Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
9 April '21. No. 2285
DE ,,MIJN"-KWESTIE IN ENGELAND
Teekening voor ,,de Amsterdammer" van Jordaan
VRAAGTi
SI-FA-KO
S ia ARE H
Hot voornamm»1e
Mijn
of Dijn?!
"werden geschreven in de eerste maanden van
'dat jaar, dat is dus ongeveer een half jaar na
"een val van de Radenrepubliek en in een tijd,
'Waarin de reactie op de roode terreur nog
onverzwakt voortwoedde. In de meeste geschrif
ten uit die dagen is elke zweem van
objectivi-ïit ver te zoeken. De nieuwe koers, zich later
-noemende ;,Christelijke koers", was op dat
-oogénblik, terecht of ten onrechte, niet meer
uitsluitend een reactie op de roode terreur,
;maar was tevens ontaard in eene strooming
-wan geprononceerd anti-semitisme, een onder
drukking van vrije gedachte en vrijmetselarij
,en.zelfs in een anti-liberalisme van de ergste
soort.
? v In .blinden haat tegen de. verwoesters van
:he;t vaderland hebben de Hongaarsche reac
tionairen zich maar al te zeer en al te dikwijls
?laten verleiden de schuldigen uitsluitend daar
;te zoeken, waar zij zich slechts ten deele
be;Vpnden, zonder de hand voldoende in eigen
.tjoezenvte steken, met het gevolg, dat eene
verwarring van feiten is ontstaan, waaraan
izich zelfs kopstukken der Hongaarsche samen
leving, helaas niet altijd hebben kunnen
ont"trekken.
." Ook Huszar's boek lijdt aan het groote
^uyel/dat velen, die aan 'de samenstelling van
dit feitenmateriaal omtrent het Hongaarsche
^bolsjewisme hebben meegewerkt, zich bij het
.schrijven hunner artikelen niet altijd voldoen
de boven hef gebeuren'hebben kunnen stellen,
om 'zich te bepalen tot het eènig nuttige effect,
dat door de publicatie van dit boek kon wor
den bereikt, dat is : door het eenvoudig ver
balen 'van de dingen, die als vaststaand kunnen
tiiiinilHimiliiiimiMiMiMMiHiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiMitiim
worden aangenomen, en door het geven van
bloote feiten, zonder eenig commentaar, de
wereld te wijzen op de geweldige catastrophe
die het optreden der sovjets na zich sleept, en
aldus aan te toonen, dat de toepassing der
theorieën van de dictatuur van het proletari
aat leidt tot de dictatuur van het proletendom
in den meest uitgebreiden zin des woords.
Dat sommige medewerkers zich bovendien
niet hebben kunnen losmaken van
maatschappe.lijke en voorai van confessioneele grieven,
die opzichzelf genomen, misschien reden van
bestaan hebben, maar die zeer zeker niet thuis
behooren in het kader van een boek, dat de
pretentie heeft het eerste grootere werk te
zijn, dat over de commune handelt", moet
worden betreurd, temeer wanneer hun werk
wordt gepubliceerd onder den dekmantel van
een man als Karl Huszar, die thans in bijna
de geheele wereld bekend is, als n van de
-weinige, werkelijk groote en
waarachtigdemocratische, figuren uit den tijd der Hon
gaarsche reactie.
Vooral in het eerste artikel, van de hand van
Adelbert Turi, die er zich in hoofdzaak toe
bepaalt de schuld aan het ontstaan van het
bolsjewisme in Hongarije op de Joden te
schuiven, staan dingen, die in het algemeen
belang van Hongarije in dit boek beter ach
terwege hadden kunnen blijven, en die men
hoogstens kan apprecieeren als een zeer een
zijdige beschouwing der feiten, waarop men
goed zal doen, geen oordeel te baseeren, zon
der kennis te hebben genomen van de opvat
tingen die in andere politieke en religieuze
kringen dan die van den Heer Turi heerschen.
iimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHMiiiiliiiiilliillililil
Waar het boek echter neutraal blijft en zich
bepaalt tot zakelijke beschouwingen over de
verwarring, die op schier elk gebied door de
communistische machthebbers is gesticht,
bevat het een serie uitnemende schetsen van
toestanden, waaromtrent men tot nu toe in
Nederland slechts zeer verwarde begrippen
had en waarvan men de gevolgen in die
landen, welke zijn gespaard voor den vloed
golf uit het Oosten" in bepaalde kringen nog
steeds onderschat.
Die hoofdstukken dient een ieder, die be
lang stelt in een der voornaamste gebeurte
nissen dezer tijden, te lezen, niet alleen als
waarschuwing voor de gevolgen van een toe
passing der bolsjewistische theorieën in de
praktijk, maar ook zeer zeker, om zich een
beeld te kunnen vormen van de moeilijke tij
den, welke het Hongaarsche volk heeft door
gemaakt, en aan de gevolgen waarvan het ook
thans nog niet is ontkomen.
Zonder twijfel zullen de sympathieën voor
een volk, dat met inspanning van alle
krachten zich opnieuw tracht op te heffen,
en dat, omgeven door vijanden en gebukt
onder den druk der apathie van West-Europa,
thans een economischen strijd op leven en
dood heeft te voeren,erdoor worden vergroot.
Mr. H. Schaapveld heeft gemeend, het bij
een eenvoudige vertaling van het boek van
Huszar niet te mogen laten. Hij heeft de in
dit boek beschreven praktijk van het bolsje
wisme getoetst aan de theorie, zooals deze ge
vonden wordt in de standaardwerken over het
communisme en zooals deze in ons land dooi
de voormannen der communistische beweging
in hunne verschillende tijdschriften en bro
chures is uitgewerkt en toegelicht.
Immers", zegt hij in zijn voorwoord
er zijn sociaaldemocraten, die aan het bols
jewisme als systeem hunne goedkeuring schen
ken, maar de gebruikte middelen afkeuren.
Tegenover hen moet worden aangetoond, dat
het systeem niet houdbaar is. En omdat vol
gens onze meening het bolsjewisme hoofd
zakelijk moet beschouwd worden als een doel
bewuste poging tot hervorming eener maat
schappij, die op kapitalistische grondslagen
rust, wat ook de sociaal-democraten beoogen
al blijken dan ook de middelen ter verbe
tering door de bolsjewisten voorgesteld, in
de praktijk niet doeltreffend, hebben wij
dus de theorie der bolsjewisten meer zorg
vuldig nagegaan".
Grootendeels aati de hand van het ,,Com
munistisch Program" van Nicolai Bucharin
en van Radek's bewerking van het program
der Russische communistische partij stelt de
Heer Schaapveld in zeer sobere en duidelijke
toelichtingen onder de verschillende hoofd
stukken van het boek, de Russische theorie
tegenover de Hongaarsche praktijk, en toont
daarmede zeer duidelijk aan, dat de geheele
opzet van de Hongaarsche sovjetrepubliek
heeft plaats gehad, naar Russisch model, en
dat meer speciaal de communistische organisa
tie in Hongarije een vrijwel letterlijke door
voering der theorieën is geweest, welke Bu
charin in zijn program voor het
wereldproletariaat heeft samengevat.
Voor hen die-weten, dat Bela Kun in Maart
1919 de macht in Hongarije in handen nam,
met een in Moskou opgesteld werkprogram in
zijn zak, en dat in dit werkprogram de maat
regelen die in de eerste weken van het bestaan
der Hongaarsche sovjetrepubliek moesten
worden doorgevoerd, in chronische volgorde
bijna op den dag af waren aangegeven, zal
dit allerminst verwondering baren.
Indertijd vertelde n der voormannen der
Hongaarsche bolsjewiki, die zelfde school van
Lenin en Trotzki had doorloopen aan schrijver
dezes, dat niet alleen voor Hongarije, maar
ook voor andere landen de practische
doorvoering der communistische beginselen te
Moskou reeds op papier was uitgewerkt, om
te gelegener tijd metterdaad te kunnen worden
doorgevoerd.
Echter wordt door degenen, die het bols
jewisme niet uit eigen ondervinding hebben
leeren kennen, uit het oog verloren, dat de
onhoudbaarheid van het systeem minder is
gebleken uit het feit, dat de door de bolsje
wisten voorgestelde middelen ter verbetering
der wereldorde niet doeltreffend zijn gebleken
dan wel uit de omstandigheid, dat zelfs een
toepassing dier middelen niet mogelijk is ge
weest, omdat de groote massa deze middelen
zelfs niet wist te verstaan, en alleen het ge
peupel deze op zijn eigen manier uitlegde en
.... heeft aangewend.
De weinige idealisten onder de sovjetgrooten
zijn, voordat van een toepassing der door hen
voorgestelde middelen feitelijk sprake kon
zijn, door de Szamuely's' de Poganyi's en de
Czerny's in een hoek gedrongen, en waren
vrijwel machtelooze handlangers der groote
moordenaarsbende.
De objectiviteit, waarmede Mr. Schaap
veld in zijne toelichtingen ook aan het oordeel
der Hongaarsche bolsjewistische leiders, spe
ciaal van Dr. Eugen Varga een plaats in
ruimt, valt in dit verband te prijzen en ver
hoogt de waarde van zijn arbeid.
Want de dikwijls zeer subjectieve artikelen
van de Hongaarsche schrijvers, die door de
keuze der woorden en der vergelijkingen ver
raden, dat zij door Hongaren geschreven zijn,
die nu eenmaal meer temperament bezitten.
dan wij, meer nuchtere Hollanders", danken
thans voor een groot deel de verdienste, die
zij te samen als geheel bezitten, aart den
voorlichtenden arbeid van den vertaler.
En daarom kan men Mr. Schaapveld ver
geven, dat hij bij die vertaling zelve enkele
kleinigheden over het hoofd heeft gezien, ten
gevolge waarvan de leider der Fransche mili
taire missie Vyx in het boek wordt vereeu
wigd als eerste luitenant" evenals de
Italiaansche militaire vertegenwoordiger
Romanelli hetgeen wijst op een verkeerde vertaling
van het woord Oberstleutnant", maar ten
gevolge waarvan de groote rol die zij beiden
in de geschiedenis van Hongarije hebben ge
speeld, in een eenigszins verkeerd daglicht
wordt gesteld.
J. H. B. K i: K N K ,\ M p
DE ZWARTE TROEPEN IN HET
BEZETTE GEBIED
Menigeen zal zich zeker den pijnlijken
indruk herinneren, teweeggebracht door
artikelen van tendentieusen aard en al te
lichtvaardig door een gedeelte onzer pers ver
spreid (in October, November en December j.1.)
naar aanleiding der bezetting van het
Rijngebied door frnnsche koloniale troepen. Vooral
de noodkreet der duitsche vrouwen tegen
het zoogenaamde zwarte gevaar", deed bij
zonder onaangenaam aan. (7ie nieuwe Cou
rant 11 Dec. 1921).
Mevrouw Tuyt, Lid v. d. Neder!. Vrouwen
bond, verzocht naar aanleiding hiervan de
medewerking van alle vrouwen-, en ook
mannenbonden, om gezamenlijk de bemid
deling in te roepen van den Volkenbond.
Het is mij onbekend in hoeverre deze oproep
weerklank heeft gevonden; doch dat doet
ook betrekkelijk weinig ter zake.
Wij achten het onze plicht onze
landgenooten te waarschuwen tegen al te lichtvaar
dig geloovcn en al te oppervlakkig oordeelen.
We meenen hier niet lang stil te behoeven
staan bij de vertrouwelijke documenten waar
van met de grootste welwillendheid van
officieele zijde ons inzage werd gegeven en waar
van hier slechts 'n enkel voorbeeld zij geno
teerd.
Uit 'n officieel rapport van het
hezettintfsleger d.d. 29 Mei 1920 blijkt dat over een
hezettings periode van 18 maanden l 3 gevallen
slechts van aanslag op de eerbaarheid zijn
voorgekomen.
En zeer zeker treït hiermee merkwaardig
samen, een artikel in het Duitsche blad der
Wahlkampf" dd. 21 Mei 1920, waarin aan het
optreden der Franschen hulde wordt gebracht
SPINAZIE
Landgenooten, eet spinazie,
Het is quasi medicijn.
Wat kan beter dan spinazie
Voor uw levensvreugde zijn ?
Hapt spinazie, veel spinazie,
Steeds spinazie, zorgt daar voor.
Zakken, manden vol spinazie,
Smult spinatie .... altijd door!
Door spinazie, gladde wijnkoop,
Wordt ge nog meer bolsjewiek,
Kauw spinazie, grijze Wibaut,
Tegen zorg en ... . politiek.
Snoep spinazie, Klecrekoper,
Wees spinazie krabbelaar.
Neem een happie, ronde Nappie,
Nappie ,,Had-je-de-la-Maar".
Pruim spinazie, Duys van Laren,
Dat geeft ranke snedigheid.
Eet Spinaziëen, Verkade,
Leve.... de spinazie-tijd.
Pik spinazie, J. K. Rensburg
,,En avant.... les pinards!"
In Het Honk" bij makker Schiller,
Den spinazie-toovenaar.
Hap spinazie.... krekelzanger.
Want daar rijmt ge naarstig van.
Proef ,,spinat', beroemde Reinhardt,
Dat is heilzaam, groote man.
Schaft s.pinazie, Max van Gelder,
Het beschermt uw goed humeur.
Niets is be'er dan spinazie
Voor een' zenuw-directeur
(Met hel ,,Légion d'Honneur").
Eischt spinazie, landgcn toten,
Met of zonde' kapitaal,
Beter dan een raadsverkiezing
Is een flink spinazie-maal.
Leve de spinazie-lente
En de jonge-grcenten-tijd,
Die ons ook met kievits-eitjes
En ge.Toktz elft verblijdt
(In den revolutie-strijd).
J. H. SPEEN H o FF
imiiMiimiMiiiiMMuiiMMiiii iiiiiimiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiimii
UNIE BANK
voor NEDERLAND en KOLONIËN
AMSTERDAM
en ROTTERDAM
Agentschappen in Nederland:
's-GRAVENHAGE, TILBURG,
LEEUWARDEN, OISTERWLJK.
UDENHOUT, LOCHEM en BORGULO.
Agentschappen in Indië:
B ATA VIA, SOERABAYA,
SEMARAN6, BANDOENG, MEDAN en
WELTEVREDEN.
miiiiitifiHit
en 'n scherp oordeel wordt uitgesproken over
dnt dor duitsche vrouwen.
Niet minder treffend is de proclamatie
(d.d 29 Dec. 1919) van het Gemeentebestuur
van Sarrebrück, waarin openlijk !eedwezen
wordt uitgesproken over onware berichte,,
miiiiimiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiinimii
IMIIIIIIIIIIIIIIlllmil II IIIIIIIHIIHIIIII IIIM IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1MIII Illlllllllll IIIIIIIIMIIIIIIIIIII IIIIIIIMIIIIMIMI1IIIIII I11IIIIIIIIIIIIIMIIIIMI IIIIIIMIIIMHIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllHIIIIIHIIIIIHUIIIIII
Met de op l April uitgebroken algemeene
staking in de Britsche mijnen, is over het
Vereenigd Koninkrijk de groote
industrieele crisis gekomen, welke voor heel
WestEuropa dreigt, omdat zij het onvermijdelijk
'gevolg is van de daling der prijzen die in 't
laatst van het vorige jaar ingetreden is. De
geschiedenis van het mijn-conflict toont dit
met onmiskenbare duidelijkheid aan. Ziehier,
kort saam gevat, de feiten :
In en na den oorlog heeft de Britsche re
geering de mijnindustrie onder haar beheer
genomen en gehouden: daar zij de kolen
heel duur verkoopen kon in 't buitenland,
konden de mijnwerkers hoogc loonen ont
vangen. Toen kwam de prijsdaling ; de
Amerikaansche concurrentie deed den prijs der
Britsche kolen zinken en de exploitatie begon
de Britsche schatkist groote sommen gelds te
kosten. Aldus werd besloten de mijnen aan de
eigenaars terug te geven of, zooals men 't
uitdrukt, de controle op de industrie op te
heffen en wijl de eigenaars natuurlijk niet
met verlies willen werken, staan zij voor de
keus, de loonen aanmerkelijk te verlagen of
de exploitatie te staken. Tegen dit alternatief
nu, loonsverlaging of werkeloosheid, verzetten
zich begrijpelijkerwijze de mijnwerkers, die
jaren lang aan hooge loonen gewend zijn, en
? zij eisenen thans voortzetting der
regeeringscontrple, d.w.z. behoud van de hooge loonen,
terwijl aan dien eisch kracht bijgezet wordt
door staking.
Zooals gezegd, deze feiten toonen met
on'miskenbare duidelijkheid dat de crisis on
vermijdelijk uitbreken moest en dat ze ook
voor andere landen en andere industrieën
dreigt, want de prijsdaling is vrijwel algemeen
en even algemeen zullen de arbeiders zich
verzetten tegen de verlaging der met zooveel
inspanning en strijd verkregen hoogere
loonen. Zij maken 't tevens duidelijk waarom
de strijd zoo ongewoon fel wordt gevoerd, z
fel dat zelfs de pompen verlaten zijn zoodat
de mijnen vol water loopen en dat de spoor
weg- en de transportbedrijven .met. alle ge
weld meegesleept moeten worden in den strijd
die immers straks toch ook voor hen dreigt,
terwijl er veel meer kracht ontwikkeld wordt
als men door totale ontwrichting van het leven
druk uitoefent op regeering en kapitaal. En
eindelijk verklaren zij ook nog de buitenge
woon moeilfke oplosbaarheid van dit con
flict, dat inderdaad oneindig ernstiger is dan
de stakingen van verleden jaar.
Of het opgelost zal worden, weten wij niet.
Er wordt zwaar geconfereerd en waarschijnlijk
zal 't vór het eind der week vaststaan of de
strijd tusschen regeering en Drievoudig Ver
bond (d.i. 't verbond van mijn- spoorweg- en
? transport-arbeiders) uitgevochten zal worden,
dan wel of de arbeiders terugschrikken voor
de geduchte maatregelen die de regeering
voorbereidt en die het land weer in een soort
van oorlogstoestand brengen. Maar een duur
zame oplossing die de arbeiderseischen be
vredigen zou, erkennen wij ons niet te kunnen
voorstellen. Het bedrijf kan nu eenmaal de
hooge loontn niet dragen en als deze toch
uitgekeerd moeten worden, dan moeten zij
betaald worden door de schatkist, dat is
dus door de andere burgers en aangezien
deze grootendeels in hetzelfde geval verkecren
als de mijnwerkers en heel de Britsche export
industrie gebukt gaat onder werkeloosheid en
malaise, zou de regeering het geld weer moe
ten vinden door de kunstmiddelen die in den
oorlog toegepast zijn en die de bekende ge
weldige prijsstijging ten gevolge gehad hebben.
Deze zou dan wellicht voor een deel een
eind maken aan werkeloosheid en weer de
mogelijkheid scheppen om hooge loonen te
betalen, maar in waarheid zouden die loonen
niet hoog zijn, omdat men voor het geld min
der zou kunnen koopen.
Dit is alles den praktischen Britschen ar
beidersleiders natuurlijk niet onbekend en wij
hebben daarom hoop, dat zij in overleg met
de evenzeer praktisch aangelegde
regeeringsvertegenwoordigers een voorloopigen
tusschenweg zullen weten te vinden, waardoor de
loonen niet opeens maar gaandeweg in over
eenstemming worden gebracht met den prijs
van het product.
De diepere oorzaak van al deze ellende is
natuurlijk gelegen in de verarming van de
wereld ten gevolge van den oorlog en de meer
onmiddellijke oorzaak in de onmogelijkheid
voor Midden- en Oost-Europa om van
WestEuropa te koopen. Vandaar de wrevel van
diegenen in Engeland die wat verder zien dan
hun 'neus lang is over de Entcnte-politiek
tegenover Duitschland, want het is gaandeweg
communis opinio geworden onder
staathuis?houdkundigen en handelsmannen, dat zoo
lang Duitschland niet kan koopen, de werke
loosheid in Engeland en andere
West-Europeesche landen geen einde nemen kan. De
mislukking der Londensche conferentie is
dus noodlottig niet alleen voor de Duitschers,
maar vooral voor de andere landen en indien
het waar is, wat dezer dagen bericht wordt :
dat Amerika onder zijn nieuwen president de
bemiddelaarsrol wil spuien, dan moeten de
Entente-regecringen dit aanbod met beide
handen aannemen. Of ze dit zullen doen, is
een andere vraag, want daarbij komen poli
tieke motieven in 't spel, die de oningewijden
niet kunnen overzien en beoordeeleu.
Dat inderdaad de Vereenigde Staten zich
uit hun isolement willen losmaken, nu Harding
de macht in handen genomen heeft, is de wel
kome boodschap welke men lezen kan in het
antwoord van Washington op Duitschland's
verzoek om de schadeloosstellings-quaestie
te helpen regelen. In de Entente-landen heeft
men zeer weinig vriendelijk gekeken, toen men
vernam dat de Duitsche regeering zich recht
streeks tot de Amerikaansche gericht had,
met welke zij nota bene nog in oorlog is, en
misschien zal inderdaad wel de bedoeling
van Berlijn geweest zijn om Washington
uit te spelen tegen de geallieerden. Die be
doeling is evenwel niet gelukt en daarover
verheugt men zich in Londen en Parijs nu
weer bovenmatig, want Harding-Huges heb
ben met onmiskenbare duidelijkheid aan mi
nister von Simons laten weten, dat Amerika
aan den kant van zijn strijdgenooten in den
oorlog blijft staan en dat 't zich evenals zij
op het standpunt stelt, dat Duitschland
verantwoordelijk is voor den oorlog en dat
Duitschland heeft te payer les pots cassés."
Maar daarnaast is toch die Amerikaansche
nota ook voor Duitschland een zeer welkom
ding, want de Amerikaansche regeering geeft
duidelijk te kennen dat zij over de regeling
der schadeloosstelling wil meepraten als
Duitschland zijn goeden wil slechts toont,
en aldus is nu von Simons in de gelegen
heid om aan dezen bemiddelaar nieuwe
voorstellen te doen, die misschien meer
kans van slagen zullen hebben dan de
onhandige Londensche. Zoo kan de quaestie
over het doode punt heengeholpcn worden.
Intusschen, laten wij ons vooral niet met
den klassieken dooden inusch verheugen.
Kr zal een sterke pressie van Amerikaanschen
kant noodig zijn, wil Frankrijk zijn staatkunde
wijzigen. Poincaréschijnt oppermachtig in
Parijs en de Londensche sancties" gaan hem
bij lange na niet ver genoeg. Vuïani.is da
delijk na Harding's optreden naar Amerika
gereisd, wordt in Washington met de grootste
hartelijkheid ontvangen en al moge het waar
zijn dat hij geen geld te leen of uitstel van be
taling komt vragen aan de rijke vrienden der
Nieuwe Wereld, in elk geval bepleit hij
Frankrijk's belangen en wij weten nu eenmaal dat
op dit oogénblik nog in Parijs onder
Frankrijk's belangen iets verstaan wordt wat '/eer
strijdig is met 't herstel van Duitschland.
Merkwaardig, dat blijkbaar ondanks alles,
dit herstel stap voor stap voltooid wordt.
De mislukking van het voorjaarsoproer heeft
het bewezen. Men vergelijke eens den omvang
der communistische revolutie van verleden
jaar met de opstootjes van thans en men zal
begrijpen, dat de makkelijke triomf der re
geering in dit voorjaar niet te danken is aan
een grooter of beter betrouwbare gewapende
macht, maar in den tegenzin dien de Duitsche
arbeiderswereld tegen onlusten als deze begint
te gevoelen en die slechts toegeschreven kan
worden aan 't geleidelijk herstel van de econo
mische welvaart aldaar.
Het avontuur van Keizer Karel had zoowaar
bijna den vrede in Zuid-Oost-Europa weer
verstoord ! Nu de comedie afgeloopen is, heeft
't eigenlijk weinig nut, er veel over te schrijven,
want volgens de berichten van dezen morgen
is de heerscher ondanks zijn longontsteking
van het Hongaarsche grondgebied vertrokken
en de moraal van het gebeurde zal naar wij
hopen geen andere zijn, dan dat deze ont
troonde monarchen vooreerst nog geen kans
op succes hebben. Men vergelijke deze historie
ook vooral niet met de wederkeer van
Konstantijn. De Grieksche Koning was nimmer
door zijn eigen volk verjaagd en hij kwam
terug, geroepen door de overgroote meerder
heid der Grieken, terwijl Karel's poging niet
anders was dan een persoonlijk avontuur.
Natuurlijk hebben we ook hier het fijne
deizaak niet vernomen, weten niet met wiens
medeweten of op wiens verzoek de verjaagde
Keizer de Paaschreis gemaakt heeft. Natuurlijk
moeten er Hongaarsche militairen in 't com
plot geweest zijn, want 't is ook nimmer ont
kend, dat een deel der troepen gedurende
eenige dagen zich onder zijn vaan geschaard heeft,
a! is het dan niet tot een marsen naar Boeda
pest gekomen. Maar Hongarije is immers nog
een koninkrijk, geregeerd door een regent en
natuurlijk zijn er heel veel'machtige menschen
die Karel gaarne terug zouden hebben. Blijk
baar evenwel zien de met verantwoordelijk
heidsbesef begiftigden in, dat 't niet aangaat
den Habsburger' weer op de Hongaarsche
troon te plaatsen, nu dit terstond oorlog ten
gevolge zou hebben, zeker met Roemenië,
Tsjecho-Slowakije, Servië de zoogenaamde
Kleine Entente en vermoedelijk ook met
Italië en wellicht de heele groote Entente. En
't laat zich ook hooren, dat al die omwoners
niet van dezen Karel gediend zijn, hoe
onbeteekenend hij ook moge wezen, want natuurlijk
zal hij, zoodra hij in Boedapest troont, trach
ten ook weer in Weenen te komen, en de
Donau-monarchie te herstellen en daarin
zien nu eenmaal onvermijdelijk Tsjechen,
Serven, Polen en Italianen een groot gevaar.
In Boedapest heeft men dit begrepen en 't
meest geruststellende van de geschiedenis
ligt in de eenstemmigheid, waarmee de Natio
nale Vergadering zich tegen deze poging tot
machtsverovering heeft gekeerd.
Wij weten niet, of de Grieken, toen zij hun
offensief in Klein-Azië heropenden, verwacht
hebben spoedig in Angora te zijn, maar zeker
zal dit niet het geval zijn. De afstand is enorm.
het terrein heel ongunstig, de troepenmacht
niet erg groot en de Turken bieden flink weer
stand. Van een Grieksche nederlaag schijnt
wel is waar geen sprake te zijn, maar vermoe
delijk droomt men in Athene toch ook niet
meer van een complete overwinning op de
Turken. Wel bewijzen de Grieken in staat te
zijn, het territoir, dat 't verdrag van Sèvres
hun toewijst, te kunnen behouden. Intusschen
blijkt uit dezen formeelen Griek-Turkschen
oorlog opnieuw welk een droevige mislukking
de Londensche conferentie is geweest.
Komt er vrede in Ierland? Een Roomsche
onderkoning inplaats van French in Dublin
Castle en berichten van vele zijden, dat men
algemeen naar rust snakt ! Ook hoort men
minder over uispattingen van beide zijden.
Laat ons hopen.
J. C. VAN OVEN