Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
30 April '21. - No. 2288
INDISCHE GEZONDHEID
De bekende levensverzekeringsmaatschap
pij Nillmij, maakt zich zeer verdienstelijk door
op vakkundige wijze propaganda te maken
voor een betere gezondheid in Indië. Gaf ze
enkele jaren geleden een door mooie illustra
ties versierd werkje uit over het wonen in de
mooiste handelsstad van heel The far East"
mijn oude woonplaats Samarang thans
verspreidt ze een boekje, waarmee ze beoogt
haar vele verzekerden een goede gezondheid
te doen behouden. Ze merkt op, dat dit een
gemeenschappelijk belang is : beide partijen
zullen bij een lang leven en gezondheid"
wel varen.
In de inleiding lees ik, dat er onder de ver
zekerden, die overlijden, geregeld jonge levens
voorkomen, die behouden hadden kunnen wor
den, als die jonge mannen en vrouwen niet
onwetend tegen sommige eenvoudige regelen
der Indische hygiëne hadden gezondigd. Inder
daad ! Er wordt heel veel gezondigd tegen die
allereerste beginselen ! De onwetendheid
op dit punt is buitengewoon groot! Het is dan
ook zeer toe te juichen, dat een groot lichaam
als bovengenoemde maatschappij op deskun
dige wijze voor meer gezondheid in het groote
Indonesië reclame maakt. Het wordt ook wel
door het gouvernement gedaan.... maar n
blik is voldoende om te zien, dat deze het
onzaakkundig doet.
De propaganda der Nillmij is wél zaakkundig,
ik wees hierop reeds. Ik wil, omdat het zoo'n
uiterst gewichtige taak betreft, wat dieper
daarop ingaan. De Nillmij dan pakt de zaak op
mcnschkundixe manier aan; doorloopend,
meer dan welk ander lichaam ook midden
tusschen levenden staande, steeds voeling hou
dend met de drukke, bezige levende maatschap
pij, begrijpt ze, dat ze niet met een geschrift
tot die menschen moet komen, dat afstoot
of op zijn mooist genomen, niet aantrekt.
Want, o !, de menschen geven zoo weinig om
hun gezondheid, hun lichaam ! Zijn ze eenmaal
ziek, voelen ze het aan den lijve wat het wil
zeggen krank te zijn, clan is Leiden in last!
Maar zoodra zijn ze niet waer hersteld.... of
de misère is vergeten ! Dus : om bij de men
schen aan boord te kunnen komen, moet men
het hun aangenaam maken. En wie, ik vraag
het al weer, weet dit beter dan een maatschap
pij, wier werk het is, polissen af te sluiten,
vaak bij menschen die evenmin denken om
de toekomst van zich zelf, hun vrouw, hun
kinderen, als om hun gezondheid !
Het omslag trekt al aan : een zon, een
klapper (palm-boom), veel wit en de woorden
Indische gezondheid." Dat is, men ziet het
onmiddellijk, de zon, die in den Oost" opgaat
aan een wolkcnloozen hemel. De oriënta
tielijn" die hoogst gewichtige factor bij
propaganda is goed : ze voert het oog, of het
wil of niet naar de woorden: Indische ge
zondheid." Mijn complimenten voor den
ontwerperjvan dit eenvoudige, keurige, vakkundig
zoo goede omslag !
De tekst is gedrukt op dof lichtgeel papier,
dat prettig aandoet. De letter is duidelijk, de
Dladspiegel goed gezet, het drukwerk doet de
Indische boekdrukkersfirma alle eer aan !
Ook de illustraties zijn suggestief : bij baby"
staan ooievaars, bij vaccinatie koppen van
koeien, bij kleeding de penatoe (waschman)
die kleeren aan de waschlijn hangt, bij malaria
een paar venijnige muskieten, bij geslachts
ziekten, die belangrijke factor van het geluk
van het gezin : vlinders! In het kort de illustra
ties zijn goed : het heele uiterlijk noodigt uit
tot inkijken. Gelukkig de propagandist die
iemand daartoe weet te krijgen !
In de inleiding wordt een gemoedelijk
praatje «ehouden over de gezondheid in Indië
op de manier van een levensverzekeringman
die tracht een post af te sluiten. Menschkundig
dus. Aan het eind weten wij, dat de sterfte
under de menschen ik maak er hier uit
drukkelijk op attent, dat het hier over Euro
peanen gaat in Indië hooger is dan in Euro
pa. Er zijn z.g. voorlichters over Indië, die
frisch weg beweren : de sterftekans is er niet
grooter dan in Nederland". Het doet mij groot
genoegen te zien, dat de levensverzekering
maatschappij door een overtuigende curve
aantoont, dat dit wél het geval is ! Het kan
ook niet anders ! De Europeaan daar leeft
te midden van een bevolking, die op sanitair
gebied in droevige omstandigheden verkeert,
en dan moet de persoon, die met haar in con
tact komt en dat doen allen, de een meer
dan den ander in ongunstiger conditie
komen dan hij, die leeft te midden van een volk
dat zich door allerlei maatregelen van boven
afgenomen, tegen verschillende invloeden weet
te beschermen. Dit neemt niet weg, dat men
in een land waar de algemeene" hygiëne nog
op een zoo uiterst lagen trap staat, door
persoonlijke" hygiëne zijn gezondheid kan be
schermen. Het mooie boekje van de Nillmij
leert u dat. Ik heb den tekst met groote
belangstelling gelezen en hoop, dat de tal
rijke verzekerden der maatschappij de
vele nuttige wenken ter harte zullen ne
men ! Ik vestig er nog even de aandacht op,
dat vooral de vrouw in Indië er heel, heel
veel toe kan bijdragen echtgenoot en kinderen
en zich zelf gezond te houden ! De opmerking
zou ik nog willen maken, dat bij het hoofdstuk
water" gewezen is op het nut van filters, ik
zou willen zeggen: het gevaar van die utensiliën.
De huisvrouw moet haar water koken ! Wil ze
filtreeren, goed, maar dan niet eerst koken en
dan filtreeren, maar andersom : eerst fil
treeren, daarna koken. Dat bij het aanbevelen
van diverse soorten obat (medicijnen) ook
oprechte" kwakzalversmiddelen zijn genoemd
is vermoedelijk aan de aandacht van den medi
cus die op het werkje toezicht heeft gehouden
ontsnapt. Dat aan Bachus en Venus elk een
hoofdstuk is gewijd is zeer toe te juichen.
Er wordt heel wat ellende door beiden ver
wekt in het groote land. Met de eerste staan
wij al lang aan de dalende lijn. Dat is een ver
heugend verschijnsel, maar met de tweede is
dit niet het geval ! Het vraagstuk is zeer
gecompliceerd, trekt nog veel te weinig de
aandacht, het is ook a! weer zeer goed gezien
van de Nillmij, dat ze wijst op de ernstige
gevolgen voor echtgenoot en huisgezin van
geheime" ziekten.jj.
Baby krijgt ook een hoofdstuk. Er wordt
thans meer aandacht aan^baby gewijd dan
SMIT&Co., Tailleurs
P.C.HÖfïSIRAAIGUöflelscheSiolfen
vroeger. Men begint de beteekenis er van voor
het bevolkingsvraagstuk te begrijpen. Speci
aliteiten op dit gebied laten hun stem hooren :
de gewone" medicus heeft zich tot dusver
van baby bitter weinig aangetrokken. Zou
de Nillmij bij een volgende uitgaaf dit hoogst
belangrijke hoofdstuk niet in bewerking kunnen
geven aan een kinderarts?
Ik zal mijn aanbeveling eindigen : Nühnij,
Uw Indische Gezondheid" zij een welgemeend
slamat datang (welkom) toegewenscht!
H. F. T i L L E M A
llllllllllll. «111111111
110
Krekelzangen
van onzen dichter zanger
J. H. SPEENHOFF
Gecart. f 1.25
Uitg.van VAN HOLKEMA &WARENDORF
AMSTERDAM
lllllllllMIIIIIIMIIIimilH
IllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIIIIIIII11IIIIIIM1IIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllliniillllllllllll.II
Pension A. SGHNEIDER
Boulevard de Favauge 1?2 Zandvoort-Bad
TELEFOON INTERC. 291
Schoonste ligging aan zee en duinen. Kamers met loggia's
en balkons. Waschtafels met stroomend water. Uitstekende
keuken. Elke familie aparte bediening. Vele referentiën
zoowel van binnen- als van buitenlandsche families. l ot l Juli
gereduceerde prijzen. Wij vestigen in 't bijzonder de aandacht
op de zeer gunstige ligging :
Aan het midden-gedeelte van het Strand
Begrafenis-O n der neming
J. D. STRUIJS & Zn.
Prinsengracht 837 - Telephoon No. 006
DEBONT&LEYTEN'8
FIJNE CHOCOLADE
EN SUIKERWERKEN
U2 Inhoud
l Prijs
12
Onze ovale gegalvanlseerde
Tuingieters Treuhand" met
ronden beugel zijn overal
zeer gewild. De kwaliteit Is
prima en het model aan
genaam en gemakkelijk.
14 16 Liter
... . f 7.?, t 8.?, f 9.?, f 10.?per stuk
PLAT MODEL voor de KASSEN
2^ Liter a ._-.?. f6.
4 Liter met beugel a f 7.
J. M. DIRK STROINK & Co., Zwolle - Hoflimancieri ? Til. G36
^^^^^^^^^^^^^^^^^^^??^^^?^?????M
Hotel Joscli en Ven
OISTERWIJK bij Tilburg
TEL. 65 en 66
Ligt bij 1OOO H. A. Bosch
50 Kamers, Elec. Licht
60 Bedden, Wascht. str. Water
PENSION tol iüli vanaf / G.5O
LIPS l PETERS-DORDRECHT
FABRIEK VAN
MAARDEN
G. L DE KONING S h ? Keizsrspht 447
froorha«n LEIDSCHESTRAAT 69)
* mARMEREH WASOHTAFELS
BINNEN 24 UUR,
leveren wij U glazen voor afstand en nabijheid,
uit n stuk geslepen, met xichtaaro en
onzichtbare scheidlngmil/n voor
SO-EASY of SO-EASY glasbril.
Hl. A. GROEN & Co. Optloiens
Keizersgracht BOB - Hoofdeinde 88
AMSTERDAM OEM HAAG
POLlEN's Oude Genever
Fijne Likeuren en Punch
m. P»POLLEH AZOOH * Rvtterde*
DE SIERKAN
Telefoon 831 Haarlem
Prima Roomboter
(onder Rijkscontrole)
?T Verzending per postpakket
room
DRO/TE'S
CHOCOLADE
i
DUIVER WOLLEN-,
'i HALFWDLLEN-.
KATOENEN-TRICOT-: j
;v R AM EH- EN NET-! /
PDNDERGOEDEREN<'
Miison de Blanc
WOBSOI t UMUS
DOEKEI
ECHT LINNEN
met naam f 130
Extra groot f 1,60
Kalverstraat 128?130
AMSTERDAM
ZWITSERLAND
Zürich Zwitserland
HOTEL ST. EOTTIIIIID
200 BEDDEN
NABIJ HET STATION
GROOT RESTAURANT
BJLARV
Bouw- en Woningbureau van
den Makelaar J. D. F. VA.H
DEB VEEN.Kantoor van vaste
goederen, Nieuw Baarnstr.59
GEORGE H. LAGAS
AMSTERDAM - Telefoon 46111. - Andreas Bonnstraat 40
Electrische Luxe Broodbakkerij
Specialiteit in alle Broodsoorten
Dames- en
HeerenKleeding
Hoogewal 13-14
's-Gravenhage
FIJNE ZUREN
EEN DELICATESSE!
AUGURKJES
UITJES
PICCALILLI enz.
N.V. De Houttuinen
AMSTERDAM
BEGRAFENISVEREENJGING
Tl AMSTIRDAM
N. SAX Jr.
f. C. INFTS1II11U ?:? lElEfON ZDIB 34! ? 42M
Elf** Autemobl»! tot wrvoc* VM Ov*rl«d«n*n
ADR1AAM SCRAKEL
HEIL1GEV/EQ 11-17
BADMAMTELS
IN- EN EXPORT
WED. A. VAN LAAR
Damrak 25, AMSTERDAM
Telefoon N. 195 N. 7725. - Postglro 8820.
HORS D'OBUVRH SCHOTELS, K R BH FT, CAVIAR, OB8TBRS
DAGBLIJKJ AANVOER VBRICHB IBB ?? RIVIBRVISCH
Riitiuiiut It iti|i. Biitelllni»??? huil ziadii
Extra Voedzaam Brood
voor Suikerzieken.
L. GANTVOORT. _ DEVENTER.
Wederom meel voor zelfbereiding van het brood
en voor keukengebruik verkrijgbaar.
YBAAGT MONSTERS EN PRIJSCOURANT.
Hotel Tri er, Soestdijk.
Riant gelegen tegenover het Paleis van H.M. de Koningin Moeder
AUTO-GARAGE SCHITTEREND TERRAS
LUNCH EN DINER a PRIXFIXE?a LA CARTE den geheelen dag
Telefoon S 36 J. SCHJÜIDT, Eig.
Telefoon N. 3514
SINGEL 200 Raadhuisstraat
KLEERMAKERS
Gtoptnd lan Bl/s?5 HUI. ZaUidags tot 1 uut
Abonnementen en de
Nieuwste Stoffen
CLOSETS .--s WASCHTAFELS
en alle Sanitaire inrichtingen
1. H. VOLKERS, Technisch Bureau, ZWOLLE
Kamperstraat 3S
A m el i n g-M e r k es,
BINNENWEG 28 GOUDSCHEWE8 168
R OTTERDA M
Jongedames Kostschool Graf
Zwitserland ZÜRICH KreuzbUhlstrasse 16
PROSPECTUS EN REFERENTIËN
Stoom wassclierij,, Hel/uiden"
PIETER AERT8ZSTRAAT 68-74
TELEFOON 2385 ZUID
IsUWADRES voor het behan
delen uwer wasch, zoowel droog
toegeslagen als opgemaakt.
Concurreerende prijzen en spoedige
aflevering. Vraagt prijsopgave.
Aanbevelend MEIDI8& VAN ELVEN.
ATELIERS
JOH.YIVEEN
UTRECHT.
GKSCH.EN GKBR GLAS
IN LOOD
MEUBELEN
DECORATIE ENZ.