21 Mei '21. No. 2291 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 MINISTER DE VRIES'NA HET KAMERVOTUM Teekening voor de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek ,,Gaat U nu heen, Excellentie ?' ,,Ja, naar België " De premieleeningvoor het Gebouw ?voor Kunsten en Wetenschappen (Vervolg van pag. S) Slechts enkele der kleinere ondernemingen, ".vaarbij betrekkelijk geringe kapitalen ibetrokken waren en bezit van het gebouw en exploitatie van het gezelschap, dat de schouwburg bespeelde, in een hand vereenigd -waren, konden het tot zekere mate van pro ductiviteit brengen, ondanks cf misschien wel omdat daarbij niet in de eerste plaats .gestreefd werd aan hoogere kunsteischen te voldoen. Het zal dan ook moeilijk betwist kunnen worden, dat, wil eene grootsche kunstinstelling met eenig uitzicht op blijvend financieel welslagen in ons land opgericht en in stand afhouden worden, het rmodig is, dat daaraan van overheidswege krachtige en afdoende Jinancieele steun gegeven wordt of liever nog, dat vermogende landgenooten zich ten volle er van rekenschap gevende, dat het hier niet eenc voordeelige belegging geldt ?<mi der wille van het doel voldoend kapitaal .bijeenbrengen om het tot stand komen en het CADILLAC Hit Meesterstuk der Autotechniek Importeur: K. LANDEWEER, UTRECHT iiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiimiii voortbestaan eener zoodanige onderneming te verzekeren. De ondernemers van het nieuwe ontworpen ,.Kunstpaleis" meenen echter e?n anderen weg te moéten inslaan. In hoofdzaak trachten zij het benoodigde kapitaal te vinden door de uitgifte van eene 3 pet. premie-leening, ver deeld in 5 seriën, elk van 10.000. obligatien van / 200.?die gesplitst kunnen worden in coupures van / 100, ? 50, / 25 en ? 10, naar het model van de splitsing der loten in de Staats loterij. De obligatien zijn in 40 jaar af losbaar, jaarlijks voor /40ste gedeelte aan te wijzen door'het lot, terwijl van 31 October 1921 tot ISApril 1922 vijf premiëntrekkingen zullen plaats hebben, met een hoofdpremie van resp. ? 25.000 voor Serie A, / 30,000 voor Serie B, ? 50.000 voor Serie C, / 100,000 voor Serie D, en / 250,000 voor Serie E. en 4! premiè'n van ?250 tot ?1000.?voor elk derseriën. Aan duidelijkheid laten echter de mededeelingen in de annonces en het prospectus veel te wenschen over. Zooals het daar staat, moet men er uit opmaken, dat elke serie een afgerond geheel uitmaakt en er dus in het geheel 50.000. premie-obligatien van ? 200.- dus in het totaal voor een bedrag van tien millioen gulden kan worden uitgegeven. Aangezien het groote lot van ? 250.000.- echter alleen in de laatste serie wordt uitgeloofd, zoude het wel meer dan dwaas zijn op de eerste seriën in te schrijven. Vermoedelijk zal het dan ook wel de bedoe ling zijn, dat, evenals bij de Staatsloterij, de premie-obligatien voor de vijf klassen zullen moeten dienst doen. Of echter in dat geval eene inschrijving van ? 200.- recht geeft op deelneming in de premientrekkingen van elk der vijf seriën, dan wel of voor elke opvolgende serie wederom ? 200.- inoet gestort worden, blijkt uit niets. Vooral waar men het hier op de portemonnaie van den kleineren man zooals uit de splitsing in onderdeelen blijkt gemunt heeft is eene duidelijke, heldere uiteenzetting van de positie dringend noodig. Ter loops wijs ik nog op een schrijffout in advertentie en pros pectus, waar op deeene plaats gesproken wordt van coupures van ? 25. en op eene andere plaats van 1/10 obligatie ; het eerste cijfer zal wel ? 20. moeten zijn. Dit is echter eene kleinig heid, die evenwel aantoont op welke slordige wijze dit beroep op tien millioen uit de zakken van het publiek in elkaar gezet is. Er is echter nog veel meer. Dat in htt pros pectus geene raming wordt gegeven van de mogelijke bedrijfs-resultaten is reeds elders opgemerkt. Ik voor mij hecht daaraan minder waarde, omdat de ondervinding heeft geleerd, dat dergeli|ke ramingen in den regel toch niets beteekenen ; en dan is het misschien wel zoo goed ze maar in het geheel niet tegeven. Wat echter wel noodig zoude geweest zijn is, dat bij een beroep op het publiek tot zulk een groot bedrag, althans de noodige waarborgen wor den gegeven, dat de te verkrijgen gelden onder afzonderlijk beheer van hoog aangeschreven i nstellingen of firma's worden gesteld, die moe ten toezien, dat de gelden ook werkelijk besteed worden voor het doel, waarvoor zij bestemd zijn, ook met het oog op de premie trekkingen. Bij elke loterijleening is het toch, wil men on eerlijke wijze aan de voorwaarden van het trekkingsplan voldoen, noodig, dat zooal niet alle dan toch verreweg het grootste gedeelte der loten geplaatst is. An ders loopt men tiet gevaar, dat de grillige fortuin de hoofdprijzen doet vallen op de enkfle geplaatste loten met het gevolg, dat er ;<een voldoend geld in kas is om die hoofdprij zen te betalen. En bestaat er m: veel kans, dat het publiek tot zulk een groot bedrag op deze leening zal inschrijven, dat onder alle omstan digheden aan alle vorderingen ';;\\ kunnen vol daan worden? De macht van de reclame is groot en de pagina's advertentiën en de Mephisto-aanplakbiljetten kunnen veel tot stand brengen, maar ook daarin is een grens, die niet overschreden mag worden. Eene handige, matige reclame vermag veel, maar zij moet niet overdreven worden en het moet er niet te dik opgelegd worden. En daarom is het ten zeerste te betwijfelen of het Nederlandsche publiek zich door deze schreeuwende reclame zal laten lokken. Het wil me dan ook voorkomen, dat de ondernemers met eenige meerdere matiging in hunne reclame eensdeels betere kansen zouden gehad hebben, maar in elk geval heel wat kosten hadden kunnen besparen. Als een aantrekkelijkheid voor het deel nemen aan deze premieleening wordt verder voorgehouden, dat de inschrijvers slechts ver plicht zijn de helft van het bedrag te storten. Daarvoor kunnen zij dan aan de premietrekkingen deelnemen en, wanneer zij de resteerende 50 pCt. niet wenschen te storten, voor het reeds betaalde bedrag couponboekjes ver krijgen, recht gevende op 20 plaatsen voor stortingen van ? 100. en voor de kleinere cou pures naar rato. Oppervlakkig ziet dat er heel aardig uit, maar op den keper beschouwd zit daar reeds de kiem in voor den ondergang der zaak. Het is toch wel niet te verwachten, dat, II..IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIMMIMIIIIIIIIMMMHIII iiiiiiiiii mm iiiiiiiiiiiiiiiii MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIHI Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllll IIMIIIIIIIIIHIIIIIItHMMMIHIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllMHIIIIIHIIIIIIIMttlllllllMllllmi Ze fluisterden mekaar giechelend dingen toe en wierpen kushandjes naar het scheepsvolk .aan dek, dat haar woorden toeriep, welke ze niet verstonden, maar gebaren maakte, die ze :best begrepen en waarover ze ginnesapten. t§ Elodie had blond haar, dat ze hoog gekapt droeg met flonkerende spelden doorstikt, Manse was rossig en droeg krulponnie ; ze had blauwe oogen, witte wimpers en veel sproeten. Juist toen Manse de handvatten van den kruiwagen weer opnam, kwamen de twee keurig in blauw met goud gekleede brui ne heertjes, die op 't sloependek gestaan had den, van boord en liepen langs de meisjes. Mikado !" grinnikte Elodie. De jongste van de twee keek opzij, een woede flikkering in zijn scheeve oogen, maar ineens veranderde zijn gezicht, hij grijnsde, toonde witte tanden, bok de andere keek lachend toe. Zoo bleven ze staan bij de twee meisjes. ,,You are a beautiful girl," zei de jongste tot Manse. ,,Wa kiest dien oap?" grinnikte Elodie. ,,Mikado !" lachte Manse. ,,Ycs, yes .... that 's all right" lachte de Japanner en hij kneep Manse in de wang. Allee, hou je pollen thuis, scheele petat...." riep Manse met een gilletje, terwijl ze op zijn handen sloeg. Ze tilde den kruiwagen opnieuw aan de handvatten op. Wait a bit," zei nu de ander grijnzend en hij haalde een fleschje voor den dag. Eau de Colon...." Odeklonje ! awel, dat 's goe, zulle, geef moar op, jong !" riep Elodie. Your handkerchief " zei de Japanner met een gebaar aan zijn neus. Je zakdoek zeet-ie," kreet Manse en dan krom pratend: Zadoek, nikske wulder .. . .giet moar 'n scheut op onze schorten...." Het was Florida-water; de Japanner deed er wat van op de schorten der meisjes, dan ineens goot hij een scheut in de blanke hals van Manse. Ze krijsch-gilde van schrik. Nondeju, in me nek. . .. vuilik !" De twee Japanners grijnsden en de eene lachte met een hoog keelgeluid. Met een ge baar vroeg hij dan of ze ook naar 't stadje moesten en als /.e knikten togen ze gevieren daar heen. Manse kruide, Elodie hield de zak vast, de twee Japanners naast haar gebaarden en lachten : de meisjes stieten gilletjes uit en scholden, maar in Manse's blauwe en Elodie's bruine oogen was geen boosheid. t In het stadje beduidden de Japanners de meisjes dat ze even moesten wachten, /e gingen een winkel binnen, kwamen terug met twee zakken bonbons, die ze grijnzend aan de meisjes gaven. Merci, bedankt, zulle", zeiden Manse en Elodie, erg blij. You conie. . . . on board .... to-morrow" zei de eene Japanner met veel duidelijke gebaren. ,4 ,,An boord ... morgen. . . ." begreep Elodie en dan tot Manse. Da doeue me, jong" Naturelik" zei Manse en clan tot de Ja panners. Joa-et.... Morgend.... an boord.... .achter d' heugmisse. ..." De Japanners knikten begrijpend, lachten, wezen nog, om alle misverstand te voorkomen. Joa-et.... joa-et.... begrepen .... schiet nou maar op...." zei Manse. PERMANENTE TENTOONSTELLING IN ONZE GROOTE OOSTERSCHE TAPIJTZAAL VAN PRACHTIGE PERZISCHE TAPIJTEN & KLEEDJES WAARVAN DE ECHTHEID IN ELK OPZICHT WORDT GEGARANDEERD EN DIE TEGEN EXCEPTIONEELE PRIJZEN WORDEN AANGEBODEN HANDGEKNOOPTEECHTE TURKSCHE KLEEDEN PERDMhTER 28.00 VOORBEELD: 1 'TC\ 2.10 X 3.05 M. l /C/. DE BIJENKORF wanneer de attractie van de lotingskans voorbij is, vele inschrijvers geneigd zullen zij n, de tweede honderd gulden te storten ook al wordt de voor een dergelijk object onder de tegenwoordige omstanigheden matige rente van 3 pCt. toegezegd. Verreweg de groote meerderheid zal zich dan ook haasten coupon boekjes op te vragen en in de eerste jaren zal het ,, Kunstpaleis" misschien volle zalen trek ken, maar weinig contanten in kas krijgen, omdat er een overvloed van coupons in omloop komt, die tot een meer of minder groot disagio te verkrijgen zullen zijn. Het gevolg zal dan ook zijn, dat er in de eerste jaren nagenoeg geen geld in kas zal komen en de exploitatieuitgaven voor verreweg het grootste deel zullen moeten bestreden worden uit hetgeen er van het oorspronkelijke bouwkapitaal nog in kas mocht zijn. Nog verschillende andere opmerkingen /.ouden kunnen gemaakt worden, o.a. of du wijze, waarop hier in naam een 3 pCts. premieleening wordt uitgegeven om aan de bepalingen van de loterijwet te voldoen, maar in werke lijkheid eene rentelooze loterijleening voor het halve bedrag wordt aangegaan, wel door de mazen van die wet heen kan? Ik heb echter te veel vertrouwen in het gezond verstand van de meerderheid van het publiek, om tc kunnen aannemen, dat heter tot een noemens waardig bedrag zal inloopen. j. ! '. S A N T l I. M A N' O Voor wie hooge eischen stelt aan kwaliteit, construc tie en afwerking is de FONGERS het aangewezen rijwiel. De uitstekende naam. die het FONGERS-R1JWIEL alom verworven heeft, dankt het aan zijne goede hoedanigheden. Di(roningerliiiii!iniabriiki,FOIfiEIS 'PADOX VARHOND LEVE?" BE/VE-fLANCD IHZtER M3RTCN TJD ALLE HOUTCONyTRUCTlEX AU^ LANDHUIZEN ^/CHOOLCEBOUWEN JACHTHUIZEN ZIEKENHUIZEN INLICHTINGEN OPAANVPAAC, llllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllliliiiiilliiiillliiiiiiiiiiiiiiiiiiilllllllllllllllllllllllllHIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII'HIKIIIIIIIUIIMIM Kromme Polleke regelde het bezoek . . Het hecle stadje was er vol van ; de menschen scholen in groepen bijean. Wat es 't er toch, bure," vroeg Rosalie Verstiggele, toen haar buurvrouw uit zoo'n pratende groep los kwam. Meroakel, mens! Manse van Kromme Polleke is bevallen en da kind es 'n Japenees, heelegaar bruin euver z'n lijf en zwarten kop mee 'n vlecht er an en de eughes stoan ncffen z'n oorkes...." Moar bure, wagge toch zeet...." ,,'k En ik 't gezien !" riep Perdans, die langs ging krek 'n oap.... oeje-oeje .... dat 's toch 'n ding, jong !" Zok 't euk zien mcuge?" vroeg Rosalic'. Veur twee kluite," antwoordde Perdans. 't steet op de cleure geschreve mee 'n stuk kalk." *) Allee.... veur twee kluite.... dat doen ik" en Rosalie haastte zich naar het huisje waar Manse woonde. Daar zag het zwart van 't volk. Kromme Polleke, Manse's va der, stond voor zijn woning en regelde het bezoek.. Met groote hanepooten was er op de deur geschreven : Alllier te zien een Jappane^ kindt uut drie daagt' intrc-.' tw?e kluite. Nie drir.ge mense, nie dringe, ielks krijgt zijnen beurt...." riep Polleke. Twee kiuite moar.... veur 't gretitste wereld wonder .... Ge mot verdikke toch moar geluk ebbe" zei Eulalie met een jaloersch gezicht. Die drij gas ten van mijn brengen nog niks in en den oudste is al veertiene. . . . en dit kind van Manse verdient al binst 't in de vviege leet." Nie dringe mense, nie drin ge...." vermaande Polleke en zijn hand graaide wellustig lu de steeds wassende hoop halve stuiverstukkeu in zijn jaszak. Twee kluite moar.... twee kluite. ..." In de bedstee lag Manse te slapen achter de toegeschoven gordijntjes, lerma, haar moe der, zat op een stoel bij het raam met het kind op haar schoot en toonde het aan de bezoekers. Het was een klein Japaneesje met schuine streepoogjes en git zwart haar. Het sliep. Iprnia km'Lrti' PIT Inrhto taxrro/lj. Nie ankomme mense, moar kijke meugde .... en agge 't gezien het.... opschietc zulle .... want d'r benne d'r veul." Moar toch.... 't es 'n meroakel !" zei Rosalie, toen ze verrukt weer buiten kwam. Twee kluite, mense.... twee kluite moar veur . gre'-itste wereldwonder!" riep kromme Polleke. EPILOOG Gelijk verhaald werd in den aanvang De andere filosoof knikte en sprak: Het Wes ten en hetOosten hebben elkaar hier ontmoet; ze kregen elkander lief; ze zijn ingegaan tot elkanders schoonheid. Zie hier het resultaat dier Verheven Paring. *) Historisch. .