Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
9 Juli 21. No. 2298
Redacteur: Dr. A. O. OLLAND
A. R. Falckstraat 5, Utrecht
Alle berichten,deze rubriekbetreffende, gelieve
men te adresseeren aan bovenstaand adres
BEROEMDE SCHAKERS UIT VROEGERE
EEUWEN
I. PHILIDOR.
(vervolg)
In de; tweede uitgave van de Analyse"
(1777) heeft Philidor veel ballast uit de eerste
uitgave weggelaten maar daarentegen de
opmerkingen bij zijn partijen nog du'delijker
en leefrijker gemaakt. Aan het einde van deze
uitgave vermeldt hij de spelregels, die in
Engeland toen ter tijde golden, waarbij op
merking verdient, aat een pion op de achtste
rij zich kan omzetten in ieder gewenscht
stuk, dus zooals ook thans gebruikelijk is en
dat in Engeland toen nóg degeen, die pat
gezet werd, gerekend werd de partij te hebben
gewonnen.
De derde uitgave van de Analyse (1790)
bevat geen groote veranderingen. Zij werd in
1801 door den Engelschman Pratt opnieuw
uitgegeven.
Door de groote autoriteit, welke Philidor,
door zijn tijdgenooten vooral bewonderd om
zijn blindspel, in tirin loop der jaren verkregen
had, maakten de lessen en theorieën van Phi
lidor veel indruk De meester zette zich als het
ware met den leerling aan het bord
en^onderrichtte hen; over de waarde van iederen zet,
waarbij Philidor gelegenheid vond een groote
menigte praktische wenken te geven. Zoo was
het zeer zeker juist gezien aan te raden de
Raadsheeren om te ruilen, wanneer de tegen
stander een pionnen-overmacht had, daar de
raadsheeren beter de pionnen kunnen bescher
men dan de torens. De grondgedachte van al
zijn beschouwingen is echter, dat de pion
de ziel is van het spel. Derhalve golden bij
Philidor die-zetten voor de beste, welke de
pionnen in gesloten phalanx deden oprukken
en daarom gaf hij ook de voorkeur aan de
Ontwikkeling der raadsheeren boven die der
paarden. Dat hij intusschen ook andere begin
selen niet uit het oog verloor bewijst de
vierde partij van zijnboek,waar hij den tweeden
zet van wit (2. c2-c3) door zwart met
d7-ü5 laat beantwoorden, met de bedoeling
om den aanval te bekerren en vast te houden.
Ook de 5de-7de partij van de Analyse"
waarin achtereenvolgens behandeld worden :
hét paard-gambiet, het Cunningham-gambiet,
het loppei gambiet, het afgeslagen konings
gambiet en het dame-gambiet pleiten hiervoor.
Volgens Von der Lasa moet men Philidor's
boek slechts beschouwen als de uiting van
de in dien tijd in Frankrijk geldende theoriën,
welke eigenlijk niets anders waren, dan de
beginselen van Ruy Lopez, van wiens boek
Libro della Invencion" in Frankrijk vele
vertalingen in omloop waren. Philidor riu
heeft deze beginselen uitgewerkt en toegepast
op zijn partijen.
De Analyse van 1749, bevat vele bewe
ringen, die Philidor later niet kon volhouden,
zoo o.a., behalve de ongemotiveerde afkeuring
van 2. Pgl?13 ook een opmerking bij de
vierde partij, waar Philidor de meening ingang
tracht te doen vinden, dat de voorzet reeds
voldoende is om de partij te winnen. Zoowel
in de openingen als ook in het verder verloop;
der partijen vindt men telkens vergissingen,
welke slechts daardoor te verklaren zijn, dat
de schr. meer de aandacht wilde vestigen op
zijn systeem dan wel op^de juistheid van
iederen zet afzonderlijk. Tot voorbeeld diene
de volgende stelling, ontstaan uit een variant
van het Cunningham-Gambiet (1. e4, e5,
2. f4, ef4: 3. Pf3, Le7, 4. Lc4, Lh4f).
Stelling na 29... Td6?d7
ZWART
a b c d e f g h
WIT
Philidor meende, dat Zwart in het voordeel
was, terwijl in werkelijkheid Wit terstond kan
winnen, n.l. als volgt: 30. Tc7xd7, Le6xd7,
31. b5?b6 (dreigt ba7: en a8D) Pe7?c8,
32. b6xa7, Pc8xa7, 33. La4xd7 en Wit
heeft twee stukken meer, waarmede hij ge
makkelijk kan winnen.
Toch krijgen we uit de partijen van Philidor
?>in zijn Analyse gegeven, en door hem ver
moedelijk niet zelf gespeeld maar gecompo
neerd, een hooger denkbeeld van zijn
speelkracht dan uit de enkele partijen, die door
hem werkelijk gespeeld zijn en bewaard ge
bleven. Helaas was het toen ter tijde gebrui
kelijk om bijna uitsluitend met voorgift te
spelen. Philidor stond zoo ver boven de meeste
zijner partners, dat er van gelijk opspelen
geen sprake was. Alleen wanneer Philidor
blind speelde en dan nog meest 2 a 3 partijen
tegelijk, gaf hij niet voor. Een werkelijke
maatstaf voor zijn speelkracht kan men dus
eigenlijk in geen enkele partij vinden. We
laten hier een paar partijen volgen om den
lezer zelf te laten oordeelen. Men bedenke
echter, dat alleen partijen van Philidor bekend
zijn toen hij den leeftijd van 60 jaar reeds
gepasseerd was, dus niet meer geacht kon
worden op het toppunt van zijn schaakkracht
te staan.
SICILIAANSCHE PARTIJ
Gespeeld te Londen 22 Maart 1794, door
Philidor ziende gespeeld tegelijk met twee
andere blind-partijen. Wit: Atwood.*)
1. e2-e4, c7?c5, 2. f2?f4, e7?e6, 3.
Pgl?f3, Pb8?C6, 4. c2?c3, d7?d5, 5. e4
e5, f7?f5, 6. d2?d4, Pg8?h6, 7. a2?a3,
Ph6?f7, 8. Lel?e3, Dd8?b6, 9. Ddl?d2,
Lc8?d7, 10. Dd2?f2, c5?c4, 11. Lflxc4,
d5xc4, 12. d4?d5, Db6?c7, 13. d5xc6,
Ld7xc6, 14. Le3xa7, Lc6xf3, 15, g2xf3,
g7_g5, ie. La7?e3, g5xf4, 17. Le3xf4,
Pf7xe5, 18. Lf4xe5, DcTxeSf, 19. Df2?e2,
*) George Atwood (1746?1807), een be
roemd natuurkundige, studeerde te Cambridge
in de theologie en in de mathematiek. Hij is
de uitvinder van het bekende naar hem ge
noemde toestel, dat men ook thans nog in
alle physische laboratoria vindt, en dat dient
om den vrijen val der lichamen te
demonstreeren. Hij teekende zijn partijen met Philidor
en anderen op, waardoor hij den dank verdient
van de schaakwereld.
De5xe2f, 20. Kei Xe2, h7?h5, 21. Pbl?d2,
Ta8?c8, 22. Thl?gl, Ke8?f7, 23. Tgl?g2,
Lf8?e7, 24. Tal?gl, Le7?f6, 25. Pd2?fl,
e6?e5, 26. Pfl?e3, Kf7?e6, 27. Tgl?dl,
Th8?g8, 28. Tg2 x g8, Tc8 x g8, 29. Pe3 x c4,
Tg8?g2f, 30. Ke2?d3, Tg2xh2, Sl.Tdl
d2, Th2?h3, 32. Kd3?e2, b7?b5, 33. Pc4
e3, Th3?h2f (van hier af zijn alle zetten
gedwongen), 34. Ke2?el,Th2xd2, 35. Kei x
d2, Lf6?g5,36. Kd2?e2, Lg5 x e3, 37. Ke2 x
e3, h5?h4, 38. Ke3?f2, e 5?e4, 39. Kf2
g2 (ook fe4: kan het verlies niet meer af
wenden) 39... e4?e3, Wit geeft op.
RAADSHEER-SPEL
Gespeeld 13 Maart 1790 te Londen, door
Philidor tegelijk met nog een blind-partij en
n partij voor het bord.
Wit: Smith. Zwart: Philidor
1. e2?e4, e7?e5, 2. Lfl?c4, Pg8?f6, 3.
d2?d3, c7?c6, 4. Lel?g5, h7?h6,5. Lg5 x
f6, Dd8xf6, 6. Pbl?c3, b7?b5, 7. Lc4
b3, a7?a5, 8. a2?a3, Lf8-c5, 9. Pgl?f3,
d7?d6, 10. Ddl?d2, Lc8?e6, 11. Lb3xe6,
f7xe6, 12. 0?0, g7?g5, 13. h2?h3, Pb8
d7, 14. Pf3?h2, h6?h5, 15. g2?g3, Ke8
e7, 16. Kgl?g2, d6?d5, 17. f2?f3, Pd7
f8, 18. Pc3?e2, Pf8?g6, 19. c2?c3,Ta8
g3, 20. d3?d4, Lc5?b6, 21. d4xe5, Df6x
e5, 22. Pe2?d4, Ke7?d7, 23. Tal?el, h5
h4, 24. Dd2?f2, Lb6?c7, 25. Pd4?e2,
h4xg3, 26. Df2xg3, DeSxgSf, 27. Pe2xg3,
Pg6?f4f, 28. Kg2?hl, Th8xh3, 29. Tfl
gl, Th3xh2f! 30. Khlxh2, Tg8?h8-h 31.
Pg3?h5, ThSxhSf, 32. Kh2?g3, Pf4?h3f
33. Kg3?g4? (Kg2 moet geschieden) Th5
h4f mat.
Xnterwwett
iiiiimiiiiiii iiiiitiiiiiimiiiuiiiiimiiiiimmiimiiiiimiiii
De Fotogralisclie Ateliers
C.J. l VERMEULEN
zijn gevestigd:
DEN HAAG: ? UTRECHT: ? ROTTERDAM:
Toussaink. 11 Nieuwe Gracht 50 Cooliingel 22b i
TELEFOON 1813 TELEFOON 150 TELEFOON 82931
Noofstkade 3
TELEFOON 4144
En zijn bekend om hun
artistiek werk en zeer'
lage prijzen
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiin
iiiiiMiiiiiiimiiimmiiiiimiMiiimiuiiimiiiiiiiii
iMiimiiiimiiiiiiimiiiiii
IIHIIIIIIIIIU
TPE
'i..
DE EENIQE DUNNE SOK, DIE
SOLIDE is IN 'T DRAQEN;.,
tap.: J. POLAK 8RODEL, Amsterdam.
PRAKTA
Uitgaven van J. B. WOLTERS
l Groningen Den Haag
IN ONZE PRIJZEN
ZIJN TOEKOMSTIGE
VERLAGINGEN
VER- DISCONTEERO
??Ü^BBH,
'AMSTERDAM
HET BRENGT U DUS
GEEN VOORDEEL UWE
ORDERS UIT TE
- - STELLEN -
ROTTERDAM
r:
A. A. PAS3ENS
THANS ALLEEN
RE8ULIERS8RACHT 31,
AMSTERDAM - Telefoon 8393
Speciaal adres voor
Oormetten naar maat
Ateliers voor reparatiën
TEBEKA
APELDOORN
WONINGBUREAU
N. Baarnstraat 61 - Baarn
Tel. 344
Biedt in rerschUIende prezen
landhuizen te koop aan
r Voor alle doeleinden
l N.V
P Chem.Kunstinricriting
IDirkScimabei
Amsterdam.
BOUW
VAM
SCHOLEN
DOOR
GEHEEL NEDERLANDl
????M
VRAAGT INLICHTINGEN
600SEN
SWA8ERMAN
UI
Piano's Orgels
Als Nieuw
ontvangt ge uw
DEMI-SAISON terug,
INDIEN ge deze UITSLUITEND
LAAT KEEREN door
My Valet
from London"
(Watty gedeponeerd).
Allén
'JCrBEURSPASSAGEl*
Telefoon Noord 4915.
Prospectus gratis.
Watertochtjes per Volharding"
naar
'T KALFJE - OUDERKERK - AALSMEER
Passagiers- en Goederendiensten
AMSTERDAM - LEIDEN - GOUDA
via UITHOORN, BOSKOOP en ALPHEN
AMSTERDAM: Amstel b/d Achtergracht. Tel. N. 187
HOOFDKANTOOR: LEIDEN, Haven 1-7. Tel. 67
alwaar salonbooten aan te vragen voor
EXTRA REIZEN
?^?^??????????^^??^^^l^^MBI^^^^^H
Hotel Bosch oo VOD
OISTERWIJK H. B.
Pension met Kamer f 7.?.
Geheel nieuw en Modern ingericht.
50 Kamers - 80 Bedden
Te midden van Bosschen en Vennen.
M. L. JORRITSMA, Directeur.
Naar Volendam en het Eiland!
Marken via Monnikendam
en Broek in Waterland.
De Stoomjachteii
HAVENSTOOMBOOTDIENST" No. 4 en 5 vertrekken dagelps
(ook des Zondags) 's morgens 10 uur en
10.30 nnr van de De Bnyterkade Steiger 8.
Telefoon Noord 1407 (Zondags Noord 4760).
Passage f4.?; kind f2.50.
Uitstekend ingericht buffet aan boord.
Zoo juist verschenen:
ANTIEKE CULTUUR onder re
dactie van Dr. D. Coheii, Dr.
E. Sljjper en Dr. H.
Wagenvoort.
III. Dr. F. Muller Jzu,
Grieksche Kunstgeschiedenis,
geïllustreerd f 1,90
C. Brouwer und 6. Ras, Das
Wunderhorn. Erzahlungen,
Geschichten undGedichtefiirs
zweite Jahr, illustr. von L. O.
Wenckebach f 1,75
Josef Cohen enWytze Keuring,
Nieuwe Klanken, Leesboek
voor de hoogere en voortzet
tingsklassen der lagere school.
Vijfde deeltje, geïll. door
L. O. Wenckebach... f 0,80
P. C. Fin, De invloed van
factoren buiten het
menschelijk organisme bij het optreden
en de verbreiding van infectie
ziekten in de tropen. Rede,
uitgesproken ter aanvaarding
van het Hoogleeraarsambt in
de tropische hygiëne aan de
Rijks-Universiteit te Leiden,
den111 den Juni 1921 f 0,75
GEÏLLUSTREERDE LAND- EN
TUINBOUWBIBLIOTHEEK :
G.Reiiiders, Algemeene Vee
teelt. Met 26 zwarte en gekl.
figuren, se druk, bewerkt door
Dr. H. M. Kroon.... f 1,90
M, J. Koenen, Verklarend Zak
woordenboek ie der
Nederlandsche Taal. 79? druk, be
zorgd door Th. Lancée en
W. K. I). Lustig f 0,75
R. M. Ligthart?Lion Cachet,
Door Erets-Israël" (het
Joodsche land) met
Plichtdrukken en een kaartje
geb. f 3,25
W.Reindersma, Beknopt Leer
boek der Vlakke Meetkunde,
Tweede deel. Met 226 figuren
tusschen den tekst f 3,90
B. Timmermans Poésies,
choisies et annotées, ing. f 8,75
gebonden f 4,50
J. Worp, Een Lentedag, Lie
deren voor kinderstemmen.
Tekstboekje 4e druk f 0,12t
Henri Zondervan, De Aarde
en haaronderdeelen. I. Buiten
Nederland. Met 79 kaartjes
en afb. in den tekst f 3,50
(Joeii toeslag.
A. KOGELS & ZOOli
DEW HAAG AHSTERDAH
Ptinsestraat 52-56-60 Leldschestraat 13
Woensdag 13 Juli
n.tn, 3 uur
OPENING van ons MODERN INGERICHT
Schoenentnagazijn
te
Rotterdam, Scbiedamsche Singel 34
Uitgaven van J. B. WOLTERS
Groningen Den Haag
De beste, goedkoopste en onderhoudendste
lectuur voor
OP REIS EN THUIS.
Bouw- en Woningbureau, van
den MLakelaar J. D. F. VAM
DER TEEN, Kantoor van vaste
oederen.Nienw Baarmstr.59
Electrische Boekbinderij
OUDWIJK"
FIRMA VAN W'JK &
VAN DEN WIJNGAARD
Olnckt-luliitafamlriit 104-110
(voorheen Jansveld 19)
TELEPHOON 2957
PARTICULIER BINDWERK ENZ.
SPECIAAL INGERICHT
VOOR GROOTE OPLAGEN
- LINNEN STEMPELBANDEN
- VOOR H. H. UITGEVERS
Zoo juist verschenen :
FOCUS SERIE
DEEL I: Meneer Focus als Hypnotiseur
door F. DE SINCLAIR.
DEEL II: De Kroonprins van Djziboeti
door F. DE SINCLAIR.
Elk deel van deze keurig uitgevoerde serie bevat
128 pagina's met ongeveer 50 plaatjes van Chris
Kras Kzn.
Elk deeltje verschijnt in een geïllustreerd cartonnen
bandje in 4 kleuren gedrukt met teekening van
ANNIE HOMAN.
Prijs per deeltje slechts 90 cent.
Uitgave van v. HOLKEMA & WARENDORF - Amsterdam.
Illnstratfedruh-papler van de Firma C. G. A. CORVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. N. 1202 en 585
Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, voorheen Ellerman, Harmi d C».