7 Mei '21. No. 2289 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND NAPOLEON EN DE VROUWEN door Dr. N. JAPIKSE De titel is vertaald naar Masson, tot wien ieder, die het particuliere leven van Napoleon wil studeeren, zich in de eerste plaats zal moeten wenden. De geestdriftige Napoleon vereerder heeft het onderwerp zóuitgeput, dat het moeilijk zou vallen er veel nieuws over te zeggen, al zal men in waardeering van de Napoleon-figuur ook in dit opzicht den panegyricus niet kunnen volgen. Napoleon heeft omgang gehad niet vele vrouwen. Maar hij heeft zich altijd vrij weten te houden van allen invloed van vrouwen op de groote lijnen zijner politiek. Middel om iets te bereiken kan een vrouw hem zijn. Middel voor haar wordt hij nimmer. Men moge in zijn Poolsche politiek een tusschenkomst van madame Walewska, die zich om Polen aan den Keizer gaf ,meenen te bespeuren ,groote n in vl oed had zij daarop nimmer. Misschien heeft de aan wezigheid van Marie Louise medegewerkt tot een zekere inertie, die Napoleon in 1810 en 1811 aan den dag legt, maar hieruit kan toch slechts eenfceer indirecte invloed op zijn heele politiek bestel worden afgeleid. Marie Louise en de Koning van Rome (Schilderij van Franque, Musée de Versailles) Napoleon, die de macht ih strijd had moeten winnen, was jaloersch op die macht, zoowel tegenover zijn ministers ;ils tegenover zijn naaste familieleden. Ook van dezen beinvloeden noch de mannen noch de vrouwen 's kei zers staatkunde, noch i^aetitia Ramolino, Madame Mère, noch de zjsters. Wel laten de meesten van dezen zich gewillig als middel ge bruiken. Alleen de moeder blijft wat*op een afstand en het is een der broers, Lucien, die weigert zich aan den wil van den meester te onderwerpen. De anderen volgen de stijging van het fami lie-genie,totdat de meesten in 1814 en 1815 met hem wat onzacht op den grond neerploffen. Caroline, vrouw van Murat, die in energie en egoïsme het meeste van haar broer heeft, wil zich dan handhaven, zooals zij eenmaal zelfs om den keizerlijken troon geintrigueerd had. Eiisa, Groothertogin van Toscane, zuster van Napoleon (Schilderij van Quenedy) Hartstocht en sentimentaliteit zijn de beide trekken, die in Napoleon's omgang met de vrouw de meeste aandacht trekken. Zijn be geerte om te bezitten uit zich ook hier op de meest krasse wijze. De grenzen van maatschappelijk decor worden daarbij vaak ver overschreden. Zijn gevoelens voor wat hij bezit of bezeten heeft, verraden zekere weekheid, die men door gaans niet bij hem aantreft. Zij uiten zich in overgroote liberaliteit, een enkele maal ook hebben ze een melodramatischen trek. De laatste komt aan den dag in de verhouding tot Marie Louise en den zoon, dien zij hem baart. Aan deze verhouding ontbreekt natuurlijkheid. Die tot Joséphine staat in het teeken van harts tocht, feilen hartstocht in den beginne. Er is eigenlijk geen enkele vrouw in Napo leon's omgeving, die duurzaam boeit. Madame Walewska alleen is meer dan gewoon en blijft buiten de hoflucht. Madame Mère wekt een sympathieke aandacht door de kalme waar digheid, die zij in dit milieu van elkander beloerende en beïntrigueerende vorstelijke en met-vorstelijke wezens ophoudt. Al het andere is bizarre en er is veel onsmakelijke ruzie. Vooral in de dagen van Joséphine, die het met de schoonzusjes slecht kan vinden. Marie Louise brengt uit Weenen van zelf meer waar digheid mede en haar overwicht tegenover de omgeving is grooter. Wij willen de beide vrouwen, die Napoleon's wettige echtgenooten zijn geweest, nader be schouwen. Haar belang ontleenen zij hoofd zakelijk aan haar verhouding tot den eersten keizer der Franschen. Zonder dezen zouden zij lang geheel vergeten zijn. Zij hebben niets origineels behalve dat origineele, dat altijd weer van vrouwelijke bekoorlijkheid en schoon heid uitgaat. Dit geldt vooral van Joséphine. Napoleon leerde haar kennen in de eerste jaren van het Directoire in de kringen van Barraslen Tallien. Een onbeschroomder uit stalling van vrouwelijk schoon heeft de Wes telijke wereld zelden gezien. Alleen onze tijd evenaart den Directoiretijd hierin. Een vriend schap werd ras tot een liaison en een huwelijk gold niet veel meer dan deze. Napoleon was toen een opkomende groot heid. Hij had Jacobijnsche bewegingen te Parijs den kop ingedrukt en daardoor zekere compromitteerende relaties uit Robespierre's dagen voorgoed doen vergeten. Joséphine de Tascher de la Pagerie was weduwe van een republikeinsch generaal De Beauharnais, die in de dagen der geweldheerschappij zijn hoofd onder de guillotine had moeten steken. Zelf was zij den dans nauwelijks ontsprongen. Zij was als weduwe met twee kinderen verre van bemiddeld, bewoonde een eenvoudig hotel in de buurt van de Rue St. Lazare en leefde lustig en losjes, voortgeholpen door vrienden, zelfs met equipage, toch misschien niet geheel zonder zorg voor de toekomst. Men begrijpt wat het voor haar wilde zeggen, toen de opkomende generaal, tot commandant van het leger in Italië bestemd, zich als huw lijkscandidaat opdeed. Het uxorem accipere" had vór het aanzoek plaats en avances waren op de wittebroodsweken genomen. Spoedig nadat Napoleon om de hand kwam, was de zaak in orde. Hij zelf wist van geen talmen en Joséphine had geen reden voor lang uitstel. 9 Maart 1796 werd het huwelijk gesloten. Joséphine heette volgens het contract ge boren in 1767, de bruidegom in 1768. Zij was hier vier jaar jonger gemaakt, hij een jaar ouder dan ze werkelijk waren. Zoo leek het verschil niet al te groot en om het niet te doen schijnen, alsof hij geen Franschman van geboorte was Corsica werd pas in 1768 een Fransch gewest werd Parijs als zijn geboorteplaats genoemd. Al te nauw nam inen het niet bij den burgerlijken stand. Eien ke'kelijk huwelijk behoorde toen niet tot de goede gebruiken. Joséphine was in 1796 een vrouw met een leven achter zich. Maar zij had haar natuur lijke bekoorlijkheid ten volle bewaard. Zij was Creoolsche van Martinique en had een uiterlijk van zeldzame elegantie. Geen klas sieke schoonheid noch van lichaam noch van gelaat. Dun haar, slechte tanden, maar zij zorgde er wel voor, dat de bezoeker die niet zag. Haar lichte glimlach, haar zachte oogen, haar welluidende stem daarmede wist ze zich voor vele mannen onweerstaanbaar. Meer nog door de allure van het heele lichaam: Cette femme met a vivre une grace qui n'est qu' a elle. Elle a de la grace même en se couchant. Et cette grace résulte de la proportion des membres souples, a la taille dégagée, qu'on oublie que la stature est médiocre, tant les mouvements sont aisés et legants. Une science longuement apprise de ce corps, une coquetterie qui a affinétous les gestes, qui ne perd nul avantage, ne laisse rien au hasard; cette indéfinissable nonchalance qui fait des femmes créoles les femmes par essence" De moeder van Napoleon: Maria Laetitia Ramolino (Schilderij van Gerard. Musêe de Versailles) (Masson). Zóheeft--Joséphine Napoleon ingepakt. Bij de vrouw in haar trekt de dame, want zij had door haar eerste huwelijk zekere relaties in de adellijke wereld, waar de Bonapartes nog geheel buiten stonden, en voor Napoleon had die kring attractie. Maar ik geloof stellig, dat deze berekening bij hem bijzaak was en de hartstocht geheel de overhand had. Jo séphine was de eerste vrouw, aan wie Napoleon zich als man geheel gaf. Joséphine (Cravonteekening van David) Reeds vór het huwelijk : ,,Je me réveille plein de toi. Ton portrait et l'énivrante soiree d'hier n'ont point laisse de repos a mes sens : douce et incomparable Joséphine, quel effet bizarre fattes-vous sur inon coeur. Vous fachez-vous, vous vois-je triste, tes-vous inquiète, mon ame est brisée de douleur, mais en est-il donc davantage pour moi lorsque me livrant au sentiment profond qui me maitrise, je puise sur vos lèvres, sur votre coeur, une flamme qui me brüle.... En attendant, mio dolce amor, un million de baisers, mais ne m'en donne pas, car ils brülent mon sang" (Fle'schmann, Joséphine infidèle). Bij Joséphine is het gevoel voor Napoleon niet zórasecht. Of ik hem liefheb, schrijft ze Pauline, Hertogin van Guastalla, zuster van Napoleon (Schilderij van Lejèvre) Illllllllllllllllllllllllllllllllllllll tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiMiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiilmiiiiilimiiiiiiiiiiii iiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiin, Babbeltje STEMOA De zon schijnt. Er hangt 'n glimlach in de lucht. Mijn buitenbuurt kent anders alleen die mousseerende stemming op den ochtend van 'n internationale in 't Stadion. Auto's snorren, mevrouwtjes er in, naast meneer. Op den vroegen weg.... tusschen kleedengeklop.... klinken gedienstige stemmen van straat naar balcon, van balcon naar straat. Mie, mot je niet stemmen?" Jawel, subiet, als de kanarie gedaan is, hè?" En wat jij?" Chos, mins. Ik heb zoo'n angst voor die beweging." Toe, ga nou, schepsel, je voelt d'r niks van!" Op een hek zit 'n jeugdig heerschap, dat voor de gelegenheid, want z'n school is bezet vandaag vrij heeft, en z'n speurzin oefent Ook naar de stemlijst?" gaat z'n schreeuw tegen elke dame, die 'm voorbij glundert. Want we hebben vandaag allemaal iets feestelijks, ondanks ons zelve. De vrouwmenschen verbergen allen 'n glim lach, terwijl ze ter stembus tijgen.... Ach ja, en die staat haar goed. De stoet voor 't lokaal is een blijde stoet. Een bonte rij. Popelend, vol ingehouden, lieve zenuwachtigheid, hier en daar. Vol ernst, koele rust elders. Gij aanziet uwe medemenschen. Daar is de dame, die heel zeker op een dame stemmen zal. Want je kunt nooit weten, hoe zoo'n stiekum stern-biljet je nog verraadt. En ver beeld je, dat 't bekend werd, dat Euphrosina een man gekozen had. Nooit zal een man mij hebben, nooit, al word ik nog zoo oud," zong Speenhoff van deze voorbeeldigen. Daar is.... o, zeker, zij is er ook! De gehuwde dame...., die eens'op n dag wraak neemt, en haar man, die candidaat staat, niet kiest. Daar is 't snoezig juffertje, met toefjes haar over de oortjes, en 'n duikhoedje en 'n coeurtje" dat vele andere harten 'n oogenblik aan 'n ander 'soort kiesrecht doet denken, 't Is de darne, die zich vast voorneemt op meneer X te stemmen, maar die op 't laatste moment toch nog... . een ander stemt, omdat Margootje nu eenmaal zó" is, en haar coquetterie haar ook binnen de kluisters van 't stemhokje niet verlaat. Daar is.... historisch.... de gezellige keukenprinses, met 'n mand onder d'r arm, die van tusschen de haar moeilijk verschui lende houten wanden, zich plotseling naai de rist wachtenden omwendt, met den uit roep: Och, meneer, ik ben de persoon ver geten, op wie ik kiezen mos...., ik weet geen weg met al die konfiserie op die spijslijst.... Noem uwes er eens een paar op. As ik ze zoo hoor, schiet 't mijn wel weer in." Daar is de dame, die op den beambte achter de groene tafel toe-tippelt, en met 'n vriendelijk Tante Koosje"-s*ebaar, dezen beambte vraagt of ze het zoo goed gedaan heeft?" Daar is de keurige matrone, met 't nieuwe hoedje voor-de-gelegenheid, die geemotionneerd, na zelf gestemd te hebben, geduldig manlief blijft bewaken, terwijl hij verzwegen, zijn stem uitbrengt.... Leest ze van zijn rug af, of hij een vrouwe lijke candidate zwart maakt? Een ding is zeker, ze denkt buitendien sterk aan haar sierlijk stroo-stcekje, aan haar parel witte tandjes, die glimlachend zich toonen . Ze denkt aan veel wat ze ziet en wat haar ziet, en vergeet dus. .. iets... Meneer, 't biljet van uw vrouw,". . roept een beambte en zet het reeds ter deure wandelende echtpaar na.... O, gunst, lacht mevrouw welwillend, ,,ik had.... dat, dat bonnetje bij me gestoken...." Daar is ook nog 't grappig mamzelletje, dat gezellig naar de prettige stalen ringen kijkt, die daar zoo symbolisch, uitlokkend en ver heffend hangen in het gymnastiek-lokaal, waar wij ter stembus getogen zijn. De juf frouw is best in haar noppen met 't heele geval, en als ze weer buiten komt, zegt ze met smakelijk glanzende wangen : Ik heb ,,Had-je-me-maar" gekozen, dat is ommers Nap de la Mar? en die mot lollig wezen in den Raad. Al dat Stadhuis-gedoe is anders zoo secuur." Ten slofte. . . . wezenlijk. ... er was hier en daar veel toilet gemaakt. Zagen we niet 'n keurig dametje, dat voor de gelegenheid in de Nederlandsche kleuren verscheen. Vlammend roode hoed, blauw met blank mantel-kostuum, sneeuwwitte kalk-becntjes? Den iHimmers-opnoeitienden president, anders voor niets ontroerbaar, stokte de stem van louter vaderlandsliefde.... Vergeten we niet ook in den stoet 't devote nonnetje... Dan de vrouw met haar zuigeling op den arm... de eenige ..tweede", die mee mocht in het stemhokje. Daar was.... ja, daar was de vrouw in n', haar verscheidenheid...., maar bovenal ook: de resolute vrouw, die koel en kalm en weloverdaclit haar stem ging uitbrengen. Zich er ernstig van bewust, dat haar keuze onze stad een geringen stoot, maar een stüot in .,de" richting ging geven. De wei-beredeneerde vrouw. ,,Die als zij in de toekomst ook zal geleerd hebben.... Wat lachen is, de ideaalhulpe des mans" zal zijn, gelijk Al. Dumas l1 et noemt. ... YVON N i: D i: TI-:>SAN. 27 April. aan een vriendin.?,, Mais. . . . non !" Maar ik heb ook geen afkeer van hem. Hij 'imponeert me wel. ,,Son regard scrutateur a quelque ,.hose de singulier qui ne s'explique pas, mais qui impose même a nos Directeurs : jugez s'il doit intimider une femme." Zij nam hem, omdat hij in 1796 een goede partij leek, en och ! als de berekening niet uitkwam, dan was het maar een liaison, waarvan men af kon. Kort na het huwelijk vindt ze hem dröle" : Ilestdröle ce Bonaparte." Nog wat later: je crois Bonaparte un brave homme." Op den duur geeft hij haar zelfs een levens doel, dat haar lang ontbroken had : hem be houden. Bij haar raakt de liefde, de aanhankelijk heid althans, langzaam tot ontwikkeling. Het komt met de stijging in rang. De citoyenne" Bonaparte wordt vrouw van den eersten consul, Keizerin ; hare kinderen worden niet vergeten. Zij zelf kan volop uiting geven aan haar spilzucht, die buitengewoon is. Het is meer dan waarvan ze ooit had kunnen droomen, meer dan de negerin-waarzegster op Martinique haar in hare jeugd had durven voorspellen. Maar de man is haar ondertusschen ont snapt. Eigenlijk al spoedig. In den italiaanschen veldtocht van 1796, die' vlak op het huwelijk volgde, is Napoleon's hartstocht onvermin derd. Hij smeekt haar naar Italië te komen. Zij haast zich niet, veroorlooft zich ook we! zekere vrijheden, maar komt ten slotte toch. Naar Egypte vergezelt ze hem niet en gedu rende zijne afwezigheid veroorlooft ze zich grooter vrijheden. Dan breekt de ban voor den echtgenoot, die nu ook elders zijn heul zoekt. In 1799, wanneer de veldheer terugkomt, dreigt de scheiding van zijn kant. Maar zij weet het onheil af te wenden. Van dan af heeft ze veel ontrouw van haar man te verdragen, die haar tot spionnage, tot scènes brengt, maar die ze duldt, en ook zij geeft hem, wat hem toekomt, als hij er om vraagt. Haar troost mag zijn, dat zij voor hem de liefste blijft van de vrouwen, met wie hij omgang heeft. Haar grootste ongeluk wordt, dat zij hem geen kinderen schenkt. Die hadden den duurzamen band kunnen leggen, die uit den hartstocht zooals gewoonlijk niet was voortgekomen. Het gemis van een zoon, een troonsopvolger, drukt Napoleon, naarmate hij hooger stijgt. De dynastie, die hij stichtte, scheen /onder kroonprins niet geheel geconsolideerd en deze consolidatie werd mettertijd een van 's Keizers grootste zorgen. Joséphine mocht het na de sacre" a!s een groote geruststelling beschouwen, dat haar huwelijk toen ook ker kelijk gezegend was, wat beteekende voor Napoleon zoo'n formaliteit, als het ging om het bereiken van iets, waarop hij zijn zinnen had gezet? Daar stierf in 1807 de oudste zoon van onzen koning Louis en Hortense de Beau harnais, 's Keizers stiefdoch|er, die hem altijd bizonder na had gestaan, zoodat men wel (of-' schoon zonder afdoend bewijs) van een liaison gesproken heeft. En deze was, faute de mietix, tot opvolger gedesigneerd geweest. Daarmede viel n schuts voor Joséphine weg en ook kwam aan den dag, o. a. in de liaison met madame Walewska, dat de schuld van de onvrucht baarheid van zijn huwelijk niet bij den man zelf lag. Toen werd het gevaar al dreigender, maar eerst in 1809 tijdens den veldtocht tegen Oostenrijk viel het definitieve besluit. De uitvoering ging met spoed : de scheiding had plaats in December 1809 en Maart 1810 was Napoleon ten tweeden male gehuwd, terwijl Joséphine, eerst wanhopig, haar afleiding zocht en vond in de luxueuse omgeving van Malmaison (f1814). Marfë~Louise is de oudste dochter van keizer Frans I van Oostenrijk. Het is een van de aller merkwaardigste gebeurtenissen uit Napoleon's miracitleuse leven, deze alliantie van den par venu met een prinses van het oudste Europeesche vorstenhuis. Maar de Habsburgers hadden in den oorlog van 1809 den troon onder zich voelen wankelen en zij zagen hun behoud alleen in toenadering tot, in steun van den wereldbeheerscher. Zoodra de scheiding ruchtbaar werd, kreeg Napoleon duidelijke wenken, dat de hand van een Oostenrijksche aartshertogin hem niet geweigerd zou worden, en hij vroeg er om, zoodra het bleek, dat de Russische keizer hem een groot vorstin, m wier hand hij geworven had, ni gunde. Het contract werd ten huize van den Oostenrijkschen gezant te Parijs geteekend en onmiddellijk daarna ging de vertrouwde Berthier op weg, om de bruid te halen. Het ceremonieel was naar het voorbeeld van Marie Anto nette gecopieerd. In Berthier's tegenwoordigheid werd het kerkelijk huwelijk te Weenen gevierd. Het burgerlijk huwelijk had later te St. Cloud plaats. De consommatie ging ook ditmaal hieraan vooraf. Marie Louise was een knappe vrouw van en Nationale Vereeniging Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid Het 2(>e .jaarverslag bewijst opnieuw, niet alleen het nut en de noodzakelijkheid dezer instel! ngen, maar helaas ook, dat deze veel te we.ni'g steun ontvangen. Het aantal leden (171 f>) moest minstens het tienvoud bedragen, al ware het maar alleen als bewijs van dank baarheid van de vele vrouwen, die haar be staan voor het grootste deel of geheel aan haar te danken hebben of als blijk van sympathie voor l'et vele dat tot stand is of wordt ge bracht ten bate van practische vrouwenbelangcn. Wij spreken niet eensjvan de vele belang rijke adressen en adliaesiebetuigingen, in den loop van dit jaar a?n bevoegde autori teiten toegezonden, maar noemen slechts dat waarbij aan den Min. v. Arbeid wordt verzocht bij suppletoire begrooting, gelden te willen uittrekken, opdat aan de arbeidster-moeder gedurende de S we k u n gedwongen rust vór en na de bevalling, nu reeds gelijke tegemoet koming wordt verstrekt als haar in de Ziekte wet is toegedacht ; ook niet van het werk zaam deel dat het Bureau nam, bijv. aan de actie tegen Gezinsloon en tegen wettelijk ver bod van fabrieksarbeid voor de gehuwde vrouw maar wijzen er op, dat in het afgeloopen jaar 531 aanvragen om bemiddeling of voorlichting door het Bureau werden behandeld, ingezon den door personen, vereenigingen en of f i eieele lichamen (bijv. Centrale Dienst der Ar beidsinspectie, Departement van Arbeid. B. en VY. van 's Gravenhage); en met niet minder nadruk op het werk op eigen initiatief ondernomen. Zoo werd in het krijt getreden ten behoeve van de Industrie-arbeidsters, de verpleegsters in religieuze inrichtingen, de 18 jaar bij haar huwelijk, niet van bizqndere schoonheid noch van Joséphine's distinctie. Zij bracht een offer aan het belang van haar huis. Zij huwde, omdat haar vader het wenschte; zij had van jongsaf geleerd een wensch van haar vader als gebod te beschouwen. Van liefde of hartstocht is bij haar geen spoor. Het moet de prinses wat gekost hebben zich te geven aan den man, dien zij als vijand van haar huis en volgens de propaganda van dien tijd als den antichrist had leeren zien maar men merkt er niets van. Hare eigen uitingen van kort vór het huwelijk waren zeer antifransch. Napoleon goüteerde de frissche Duitsche roos. Hij heeft haar met alle egards behandeld, alleen niet duldende, dat Oostenrijkers in hare omgeving vertoefden. Zij moest Fransche worden en al werd ze dit niet, zij plooide zich in het weelde-leven, dat de Keizer haar bood. Zij schonk hem den zoon, dien hij noodig had, en dit maakte voor hem den band hechter. Hij reisde met haar rond door zijn rijk, bezocht met haar in 1811 ook ons land. Zij mocht zelfs voor hem regeeren, toen hij in 1812 en 1813 voor langeren tijd op het oorlogspad moest. Maar Marie Louise, weinig vatbaar voor sentimentaliteit en *eedere gevoelens, bond zich niet aan hem. Zij liet gebeuren wat ge beuren moest, en in 1814 hernam zij hare vrijheid zonder veel omslag. Ik weet niet, of zij een oogenblik neiging gehad heeft haar man naar Elba of St. Helena te volgen ; ik geloof het niet, maar in elk geval zou het haar door haar vader niet zijn toegestaan. Deze alliantie was voor Habsburg afgedaan, zoojoséphine (Schilderij van Prndlwn, Lonvre) dra het einde van het wereldrijk was geko men. Marie Louise kreeg Parma als vorsten dom en graaf Neipperg om haar afleiding tebezorgen. Napoleon heeft verlangd naar haar en zijn zoon tot het einde toe en zich niet kunnen begrijpen, dat deze vrouwalleen naast, nooit met hem geleefd had. Ik aarzel, of ik uit algemeen-menschelijk oogpunt Joséphine of Marie Louise het minst sympathiek moet vinden. Caroline. Koningin van Napels, zuster van Napoleon. (Miniatuur van Angustin) TRIPLE SEC. COMBIER" Importéoar SCHMITZ& Co., Utrecht IIIIIIIIIIIIIIHIIII onderwijzeressen, de vrouwelijke apothekersassistenten, de verkoopsters en last not least voor de huisvrouwen, die zij uit haar staat van beroep/oo;e/j willen opheffen, door haar bij de volkstelling als bcroephebbenden in te deelen. De uitgave van het zoo practisch ingerichte vrouwenjaarboekje, gedurende de 12 jaren van zijn bestaan - een vraagbaak voor dui zenden, moet dit jaar helaas achterwege blij ven, wegens te hooge drukkosten. Moge dit h v t eenige jaar zijn, waarin dit het geval moet zijn. Een stevige Rijkssubsidie voor dit doel zou allerminst misplaatst zijn. N. MAN s K E LOT DE WITT HUBERTS iiiiiiiiiiiiilHiiillllllimiltimillllililiiiililllliiiiiiitiiiiliiiiiiiiimiliiiimi VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE RUBRIEK ,VOOR VROUWEN" IN TE ZENDEN KONINGINNEWEG 93, HAARLEM TH. flME.il-:-i. II MOED Hofleverancier - Amsterdam ULrOISTUJkT ZIS -:- liLLEISPUIIES S TEL NM. 2040-18*1 - TEL Nr 17M IM KOUDE EN WARMF SCMOTFLS