangeraakt. Onmiddellijk bevaj bak de commandant ; Stuur scherp naar boord, met volle kracht voorwaarts !" Toen, op een nieuwe waarschuwing van de wacht, het bevel : Motoren afsluiten." De sjorketting van de mijn had zich in het dieptestuur verwikkeld. Daar was niets aan te doen. Het noodlot moest zijn loop hebben. De duik boot drukte onder het voortloopen op den stalen tros van de mijnkoker, deed die nu eens naar boven komen, dan""weder onder duiken en men kon ieder oogenblik het opstuiten en de ontploffing van den aansteker ver wachten. Het was een doodsstrijd, die ons naar de lengte van het touw werd toegemeten. Alleen twee menschen volgden het opwindende schouwspel als toeschouwers: de matroos in den toren en de gezagvoerder aan de periscoop De beide mannen zagen den stalen kern in den stroom op en neer dansen ; hij was wit van de korsten van allerlei zeegewas, die hem bedekten en hij moest reeds maandenlang in het water hebben gelegen. Bij ieder schudden stoven kalkschubben van hem af en vielen sissend in de diepte en thans zagen wij ook zeer duidelijk het mijnlichaam opduiken. Het huppelde als een kleine gummibal, die met rukken aan zijn snoer wordt voortgetrok ken. Ook de mijnmantel zelf was door allerlei aangroeisel bedekt, dat hem een rimpelig, wit en blauw gevlekt voorkomen gaf. Lange groene alg-draden zwommen tusschen de drie kettingen ; een kleine zwerm visschen kwam nieuwsgierig aanzwemmen en staarde de eigenaardige fauna, die op het drijvende voor werp ontbloeid was,met ronde wijde oogen aan. De bemanning echter wachtte stom en met een dof besef van het doodelijk verderf dat van terzijde loerde. Zoo sterft men in de duikboot, onbewegelijk, zonder klaar bewustzijn, de handen geplaatst op een instrument of een rad en wacht op het oogenblik, dat het hart zijn laatste slagen gunt. Hoe lang wij wachtten, niemand kon het zeggen. Reeds was de mijn tot de duikboot toe gekomen, reeds had het handsvat van de sjorketting den rand van de boot aangeroerd. Op het kritieke oogenblik brak de stalen ketting, de mijn raakte los en verdween in de diepte. Men hoorde de stem van den commandant; Voorwaarts" 600 Voor wie hooqe elschen stelt aan kwaliteit, construc tie en afwerking Is de FONGERS het aangewezen rijwiel. De uitstekende naam, die het FONGERS-R1JWIEL alom verworven heeft, dankt het aan zijne goede hoedanigheden. DiGroningirlijiiilnifibriikiFOISEIS minimi IIIIIIMIII INHOUD : 1. De bestraffing der stakers van 8 Juni, door Prof. Dr. O. W. Kernkamp De dictatuur van het proletariaat in Honga rije, d^or J. H. B. Kernkamp 2. De zwarte troepen in het bezette gebied, door L. v. Bevervoorde- v. Rappard Krekelzang, door J. H. Speenhoff De Mijn"-kwestie in Engeland, teekening van Jordaan Buitenlandsch Overzicht, door Prof. Mr. J. C. van Oven 3. De grondpartij ; Het Roode Lampje, dooj Dr. F.' van Eeden 5. Voor Vrouwen (red. Elis. M. Rogge) De Vrouw en de Sport Naar Indië, door E. M. Rogge Uit de Natuur : Aan het water, door Jac. P. Thijsse . .7. Bij het portret van Mr. M. W. F. Treub, door Jan Oreshoff Tropische Avond, door H. Salomonson, met teekeningen van J. D. Ros 8. Muziek in de Hoofdstad,door H. J. den Hertog?Financien: De Rijkspostspaarbank, door J. D. Santilhano Dramatische Kroniek, door Top Naeff. 10. Ruize-Rijmen ; Charivaria, door Charivarius Uit het Kladschrift van Jantje Baudelaire, door A. Plasschaert 11. De mislukte staatsgreep van ex-koning Karl, teekening van Joh. Braakensiek Uit het leven van Barney Barnato, door M. S. de Vries Onze Puzzle Inhoud April-tijdschriften Feuilleton : Een episode uit den wereldoorlog, door A. H. Bosch Bijvoegsel: De ontslagname van de sociaaldemocratische wethouders, teekening van Joh.Braakensiek. '""?De stippellijn stelt het vouwtje voor. Goede oplossingen zonden: W. B. jr. te Amsterdam, J. v. H. te Nij megen, T. E. H. te Ijlst, U. H. te Hoogè-r veen, Mad. A. Y. N. 'te H., J. T. te Coevorden, Mevr. F. N. te Nunspeet, Mej. Carla S. te Amsterdam, J. de V. te Amster dam, D. D.?dé"V. te Bussum, L'da V. te Aalsmeer (in aardige dichtregelen), J. W. W. te Groningen, Mevr. J. A. B.?W. te LaagKeppel, terwijl, van de vorige puzzie nog als goede oplossingen zijn te vermelden: W. N. te Hengelo, A. M. N. te Haag en L. S. te Leiden. Mevr. F. N. te Nunspeet won den puzzle-prijs. Nieuwe Puzzle ' DE ONZICHTBARE KAARS Gij zegt, dat gij een aangestoken kaars"" zoodanig kunt plaatsen, dat' .Hen, behalve n persoon uit het gezelschap, dr zfen zuHen, terwijl die persoon niet eens geblind doekt of belet zal worden om zich te keeren of te wenden hoe hij wil. Hoe te doen? Oplossingen voor Vrijdag te zenden aan het '' redactiebureau van ,,De Amsterdammer", Keizersgracht 333, Amsterdam met vermel ding op de adre$zijde van de letters A- B. IIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIlllltllllllttlllllllllllllllHJIIIII Inhoud van Tijdschrfteri Groot'Nederland: Liedjes, Helene Swarth. - De vrouw die wachtte, Dorothee Buys. Dorpsherberg, H.*;S. Keuls Jr. De gebroken Kruik, Heinrich von Kleist. De /elfvermomming van het Absolute, Carry van Bruggen. Buitenl?ndsch Letterkunde, Nico Rost. Literatuur, Dr. E. H. Fischer J. L. Walch en F. C. Ampère ! en een stille glimlach gleed over de gezichten van alle mannen; de moede glim lach van den worstelaar, die"den tegenstander intden uitersten ,nood gelukkig onder heeft gekregen. A. H. Boscu iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniintiiiitiiiirriiiiinrttiiiiiiiiiiiiiiiiiiii m T WOON PRINSENGRACHT 7O9-711-713 LEIDSCHE5TR.73 WOONHUYSINRICHTINCEN; SMAAKVOL i GOEDKOOP