Historisch Archief 1877-1940
6 Aug. '21. - No. 2302
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Engelse Litteratuur
JAMES LROY FLECKER
-,??-.'? Cóflected PröseoïJAMES ELROY FLECKER.
.;.-- Bell. 1920?7/6.
Reputations: Essays in Criticism by
' DXHJGUAS GOLDRINO. Chapman and
Hall, 1920^7/61
Het is naar aanleiding van, ofschoon niet
in hoofdzaak over, de twee hierboven opge
geven boeken, dat ik dit artikel schrijf.
Tón ? Flecker in 1915, op dertigjarige leeftijd,
stierf aan tering, dacht ik weinig dat zich met
enkele jaren, naast de zich ontwikkelende.
Rupert-Brooke-cultus 'n James-Elroy-Flecker
yèreèring zou vestigen en verbreiden. En nu
,fe 'tal zover. ; ' . ?
Toenmaal*was ie me enkel bekend als
verzensmeder. Ik had z'n " Forty-two Poems
(Dent, 1911) en z'n Golden Journey to
SamarKiind (Goschen, 1913), en had geen proza van
'm gelezen dan alleen de bijna vijf bladzijden
beslaande Voorrede van laatstgenoemde bun
del, die mij drie en 'n halve shilling had gekost,
.en waarvoor 'n zeker slag boeken-liefhebbers
met wie ik niet biezonder dweep, nu met plezier
het tienvoudige betalen. Flecker heeft in de
letterkundige wereld z'n plaats niet stormen
derhand veroverd. Maar 't gebeurt meermalen,
dat men voetstoots geeft aan 'n dode, wat
men aan diezelfde dode, toen ie nog leefde,
niet wou gunnen, en misschien wel als ie nog
leefde, niet zou gunnen. Het gebeurt zelfs
dat men jegens zo'n dode te edelmoedig is,
hetgeen dan onvermijdelik meebrengt, dat
men zich krenterig toont tegen 'n tijdgenoot.
In. de ridderromans was dat anders, en 'n
Lancelot of Percival prezen n waardeerden
zowel hun medestanders als de Saraceense"
ridders waarmee ze vonkenspetterende zwaard
slagen hadden gewisseld."ik heb echter zo'n
idee, dat dit bittere ironie was van de schrij
vers, die hun mede-Pappenheimers k wel
kenden
.'n Buitenlands letterkundig tijdgenoot is
in zo'n geval allicht onbevangener in z'n oor
deel, en minder geneigd zich te bezondigen
hetzij aan 'n Lexcès d'honneur, hetzij aan 'n
indignité. Ik heb Flecker nooit gezien ; vol
gens Douglas Goldring, in 't eerste opstel
van Reputations, was 't 'n zeer bekorende
persoonlikheid, de toon-aangever in 'n gezel
schap, iemand die reeds als student in Oxford
om z'n kwinkslagen werd geroemd en om z'n
jolige streken bewonderd. En mochten
Goldring erkent het zelf voor wie 'm kenden
als gevat en onderhoudend converseur en als
hartstochtelik vereerder en kampioen van wat
hij mooi vond in kunst en in letteren, z'n
eerste litteraire voortbrengselen wel wat
teleurstelling brengen, over die teleurstelling
hielp z'n innemendheid, z'n goed humeur, de
kracht die er van 'm uitging, en 't vertrouwen
op z'n talent dat ie wist te wekken, z'n vrien
den alras heen.
Onder z'n verzameld proza de bundel is
niet volledig, en was m. i. met meer
onvolledig.heid heus niet minder waard geweest vindt
,'meju naast yrjj wat onrüps, als hoofdschotel
-TOtrpltrt. föbiaazijderi tellende vlugschrift
* Tfö-GfKians: A Dialogue on Educatiön.
F,ecker schreef dit volgens eigen verklaring als
ex-schoolmeester, maar die verklaring is ge
dateerd September 1910, toen ie in consulaire
?flen.*t' te Constantinopel zat. Dus was ie
destijds Vijf en twintig jaar, en aangezien ie
'!tfier jaar aan de universiteit van Oxford had
doorgebracht, twee aan die te Cambridge, en
ook nog 'n tijdje in Frankrijk had vertoefd,
kan het.met dat schoolmeesteren zo'n vaart
niet hebben gelopen, al is het waar dat het
Engelse Middelbaar Onderwijs, anders dan hier
te lande geschiedt, vaak aan piepjonge heertjes
wordt toevertrouwd. Nu zit iemands, jeugd
UIIIMUtflIIMIIUII
iiliiliiiiiiiiiimiiiiitiiiliiiii
MARIONETTEN^DER
GOOISCHE KUNSTENAARS
_?,_, ..,.):; in de. weg wanneer .het
eropaan-kQmPns 'n boud. geluid te doen horen en aller- ,
lei .vraagstukken op te lossen,, die voor 'n niet
on-intelligent maar eenvoudig over meer
feiten-materiaal beschikkend veertiger nog
steeds, en zelfs .in meerdere mate dan ooit,
vraagstukken zijn. En bij het lezen van The,
Grecians werd ik meer dan eens herinnerd aan
'n mal boekje,*elf jaar geleden in Nederland
verschenen, getiteld Plane Vir en gehujd in
'n omslag waarop 'n glorieuze athleet, die
in 'n aanval van super-Helleense krachtpat
serij 'n dooie diender van 'n schoolmeester
soevereinelik tegen de vlakte schopt. Dit laat
ste, evenwel doet Flecker niet. Hij is in elk
gevalzelf bij 't vak geweest en zou er misschien,
ja waarscnijnlik, bij zijn gebleven, als er betere
vooruitzichten aan verbonden waren, 't geen
in Engeland nog veel minder het geval is dan
in Holland of Frankrijk of waar dan ook. Zo
zijn de twee leraars waarmee we in The Gre-.
cians kennis maken Hofman, de man van de
exacte wetenschappen, en Edwinson, de clas
sicus?beiden al op leeftijd en geen van beiden
getrouwd, wegens onvoldoend salaris, en ze
kijken al heel vreemd op, wanneer 'n jonge
man met wie ze op 'n vakantiereisje kennis
maken, hun voorstelt 'n glas te ledigen ter
ere van hun mooi beroep.
In de daaruit voortvloeiende dialoog, die
meer Erasmiaans dan Platonies is, openbaart
zich de in z'n wezen
aristokraties-konseryatieve natuur van Flecker even duidelik als in z'n
gedichten. Hij is geen Wells. Aan de blijvende
belangrijkheid van de Klassieken" twijfelt
ie niet; aan de half-kloosterlike opvoeding die
de Engelse public schools (zeer zonderlinge
naam) aan de Engelse jeugd geven, tornt ie
niet; aan het in Engeland nog volop in zwang
zijnde en m. i. zeer verderfelike kostschool
systeem raakt ie niet; aan co-educatie wil ie
niet. Zijn verlangens beperken zich tot het
verkrijgen in 't belang van Staat en Maat
schappij van 'n zoveel mogelik volgens
Griekse idealen gevormde" Gideonsbende, 'n
keurkorps naar geest zowel als lichaam. Die
jongens dienen in 'n mooie en gezonde om
geving op te groeien ; welnu, daar hoeft men
in Engeland niet lang naar te zoeken ; ze
dienen 'n mooi en bezielend gebouw tot hun
beschikking te hebben, en met 'n hocuspocus
stampt Flecker d'r een uit de grond. Ha, hier
blijkt .ie toch niet zo konservatief,zal menigeen
denken ; want dit gebouw mag niet zijn in
Gotiese en evenmin in Griekse stijl. Ijzer en
gewapend beton zullen er de essentiële materi
alen van uitmaken, welker logiese aanwending
de stijl van 't geheel zal bepalen. Onnodig
evenwel te zeggen, dat deze ogenschijnlik
Amerikaanse aspiratie in z'n wezen volkomen
strookt met wat ik omtrent de natuur van de
schrijver al heb opgemerkt. Hij is zo goed bij
de Grieken in de leer gegaan, dat ie geen ge
vaar loopt hun naaper te worden. En geleerd
zal er worden, ze.it-ie. Wie geen hersens heeft,
of geen hersens genoeg, hoort niet wegens z'n
geboorte of geldbezit met fluwelen handschoe
nen over 'n examen-hekje te worden getild.
D'r uit. Soyez plutót mac.on si c'est votre
métier! Examens blijven gehandhaafd, en
niet zuinig ook. Maar 't zullen andere examens
worden
Is er in Flecker naar alle gedachten n goed
schoolmeester verloren gegaan, zij het ook
'gén wOMWij»r voor achtenike leerlingen,
het schijnt wel zeker, dat ie in het tegenover
gestelde geval mislukt zou zijn als dichter,
dat ie zich was blijven bepalen tot kleine ver
talingen en navolgingen van Baudelaire en
Leconte de Lisle ; en dat 'n eventueel aanpak
ken van omringend, Engels materiaal op mis
lukking was uitgedraaid.
High and solemn mountd.n* ,,t<ar<l Rioupérpux
.?Small untidy village where the river drives
(a mill :
Also hort ich einmal am
wohlgepflasterten Ufer jenerneptunischen Stadt, allwo man
geflügelte Löwen göttlich verehrt, ein Mar
enen erzahlen ", schreef Goethe in zijn
dagboek, nadat hij bij zijn eerste bezoek aan
Venetië, de wonderbare veste, die door de
eeuwen heen en scène" ligt in haar
goudblaUwen manteau, den onvervalschten
Arlechino" had ontmoet. En van dit sprookje
heeft ons Het Gooi" den lieven weerklank
doen hooren, den innigen gloed doen vermoe
den, ja waarlijk, voor een zomeravond, de
betoovering gebracht. Het is den Gooischen
kunstenaars gelukt in het land van Jan
Klaassen het hoogere poppentooneel te vestigen, een
jonge theatrale illusie te wekken in ons, van
^middelmatige tooneelkunst oververzadigd, ge
moed. En de eer van Petrarca op het
Hamdorffscn kapitool komt Herman Roelvink
toe, die Colombina, Pantalone en hun be
koorlijke verwanten door den schilder di
Bocca vervaardigd naar de classieke modellen,
welke in het Museo Ciyico worden bewaard
als impressario begeleidde, het gelegenheids
stuk voor hen schreef, de fraaie décortjes ont
wierp, de regie voerde, alle toewijding en
geduld over had voor dit, vooralsnog als proe
ve" aangekondigd, eerste optreden. Het
Münchener Künstlertheater, dat den vorigen
winter voor velen, die deze, in Italië en
ZuidDuitschland geboren en getogen miniatuur
kunst niet kenden, een openbaring was, doch
aan hen, die een twaalftal jaren geleden de
eerste opvoeringen hadden bijgewoond, een
teleurstelling bezorgde, scheen ons een einde
toe, het einde van een allengs te verstandelijk
beheerscht streven naar fantastische mogelijk
heden. Ietwat verouderd en verstard, eer
(Jroom-belemmerend dan vervoerend. Het
werk van Roelvink is een begin, het opent
argeloos en zonder grenzen te forceeren, ook
voor onze eigen litteratuur een nieuw dra
matisch verschiet. Het heeft de lichte
bravoure, het weelderig verrassende, waar
aan een volk van kinderen zich de oogen uit
kijkt, het behield de souplesse, het spranke
lende van wat het marionettenspel in zijn
oorsprong geweest, en lang gebleven is : de
improvisatie. Dat men liet in onze bewuste
Ofr I will go to France again, and tramp the
(valley through,
Ai|d I will change these gentle clothes for clog
(and corduroy,
And work with the mill-hands of black
Riou(péroux,
And walk with you, and talk with you, like
(any pther boy.
Dit mooie dingetje is een van z'n eerste
oorspronkelike, en Engeland heeft er geen deel
aan. Toch was ie 'n zeer zelfbewust Engels
man, 'n warm vaderlander, zelf", 'n bewonder
aar van Kipling. Hij heeft 'n verbeterde God
save the King" geschreven (waarvan de beste
strofen het meest in botsing komen met de
wijs) en, voornamelik in 't begin van de oorlog,
nog al wat vaderlandslievende poëzie gefabri
ceerd, oprecht gemeend en banaal. Douglas
Goldring, die braaf op de verschillende
oorlogspoëtasters afgeeft, en niet zonder reden,
noemt Fleckers naam in dit verband niet,
hetgeen ie anders best had mogen doen
Maar hij heeft ook blijkbaar geen zin tegen
de cultus waarvan ik gewaagde in te gaan.
Dat begon in 1916. J. C. Squire, dichter
journalist, Had Fleckars verzamelde gedichten
het licht doen zien (bij Martin Secker). De
overledene verdiende ten volle, dat er aldus
werd gehandeld met z'n dichterllke nalaten
schap ; maar nietwaar? als men 'n boek
ergens het licht heeft doen zien, en men kan
het debiet op enigerlei wijze bevorderen,
waarom zou men het dan laten? En Squire is
'n invloedrijk man. Dus is er 'n Flecker-ftoom
gekomen, die onvermijdelik door 'n slump zal
worden gevolgd. Als 't mij om de centen te doen
was, dan verkocht ik onverwijld m'n exem
plaar van The Golden Journey to Samarkand
(verschenen toen de schrijver als vice-consul
te Beiroet zat); over tien jaren krijg ik er!
gén vijf en dertig shilling voor Tien jaar;
nu, misschien duurt het nog wat langer.
Want Fleckers dichterlik toneelstuk Hassan
is nog niet gepubliceerd. Het keteltje wordt
lang aan de kook gehouden.
Laat men mij nu in deze niet voor cynicus
verslijten. Ook ten opzichte van dichter-roem
geldt het spreekwoord : Beter laat dan nooit,
en zelf heb ik aan Flecker 'n eervolle plaats
gegeven in m'n bloemlezing. Hij was 'n echt
dichter, maar het oeuvre dat ie heeft achterge
laten kan niet in vergelijking komen met dat
van Shelley of Keats, en om ons nu bij
laatstgenoemde te bepalen die was" toch
nog vier jaar jonger toen ie stierf, en had op
geen stukken na Fleckers kansen" gehad.
De fontein des levenden waters borrelde en
welde bij de arme apothekers-leerling heel
wat rijker dan bij de hoogontwikkelde Britse
konsul, die uit de Levant inspiratie moest
halen. En 't is mijn overtuiging, dat evenzeer
als het plicht is, levende tijdgenoten zo edel
moedig mogelik te beoordelen, opbouwend en
waarderend, niet omgekeerd, het evenzeer
aan 'n criticus als eis kan worden gesteld, dat
ie zodra 'n schrijver tot z'n schrijvende voor
gangers verzameld is, hem gaat meten met
dezelfde maat waarmee men tans die voorgan
gers meet. / , 4;
Flecker was 'n bewonderaar van de Franse
Parnassiens, en z'n streven naar statueske"
schoonheid liep behalve op schoonheid, ook
uit op 'n statueske kilte. De met zelfbewustheid
aangewende imaginatio komt in den regel bij
hem op de eerste, de algemeen-menselike
aandoening op de tweede plaats, en het tekent
'm dat ie over 'n gedfcht als 't volgende,
waa van de aandoening blijkbaar het primaire
element vormde, en dat ik mooi vind, zelf
zeer geringschattend deed :
? IN PHAEACIA.
HONGERSNOOD IN RUSLAND
;;< : : - ? ' ' "^ \ - ,
Teekening voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck
iiimmiiiimiiiii minimum
Had I that haze of streaming blue,
Frail as wood anemones, white and frail were That sea below, the summer-faced,
(you, .I'd work and weave a dress for you
And drooping a little, like the slender daffodil.
And kneel to clasp it round your waist,
And broider with those burning bright
Threads of the Sun across the sea,
And bind it with the silyer light
That wavers in the olive tree.
Had I the gold that like a river
Pours through our garden, eve by eve,
Our garden that goes on for ever
?Out of the world, as we believe;
Had I that glory on the vine
That splendour soft on tower and town,
I'd forge a crown of that sunshine,
And break before your feet the crown.
Through the great pinewood I have been
An hour before the lustre dies,
Nor have such forest-colours seen
As those that glimmer in your eyes.
Ah, misty woodland, down whose deep
And twilight paths I love to stroll
To meadows quieter than sleep
And pools more secret than the soul \
Could I but steal that awful.throne
Ablaze with dreams and songs and stars
Where sits Night, a man of stone,
On the frozen mountain spars,
I'd cast him down, for Jie is old,
And set my Lady there to rule,
Gowned with silver, crowned with gold,
And in her eyes the forest pool.
Dit was voor 't Griekse meisje, dat, als z'n
opofferende vrouw, z'n laatste levensjaren
doorleefbaar heeft helpen maken, en voor
waar, de warmte van 't hart dat men hier
voelt kloppen is mij meer waard dan 'n War
Song of the Saracens" of het kwasi-naïeve
,,Joseph and Mary" of de inventarissen van
',Gates of Damascus" :
Take to Aleppo filigrane, and take them paste
(of apricots,
And coffee tables botched with pearl, and little
(beaten brass-ware pots:
And thou shalt sell thy wares for thrice the
(Damascene retailers' price,
And buy a fat Armenian slave who smelleth
(odorous and nice.
WILLEM VAN DOORN
Naschrift. Aangezien de Engelse boeken
hoe langer hoe duurder worden, vestig ik bij
deze nogmaals de aandacht op de Engelse
Bibliotheek te Amsterdam, Penningmeester de
heer G. Dudok, Prinsengracht 961. Lidmaat
schap kost zes gulden per jaar. De door mij
gunstig beoordeelde boeken zijn er alle in
aanwezig.
t iiiiiiilllUMiiiiMllH niiimiiivmiiiiiiHi'iiiiitiiiiiMiiimiiiiimi'iiimiiiiiiiiiiiiii
OELOF AITROEN
? DEN HAAG - PLAATS 23
U
KALVERSTRAAT 1
Amsterdam
- OPGERICHT 1850
TELEFOON 658 N.
firma M. J. 60UDSMIT
PAARLEN, BRILLANTEN
Goud, Zilver en Horloges
Uits'ultend eerst»kwaliteit
limmiiiiiiililiiiliiiiiiMiliiiiiiMMilli
IICIIHI iiiiimumill mimiiiii iiiinii
tijden niet 'meer op het toeval aan durft te
laten komen, spreekt vanzelf, maar des te
weldadiger is het dan wanneer men deson
danks voor een oogenblik bevangen wordt
door dien schijn van spontaniteit. Naar het
voorbeeld van Schuieren Volmoeller ontleende
Roelvink aan den auteur van Turandot",
aan Gozzi, den tegenstander van Golcloni,
het stramien voor zijn gemodernizeerd ko
ningssprookje, en wat hij daarop naar eigen
smaak en vinding borduurde, werd in dikke
schriften deugdelijk vastgelegd. Maar voor
ons, toeschouwers, behield het verhaal de
bekoring van het zoo-maar-even-verzonnen
vertelsel, het onberekenbare en
ongemerktvasthoudende. Alsof dit alles louter voor eigen
vermaak zoo fijn en keurig werd opgedischt,
alsof daar geen druppel zweet hing aan de
haren der kunstenaars die, achter de schermen,
de wankele schreden dezer debutanten leidden,
voor hen lachten en weenden, de uitverkoren
Koningin kroonden, en den goeden Koning
deden sterven om hem weder te doen verrijzen,
gelijk Lazarus, uit een pracht van een konink
lijk ledikant. Een groteske" in niet minder
dan acht tafereelen, met den onvermijdelijke!!
proloog. Navertellen zou ik het niet graag.
Aanvankelijk dachten we aan Esther en
Ahasverus." Die liebliche Recruten", zooals
Grillparzer de gegadigde, schoone vrouwen
noemde, defileerden voor den Vorst in het
Geheim Cabinet", waar een goddelijke
kattekop, een wonder van expressionisme,
knipoogend waarschuwde, wanneer de Vrouw, naar
haar vileinen aard, zich in haar ijver beminne
lijker voordeed dan ze was, en de koning,
kortzichtig als een Man, daarin dreigde te
vliegen Tot hij de rechtschapen Angela"
er gelukkig uit had gepikt. En toen moest het
eigenlijke drama nog beginnen. Tot in het
metaphysische voerde ons dit, vol ondoor
grondelijke bewijzen van reïncarnatie, vol
fonkel-oude moraal. Voorbeeldig was de be
lichting. Welk een eenzaamheid hing er om
den koninklijken weduwnaar, die op middel
baren leeftijd nog voor een hachelijke keuze
staat, en hoe aandoenlijk zat daar middenop
de verlaten vlakte" onder een wegwijzer naar
vier richtingen, de koningin, nadat ze, als
Nora, haar gemaal, of liever den onverlaat dien
zij tijdens een korte zielsverhuizing van den
koning abusievelijk voor haar gemaal hield,
ontvloden was. Het kerkhof", omstreeks
middernacht, met n bloeienden boom en n
vervaarlijken steen waarover Colombina zich
in haar wanhoop languit, neerstort.... het
ware Shakcspeare waardig geweest. Het was
alles in zijn soort heel goed, naïef, glunder, en
voornaam, ttots democratische zinswendin
gen, grappig door contrast, en zóvinnig
levend dat de zwarte draadjes onze halsbre
kende droomen niet vermochten te storen, en
op een enkel klein malheur niet werd gelet.
Voor het overige is het marionetten-thea
ter, met zijn eeuwenoude traditie, niet minder
een wetenschap dan een kunst, en laat ik
gaarne het woord aan den auteur van Koning
Beer", die in deze kleine wereld langer thuis
was dan ik. Mochten de ooische Kunstenaars
tot een tournee" besluiten, dan zij een eerste,
welverdiend succes hiermede geboekt.
TOP N A E F F
IIHIIIIIMIMIIII illlililtllliillllillllllllllllllliiiiiiiiiiuiiiiiiimillllllllllllll
DE KUNST DER MARIONETTEN
Voor velen was (en is nóg) 't idee van een
Marionetten-Theater synoniem met
JanKlaasenspel en poppenkast-gedoe.
Poppcnaan-draadjes" immers, nu ja goed voor de
kermis of voor kinder-amusement. Dat ern
stige lieden er zich mee bezig houden.... uit
gesloten, en mocht men al eens toevallig
gehoord hebben dat hier en daar enkele kun
stenaars zich ervoor intresseerden en inspan
den, nu ja, dan was men geneigd de uit
spraak te beamen : die menschen hebben toch
allevèl wat raars." En hoort men dan, bij
nóg grooter toeval daaronder de namen
van een Goethe, Anatole France, Maeterlinck,
Schnitzler, Bernard Shaw om van Marais
Aurelius, Ovidius, Euripides en andere klas
sieken te-zwijgen dan heet hel : nu ja, dat
deden ze dan zeker in hun vrijen tijd en vuur
hun plezier!" (Alsof alle kunst niet steeds in
vrijen kunstenaars-tijd geschapen wordt, en,
zelfs wanneer ze opbloeit uit leed, toch au fond
den kunstenaar tot vreugde is!)
De meeste der normaal-denkende" ster
velingen, volstrekt niet enkel de
van-allekunst-afkeerigen, maar juist zij, die op zijn
tijd" wel graag eens van een goede echte
komedie" genieten en de werkelijk
entoeziaste theaterbezoekers-van-heden misschien
in de eerste plaats kunnen zich nu eenmaal
moeilijk voorstellen dat die dooie poppen"
het ooit verder zouden kunnen brengen dan
een goedkoop lachsucces, zoo dan al niet
alleen voor kinderen, dan toch enkel bij een
publiek van boeren, burgers en buitenlui.
Dat er mér te bereiken valt, dat 't
vertoonen van marionetten en al wat daarmee
annex is tot werkelijke kunst gerekend kan
worden (en wie schermt er niet graag eens met
dat heerlijke machts-woord: werkelijke
kunst"?), dat er tijden geweest zijn dat de
marionet gewijden priesterdienst verrichtte
en weer andere waarin ze meer algemeen en
machtiger dan de levende" tooneelspeler de
dramatische kunst beheerschte dat is alles
heden ten dage vrijwel onbekend.
De overkomst van het Münchener Mario
netten-theater en de prachtige,technisch vooral
zoo volkomen vertooningen van Faust",
Prinses Klarinette," La serva pardona" en
andere werken, te Amsterdam en den Haag
gegeven, heeft echter gelukkig er toe bijgedra
gen een andere, juistere meening weer ingang
te doen vinden en de belangstelling voor de
kunst der marionetten opnieuw doen ont
waken. Maar toch over het algemeen weet
men nog maar weinig welk een gewichtige
fact)r de marionet in de
kultuurgeschiedenis van bijna alle volken geweest is, en nu
de kunst, en de dramatische kunst speciaal,
zich weer uit een dood-geloopen réalisme naar
een fantazievoller, geestrijker regio begint te
verheffen - weer worden kan.
De geschiedenis der marionetten is einde
loos ; feitelijk heeft ze noch aanvang, noch
slot. Ze omvat alle eeuwen en alle werelddeelen.
Geen mcnschenras kan zich op een rijker ver
leden beroemen, vol van den hoogsten bloei en
't diepste verval; geen menschenras drong
door tot in zóververwijderdc aardhoeken,
paste zichzelf aan bij zóverschillende volken,
zeden, idealen en bewaarde nochtans z
puur zijn eigen aard.
De oorsprong van de marionet ligt in 't
duister der vroegste tijden ; de geleerden zijn
het er nog steeds niet over eens of wel de wieg
stond aan de oevers van den heiligen Ganges
of aan die van den Nijl, in 't vroegste China
of elders. Vanuit een dier mysterieuze oor
den vangt de beweegbare pop haar wandeling
door de eeuwen en elkaar opvolgende bescha
vingen aan een bocicnd-bontcn weg die ons.
van uit de morgenschemering der tijden voert
door glans en duister, door verfijning en
brutaliteit.
Marionetten waren de houten godsbeelden,
in de Indische tempels, door onzichtbaar m
kaniek bewogen ; marionetten vindt men in
den bloeitijd van 't klassieke Griekenland en
Rome's wereldrijk; marionetten verhoog
den de feestelijkheid van het huwelijk van
den Roi-Soleil, en voegden zich naar de be
vallige décadence der achttiende eeuw. Het is
n doorloopend verhaal, die kunst der mario
netten, n onafgebroken draad, die de oudste
overleveringen met de pogingen der huidig
jongere generaties verbindt. Een volgend
maal hoop ik het een en ander over die po
gingen en over de practijk en eerste ervarin
gen van de Marionetten der Gooische Kun
stenaars" mede te dcclen.
H E R A\ A N R O K L V I N K
iiiitmiiiiiimiiiiiiii
AUTOBANDEN
mu Kim KM. o. s. r»t. M.
Time to Re-tire?
[Buy FiskJ
Schitterende Kwaliteiten
Lage Prijzen - Hl o m verkrijgbaar
VOOR NEDERLAND