21 Mei '21. No. 2291 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Virginie Loveling 1836?17 Mei?1921. Aan de schrijfster, wier naam boven dit artikeltje is geplaatst, mag in dit weekblad zeker wel eenige regelen gewijd worden, nu zij een dezer dagen, den 17den dezer, den hoogen leeftijd van vijf-en-tachtig jaar be reikte, en nog steeds, in dezen hoogen ouder dom, van zich laat hooren. Zij behoeft haar pen nog geen rust te geven. Nog het vorige jaar verscheen o.a. in U e Juni-aflevering van TH.FIMENvH.VinOED Hofleverancier - Amsterdam uirasTiiui n ?:? miEMSpmiti § TEL MM. KMO-IM1 - TEL M. 1TM IM KOUDE EN WARME SCHOTELS TRIPLE SEC. MER" Importépar SCHMITZ & Co., Utrecht Vrije Heerenhuizen. Riant uitzicht. Direct te aanvaarden, te koop aangeboden voor f 30,000, desgewenscht MET EERSTE HYPOTHEEK. Te bevr. bij de Mak. P. J. & J. Timmer, Jacob van Lennepstraat 8, Amsterdam. GOEDKOOP WONEN gom. HEEMSTEDE, buiten de annexatieplannan. Bouwt op Leeuw en Hooft" b/d Haarlemmerhout gemeente Heemstede Lage belasting, billijke prijzen. Watersport; uitstekend onder wijs; Centrum van 't land, onder den rook van Amsterdam. Vraagt geil l. brochure, die gratis wordt toegezonden. Bouwterreinen LEEUW & HOOFT", Halte Blauwe Brug. Telefoon 6039. UTEH1UK i FOIMEI | Oen Haag ?:- Huiigenspark 22. SPECIALITEIT: Verhuizingen onder Garantie Bergplaatsen voor Inboedels Groot-Nederland een novelle van haar hand : Een Karmelietes". AI is zij geen Nederlandsche, maar, naar geboorte en inwoning, een Belgische, toch heeft zij steeds in het Hollandsch geschreven, en in zuiver Hollandsch, zonder Vlaamsche dialectwoorden, uitdrukkingen of zinswen dingen ; aan haar taai, tenzij aan de eigen namen, zou men niet zeggen dat zij geen Hollandsche was. Aan de meeste Noord-Nederlandsche tijd schriften en andere periodieke uitgaven en aan vele Noord-Nederlandsche dagbladen heeft zij meegewerkt; wij noemden reeds Groot-Nederland, en noemen verder: De Gids, Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift, Nederland, Eigen Haard, Warendorfs No vellen Bibliotheek, Koningin Wilhelmina Album, Europa, Het Nederlahdsch Magazijn. Ook zijn de meeste van haar uitgaven bij Noord-Nederlandsche uitgevers uitgekomen. Zoowel in poëzie als in proza heeft zij geschreven. Haar gedichten zijn van een zeer natuurlijke eenvoudigheid, en zijn (vele althans, de genrestukjes naar de natuur) van het genre, doch bijna nog eenvoudiger en minder humoristisch, van De Genestet's ge dichtje Naar de Natuur". Haar proza is steeds geprezen als kernachtig en pittig. De eerste gedichten en novellen gaf zij in bundelsl) uit met die van haar twee jaar oudere zuster Rosalie, die echter reeds be trekkelijk jong, op een-en-veertigiarigen leef tijd, in 1875, is gestorven. Virginie Loveling behoort tot de zeer be kende en veel gelezen Zuid-Nederlandsche auteurs in Noord-Nederland. Haar verdien sten zijn ook, hoewel volgens sommigen wel wat laat, erkend. In België wordt a! sedert jaren om de vijf iaar een prijs van 5000 francs toegekend aan 'hét beste werk dat telkeis in dat tijdsverloop in de Nederlandsche taal is verschenen. Tot de bekroonden behooren o.a. Anton Bergmann (Tony), Pol de Mont, Jan van Beers, Guido Gezelle, Stijn Streuvels, en ook het vorige jaar Cyriel Buysse, neef van Virginie Loveling. In 1881 viel de prijs aan den dichter Pol de Mont ten deel, doch toen hadden velen gehoopt dat de no vellen van Virginie Loveling bekroond zouden zijn, o.a. hoopte dat prof. Heremans, die zich steeds zeer voor het werk der gezusters Loveüng interesseerde en o.a. n van haar bundels novellen van een voorwoord voorzag. In 1894 viel pas aan Virginie Loveüng de prijs ten deel voor haar roman Een dure Eed." We zullen de titels van haar werken 2) maar niet opnoemen, al zou thans al wel een bijna volledige lijst gegeven kunnen worden ; het meeste is geschreven, heel veel za! er wel niet meer bij komen. Doch een necrologie is dit artikeltje nog niet. En het is te hopen dat die nog niet spoedig geschreven behoeft te worden. L. K o c n. 1) Gedichten van Resalic en Virginie Lo veling. Gron. 1870; Novellen van Ros. en Virg. Loveling. Gent, 1874; Nieuwe Novellen van Ros. en Virg. Loveling. Gent, 1876. 2) Een enkel verscheen onder een pseu doniem (Walter). IIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIII minimum lllllllllllllllllllllliiililiiiiiiniilin Uit Italië GRIEL, GRIEL ! Een van de grootste genietingen van den natuurvriend is het luisteren naar de ge luiden van den nacht. Nooit is het volmaakt stil. Zelfs in het hartje van den winter laten dikwijls heen en weertrekkende koperwieken omstreeks middernacht haar klagend geluid hooren. Met het lengen der dagen wordt dergelijk geroep veelvuldiger en veelsoortiger. Een belangrijk moment is het, wanneer de padden en kikvorschen hun concerten beginnen, dat gebeurde dit jaar omstreeks midden Maart en van dien tijd af kunnen we wel rekenen, dat er tusschen zonsondergang en zonsopgang meer geluid is waar te nemen, dan op den dag zelve. Tusschen tienen en tweeën (ware tijd) is het nog het rustigst, maar ook dan is er dikwijls nog geen oogenblik stilte, want be halve de nachtegaal zijn er nog wel een dozijn of meer. andere vogels, die om dezen tijd niet kunnen zwijgen, de hardopdroomcrs nog daargelaten. De eene landstreek geeft hiervan meer te genieten dan de andere, naar mijn ondervinding is de duinstreek het meest onderhoudend, vooral waar groote duinvlakten en flinke boschpartijen te vinden zijn, niet ver van de zee. Natuurlijk is er nog al wat oefening voor noodig om in den donkeren nacht velerlei geluiden te herkennen. Nachtegaal, boom leeuwerik, koekoek, houtduif, rooüstaartje vasten door ; de verzoekingen die hij doorwor stelde, door de legenden overbekend, zijn door Flaubert's meesterwerk geaureoold. Een der pauzen promoveerde dezen heiligen tot schutspatroon der viervoetige dieren en van toen af konden de Romeinen op St. Antonio, en ook nog de daarop volgende dagen, koeien, paarden en ezels geduldig zien staan voor de kerk van hun hoogen beschermer in afwachting, dat de naar buiten tredende pries ter ze met wijwater zou komen besprenkelen terwijl hij in 't latijn zegt: In naam van den Vader en den heiligen Geest bevrijd ik u, op voorspraak van St. Antonio Abbate, van den geest des kwaads!" Al naarmate de eigenaar der dieren meer of minder met aardsche goederen gezegend is, wordt de priester met een kleiner of meer aanzienlijk geschenk vereerd. Naa;t de trap pen van de kerk worden heilige prentjes, medailles en andere kleinigheden gevent; zij vinden nog al aftrek bij de buitenlui die vaak nog een beschermend voorwerp, een herinne ring aan St. Antonio noodig hebben voor het vee, dat den toeht niet mee kon maken. Eenige jaren geleden was een boertie z verheugd, dat bij zijn koppige viervoeter de duivel uitgedreven was, dat hij er opsprong, er duchtig op los ranselde en de poort uitjoeg, maar daar rolden ruiter en muildier in het slijk, deerlijk gehavend en gekneusd : welk een geluk, dat het dier gezegend was, riepen de omstanders, stellig zouden ze anders hun nek gebroken hebben !" In vroolijke optocht en pleisterend bij meni ge osterie" gaan de dorpelingen en de Ro meinen met hun opgesmukt grauwtje of magere Rossinant huiswaarts, verheugd dat de Booze uit het dier gevaren is, maar zelf niet zachter tegen het geduldige beest ge stemd, slaat en prikt hij 't weer naar harte lust om het tot grooter snelheid aan te sporen. Want de Italianen zijn wreed en me doogenloos tegenover dieren, misschien wel omdat ze, hoewel sentimenteel van nature, niet de eigen schap bezitten, die wij gewoon zijn senti ment te noemen. Een mooie geste, een weekhartig gebaar op een oogenblik waarop we het niet verwacht hadden ; de opwelling van een oogenblik even snel gekomen als vergeten ; verrassend edelmoedig nu eens, dan weer ST. ANTONIO ABBATE Rome is rijk aan feestdagen want alle heiligen van beteekenis worden hier herdacht. St. Petrus en Paulus (29 Juni) is een aange nomen Zondag, alle winkels zijn dan gesloten en dat is begrijpelijk, Petrus staat hier aan de spits van allen. In de kerk, die gewijd is aan den heilige wiens feest gevierd wordt, zijn de pilaren dien dag met rood damast behangen en een gordijn, rood met goud, is om de buitendeur gedrapeerd. Den 17den Januari zagen we 's ochtends fees telijk versierde dieren, ezels, muilezels, paar den, wier tuig met rozetten van allerlei kleu ren van den regenboog bestoken was terwijl door hun manen linten waren gevlochten en een roos op kop of staart prijkte; de vrij schun nige viervoeters, zagen er heel jolig uit, zij kwamen van dorpjes buiten Rome en draaf den lustig naar de St. Antonio Abbate, een kerkje dat in de Via Garlo gelegen is. St. Antonio wordt de patriarch der monnikken genoemd. Toen hij twintig jaar was werd hij kluizenaar en tot zijn vijfentwintigste leefde hij alleen in de woestijn van Egypte, waar hij toen het eerste klooster stichtte, dat van Phaim. Hier overleed hij in den gezegenden ouderdom van 105 jaar. Zijn geheele leven bracht hij in gebed, kastijding en IIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIl hard en haatdragend; altijd vol beloften, die vaak op het oogenblik zelf eerlijk gemeend, zelden nagekomen worden, maar met dat al, een beminnelijkheid bezittend die toch ver warmend aan doet is zóniet de Italiaan in durchsnitt"? Als we hier in den trein een reiscompagnon hebben, die wijn bij zich heeft, zal hij er niet van drinken zonder allereerst zijn reisgenooten een glas te hebben aangeboden ; hij verdeelt aanstonds zijn vruchten en lekkernijen en zijn er kinderen in de coupé, dan rust hij niet voor ze alles van hem aannemen wat hun eenigszins begeerlijk lijkt, want de Italiaan is verzot op kinderen. De mooie geste zit dit volk in het bloed. De nachtelijke tocht van d'Annunzio en zijn wapenbroeders naar Ronchie was een prachtige geste ; toen ik met Eleonora Duse door den simplon spoorde en de trein een paar seconden voor den tunnel stil hield, waar, in de rots op een marmeren plaat, de namen ge beiteld zijn der ingenieurs die bij 't werk het leven lieten, applaudiseerde de tragédienne spontaan en wierp als een eeresaluut haar bloemen naar den gedenksteen. Even snel in haar opgekomen als uitgevoerd was in dit on denkbaar oogenblik deze geste. Lezen we ook niet hoe, na den slag aan de Piave, een zwaarge wonde kolonel niet van het slagveld wilde worden gedragen voordat hij zijn gesneuvelde officieren n voor n gekust had? Verving de gemeenteraad van Rome niet het steenen plaveisel om het Pantheon vooreen van hout, toen koning Umberto daar neer was gelegd? Stiller zou het dan worden om de laatste rustplaats van den vermoorden vorst en hoeveel beminnelijke jfebaren,hoeveelnaïve sentimentaliteit bij dit volk, dat zoo vaak te kort schiet uit gebrek aan de ware verteedering des harten, die van binnen uit tot han delingen drijft, die minder theatraal maar daarom allicht deugdelijker zijn.... Ach, de dieren in Italië, wat hebben ze aan de mooie geste van hun baas als zijn zweep hen zoo onbarmhartig striemt terwijl ze zich boven hun krachten inspannen om de al te zware last voort te trekken ! Verlangen zij dan niet op hun beurt dien meester eens naar een kerkje te brengen waar, door een regen van wijwater, de duivel uit hem gebannen wordt? ET n A FLES tiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimii Als vroolijk-danscnde zonnestraaltjes bewegen zich de peervonnige silhouettes der Parisiennes ParijschüTentoonstellingen en Modes (Met teekeningen voor ,,de Amsterdammer" van Magda Vegtel) Met het aanbreken van de Meimaand zijn in Parijs tal van tentoonstellingen geopend de Indépendants", de Nationale", de Poolsche, de Artistes francais" en vele kleinere particuliere tentoonstellingen, alle hebben hare deuren geopend en geven de handen vol aan 't kunstlicvend en kunst liefhebberend publiek van de ville Lu mi ere. Want 'n vernissage behoort hier tot de mondaine plichten, zoo goed als 'n receptie, 'n thee, 'n première, 'n weldadigheidsbazar, het Concours hippique, de courses van Auteuil of de Grand Prix de Longchamps ! Te zeggen dat tusschen al deze tentoon stellingen onze Nederlandsche 'n waar succes is, zou maar zwak weergeven 't ongeëvenaard enthousiasme waarmede onze nationale kunstschatten hier ontvangen zijn ! dat gaat gemakkelijk genoeg en ook het geratel van de nachtzwaluw of het gesnor van den krekelzanger geeft geen aanleiding tot twijfel. Maar de steltloopers geven allerlei verrassingen en dan zijn er ook nog uilen en muizen, die u danig in den war kunnen brengen. Doch daarom niet getreurd. De allerintercssantste steltlooper, die de duinen tot een landschap maakt vol ge heimzinnige bekoring is de griel, die ook wel doornsluiper of scharluup wordt ge noemd. Ofschoon deze prachtige vogel nergens in ons land in zoo groote menigte voorkomt, als wel wenschelijk of mogelijk is, behoort zij toch niet tot de groote zeldzaamheden en het komt mij voor, dat ik in de laatste jaren haar geluid meer te hooren krijg dan vroeger. Veel van wat zij te ver tellen heeft wordt ten onrechte toegeschre ven aan een anderen steltlooper, die heelemaal niet op haar lijkt, dat is de wnlp, die, tusschen twee haakjes, in Kennemerland als broedvogel nog al achteruit gaat. Nu lijken sommige kreten van wulp en griel inderdaad wel vee! op elkander, vooral de tweelettergrepige roep, die bij ons der griel den naam heeft bezorgd van scharluup en die door de Franschen en Engelsclien voor den wulp verDeze tentoonstelling is wel the topic of the day" celle dont on parlc" en 't is merkwaardig de ware kunstkenners en kunstliefhebbers meermalen te hooren zeggen: O, maar ik wacht tot de stroom wat bedaard is, er is geen bijkomen aan, en 't geldt hier 'njkunst-collectie, die 'n rustiggenieten vraagt". 'intusschen verdringt zich in bonte afwis seling, vooral voor Retnbrandt en Vermeer die wel de uitverkorenen zijn allereerst de officieele bezoeker. Naast hem de Amerikaansche met haar (meer practisch dan aesthetisch) groote brille glazen die in 't gemoedelijk, breede Amerikaansche-Engelsch 't alles most splendid" vindt, de meer gereserveerde Engelsche wier rustig you want to have done it" lovely indeed" en most beautiful" toch ruimschoots van haar enthousiasme getuigen. Daarnaast 't gewone reispnbliek uit pro vincie en buitenland dat geen haast heeft, rustig z'n catalogus raadpleegt en soms ook z'n courant, om zich te herinneren welke stukken voor zijne speciale bewondering in aanmerking komen ! Door dezen zijn gewoonlijk de gemakke lijke sofa's totaal bezet, en hunne aandach bepaalt zich niet enkel tot het werk der oude en jonge meesters een deel ook gaat uit naar de levende portretten in de zaal, waar van menig inderdaad een beschouwing overwaard is. Bijna benijden we den teekenaar, die vermag met 'n paar artistieke krabbels, de visie vast te leggen die hier aan ons oog voorbij gaat. Zie onzen hedendaagschen modernen schil.. der, uit honderden te herkennen met z'n bijna altoos lange, ietwat gebogen gestalte, z'n breedgeranden hoed, z'n losse strikdas, z'n lange losse jas Indépendant, impressioniste, futuriste of cubiste hij fronst de wenk brauwen staart met ernstigen bij na somberen blik naar de oude mees ters, wier verdien ste en waarde hij niet wil betwisten maar die zoo vér toch af waren nog, van 't ideaal zooals hij en z'n uitverkorenen heden [dat zien ! 't ideaal niet begrepen nog door de groote menigte. Misschien ook voelt hij, zonder 't zich te willen be kennen, even z'n zelfvertrouwen ge schokt door de kalme, waardige rust,uitgaande van die oude meesters. En die andere, den bekenden critique d'art peinzend over 'n origineele gedachte welke zyVi verhandeling zal kenmerken tusschen al den lof die reeds door z'n collega's werd toegezwaaid. Of wel ook de moderne lite rator de Dadaïst die met geringschatting van onze hedendaagsche beschaving deze uit nieuwe atomen zou wenschen op te bouwen. En tusschen al dien peinzenden ernst als vroolijk-dansende zonnestraaltjes zich be wegend, de peervormige silhouettes der gracieuse Parisiennes, kenbaar ook uit alle anderen, omdat geen vrouw, van welk land ook, ver mag met zooveel légance en met zooveel goeden smaak de grillige, vaak gewaagde voorschriften van de machtige gebiedster Mode" te volgen. Zie die fijne keurig ge schoeide en gekouste beenen welke ze, terecht, niet schroomt om te laten zien ! Men moge trachten voor avondtoiletten den langeren en wijderen rok in te voeren, onze Parisienne houdt alsnog voor 't toilette de ville vast aan den gemakkelijken korten rok, waaromheen ze met zöbevallig gebaar den langen mantel weet te drapeeren en op te houden. In afwachting van wat de zomer brengen zal, is nog steeds op deze mantels, zoowel zijden als stoffen, de broderie" de geliefkoosde garneering, terwijl de hooge flatteerende kraag in groot aanzien is, en de kleine zoowel als de groote hoed zich handhaaft. Ten gere gracieuse en geenszins mis plaatste figuurtjes tusschen al den klassieken ernst aan de wanden, zijn ze wel in staat, niet slechts den teekenaar te inspireeren, maar vor men zegeen vrucht baar terrein van waarneming ook voor den psycho loog ! Moge onze Ne derlandsche tentoonstelling zich blijven ver heugen in haar zoo algemeene populariteit, niet slechts aldus onze vriendschapsbanden met Frankrijk nauwer aanhalend, maar tevens ten zegen wordend voor de zwaarbeproefde bevolking van 't verwoeste gebied. Onze oude meesters kunnen slechts goed keurend er op neerzien ! A. L O U I S E V A N B E V E R V O O R D B VAN R A P P A R D G r i e l ,,()nze Vogels in 't Wild'1 (S!eri<ifcoo/i-opnuine van A. Bnrdet) tolkt is met courlis" en curlew". De roep : griel, griel, griel" of triel, triel, triel" nog al snel herhaald en ietwat staccato is echter zeer typisch voor onze vogel, die, en dat helpt ook, veel meer nachtelijk is in haar gewoonten dan de wulp Ge krijgt haar maar weinig te zien. Mis schien later wel, wanneer de grielen nog wat meer in aantal zijn toegenomen en wanneer het plan Tesch is verwezenlijkt, dat gij nimmer moogt vergeten. Het is een prachtig dier, de vogel met de wondere oogen, groote nachtoogen, langs het onderste ooglid voor zien van een allermerkwaardigste vederkrans. De kleur van de veeren is leeuwerikachtig met een tikje in het gele en de vlekkenteekening is zoo, dat het dier moeilijk te zien is, vooral voor kleine roofdieren, wier horizon laag bij den grond ligt. De vleugels hebben een voorgrondspatroon, de veeren van keel en kop harmonieeren met den achtergrond. Onze foto geeft dat heel mooi te zien, alleen moet ge in aanmerking nemen, dat het objectief van de camera hooger lag en anders gericht was, dan het oog van bunsing of hermelijn. Ik weet wel, dat deze uitleggingen niet vrij zijn van gekunsteldheid en dat ook andere factoren meewerken bij het bepalen van de kleuren en teekeningen van de dieren, maar we mogen ze niet ver werpen, eerjwe nog heel veel meer onderzocht hebben. Ge moet maar eens, languit op den grond liggend, zoo'n broedende griel hebben bekeken. De twee eieren liggen onbeschut in 't zand. De griel is dan ook echt een vogel van onbewoonde streken zonder vertier van menschen en vee. Maar er moet genoeg klein gedierte voorkomen voor zijn voeding: wormen, slakken, insecten. Als alle steltloopers zoekt zij haar voedsel op den grond maar zij kan ook vliegende kevers en vlinders heel behendig ophappen uit de lucht en ik heb eens een griel de allerdolste sprongetjes en renpartijen zien maken op een avond, dat er meer dan gewoonlijk dikke Julikevers uit den grond kwamen. Alles me't alles geven onze duinen gelegenheid genoeg voor het bestaan van een talrijke grielenbevolking en ik zou het buitengewoon pleizierig vinden, als wij ze hier ook eens konden te zien krijgen in troepen van eenige tientallen, zooals dat het geval is aan den overkant in Engeland in Norfolk en Suffolk en ook in Frankrijk, in het verwoeste gebied. Reeds voor den oorlog kwamen de grielen nog al veel voor in het onvruchtbare gebied van de Champagne Pouilleuse, de Lausechampagne", zooals de Duitscher vertaalt. Deze streek is gedurende den oorlog geheel verwoest, evenals het Sommegebied en daar hebben zich nu in de laatste jaren de grielen buitengewoon vermenigvuldigd, zoo zelfs dat ze zich uitgebreid hebben over vruchtbare streken, waar ze vroeger niet voorkwamen. Ludwig Schuster geeft daarvan een leerzaam relaas in het Journal für Ornithologie en voegt er bij, dat het met dien voorspoed der grielen nog langen tijd kan duren want zegt hij: vom Aufbau des verwiisteten Landes wird zwar viel gesprochen ; ich glaube aber, wie ich schon sagte bei der Indolenz der Franzosen nicht daran, und wenn Deutschland die Durchführung dieses Werkes bernimmt, dan fehlen Frankreich die Menschen, urn das Land zu besiedeln." Ik hoop, dat het anders mag uitkomen, maar hoe het ook zij, de kans blijft bestaan, dat wij op de een of andere manier van dien Franschen grielenovervloed een vermeerdering van onze duinbevolking kunnen verwachten. 't Is wel de moeite waard met oog en oor daarop te letten. J AC. P. TH ij ss E