DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 16 Juli '21. No. 2299 SCHILDERKUNST-KRONIEK f A \ i-t te >. TENTOONSTELLING v. D. GEMEENTELIJ KEN |>IENST DEN HAAG, TE SCHEVENINGEN, I. Twee dingen zijn bij deze tentoonstelling Jte verbeteren. Ten eerste moet de keuze scherper worden; beperking is hier opnieuw Kiacht. Er zou dan tevens ruimte komen om jvan belangrijk werk een grooter groep te (geven ; zózou een bekend of een aanstaand schilder van belang een duidelijker indruk kunnen maken op de bezoekers dan door n f een paar schilderijen geschiedt. De tweede verbetering, noodig voor deze tentoonstel. ling, is een wijziging van den gelen achter grond, die de fijne schakeeringen in de witten en gelen doodt, en andere schoonheid ver zwakt. Naar ik hoor zal deze wijziging, noodig als wat ook, het volgend jaar worden aangebracht; zódoende, zal een versmallend ^uvel worden verholpen. De tentoonstelling zelve brengt, zoo als al zulke tentoonstellingen, allerlei; weinig nieuws, dingen genoten en graag herzien, en enbelangrijks. Mej. Abrahams' Rozen hebben de teedere, zwierige bekoring in de kleur, die haar altijd met haar zuiver werk teekent. De bloemen van Akkeringa, niet uit-muntend, zijn te waardeeren; Bakel's hèrfstmorgen heeft «en klare ruimte, Bauer is belangrijk in zijn Fakir, het rose en gele, stadsgezicht uit het Oosten, Breitner handhaaft zich in Houtladen.'' Boon heeft wat ik noemen Wil, een Smalte zuiverheid in zijn Winterlandschap Hit Amerongen ; Butter's Dood der Schoonfceid vertoont eigenschappen van kennis en awrjwlc, maar. is zeker akademisch. De visscherstukken vanvDyssèlhöf hernieuwen eene geweten waardeettff£«öbals het Naakt van Orauss; Goedvriend's teekeningen Land schappen" «te. maken duidelijk, dat Chineesche invloed zeker in het landschap gelukkig Op dezen te onpersoonlijke inwerkte. Groötens vertoont in zijn naïef-gekleurd tuintje modernen invloed ; Marianne Hartong iS zwaar maar' werkelijk in haar stilleven ; Haver Droeze vraagt duizend gulden voor =en stilleven, slechter dan een goedkoop plaatje. Haverman heeft in zijn naakten nooit die bloesemachtige bekoring, die Isaac Israëls verrukkelijk maakt; toch is zijn schoonbillig model (Kallipugos noemde de schilder 't zelf) forsch en van kleur voldoende, en belangrijker voor dezen schilder dan de in zending van Isaac Israëls voor dezen van be lang zijn. Herfst, de etser, is met zijn Lelies een zuidelijk leerling van Derksen van Angerën ; er is zwier in de Pelikanen, een houtsnede door Dien van Hoorn. Edzar Koning's October en Zomer, twee lithographiëen, zijn oneindig beter en verder dan de zwakke po gingen van Moulijn om een innigheid te be reiken ; Luns' houtsnede van Vught heeft cie waardeering gevonden, die een aangename verdeeling van kleurvlakken en een soberheid zonder te veel handigheid mochten eischen, Het Landschap van Mansveld kan er mee door; het stilleven van Martinez heeft een doffen rijdom van groenen en gelen. Een portretje van .Niekerk vermeld ik; een portret, hout snede door Jessurum de Mesquita eveneens. Deze laatste, dikwijls karakteristiek (ik schrijf niet: karakteriseerend I) mist dikwijls smaak. De twee Harmen Meurs zijn om kleur en zekerheid van modeléte prijzen; Dirk Nijland, n onzer bekende houtsnede-rriakers, hervindt ge als kundige van water en stroom, en als teekenaar vol van een boersche ironie. Pieck is rank en fijn in zijn Neurenberg(ets), van Oven beter dan gewoonlijk in een meis jesportret (iets a la Rueter!) Een stilleven schilderes met beschaafde grijzen" was, en is, Mej. M. van Regteren Altena, ReitsmaValenga is in haar Tagore wijzangen" van een eigen (?) bekoring in de lijn. Het mij bekende portret van Reus is een zijner zeker ste werken ; Suze Robertsen is, als steeds, zwaar als een man in haar tragisch werk. De ontkenning van zóeen talent, is verklaar baar maar te haten-. Te veel menschen zoe ken nog een pleiziertje in een schilderij. Roggeveen is zuiver in zijn Venetië, dat aan Seurat's denken doet, Rueter het innigst in het kleinste; Sluyters hier niet pp zijn lenigst; Tlele heeft iets dat aantrekt in zijn bloem stukken, bij gedeeltelijke onjuistheden ; Marie Vlielander Hein kan positief van kleur zijn. De Vries Lam's Slootje te Kortenhoef mist Huize l. ZOMEIDUK BDSSINK PULCHRI NOTITIES. HOOFDGROEP WILLY SLUITER. Restaurant la carte _unch,Anernoon-tea,Diner8 en Soupers Dagelijks muziek door het Huls-orkest veel van de hem eigen hardheid, de Oude Man van Van Walcheren is voor dezen schilder iets goeds; Piet Wiegman's houtsnede, Landschap, verkies ik boven de overige. Wittenberg's en Wenckebach's houtsneden zijn met n Schelfhöut in deze opsomming te noemen. Toorop's ontwerpen voor glasschilderingen geven slechts een klein deel van het wezen van dezen dramatischen psycholoog. NEDERLANDSCHE KUNSTKRING. De schilderkunst van den Heer Haver Droeze, het moet niet gemurmureerd blijven, maar opnieuw strak eens gezeid, heeft niets van schilderkunst; zij is de poging na poging van een wezenlóozen dilettant, en iets als het werk van Arps; allicht nog vager. Zij de toneert zelfs pp deze tentoonstelling, waar weinig goeds i? te vinden. Baner heeft een goed schilderij op dezen kunstkring, dat met de witte poort; Breitner is zwak vertegen woordigd voor zijn meesterschap. Tiete's Boerderij heeft iets nuchter-fijns ; zijn bloem stuk, lenig-luchtfg, is onzuiver in de verhou dingen van schaduwen en licht. Anna Lehman heeft een stilleven, dat ik vermelden wil. Zij overtreft daarin tot nu het landschap dat ze schildert. Weyns' Huis met den herfstboom, en met het rpode koolbed heeft een ruimte in de schildering; Bron is om zijn Markt te prijzen, Marie Vlielander Hein om klaprozen P. Arntzenius om een zee-tje a la Tholeni De geiten van Joh. C. E. Kuypers zijn het aantrekkelijkst van zijn ingezonden teekeningen ; hij heeft een droomerige fijnheid erin, die iets aan Manke's werk herinnert, maar die mij niet werkelijk, niet echt, lijkt, wat andere teekeningen duidelijker uitwijzen. Sluiter is een karikaturiseerende, moderne ' illustrator; dat is zijn type. Kleur, werkelijke kleur is een uitzondering bij hem. De neiging ontstaat om deze dan bij hem te zoeken, daar kleur toch een meest innig element is. Deze vindt ge in zijn groep nog het meest in ,,de Wedstrijd op het Meer, in ,,de Eendjes" en in de Schuit met een lichteffect" (10). De Rouville vertoont een vlotte beschaafdheid in zwarten en groenen in een schetsje van twee Scheveningsche figuren op een bank ; Mcnsion js het best in Vogels"; Evert Mol! wekt de aandacht door een begroeiden Heuvel. P I. A S S C H A E R T DE INDISCHE VALUTA EN DE NIEUWE INDISCHE LEENING Naar aanleiding van het artikel in het num mer van 18 Juni j.l. ontvangen wij een uit voerig schrijven, waaraan wij het volgende ontleenen : De Indische wisselkoers daalt, omdat de Indische betalingbalans ongunstiger wordt. Ziedaar iets, dat zoo duidelijk is en zoo vast staat, dat iedere jongste bediende op een ef fectenkantoor het weet en begrijpt, alleen de professoren in de economie schijnen het nog steeds niet te begrijpen. Maar nu rezen bij mij de volgende vragen. De koers op een land daalt, wanneer dat land een ongunstiger betalingsbalans krijgt. Is daarmede bedoeld, dat de koers op een bepaald land daalt, wanneer de balans in het verkeer met een bepaald land ongunstiger wordt? Dat heb ik nog nooit duidelijk uit gesproken gevonden, maar aangezien de heer b. het alleen over de algemeenc betalingsba iiiiHiifMimiuiiitiiii iiiiiiiiiiiiimiiiiiiimmiiiiimiiiii" Jan J. v. d. Berg, Directeur van het Stadion Broeco in rust . PelisSier, Fransen renner; wereldkampioen DE 24-UURSWEDSTRIJD IN HET STADION (Mst teekeningen, voor de Amsterdammer" van Is. van Mens) Een eigenaardig sportief gebeuren heeft zich de vorige week afgespeeld binnen de massieve muren van ons sportpaleis aan den Amstelveenschen weg. Zoo'n etmaal-race heeft zoo iets typisch on-Hollandsch, dat het daarom alleen reeds de moeite waard geweest is een i ndruk mee te nemen van dit internati onaal wieier-evenement. Reeds is het soort wedstrijd geïmporteerd van over den grooten haringvijver, waar men spreekt van een match a l'américaine". Daar kwamen ook het eerst de zesdaagsche wed strijden in zwang, want feitelijk is een 24uurswedstrijd een kleiner en bescheidener broertje van de zesdaagsche wedstrijden, die in de overdekte velodrómes te Parijs, Brussel, New-York en andere wereldsteden zulk een opgang maakten. Een bescheiden beeld van wat zulk een zes daagsche biedt, hebben we Zaterdag en Zondag toch gekregen en in vele opzichten een hel derder beeld, helderder, niet omdat het schijnsel van duizenden electrische lampen 't kleurig gedoe van al die renneis en helpers bescheen onder een overkapping als van een modern station, doch omdat hier zich alles afspeelde onder een helderen, fel-blauwen zomerhemel, waaraan op den eersten avond 't schuchtere maantje zich vertoonde te midden van duizenden fonkelende sterren, die weer verdwenen voor 't ochtendgloren toen aan de stadzijde de groote zon op dagen kwam, de zon die ons daar heel den dag geblakerd heeft alsof we toefden in tropische gewesten. En eerst toen die zon weer was heengegaan, toen de zware booglampen hun licht over de baan en over de propvolle tribunes en amphitheaters verspreidden en oneindig, ver daarboven opnieuw de sterren en 't maanflitsje verschenen waren, toen eerst viel de beslissing van dien langen emotioneerertden strijd, die vele duizenden een etmaal in stijgende spanning gehouden had. Internationaal was deze wedstrijd in elk opzicht. Reeds voor den aanvang bij de voorstelling aan 't publiek van de deelnemers, klonken de volksliederen van de vijf nationa liteiten die hier vertegenwoordigd waren, van Duitschland, Frankrijk, België, Zwit serland en Nederland. Ja, Holland deed ook mede, al bezitten we weinig ervaring op 't gebied van afstandraces als deze. Klaas van Nek vormde met zijn koppelgenoot Erkelens een taai volhouder met middelmatige kwaliteiten als sprinter het beste Nederlandsche koppel. Dit tweetal renners heeft eerst in de laatste uren van den wedstrijd, toen bij alle overige Hollandsche koppels wegens gemis aan routine op dit gebied, doch ook tengevolge van de schier ondragelijke hitte, een verslapping ingetreden was, een bijna hopeloozen achterstand met zeldzame wilskracht opgehaald en toen voor 't laatst het uurschot klonk, toen waren zij gelijk met de uit tientallen zulke wedstrijden bekende Belgische en Fransche koppels. In de eindspurt werd van Nek alleen door den Belg Aerts geslagen en zoo eindigde dit flinke Hollandsche koppel op de 2e plaats. De win naars werden de pittige Belgen Acrts-Spiessens en zij verdienden de zege. De Belg kent dit soort wedstrijden ; hij heeft daarvoor den juisten aanleg. Wanneer men een kijkje nam in de typische tenten op 't middenterrein, waar de renners rustten als de maat in de baan was, waar zij door managers en helpers vertroeteld werden, ge masseerd, gewasschen en gevoederd met bouil lon, eieren, omelettes, koude kip, kreeft, bananen, druiven en legio andere smakelijlans van Indië heeft en niet over die tusschen Indië en Nederland, moet ik daaruit -wel opmaken, dat hij het oog heeft pp de beta lingsbalans met alle landen, en dat zijne be doeling is, dat de wisselkoers dan in het al gemeen daalt." Maar hier kom ik voor eene moeielijkheld : een wisselkoers is niet iets absoluuts, maar iets relatiefs. Men kan alleen zeggen, dat de koers van den Indischen gulden ongunstiger wordt tegenover b.v. Nederland, tegenover 2, 3, enz. of ten slotte alle landen. Nu kan het toch niet de bedoeling zijn, dat de wisselkoers van Indië tegenover alle landen beneden pari zakt, omdat de betalingsbalans van Indië ongunstiger wordt. Want er zijn ook landen, wier betalingsbalans waarschijn lijk ongunstiger is dan die van Indië. En nu is het verwondelijke, dat juist Nederland daartoe behoort. De Indische cij fers staan mij niet ten dienste, maar ik meen te mogen aannemen, dat de handels balans van Indië nog gunstig is, misschien zelfs nog zeer gunstig, dat wil zeggen, dat de uitvoeren de invoeren nog sterk overtreffen. Dan is er geen reden, waarom wij zouden veronderstellen, dat de Indische betalings balans ongunstig zou zijn geworden ; hij zal dan alleen wat minder gunstig zijn dan hij was, dat wil zeggen, de creditposten zullen de debetposten niet zoo sterk meer overtreffen als zij een poos geleden deden. Daarentegen is de handelsbalans van Nederland sedert eenige jaren op eene zeld zame wijze ongunstig, grosso modo kan men zeggen, dat de invoeren ongeveer het dubbele van de uitvoeren bedragen. Hieruit zou men dan tot een zeer ongunstige betalingsbalans moeten besluiten. OILITJ E. Aerts, de winnaar van de 24 uurs rit ken mondvoorraad, dan waren het vooral de Belgische tenten, die de aandacht trokken, de Belgische helpers, die bovenal de kunst verstonden hun poulains physiek en moreel op te monteren als ze in sommige periodes een inzinking hadden, als de slaap of vermoeienis de overhand dreigde te nemen. Doch de maat moest afgelost, had ook veel van z'n krachten gevergd, te veel om nog een demarrage poging te weerstaan. Dus moest de ander weer in de baan. En dan hoorde men een kwinkslag en zachtkens een populairen deun of de Brabangonne neurieënd, steeg zoo'n krachtkerel dan maar weer op z'n licht kar retje en vloog in 't volgend moment weg als een pij! uit een boog, honderden ronden achtereen volgend het soms vinnige tempo der anderen. J. HOVEN In het reniierskwütier