25 Juni '21. No. 2296 R, E S T \ U R. S\ N T DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Luiden van de Selve Beweging Over Huiselijk Leven en Arbeid in 't bijzonder dien der Dienstboden DOOR J. A. JOLLES . Frljs f S.75 Het is een boekje met tal van fijne opmerkingen en het doet menige goede oplossing aan de hand. Wie de tallooze vragen en vraagjes van het gezin dagelijks tot oplossing zoekt te brengen, zal dit boekje stellig niet zonder winst lezen. Het is gned geschreven, laat zich aangenaam lezen en getuigt van veel liefdevol nadenken." Dr. H. T. DE GRAAF Uitgave van: N.V Uitgevers Mij. Van Logbum Sla'erus & Visser Arnhem SPECIAAL LUX F. FEDDEMA WAGENSTRAAT 67 - Telefoon 879 - DEM HAAG a t: DDCAIOLi PIANO'S - VLEUGELS Het volmaakte wordt hier bereikt. Catalogum O gaarne ter beschikking. Levering door 't geheele land. - Langdurige garantie Nadere inlichtingen hijs VAN nnrO Hofleveranciers L. Houtstraat 9 DER 184O DEN HAAG Hotel Kasteel Oud-Wassenaer Wassenaar. Eerste rang Hótel-Restaurant, temidden van bosschen en parken nabij Zee en duinen. Electrische verlichting op alle kamers. Koud en warm stroomend water. Groot eigen park. Autogarage roeien vis s enen lawntennis enz. Afteraoon tea Concert. Het geheele jaar geopend. fi. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 6812 HEMDEN MAAR MAAT LUXE- EN VRACHTAUTO'S I ENZ & Cie,, Amsteldijk 10, Amsterdam. Motor- on Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van in commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlHGHAtt & LUGT AFD.JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam ? SPECIALITEIT KRIMP VRIJE GEZONDHEIDSQNDERGQEDEREN Nederlandsch Fabrikaat OH HET Sa S4 03 TRICOTHUIS AMSTERDAM Rag. B reestraat 35 TEL. NOORD 6OQ& HAARLEM Gr. Houtstraat 143 TELEFOON I48& Hotel Kurhaus op Trompenberg* Telefoon 23 HILVERSUM. Telefoon 23 H O TE L-PEN SI O N DINER LUNCH AF TERNOON TE A. Hoogste punt van het Gooi. Schitterend uitzicht, ruime kamers, 15000 M2, tuin en dennebosch, gelegenheid tot het geven van tuinfeesten en buitenpartijen. Auto garage bij het Hotel. Geen muziek. Spoors Mosterd WA.'spodrjr- Culemoorg 'AUTOMOBIELEN in alle modellen uit voorraad leverbaar. De Importeur: l [J.LEONARDLANG JWSTERDAft. iliiillliniifHillilMititiilliuiiiniilliilliiiiiiiilimniiiiiiMm t minimum mum iiiiiiiiiniiiiiiiiililiiiHllltiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiHiiiitiiiiifiiiiitiiiniiiiiiitiiiiiiiiiiitiiiiiiitiii, SPREEKZAAL DE MUZIEK ALS VAK VAN ONDERWIJS Met bijzondere belangstelling en groote instemming las ik het artikel van den hoofd redacteur van dit blad, in het nummer van 11 Juni, met den titel Verknoeide vakken". Gedurende een 5- of 6-ta! jaren wordt er aan H.B.S. en Qymn. gewerkt aan de intellectueele vorming onzer spes patriae, maar wat hebben onze jongelieden gedurende die kostelijke jaren hunner jeugd daar op gedaan voor hunne aesthetische ontwikke ling? Zeker hebben de litteraire vakken hun op dat gebied iets kunnen meegeven voor hun volgend leven, maar als men vraagt wat er gedaan is om hun iets bij te brengen aan aesthetische ontwikkeling op het gebied der andere kunsten, moet het llllllllllllllllllllllllimmlIIIIIH"»'!"""»""''""""'1"»1"111""1111""111 HET ROODE LAMPJE II antwoord diep beschamend zijn. Ik zal mij hier tot het ook door Prof. Kernkamp aangeroerde onderwerp, de muziek, bepalen. Inderdaad, noch aan onze H.B.S.S. noch aan onze Gymnasia is op de programma's, zelfs niet op de laatst vastgestelde, eene plaats ingeruimd voor een vak van zulk een groote beteekenis als de muziek. Ja, bij de laatste wijziging is invoe ring van muziekonderwijs facultatief gesteld, maar als men weet hoe groot het aantal les uren reeds is, waarmee de leerlingen zijn overladen, en daarbij dat dit onderwijs aan de openbare inrichtingen nog ten laste van de betrokken gemeenten komt, dan zal men allicht begrijpen dat dit in de praktijk op niets uit zal loopen. En waarom, vragen wij, die stiefmoeder lijke behandeling van de muzikale kunst, terwijl het teekenen nu ook op het gymnasium verplichtend is gesteld? Is het dan niet drin gend noodig, dat ons volk ook muzikaal wordt opgevoed, dat alom een juister en dieper inzicht wordt verkregen in de meesterwerken der toonkunst, opdat men bij het'hooren dier werken de beteekenis ervan gemakkelijk zal kunnen verstaan en dus in werkelijkheid meeleven in de gewaarwordingen, die de toondichters in hunne composities in vorm hebben gebracht? Is het niet belachelijk, dat een oud leerling van H.B.S. of Gytnn. u min of meer nauwkeurig zal kunnen vertellen in welke periode de een of andere vorst heeft geleefd, terwijl hij u het antwoord zal moeten schuldig blijven, als gij hem iets vraagt omtrent Bach of Beethoven? Dat hij u misschien prachtig de theorie van het geluid zal weten op te disschen, terwijl hij omtrent de ontwikkeling van den sonatevorm of de inrichting van het orkest in de volslagenste onwetendheid ver keert?. Om misverstand te voorkomen en het is mij uit gesprekken herhaaldelijk gebleken, dat dit niet overbodig is ineen ik er nog even op te moeten wijzen, dat het natuurlijk volstrekt niet de bedoeling is de leerlingen van H.B.S., Gymnasium of Lyceum onderwijs te doen geven in het bespelen van een of ander instrument, daar dit de taak van het huisgezin blijft. Trouwens het is geheel en al onnoodig, en zelfs niet wenschelijk, het aantal dilettanten op onbeperkte wijze uit te breiden ; de last, dien men nu in al onze steden ondervindt van pianogetokkel en vioolgekras, is waarlijk al groot genoeg. Maar waar het op aankomt is hoorders te kweeken, ons jonge geslacht zoo op te voeden, dat het in staat is intens te genieten van muzikale schoonheid, opdat men, zooals Prof. Kernkamp het zoo juist heeft uitgedrukt, niet geheel vreemd sta tegenover den bouw van een muziekstuk" doordat men de meest elementaire noties van het wezen der muziek zal hebben opgedaan. En dat dit mogelijk is, is op schitterende wijze gebleken door de proef die, dank zij het initiatief van de Maatschappij tot Be vordering der Toonkunst en de krachtige medewerking van den directeur der Schiedamsche H.B.S., met het onderwijs in muziek aan die school is genomen. Wij willen geenszins de jeugd nog zwaardere lasten opJeggen, maar wij zijn ervan overtuigd, dat er best nog een enkel uur per week op het een of andere vak kan bezuinigd worden om dit in te ruimen voor een tak van onderwijs, die misschien in veel hoogere mate dan een der andere er toe kan bijdragen om het toekomstig levensgeluk van het opgroeiend geslacht .te verhoogen. 1. M. J. H o o o ?u iiiimiimiliiiiillliililiiiii. llllllllllliilililinillllliiiiiniiiiiiiiiiMii SPAAMSCH, EHGELSOH, FRANSCH, OUITSCH etc. Borlitz-School Hoerengraoht 48t U. 3286 Pract Onderwijs door buitenl. Leeraren IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIItllMllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllll:llllllillllttllllllllllllllllllllllll11lllllllllllllllllltlllll1HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|IM|||||l Signifische Gepeinzen VAN GOED EN KWAAD. (94). Zeer moeyelijk zal het voor de meeste vroome menschen zijn aan te neemen, dat een Engel, een hooger en machtiger Weezen, zich in een landschap, of in een zee, of in een kleur zou uitdrukken. Zij verwachten meestal, dat alle hoogere weezens menschelijke gestalten hebben en, eevenals Jezus na zijn opstanding, een menschelijk lichaam zullen toonen. Maar een weinig ooverweeging, een weinig meditatie doet dit onwaarschijnlijk, onmoogelijk voorkoomen. Hoogere weezens zijn niet aan menschelijke beperkingen onderworpen en uiten zich zeeker op voor ons nog onwaar neembare wijze. Maar zij hebben ook scheppend, vermoogen, en eeven goed als Jezus in staat was in een paar seconden tijd duizende brooden en visschen te scheppen, eeven goed zal een Engel in staat zijn, zich voor te doen^als een gebergte, een lichtende zon of een^ ge weldige muziek. Het zal dus ook moogelijk zijn, dat de heemelsche waereld zich geheel voordoet in het aspect, dat de vroome Katholiek verwacht. Welligt zal hij een vagevuur met martelende vlammen, een berg van zuivering, en een Heemel vol Engeiengestalten zien, muziek hooren en zoete aandoeningen ondervinden, geheel in den trant der Danteske vizioenen. Ook de hel en de duistere demonen zal hi] welligt waarneemen, al of niet op veiligen afstand. En dan kan het toch zijn, dat deeze geheele heemelsche waereid maar een schijnbeeld is, een vorm van expressie, die hij moet leeren ver staan in waarachtige beteekens. Laat ons voorbereid zijn en deemoedig, onderworpen aan de hoogste Waarheid. t (95). Het belangrijkste in onzen oovergang schijnt mij de vraag, hoe wij onze geliefden ontmoeten en herkennen zullen. Het denkbeeld der eenzaamheid is ver schrikkelijk. En de vroegere middelen tot her kenning en verstandhouding bcgeeven ons. Het is alsof wij steeds zullen vragen: Ben jij het werkelijk? of is het een zelfbedrog, en ben je een door mijzelve gemaakt schijnbeeld?" Die vraag vervult ons ook al aan deeze zijde, zoodra wij Jezus en de Heiligen aanroepen, en ook wanneer wij berichten krijgen van de andere zijde, door tusschenkomst van sensitieven of mediums. De moogelijkheid van auto-suggestie, van zelf-bedrog, beklemt ons vór den oovergang en zal ons waarschijnlijk ook daarna nog ver volgen. t (96). Is het niet merkwaardig, dat juist in deezen geweldigen en kritischen tijd ook de zielkundige begrippen van suggestie en psychoplastie zijn gekoomen? Het zijn werktuigen van den demon. Want voor den ongeloovige is suggestie het middel waardoor alles schijn baar kan worden verklaard. Voor alle mi rakelen heeft de scepticus het woord suggestie en massaal-suggestie gereed. Hier staat geloof teegenoover ongeloof, beweezen kan er niets worden. Maar tegelijk ontkiemde het relativiteitsbegrip. En zij die het vonden, weeten er geen weg mee. Dit staat nu eevenwel vast voor de onge loovige geleerden, dat de tijd betrekkelijk is, en dat ieder individu zijn eigen tijd en zijn eigen kosmos heeft. Daardoor is de moogelijkheid van alle mi rakelen erkend. Om een bouwwerk als de Pieters-kerk te bouwen, hadden de menschen veele jaren noodig. Er moesten jaren verloópen tusschen de conceptie in het brein van Bramante en de inwijding van de voltooide kerk. Maar voor een ander, hooger weezen, kan dit tempo zoozeer versneld zijn, dat de Pieterskerk in drie seconden voltooid tot stand komt. Al wat voor den mensch eeuwen noodig heeft, kan ook in duizendsten van seconden geschieden. Dat zegt het relativiteitsbeginsel, en de mooge lijkheid van mirakelen, bij volkoomen behoud van Godsnatuurwetten is eens voor al er kend. t (97). Hier is het geloof oppermachtig en de logica onzer termen en woord-verbindin gen machteloos. In welk versneld tempo schijnen ons nu de waereld-gebeurtenissen te geschieden ! Wat is er in de laatste eeuw geworden ! De geweetens-vrijheid die neerkomt op de eerbied voor ieder individu, als hebbend een kiem van Goddelijkheid in zich de beetere kennis van den kosmos, --de strijd tusschen de ongeloovige weetcnschap en het Christendom, dat de terugkeer tot ods Weezen begrijpt, T2 en de oppositie teugen het natuurleeven, de strijd tusschen het be perkte schepsel en de goddelijke kern zijner ziel. Dan de wonderen der techniek, de beheersching van de stof, T3. En daarnaast het begrip dat alle menschelijke logica misleidend is. En dat er werkelijk dingen kunnen geschieden, die voor menschelijk verstand mirakelen zijn. Het begrip, dat alle droomen symbolen zijn en uitingen van andere weezens, met het doel om ons iets te beduiden. En nog iets anders werd door Freud ont dekt, waarmee hij ook, als ongeloovige, geen weg weet. Dat namelijk de sterke driften van den mensch2 als een door God geschapen schepsel, niet alleen de voortplanting tot doel hebben, maar zich meer en meer booven het zinnelijke en sextieel-erotische verheffen. Frcud, die alles uit de sexueele erotiek ver klaarde, als voortplantingsdrift, heeft moeten erkennen dat er verheffing plaats vond tot eedeier en hooger doel. Hij spreekt van su blimeering" en Zwitsersche zielkundigen (Jung en Maeder) zijn tot het inzicht gekoomen dat deeze sublimeering een .religieus karakter heeft. Dan het relativiteitsbeginsel, dat uit de mathesis is ontstaan en zulke vér-reikende gevolgen voor ons denken heeft. En de significa, die de krachten de zwakheid onzer woorden leert begrijpen, en de beteeke nis der woorden tot ons besef heeft gebracht. En de sociale omkeer, die geen heerschappij van mensch oover mensch wil erkennen, maar alle individuen als leeden van een liefderijk gezin wil doen samen woonen, naar Jezus' wil. Wat al wonderen ! wat al woelingen ! Welke geest kan dit alles omvatten? (98). De mensch kan de meest bizarre en fantastische vizioenen scheppen, zoowel bij dag als in den slaap. Hij noemt die dan sub jectief." Dat wil zeggen, dat hijzelf alleen /e waarneemt. Maar ik denk, dat hooger weezens vizioenen kunnen scheppen, die ook door anderen kunnen waargenoomen worden. Zijn ze dan objectief? t (99). Ik geef meer vragen dan antwoorden. Maar onbeantwoorde vragen zijn dikwijls beeter dan antwoorden. t (100). Het gelukte mij vaak bij persooncn in hypnose de duidelijkste beelden te doen waarneemen. Tastbare vizioenen. Maar ik zelf zag ze niet. Het is zeeker dat lichaamloozen, of met een voor ons onwaarneembaar lichaam begaafden, ook invloed op onze gedachten, droomen en voorstellingen hebben. Op die wijze hebben ze krachtigen invloed op den gang der men schelijke en waereldsche dingen. Een gedachte op die wijze ingegeeven, kan geweldige en machtige uitwerking hebben. Zoo is in mij de gedachte aan de Licht-stad ontstaan. Een tempel en een modelstaat te samen. Die enkele gedachte, onder hooger invloed, kan in eenige eeuwen tot een werkelijkheid worden, als zij doordringt en anderen bezielt. Ik kan nu reeds veele gebeurtenissen op noemen, die door invloed van hooger weezens zijn ontstaan. Het boekje oover Jezus' Leer is op die wijze ontstaan. En de uitwerking van dat boekje gaat steeds voort. De ongeloovige geleerde vraagt : hoe weet je dat het een hooger weezen was?" Ik weet het door de meenigte van zijn be richten, waaruit ik zijn weezen, zijn karakter, zijn aard leerde kennen." Kan dat geen bedrog zijn? Hoe stel je «st, dat zulk een weezen geen schijnbeeld, geen autosuggestie is?" Door een algcmccnen indruk, een intuïtief weeten. Eevenals ik weet, als ik een brief krijg van een onbekende, dat die onbekende waarlijk als een ander weezen bestaat. Ik geloof het, e h het lijkt mij waarschijnlijk. Hen andere wijze van oordeelen hebben wij niet, en is ook niet. noodig. Wc-etcnschappelijke" bewijzen kunnen wij niet vragen, noch geeven. En zoo zal het ook zijn in het hiernamaals, naar mijn meening. (101). Maar wel is troostrijk en zeegen rijk, als er oovereenstenuning blijkt te zijn in verschillende berichten, uit verschillende bronnen. Die oovereenstemming is er dikwijls niet, maar dat bewijst niets. Als ze er wél is, ver sterkt dit ons geloof. Het volgende is door mij als min of meer oovertuigend vastgesteld : Ie. dat de gewoone spiritistische vertoo ningen, als tafeldans en dergelijke, samengaan met oneedele, spottende, ruuwe, demonische berichten, blijkbaar gegeeven door zeer laag staande en eenzaam zwervende weezens. 2e. dat er een gemeenschappelijke actie moet zijn, zoowel van hen die de berichten geeven, de Hchaamlooze weezens, als van hen die de berichten ontvangen. De menschen, die door zulke berichten worden verlicht, moeten ernstig, van eedele, liefdevolle bedoeling en vroom karakter zijn. 3e. zijn de goede voorwaarden vervuld, zijn de berichten op zuivere wijze verkreegen^ dan zijn ze ook altijd waardevol en zeegenrijk! 4e. eenstemmig zijn alle goede en betrouw bare berichten ook van vroom-christelijken aard, zij spreeken allen van Gods goedheid en van Jezus' liefde. Zij erkennen Hem als Heiland en Verlosser. Zij brengen rust en se reniteit, zij steunen ons in het goede. Zij ver sterken het geloof. Ook als zij koomen van hen, die op aarde ongeloovig waren. Dan too nen deeze berouw van hun ongeloof en droef heid oover hun dwalingen(Multatuli, Nietszche Zola.) " ' Opmerkelijk is deeze oovereenkomst, dat in alle berichten, van de meest verschillende afkomst,gewaagd wordt van een Zoomerland" waar de zielen leeven na hunnen oovergang, en schoone tafreelen zien en waarneemen. bit kan geen toeval of coïncidentie zijn. t (102). Het Roode Lampje wijst mij ook hier den weg. Des Hecren zachte en zuivere aanweezigheid. Het is alles tot oovereenstemming te bren gen. Veel kinderlijks moet worden verdragen,. maar de Heilige Kerk, de Sancta Ecclesia' kan en zal zich steeds zuiveren. Ze omvat alles wat wij van onze totkomst wceten. En een eeredienst, al is ze nog maar gebrekkig, is altijd beeter dan een onverschillig en on heilig voortleeven. F R i: D i: u i K v A N E c n r: N