De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1921 6 augustus pagina 3

6 augustus 1921 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

Motor- BD Zeiljachten TE KOOP, In dl verse grootten en prijzen. LM van In commissie «taande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BIHGHAn & LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvest 1 Rotterdam De BESTE en ONDERHOUDENDSTE REISLECTUUR z|n de l 1.50 Uitgaven van VAN HOLKEMA & WARENDORF AMSTERDAM In lederen Boekhandel verkrijgbaar ENZ. LUXE- EN VRACHTAUTO'S BENZ & Cie., Amsteldijk 10, Amsterdam. GEZONDHEID SQNDERGQEDEREN HET Nederlandsch Fabrikaat TRICOTHUIS AMSTERDAM Rag. Braaitraat 38 TB. MOORD SOM, HAARLEM Of. HouUtraat J43 TELEFOON M0& KO r. a va sa .. aoRaaanaao SfliltchriH IMTS BALT ^Li Zclfond. 99 C«nt fr. In den Boekb. en na postw. bij RIËNTS BALT, Haag. Mond. en schrift, ond. Dit Is het EENVOUDIGSTE, DUIDELIJKSTE en KORTSTE snolBOhrllt. HEMDEN MAAR MAAT Spoors Mosterd WA Spoorjr_ culemfcorg "»" nnitiiiMimiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIII IIHIIIII iiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiMMiiiiiiiMiiitiiiiiiiiiiiHiiii itiiiiiiiiiiminimum TUCHT EN P K f VOLKSVERËDELING De tucht heeft in Holland geen goeden naam. Men ziet in haar voor alles een insti tuut van' vrijheidsbeperking, een militaristisch princiep veel eerder dan een ordenenden factor, onontbeerlijk voor onze sociale ontwikkeling. En de TuchtrUnie, die in een tijd van ban deloosheid, zedenverwildering, jeugd-criminaiiteit de'volksontaarding en het volksbederf krachtig wilde bestrijden, ontving een scham pere bespotting die even intens was als de geestkracht, waarmee haar stichters hebben gearbeid. Het is niet alleen Jantje van het Kladschrift, die tegen de Tucht-Unie, welke ,hij vandaag opeens ontstellend dicht in zijn nabijheid ziet, lange neuzen trekt, maar de Tucht-Unie is bij voortduring impopulair, juist bij de democratische groepen van ons voïjc, die haar sociaal werk, haar drankbestrijding, haar streven naar verkeersveilig heid, gericht tegen sportieve excessen van het kapitalisme, geheel vergeten, gecon centreerd als zij zijn op de dienders-physipnomie, welke de Tucht-Unie in de praktijk maar zelden vertoont. Wie de Tucht-Unie niet blind en bij voor baat wil bestrijden, maar billijk beoordeelen, behoort kennis,.te nemen van de nieuwe richting welke zij uit wil. De laatste algemeene vergadering, eenige weken geleden te Amsterdam bijeengekomen, heeft zich stellig . uitgesproken voor een aanwenden der tucht, niet om ons volk te ringelooren, maar om het te veredelen. Die schijnbaar eenvoudige beslissing beduidt; nauwkeuriger beschouwd, eene getuigenis voor een geheel nieuw tuchtbegrip. In geen enkel opzicht zal de tucht aan ons volk worden opgelegd, maar men wil trachten te komen tot de verwezenlijking van een organisch tuchtbegrip, dat rekening .houdt met aard en karakter van ons volk. Te schrijven over den Nederlandschen ?volksaard is een aanlokkelijke taak, die ondanks het bestaan der voortreffelijke karakteriseeringen van Fruin en van Roest van Limburgh, voldoende nieuwe gezichts punten heeft om vele kolommen van dit weekblad voor een dergelijk opstel te kunnen bestemmen. Wij willen over ons volkskarakter alleen datgene naar voren brengen wat zijn tuchteloosheid verklaart. Het Nederlandsche volk is, hoe anders het soms moge schijnen, een gemakkelijk te regeeren volk. Bij ons niet de geestdrift, niet het lan, niet het samenhoorigheidsbesef, waardoor andere volken tot groote, maar ook tot gevaarlijke daden in staat zijn. Bij ons, ondanks de democratiseering onzer staatsinstellingen, een al te flauwe belang stelling voor de politiek; eerst wanneer daden jmniimiiiiiiiin inniiii 111 uiu m»nu iiini HET LOT DER RUSSISCHE GELEERDEN van staats- of gemeentebestuur gaan ingrijpen in persoonlijke belangen, onmiddellijk-aanvoelbare gevolgen gaan vertoonen voor het individueele leven, komt er een kleine storm. Geen groote gemeenschapsverheffingen in Nederland, maar ook geen diepe inzinkingen. Wij zijn niet in het minst een gevaarlijk volk, en roekelooze avonturen worden hier in hun eersten opzet gestuit. De oorzaak van dit alles ligt in geographische en histo rische omstandigheden. Men moet bij de beschouwing van deze vraagstukken nimmer de klimatologische invloeden uit het oog verliezen, maar men moet vooral bedacht zijn op de historische ontwikkeling. Het provincialisme heeft op de ziel van ons volk nog immer een zeldzamen invloed, ja volgens Roest van Limburgh en volgens,de schrijvers die zich speciaal met gewestelijke en stedelijke folklore bezighouden, zijn in de internationale stad Amsterdam nog altijd volkswijken die haar bizondere gewoonten en eigenaardig heden ondanks het toenemend verkeer en de moderne egalisatie tot op den huldigen dag hebben bewaard. Provincialisme en daarnaast huiselijkheid bepalen voor een groot deel ons volkskarakter, het gemoeds- en zielsleven openbaart zich hier het schoonst en kern achtigst in de gesloten groep, in het huis gezin, in den kring van geestverwanten. De bekwaamheid op te komen voor per soonlijk- en groepsbelang domineert in ons volkskarakter. Het is niet uitsluitend de gunstige conjunctuur die goede kooplieden van ons heeft gemaakt, het is boven alles ons gezond" geheeten egoïsme dat dikwijls ten koste van algemeener belangen wordt toegepast. En bij dit najagen van het afge ronde, duidelijk en tastbaar belang, komt onze geestelijke gesteldheid den groei van onze nationale samenhoorigheid nog eens extra bemoeilijken. Eeuwen gewetensvrijheid waren ons deel, maar hoe zeer bizonder die gewetensvrijheid valt te loven in algemeencultureel opzicht, ze heeft meeningsverscheidenheid en theologisch dispuut gebracht, die de nationale gedachte beletten het medium te worden voor gemeenschapsbesef. Indien wij idealen hebben, dan zijn die voor het grootste deel algemeen-geestelijk of internationaal, het stambewustzijn wordt het is ontstellend maar het is een feit door de overgroote meerderheid van ons volk aangemerkt als de privé-liefhebberij van enkele maniakken. Daarbij komt het absoluut gemis aan idealisme van onzen Staat de verkwijning van elk nationaal gemeenschapsgevoel nog eens extra bevorderen. De Nederlandsche Staat heeft, naar buiten, geen enkel per spectief. Hij is noch imperialistisch, noch algemeen-humanitair, noch communistisch in zijn buitenlandsche politiek. Indien de inter nationale diplomatie ons land een enkele maal noodig heeft als receptie-paviljoen voor onschuldige conferenties, dan stellen wij ons beschikbaar met protocollaire buigingen. Maar in den Volkenbond weten wij weinig anders te doen dan wijzigingen voor te stellen in het reglement van orde. Ons nationaal ge voel beweegt zich tusschen eerbied voor de traditie en begeerte naar instandhouding van onze vrijheden; een algemeen ras-ideaal dat door den Staat kan worden verwezenlijkt, missen wij; wij vinden geen stimulans gereed die den onpcrsoonlijken, ideeën- en idealenloozen mensen opneemt in de beweging eener boven zijn kleine ikheid uitgaande nationale gemeenschapsgedachte. En nu, alles in n begrip resumeerend, moeten wij vaststellen dat ons volk, bij een zeldzame mate van individueele ontwikkeling, een volstrekt gemis vertoont aan hoogere activiteit. Er is veel schoonheid in Holland, maar het is geen gemeenschapsschoonheid ; schoonheid ontbloeit hier passief en in stilte. Hetgeen wij allen gemeen hebben is het negatieve, het verzet tegen algemeene waar den, het zij die zijn neergelegd in de groote persoonlijkheid, dan wel in een algemeene idee. Dat gemis aan hoogere activiteit ver klaart de gemakkelijkheid, waarmee wij zijn te regeeren. Wij kennen de groote Ondeugd niet. De Orgie is hier slechts zelden gemeen schapsuiting. Jan Steen schilderde meestal intérieurs. Maar onze deugd is negatief. Wij zijn betrouwbaar, maar zonder de groote toewijding welke de onbetrouwbaren kunnen vertoonen. ' v Zoo blijkt ons derven van gemeenschapszin niet een afwijking maar een inhaerentie van ons volkskarakter. Maar voor gemeenschaps zin is aan den anderen kant ons volk zoo ontvankelijk als men maar denken kan. Het tuchtelpos-geheeten-Nederlandsche volk ver toont in zijn arbeidersbeweging een tucht zoo voorbeeldig, dat de sceptici volkomen worden verslagen. Matigheidsbewegingen maken in ons veel -alcohol-gebruikend volk verrassenden voortgang. Hoe komt dat? Omdat die bewegingen haar punt van uit gang hebben in het algemeen-begrijpelijke, in dat wat men persoonlijk heeft overdacht, in dat waar men persoonlijk belang bij heeft. De arbeiders organiseeren zich zoo voor treffelijk, omdat ze het praktisch nut der organisatie inzien. Van deze reëele maatschappelijke verschijn selen moeten de tucht-apostelen veel leeren. Zij moeten beseffen, dat in Holland geen tucht mogelijk is zonder persoonlijke geest drift en persoonlijk begrip. De tucht hier te lande moet kleur hebben! Wie vlaggetjes plant op de sturen van alle rijwielen van jongens-en meisjes-clubs kan de vroolijke bende bewegen de verkeersorde te respec teeren en bevorderen, die zoodra men geuniformeerde politieagenten of borden met Verboden Toegang" langs den weg plaatst met graagte wordt verstoord. In parken en plantsoenen is onze jeugd nog vaak een allesvernielende horde, maar ziet hoe in de ge zinnen, waaruit die belhamels voortkomen vaak bloemen worden gekweekt in het vensterkozijn. De dierenkwellers op den open baren weg verzorgen dikwijls thuis een hond of kat met overdreven teerheid. De bizondere waarden te doen begrijpen in haar algemeen heid : dat is-tucht die veredelt. De jeugd te leeren dat boomen en heesters in het park behooren tot dezelfde natuur als de bloem in het vensterkozijn, dat is de veredelende taak van de tucht, van de tucht, die meer zachtheid, meer beschaafde overreding dan strengheid vereischt. Hoe de Tucht-Unie en wellicht andere organisaties deze principes zullen verwezen lijken, is een onderwerp dat zich leenen zou voor nadere beschouwingen. Wij moeten ons hier beperken tot het aangeven van een algemeene gedachte. Alleen is het nood zakelijk, waar wij de tucht als volksverede lenden factor in zoo nauw verband hebben gebracht met ons volkskarakter, op deze ne vraag nog te antwoorden, of het in dezen tijd van toenemend internationalisme, dat in hoogeren zin individualistisch wil zijn ondanks zijn schijnbaar gemeenschapsstreven, daar het de ontwikkeling wil der los van tradities levende menschelijke persoonlijk heid of het in onzen internationalen tijd gewenscht mag heeten de nationale gemeen schapsgedachte te bevorderen. Ja, want wij h'bben een nationale gemeenschapsgedachte, maar het is die van andere volken. Ook hier tracht zich de op zichzelf onbelangrijke persoonlijkheid beteekenis te geven door zich op te blazen aan zijn deelhebberschap van een groote gemeenschap zooals Carry van Bruggen de vaderlandsliefde in haar abjecten vorm disqualificeerde. Maar bij ons geschiedt dat in den vorm van na-aperij of soms (onze anti-Duitschheid) verraadt onze houding heimelijke vrees. Wij moeten ons nationaal gemeenschaps gevoel stevigen, k uit internationale over wegingen. Om mensen, om wereldburger te worden, moeten wij leeren beseffen, hoe wij dat als Nederlander kunnen. Mensen-worden in den hoogsten zin van het woord, ziedaar het einddoel van een bezonnen Tucht-Unie. Wij kunnen het, door de persoonlijke levens wijze, de persoonlijke eigenaardigheden en ervaringen die wij passief als Nederlanders beselfen, in het licht te plaatsen van een breedere algemeenheid. Niet het algemeene opleggen aan de persoonlijkheid, maar het persoonlijke opheffen tot het algemeene, dat is de tucht kennen als veredelend levenselement. P. H. R i T T E R J R. "Er heeft zich een comitégevormd, om de russische geleerden ter hulp te komen, be staande uit een werk-comité, waarin zitting hebben de heeren Prof. N. van Wijk, Prof. Heeres, mevrouw James Zwart en onderge teekende, en een grooter comitémet ± 50 namen. De brief van Maxim Gorky is genoeg bekend. De bewijzen van sympathie stroomen dagelijks toe en aan het grootste bezwaar de onze kerheid of het gezondene wel zijn bestemming bereikt is nu wel voldoende te gemoet gekoomen door de werksaamheid van het finsche comitéte HeJsingfors, bestaande uit de heeren Ruin, Faltin, Igelström, Tigerstedt, Mikkola, Mansikka en O. v. Schoultz. De organisatie van het werk wordt zeer vereenvo'udigd en verzeekerd door de oprichting door Gorky van het Tehuis voor Geleerden waar omstreeks 2000 geleerden bij zijn aange?.slooten: academieleeden, hoogleeraren enz. Het is coöperatief georganiseerd. Oude en : ziekelijke geleerden kunnen in het huis woonen, .anderen koomen vooi een paar weeken, tot heistel. Een schoenmakerswerkplaats en kleer makerij voor reparatie is er aan verbonden, ook een badhuis en barbiers-werkplaats dagelijks staat een lange file van scheerbehoeftigen voor het huis. Eerwaardige academieleden en hooglee raren koomen met een vuile zak aan een stok SPAAMSO-H, E HO ELS O H, FR AM f OH, DUITS OH oto. Borlltz-School HaonongrmoM 481 . 3286 Pract Onderwas door buifenl. Leeraren Wordt door 21.0OO artsen erkend ?!? het bette veraterklngsmiddel foor Zenuwen «n Lichaam. op den rug, met opgeslagen kraag, opdat het gemis aan een hemd niet te zeer in 't oog zou vallen, en halen af wat er voor hen beschikbaai is gesteld. De heeren van het fin^che comitézijn zelf naar Moskou geweest. De 600 K.G. zeep, die ze meebrachten, waren als een geschenk des hemels. Boeken uit Europa werden gretig gevraagd. Sints de herfst van 1917 hadden ze er geen gezien. De eerste zending bestond uit margarine, haring, kaas, koffie, aardap pelen, gedroogde groenten en wat meel. Met brood is het in Petersburg en Moskou gedaan dit was in Mei 1921. Zij krijgen nog wat macaroni, aardappels en grutten maar zeer weinig. In twee jaren hebben ze geen suiker gezien. Ze hebben geen spak, geen visch, geen papier, geen inkt(! !) geen pennen en er is een schrikkelijke kleedernood. Papier krijgen ze nog ten decle als geschenk, nog al goedkoop maar voor meel en kleederen hebben ze geen geld. S& Er zijn twee reedenen waarom ondanks het groote leed dat nog ooveral elders geleeden wordt, in 't bizonder hier moet geholpen worden Er wordt ten eerste daar jammerlijk gebrek geleeden door menschen die door hun verfij ning en hun geestelijk werk veel minder leed kunnen verdragen, en er ongeoefend in zijn. Het zijn niet de karige omstandigheeden maar de gevoeligheeden van de ziel, die de intensiteit van het leed bepalen. Ieder moet voelen hoe heevig hier de ontbeering grieft, waar de geest steeds op het onstoffelijke was ingesteld, en dankbaar was als de vragen van eeten en kleedden niet behoefden be antwoord te worden. Nu pijnigen die vragen het door lange jaren van studie vertecderde gemoed zeeker met ongekende griniinighcid. En dan wat is er een schooner en stichtelijker ding op de waereld dan de eenheid der natuurweetenschap. Hoe prachtig is niet de duurzame samenvatting der astronomen in alle strceken, onder alle cultuurvolken der waereld. Welke functie werkt meer veredelend op karakter en gemoed, dan de onbaatzuch tige, belangelooze studie, het zoeken naar waarheid en werkelijkheid? Welke heerlijke voorbeelden, kennen wij niet van de uiterste zelfverloochening, onder de natuur-onder zoekers, de menschen die hun leeven en ge zondheid zonder aarzeling wagen, als het geldt een gewigtige waarheid te ontsluieren. Er moogen veele ongeloovigen onder de ge leerden zijn, rnen kan toch ook zeggen dat de priesters der weetenschap in zelf-verloochening, onbaatzuchtigen ijver voor de priesters der kerk niet onder doen. En de cultuur-waereld weet het. Ze weet dat de machtige eenheid der natuur-onder zoekers, hun onderlinge samenwerking en steun, onmisbaar is voor het behoud der gansche menschheid. Wat zou ei zonder hen kunnen bestaan van alle technische verooveringen, van landbouw, verkeer, industrie? Bij elke groote schreede die de menschheid deed waren de geleerden de onmisbare voorgangers en helpers. Hoe ontzachlijk veel is door hen gedaan voor de stoffelijke welvaart en voorspoed. Nu koomen ze in 't gedrang. Zullen wij hen nu ondankbaar hejeegenen, en zeggen : red uzelvcn? Richt uw uitingen van sympathie en uw stoffelijke gaven aan het adres van Mevrouw James Zwart, Prins Mauritsplein 21 den Haag. F U E O E R I K VAN E E D E N Walden, l Aug. 1921. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi iiiiM,iimiiiiiiiiiii»iiiiinmimniiiimiimiiiiiiif« iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMHiiiiiiiiiimiiiimmiiiitimiitf Hofleverancier - Amsterdam RAIVERSÏRAAT 216 : WILLEMSPARKWEG 9 TEL NOS. 2040-1881 - TEL. No. 1793 Zuid KOUDE EN WARME SCHOTELS Het belangrijkste werk op literair gebied dat dit Jaar zal verschijnen Zoo juist verscheen deel I van M ALBERT VERWEY PROZA COMPLEET IN 10 DEELEN Prijs ingenaaid per deel Prijs gebonden per deel (Een beperkt aantal luxe exxworden in geheel Ieder geb. verkrijgb. gesteld, prijst 11 50p. deel) ELEN i? f I 390. L\ f l 5.25. !) Een boek voor ieder beschaafd Nederlander die in het geestesleien van zijn land belangstejt EelangrijkePriisverlaging, TORPEDO 4 plaatsen 10/15 P.K. fB7SO. CONDUITE INTÉRIEURE idem ...f7OOO. TORPEDO 6 plaatsen 15/20 P.K. fSOOO. LANDAULET idem 199OO. J.LEONARDLANG iiiiiiiiiiiiiiiii n n iiiiiiiiitiiiiimiiiiiiiiiiiiii i Premie-Leening 116st j. lunstin in Menschappen 10.000 Premiën Hoofdpremie 1/4 Millioen Van 15 Auo. tot 7 Dec. a,s, nog 15 Trekkingen Heele Obligaties 10.25 Gld. Halve Obligaties 5.25 Gld. irekkini f«8l»issel hngr tctt 455 - Poslgiro h. 39440

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl