DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 9 Juli '21, - No. 2298 «-i. DE MODE Ttetitnlng vór ,4e Amsterdammer" van George van Raemdonct Volgens de laatste berichten uit Parijs, worden aldaar japonnen gedragen waarop bijbelsche en wereldsche voorstellingen zi.'n geschilderd. Hiniiniiimii! iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii SCHILDERKUNST-KRONIEK BUDT (ESHER SURREY, DEN HAAG) kritiek der schilderkunst is niet zoo .als ze te velen lijkt. De beschouwer eerste juist zien ; ten tweede zich kort en zeker kunnen uitdrukken. t Jafttète vergeten de schilders; het eerste de ? ^oren. Ik moest aan dit laatste denken, te.n ceiste door de kritieken van Mevrouw ?aayer-p?Haas. Deze dame, die een gemid" en styi schrijft,is wat haar kritiek aangaat, bekende en algemeen juist ingeziene . Hare positie in de Nieuwe RotteriKf Courant, is, wanneer ge nagaat l ae Courant gelezen wordt, een onbete. ij toch, moet zich laten inlichten, wanneer ze schrijft over d' algemeen ien; dan praat zij gemakkelijk in de mee, Het is toch niet meer moeilijk dat Toorop een begaafd teekenaar .;, dat preitner belangrijk was ; dat van KoflJitterlburg een afzonderlijkheid vertegenwqoniigt. IJc moest echter niet aan haar den$er|, toejl ik neerschreef, dat litteratoren te ggffiakkeljjk meerien het schilderkundig in$critrte hebben. Een pasgeleden geval deed me»v ft{8<W herinneren, waar een bekend letterkundige een-teekenaar, zonder werklijk bloed, nabootser van de primitieven, met ? een eigen vicieus element erbij, dezen tee kenaar-schilder te hoog yerhief ; het schilder kundig element ontbrak in de prijzende waar deering. Ik moest aan dit alles denken, toen ik het werk zag van De Budt bij Esher Surrey ?-r- maar om andere reden. De Budjt behoort ? tot die schilders, waar een zeker litterair element niet in te miskennen is. Hij heeft een voorstelling van dingen, vooruit, vooraf gaande aan zijn schilderen, de zoudt de idee, die hem bevangt, kunnen definieeren, hierrhee, dat hij eerst voelt wat Hamp (op een ; andere wijze begrepen) la peine des hommes" heeft genoemd. Ik moet zeggen, dat ik niets tegen zulke gevoelens heb (dat ware onjuist en achterlijk, zoo ze door een schilder maar geschilderd zijn, door een schrijver maar ^geschreven.) De grootste werken bestaan zó: Jde Idee glanst daar door het vakkundige heen. Tot de grootsten behoort de Budt niet. Hij faalt dan hier, dan daar. Het romantische begrip wordt niet steeds tot schilderkunst; niet altijd is het idee de moeite is den mensc.ii een gewis deel" tot krachtige schilderkunst geworden ; niet altijd is de stemming zeker, zuiver, en wijd genoeg. Toch prijst een aantal werken hem als een gemoed, en een schilder. Hiertoe behooren 8, 14, 18, 23, 30, 19. 24, 21. In anderen is de opzrt duidelijker dan de eenvoud, van het gevoelde dat is. Dan ziet ge zijn te-kort. PICTURA DEN HAAG. JHR. M. DITTLINGER vertoont de eigenschap pen van den dilettant. OROEPEN-TENTOONSTELLING IN PULCHRI STUDIO (Notitie). De hoofdgroep is de groep van Bakels. Ge vindt dezen schilder hier als schepenschilder, al of niet met een stadsge zicht als achtergrond; als stadsgezichte schilder; als landschapschilder. Ge vindt Bakels hier in zijn felheid; meer rustig, en eer teeder. Bakels "is een teedere felle; ik meen dat ik hem indertijd zoo heb gekarakteriseerd; hij bleek mij, door zijn groep, dat op nieuw te wezen. Hij is een schilder daarenboven, wiens werklusten gave eerbied wekken. Het rustigst is hij in de donkere schuiten op de werf in de sneeuw ('08); het hevigst in de kleurige rompen derScheveningsche bommen, eveneens met sneeuw, en die groot en forsch het schilderij op persoonlijke wijze vullen. Schepen en stadsgezicht vereenigde hij lot een teeder moment in no. 11, waar de donkerten in de huizen iets te zwaar werden ; romantisch-fel is zijn stadsgezicht van Veere. Van zijn 'groot-Amersfoort kan ik nu noch ooit houden. Het werk vertoont een zwaarte in de kleur; het vertoont overdreven realiteit in sommige deelen (zie huis links vlak voor aan); het is daarbij een schennis geweest van de heele groep, n om de kleur n om de onzuiverheid, dit werk in. het midden der andere te hangen. Een der innigste werken is ten slotte de duiventil", een onderwerp" dat Bakels twee maal schilderde, en waar de lucht overal fijn van gloed is geworden. Saamvattend dit alles lijkt mij Bakels een hard werker, een bekwaam schilder, en een, wiens kunde en gave hem recht geven op een meer algemeene bekendheid dan hij tot nu toe geniet. Over de andere schilders kan ik kort zijn. Het beste werk, dat Van der Weele zond is niet het eenigszins lyrische landschap, niet het geitje in den stal, maar de zekere studie van een rood-wit kalf. Floris Arntzenius' bloemestudie is om de witten" te prijzen, Ives Browne vertoonde zelden iets, dat zoo goed was als zijn stilleven, tegen een grauwen muur, van een zinken bord etc., met granaat appels. Frans Hogerwaard's cabaret-muzikanten" het werk geeft hem niet op zijn best; een tentoonstelling moet zuiver nog uitwijzen, wat deze vroeg-overleden schilder eigentlijk was, eigentlijk vermocht. PLASSCHAERT I11I1IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllll Schold Cantorum Voor de volksuitvoering van gewijde mu ziek, door de Schola Cantorum" op den Donderdagavond der vorige week in de Ronde Luthersche Kerk gegeven, had Hubert Cuypers een programma samengesteld, dat het dankbaar en in vrome stemming toeluisterend publiek wel zér moet hebben bevredigd, evenwel zonder dat het er, dunkt mij, toe k wam/zi.ch ten volle rekenschap te geven van wat hier van de uitvoerenden werd gevergd. Daar was allereerst de acht-stemmige ,.Psalm 150" van onzen grooten Sweelinck, die opbruiste met een rijkdom, van enthousias ten klank, daartegenover ook in de détails fraai uitgewerkt men dcnke in 't bijzon der rtan de naïeve karakteristiek der in de tweede strophe opgesomde muziekinstrumen ten , en alleen .op 't allerlaatst door iets geforceerds in de toongeving de inspanning verradend, die de zangers en zangeressen zich hadden te getroosten. Stel hiernaast het wonder van vierstem mige harmonie, dat Mozart's Ave verum" is, eenvoudig in zijn aspect op 't papier, maar o, zoo veeleischend, waar bij de om zetting in klank vór alles dient te worden verhoed, dat aan de zuiverheid van intonatie te kort wordt gedaan bij het streven naar gevoelige schakeering. Hierbij voegden zich nog in het eerste deel van het program een door het mannenkoor statig voorgedragen ..Coenantibus illis" van M. Haller, en Heer Jesus heeft een hofken", door Hubert Cuypers op smaakvolle wijze voor sopraan-solo en koor, met begeleiding van harmonium, bewerkt, en dat als innemend geheel nog beter zou hebben gedaan, wanneer de 'soliste zich niet had schuldig gemaakt aan enkele onjuistheden van dictie, en haar zenuwen beter had weten te beheersenen, zoodat zeer hinderlijke zwevingen in haar zang zouden zijn vermeden. Een paar harp-voordrachten van de uit het Concertgebouw-orkest ons welbekende OJg»Walkott£'brachten in dit eerste deel eene afwisseling, die' wel algemeen op prijs zal zijn gesteld. In het eerste der beide stuk ken werd de talentvolle, zoo recht muzikaal aangelegde speelster voortreffelijk op het harmonium door Cuypers gesecondeerd, en zoowel bij forscher uiting als in de fijnere nuancen wist zij aan de bekorende kwali teiten van het instrument ten voUc recht te doen.... Ten laatste, toen het zachtkens-aan schemeravond werd, Palestrina's Missa Papae Marcclli", het werk, waarmee, nu welhaast vier eeuwen geleden, de in zijne wondere genialiteit nauwelijks te doorgronden Meester voor alle tijden zijn naam verbond aan de mystericuse macht der oude kerktoonsoorten en het phenomeeu van den drieklank-zonder meer, ultra-primitieve technische middelen, die in den dienst zijner edele, iunig-godvruchtig aangelegde kunsfenaarsnatuur vol stonden, om een wereld te scheppen van ongekend klare welluidendheid en eindelooswisselendc expressie. Ik heb alle bewondering .voor de wijze, waarop Cuypers met een koor, dat in deze samenstelling nog maar kort bestaat, dit AANBEVELENSWAARDIG l JAC. URLUS Havana 12 ets. sigaar Uw leverancier heeft dit merk voorradig Zoo niet, meldt het ons. Sigarenfabriek FLEVO - UTRECHT verheven werk uitvoert. En ik mag niet nalaten de hoop uit te spreken, dat hij het onafgebroken in studie zal houden, om het vele, vele malen, pp een overigens wisselend program van gewijde muziek, te kunnen ten gehoore brengen, iederen keer het vol maakte nog weer iets meer nabij dan den vorigen. Thans reeds waren er sterk-imponeerende détails, waaronder fk h«er slechts bij voor keur de aandacht vestigen wil op het ptachtigcrescendeerende ,,et homo factus est" en de majestueuse afdalende tonenreeksen in het Amen" aan het slot van het Credo". In het Confiteor", alsmede in het Sanctus", was een oogenbiik, als gevolg van overmatige inspanning, de tenorenklank wat minder nobel, gelijk men ook in het openings-mannenkoor van Haller wel even ge troffen werd door iets ruws in het forte. Het koor zal ook goed doen met wat nadere aandacht te wijden aan zijn uitspraak van het Fransch, dat in den Psalm van Sweelinck zeker niet onbeschaafd klonk, maar vooral in de kleur der klinkers zekere eigenaardige tekorten vertoonde. Voor 't overige: mijn hulde aan de zan gers, de zangeressen, en hun knappen leider, in wiens speda'en kunstenaars-aanleg en in wiens dirigeeren men op zeldzaam-gelukkige wijze vereenigd vindt al wat noodig is, om werken, als de bij deze gelegenheid ter uit voering gekozene, mooi in stijl te kunnen weergeven. H. J. DEN HERTOG REM BRANDT A. Yusuf Ali, een geleerde uit Eng. Indië, bracht onlangs een bezoek aan ons land en was zeer getroffen, in het bijzonder door de meesterstukken onzer oude schilders. Hij schreef onderstaand gedicht voor de Amster dammer". Leiden's famed and classic soil, Which loved Minerva more than pelt, 1) Sent forth a soul of truth and might, Whose fairy love was Art herself. He saw, in scripture tales of old, The men and women of his time : Humanity unsealed those books Transported from their age and clime. The Amsterdam which Descartes loved He lived in, with its light and shade : His sunshine strays on stalwart men, But rests on just a simpie maid. 2) His smile was sunniest, glass in hand, With Saskia sitting on his knee : Transformed are polders, towns, canals, Whose visions through his eyes we see, His shadows varying depths reveal In rich proportions, frank and true : So Mercy heals the sores of men, Nor crudely brings them into view. i Jan Steen's wild riots, Haarlem Hals's Fierce fits of temper, hène'er knew. In wealth and splendour trüe to Art, In squalid misery e'en more true. We pet and pamper and neglect Our greatest men and seers divine, But clouds soon pass, and sunbeams play Eternal on their glorious line. 1) It is said that Leiden, after her brave resistance against the Spaniard, was offered by William the Silcnt the choice between a university-charter and exemption from taxation, and that she chose the university-charter. i- 2) See his picture miscalled the Night Watch. A. YUSUF ALI De blanke waden van de hooge daken De blanke waden van de hooge daken verduiken, onder hun kil-weekc wake. nog ruwe naaktheid van oud, snood gebrek: te leven PU lijk ijdel-wijze vrek. De blootc boomen vau de lange lanen staan ebbezwart, met aan hun twijgen tranen, en, langs hun lenden, zeulen kindren aan, die, links en rechts, aan poort,wat beedlcn gaan. Op straathock leurt een knaap met vreemde beelden en hier, in rijke kamer, wit van weelde, weerklinken helle klanken van n kind, dat schaterlacht en... .winter heerlijk vindt.. I. V A N B E U G H E M IIHIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIltlllllllltlllllllltlll IIIIIIIIIIIHMIMIIIMl . IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIII LTMBURGSCHE TYPEN IV Madame Le bas . Vrouw de Kous" heette ze in de wandc? lïng, maar in de streek, waar ze woonde, kenden bijna allen een woordje Fransch en pronkten er gaarne mee. Ze was houdster van een klein kroegje op een stillen stadswal en won er den kost mee geheel, toen d'r amechtige man het werken opgaf en zijn slenterleven begon, voor zich en d'r gezin. Dat bestond uit dochters en zoons in alle ?grootten en fatsoenen. En allen hadden ze 'ivgezicht, uitt hèhare gesneden, de dochters vooral. Da,t waren struische, slordige, ongezeggenlijke meiden, die den gansenen dag om 't huis rond hingen en met moeder 't kroegje beheerden, wellicht er de aantrekkingskracht iiiliiiiiiiiiiiumiiiimiiiii l. MEIDIK BOSSINK _ifHtth,Afternoon-tea, Diners en Soupers Dagelijks muziek door het Huls-orkest van waren, want naar ze grooter werden, kwam er hoe langer hoe meer rauw volk, vooral vreemdelingen, die tijdens den Zomer in het stadje werk vonden, en in 't najaar weer wegtrokken. Niet gemakkelijk viel het de vrouw daar orde te houden, maar dat te doen was haar grootste bekommernis ook niet; ze zocht uit het vertier in d'r herberg den kost te ver dienen en je kon merken, dat dit wel lukte. Geleidelijk breidde ze haar zaak uit. Som mige der bezoekers, wieu het over 't alge meen in de herbergkamer wel scheen te be vallen, werden pensiongasten, al moesten ze ook naar de vliering kruipen, om een bed te vinden. Knipoogend zei de vrouw, wanneer ze vau d'r Zomervolk repte: ,,lch snap det wt-ul, det ze hij zeen wille, nier och loatj ze nier. 't Zeen gooi de mien". Slecht., nu en dan deed ze zich eens gelden : Aie wiltj vrijje, motie mer dinkc auch aan trouwe, huurdje". En als de buren haar dan met bemoeie nissen aan 't lijf kwamen over de gevaren, waaraan ze d'r jonge kinderen bloot stelde, door den omgang met volk uit den vreemde, dan zei ze onveranderlijk: Loatj ze mer trouwe en de vrieindje intrekke en as 't eur neet mier beveltj, clan kome ze mer truk, mien zorg." 't Leek wel, of de vrijers zich die woorden onverwijld in 't geheugen prentten, want ettelijke jaren achtereen was het bruiloft op den wal. Eerst trouwde de oudste, een ravenzwarte, met een Italiaanschen mozaiekwerker, die, toen de vogels naar 't warme Zuiden gingen, z'n jonge vrouw meenam naar Florence. De tweede, wat lichter van haar, maar overigens een tweelingzuster van de eerste gelijk, volgde een Spanjaard naar z'n zonnig land. De vrouw zag het met verholen achter docht aan, maar ze liet haar kinderen doen, omdat ze wist er toch niets aan te zeggen te hebben; en als er kindertjes komen, redeneerde ze, dan kan niemand er schande van spreken. Vroegen de buren naar nieuws, dan was haar antwoord altijd 't zelfde: Dij zitten uoow in de wichter, doa heb ich verstand van, wijtj dan geet. Loat ze nier neet schrievc en wecgblieve." Ze had er geen verlangen meer naar, de eens nitgevlogen vogels. Maar kort voor de bruiloft van de voor laatste kwam de oudste lenig naar 't ouder lijk huis, door d'r man slecht behandeld en verlaten, meezeulend twee kindertjes, wier uiterlijk het vreemde land verried. Heb ich alticd gedachtj," zei de vrouw, nier kom binnen, ze kunnen n ij upgrcujeu met de breurke." l. IIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIlllllllllllUUUlVl GENEÏE. Hotel k la Paix Prachtige ligging a/d oever v/h meer, Nieuwe Eigenaars. Het meisje hernam d'r ouwe plaats in 't gezin, en de kinderen lagen te wroeten met hun ooinpje in de kleverige modder van den aardweg. Ook een der anderen daalde weer af naar 't ouwershuis, maar die was niet zoo welkom, omdat haar geruchten vooraf waren gegaan, die de vrouw niet aanstonden. Het gezin groeide haast zienderoog in aantal. En toen ook een der zoons nog introk met zijn vrouw, leek 't wel een mierennest. Madame hield er 't hoofd koel bij. Ze werd dikker met den dag en d'r ge laatskleur was blozend, naar't purper neigend. Uiterlijk leek 't, of ze langs de zorgen heen leefde, maar een paar buren gingen toch begrijpen, dat de aanwas haar te snel en te groot was. Lang zocht ze 't voor iedereen te verbergen, waar ze haar heil zocht tegen de eindelooze drukte, die haar omringde, totdat men haar betrapte in de macht van haar meester, den drank. Slavin is ze van hem geworden ten leste. Toen verliet ze op zekeren dag haar overtalrijk kroost, om verpleegd te gaan worden in een thuis voor drinkers en ze heeft 't niet meer beleefd, dat ze d'r dagen zou kunnen slijten met d'r amechtigen man alleen in d'r verloopen kroegje, want na haar heengaan, is ook haar geslacht weer den vreemde in getrokken, vanwaar ze uu niet meer terug i p keereu dachten. A N u u >'; S c u i L L i N n s Premie-Leening H. Geb. 11. Kunsten en Wetinsclupp 10.000 Pfsmiëii Hoofdpremie 1/4 Millioen Van 4 iuli lol 7 Dec. as, 18 Trekkingen Heele Obligaties 10.25 Gld. Halve Obligaties 5.25 Gld. voor Ui Posteel Herapeiii 455 iflisie dam - Postgiro h Mb AUTOBANDEN *. Hut Rn. U. S PM. 0«, Time to Re-tire? (Buy Fisk) Schitterende Kwaliteiten lage Prijzen - Alom verin jota VOOR NEDERLAND SI M.lfU. [WVDOX LtVERT DE/VtPLANCD INZECR M3R7CN TUD ALLE MOUTCONyTRUCTlEy' LANDHUIZEN /CHOOLCE&OUWEN , JACHTHUIZEN . ZIEKENHUIZEN _., INLICHTINGEN OP AANVPAAt < Navigatie en Mooi-Nederland DE ELITE-SIGARENMERKEN Verkrijgbaar bij de voornaamste winkeliers Fabr.: Firma RAPPARD & POTT - iel 'T WOON PRINSENGRACHT 7O9-711-713 LEID5CHE5TR.73 NIEUWE J MODELKAMERS