FISCAAL ALPINISME (De Belastingen in Duitschland verhoogd) J tekening voor de Amsterdammer" van JorHaan DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 Aug. '21. No. 2303 Michel: Excelsior... Oodbeter 't!" iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillMiiitiiiiimtiiimiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiii IIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII De stoomschepen toch, die de tropische producten, de voedingsmiddelen en de grond stoffen noodig voor Europa aanbrachten, voerden de enorme massa van Europeesche industrieele exportartikelen weer uit, naar andere deelen der aarde, tot zelfs in de kleinste uithoeken en vooral in de laatste halve eeuw wisten verschillende industrieel ontwikkelde naties in andere werelddeelen door het stichten van afhankelijkheids-gebieden, markten te scheppen voor den afzet harer producten, want de geheele staatkunde werd beheerscht door dezen uitvoer, die hoe langer hoe nood zakelijker werd, voor de sterk wassende bevolking met hare toenemende eisenen aan het leven. In het jaar 1800 bedroeg de bevolking van Europa naar schatting ongeveer 150 millioen zielen, in 1900 circa 450 millioen, Hotel Duin en Daal Te midden eener schoone boschr. omgeving. Levensverzekering Maatschappij H A A R L E M" Wllsonspleln 11 DE VOORDEELIOSTE TARIEVEN AANBEVELENSWAARDIG l JAC. URLUS Havana 12 ets. sigaar Uw leverancier heeft dit merk voorradig Zoo niet, meldt het ons. Slgarenfabriek FLEVO - UTRECHT zoodat in een eeuw de bevolking van Europa verdriedubbeld was en er in 1900 dus 300 millioen menschen meer gevoed moesten worden dan in 1800 het geval was. 1) Behalve door den aanvoer van voedsel van buitenaf kon dit plaats hebben door de fabuleuse ontwikkeling der landbouwweten schap, die maakte dat in de laatste 50 jaren, de opbrengst van eenzelfde oppervlakte land verdubbeld, soms zelfs meer dan ver dubbeld kon worden. Aan de industrieele omwenteling ging, min of meer in alle Euro peesche landen, gepaard, de opkomst der democratie, verbeterd onderwijs en sociale wetten, en ondanks de vermindering in koopkracht van het geld, toch eene enorme stijging van den l;vensstandaard, met als gevolg stijgende en nog eens stijgende loonen, zoowel van intellectueelen als van handen arbeid. De productieprijs van de Europeesche industrieele producten moest dientengevolge vooral in de laatste jaren ondanks allerlei bezuinigings-uitvindingen zeer sterk stijgen en wel het meest in die Janden, die aan de spits gaan wat betreft sociale wetten. Aan den anderen kant der aarde, in het verre oosten, vindt men de landen China en Japan, beide bewoond door het z.g. gele ras. De gele bevolking in deze twee landen bedraagt meer dan 500 millioen zielen, waar van Japan er ongeveer 60 millioen telt. 50 Jaar geleden verkeerde Japan nog in denzelfden toestand als waarin China zich op het oogenblik bevindt, was het nog niet goed georganiseerd, nog niet geindustrialiseerd en kon het zich nog bedruipen wat voedsel betreft. Zelfs in het jaar 1896 meende Prof. Schlegel nog te kunnen adviseeren in het Haagsche Dagblad, om het eiland ,,Formosa" van Japan af te nemen, omdat z.i. de toen reeds opkomende macht van Japan, een bedreiging was voor onze O. I. koloniën. iiiiiHMtHiiuiiiiiiuiiiiiiMMMiiiiiWHiiiiiiiiiiiimiiiii IIIIIIIIHIIIIMIII i IIIIIMIIIII BOUWKUNST DE ONTWERPEN VOOR HET GEBOUW DER TWEEDE KAMER. Om maar direct met de deur in huis te vallen, zij het geoorloofd op te merken, dat de door de Regeering in deze gevolgde weg mij zeer onsympathiek is. In stede toch voor de totstandkoming dezer aller belangrijkste uitbreiding van 'slands rste Regeeringsgebouw een open baren, nationalen wedstrijd uit te schrijven, en aldus den besten krachten in den lande de gelegenheid te bieden, te openbaren wat er in hunne geesten leeft (waardoor een ongezocht en voornaam beeld van den stand der hedendaagsche Bouwkunst in Nederland zou zijn verkregen), heeft men een midden weg bewandeld tusschen de opdracht, gegeven aan n persoon, en den algemeenen wed strijd aller Hollandsche bouwkunstenaars onderling. De Regeering namelijk noodigde een zestal architecten uit elk een ontwerp voor dit be langrijk bouwwerk te vervaardigen. Geenszins is het hier ons doel, kritiek te oefenen op de meer of mindere bekwaam heid der uitverkorenen. Ongetwijfeld zijn zij talentvolle architecten, wier namen in de bouwkundige wereld een goeden klank be zitten. Neen, het gaat hier om degenen die niet uitgenoodigd werden, om de velen, die door deze handelwijze smadelijk zijn ge passeerd. Men redeneere daarover zoolang men wil. Primus interpares? Door deze uitnoodiging slechts aan enkelen te verstrekken, werden alle andere Neder landsche bouwkunstenaars terzij geschoven. Om het onrechtmatige van het hier gekozen stelsel laten zich geen doekjes winden. Maar al te wél kennen we de gebruikelijke excuses hiervoor aangewend. Waardeloos zijn ze in dit geva1. Ons oordeel in deze is gelijk aan dat van verweg de meeste architecten in Holland. Men verlieze toch vooral niet uit het oog, dat het hier niet om kleingeestigheden of persoonlijke gevoeligheden handelt, evenmin over personen-voorkeur of materieel gewin ; hier werden de hoogste uitingen veler onzer geniale bouwkunstenaars in den weg getreden. Ons kleine land toch biedt zoo ontzettend weinig gelegenheid tot het verwerkelijken van grootsche, monumentale scheppingen. Onze beste krachten zijn daardoor voor het grootste deel gedoemd, in de verwezen lijking hunner verhevenste ideeën steriel te blijven. Het genie der meesten hunner is aldus veroordeeld, onvruchtbaar te leven. Want hun ontbreekt in dit land de moge lijkheid der omzetting hunner beste gedachten in de stof De Regeering bewandelde hier, wat het selectie-systeem betreft, den zelfden weg als VRAAGTl SI-FA-KO 3 IO AR H Het voommmmmto Sorlomorlr Ontwerp de Bazel Als wüde ontwikkeling van dit land nagaan in de 25 jaar volgende op dit advies van Prof. Schlegel, zal ons dit minstens vreemd voorkomen; Japan toch, heeft zich zooals algemeen bekend is, in de laatste 25 jaren op zoo'n ongekend snelle manier ont.wikkeld, dat het op het oogenblik de vraag is of zelfs de Vereenigde Staten of Engeland het zouden durven wagen een poging te doen om deze natie iets af te nemen. Evenals Europa heeft ook Japan behoefte aan expansie en aan uitvoer van industrieele producten, en het is dus bezig zich te industrialiseeren evenals dit met Europa het geval is geweest. Reeds op het oogenblik, doet de Japansche industrie zich gevoelen als een ernstig con current. . ? .-"'.. De Europeescjie lucifersfabricatie heeft een zware concurrent aan de Japansche, hoeden uit Japan zijn met honderd duizenden ingevoerd in de Vereenigde Staten en in Europa, evenals kousen, tricot en zijden stoffen, terwijl o.a. op het oogenblik onze aardappehneei-industrie in groote moeilijkheid verkeert, in hoofdzaak doordat het Japansche aardappelmeel een veel lager productieprijs heeft dan het Nederlandsche. Zeer waarschijnlijk zijn er op het oogenblik reeds veel meer artikelen van Aziatischen oorsprong, waarvan de productieprijs lager is dan de Europeesche. De Japansche scheepvaart, enkele jaren geleden nog niet bestaande, had in 1917 een tonnenmaat van circa vier millioen. Déblanken die de Japanners het scheepsbouwvak en het scheepvaartbediijf geleerd hebben en op de Japansche schepen voeren als gezagvoerders, officieren en machinisten, zijn thans allen vervangen door Japanners. En nog staat Japan pas aan het begin van de industrialisatie. China, een land met circa 450 millioen inwoners is sinds weinige jaren bezig ,,te ontwaken", 2) zich te organiseeren en mocht na enkele jaren China zoo ver komen als thans Japan is, en rijp zijn om ook de indus trieele revolutie door te maken, dan is er geen sprake van, dat de Europeesche industrie de concurrentie tegen de Oostersche industrie zal kunnen volhouden, want de Chinees kan in alle opzichten met minder toe dan de blanke. Zoowel wat loon, wat voedsel, als wat andere levensbenoodigdheden en levensomstandig heden betreft. In de staalfabrieken te Hanyang krijgt een gewone arbeider / 7.50 p. m. dat is dus ongeveer 1/20 van wat een arbeider bij ons verdient, deze chinees werkt daarvoor 11 a 13 uur per dag. De mijnwerkers in de kolenmijnen bij Ichang verdienen 17-J ets. per dag en de kost, dat is de waarde van n stuiver rijst en meel, zij werken 11 uur per dag. In Shansi verdienen rondtrekkende oogsters circa l kwartje per dag en een boerenknecht ? 15.?per jaar en de kost. In het algemeen kunnen wij zeggen, dat in het grootste gedeelte van China een onge limiteerd aantal arbeiders is te krijgen van een behoorlijke intelligentie, tegen een dagloon van 20 tot 40 cents. Natuurlijk wil goedkoope arbeidskracht nog niet zeggen goedkoope productie, doch als de Chinees zijn jaren van industrieele opvoeding heeft doorgemaakt is er geen Europeesche werkman die het tegen hem uit kan houden. 3) Hiervan zijn voldoende voorbeelden bekend in landen waar Chineezen en blanken zij aan zij hebben gewerkt. Iedereen in Amerika of Australië weet, dat Chineesche arbeiders indien zij in groote getale vrij toegelaten werden, of alle blanke arbeiders eruit zouden werken, of de blanken zouden noodzaken terug te keeren tot een veel lageren levensstandaard. Hieraan is toe te schrijven dat de vakvereenigingen Oosterschen arbeid zooveel zij kunnen boycotten.4) De Chinees kan beter bestaan met minder voedsel, minder kleeren bij slechte lucht, hitte, vuil en ongemakken. De Chinees kan niet het werk van een blanke overnemen omdat hij als werkman bekwamer is, maar i i iiiiiiimiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiii tv l " > """ het Gemeentebestuur van Rotterdam bij de stichting van zijn nieuwe Raadhuis voor eenige jaren geleden. Men sta mij toe, daar eenige oogenblikken bij stil te staan, om aan te toonen, dat uit het geval Rotterdam ten duidelijkste blijkt, hoe eenzijdig en daardoor onrechtvaardig een dergelijke handelwijze onzer voornaamste publieke lichamen is. Ook over Rotterdam ging indertijd een storm van verontwaardiging op, toen het Gemeentebestuur aldaar besloot een beperkt aantal architecten uit te noodigen, daarmede het zoo verfoeilijke systeem van uitverkiezing in toepassing brengend. Waaraan wordt het recht ontleend (het moreele recht), zoo vroeg men zich af, architect A. wél uit te noodigen en de even bekwame, misschien bekwamer B. niet? Wie durft zich aanmatigen in deze een rechtvaardig rechter te zijn? Nu wil het merkwaardige, dat van de zes door de Regeering voor het ontwerpen van het 2de Kamergebouw uitgekozen architecten slechts twee indertijd voor het Raadhuis te Rotterdam uitverkoren werden (de Bazel en Stuyt). Het is waar, hun ontwerpen werden toen door de Jury met dat van Prof. Evers de beste geacht. Tot een volledige bekroning van een der ontwerpen vond zij echter geen vrijheid; zoodat het Gemeentebestuur ten slotte de eindkeus bepaalde, en aldus als jury-in-opperste-instantie optrad! Hoe zal het nu in den Haag gaan, waar geen jury zelfs aangewezen werd? Wie zal hier- de palm uitreiken?.... We weten het niet. Echter, zijn vol verwachting.... Verder: Berlage werd door de Regeering (en in de lijn van het gekozen stelsel volkomen terecht) mede uitgcnoodigd. In Rotterdam echter werd hij, ondanks de verschillende pogingen van bevoogde zijden om hem alsnog uitgenoodigd te krijgen, indertijd voorbij gegaan. Waarom? Men (?) was van zijn werk niet gediend omdat hij kan leven en werk produceeren tegen een loon en onder omstandigheden, welke voor den blanke onvoldoende zijn. China en Japan kunnen en zullen bij hunne ontwikkeling profiteeren van onze kennis, zij kunnen fabrieken, hoogovens enz. ready made en up to date bestellen, als een broodje bij den bakker. Waar Europa 100 jaren voor zijne ont wikkeling noodig had, kan hetzelfde thans gemakkelijk in 10 jaren verkregen worden, men zie slechts wat in de laatste 25 jaren in Japan is geschied. En dat deze volkeren van de door ons zoo moeizaam verworven en vergaarde kennis gebruik maken is ze niet kwalijk te nemen, en volkomen begrijpelijk. Hierbij komt nog, dat de toeneming van de gele bevolking in veel sneller tempo plaat;, vindt dan die der blanken, hoewel daar tegen over staat, dat het sterftecijfer thans in Europa veel lager is dan in China, tengevolge van onze betere hygiënische toestanden en sanitaire organisaties. Doch in China zal zich, en heeft zich reeds de moderne medische wetenschap baan ge broken en bij betere ontwikkeling en toe passing daarvan zal het sterftecijfer daar ook verminderen. 5) Tengevolge van overbeschaving en andere omstandigheden is in Europa echter, vooral in de laatste 25 jaar, het geboortecijfer sterk afgenomen, hetgeen jammer genoeg in de eerste plaats bij die families het geval is, welke het meest, goede en waardevolle eigen schappen hebben over te geven aan hunne nakomelingen. De minst ontwikkelden toch over de geheele wereld hebben als regel de grootste gezinnen. 6) Het is oan ook volstrekt geen biologisch wonder, dat men op het oogenblik in Europa roept om een groot man". Europa heeft niet alleen de geweldige directe verliezen van den wereldoorlog onder vonden, doch ook oneindig veel grootere indirecte, o.a. in den vorm van afneming der geboorten in de oorlogvoerende landen. Met de millioenen gesneuvelden en met de millioenen verminkten, die geen- nakome lingen meer kunnen verwekken, zijn allicht erfelijke eigenschappen verloren gegaan die het menschdom zeer veel verder zouden hebben gebracht. Ook het bolsjewisme is een verschrikkelijk gevaar uit een biologisch oogpunt, aangezien dit niet slechts een oorlog tegen een sociaal systeem, doch een oorlog van handenarbeid tegen hersenarbeid is. Het dictatorschap van het proletariaat" en de vernietiging van alle^ wat geen proletariër is, is de grootste degeneratieve ras verwoesting die de wereld ooit heeft gekend; het gaat n.l. niet alleen tegen de z.g. kapi talisten, doch ook tegen de bovenste en de middelste sociale lagen, in het kort tegen allen behalve de laagste lagen der Maatschappij n de enkele uitverkorenen die filosofeeren voor het z.g. proletariaat. De dood, degradatie of degeneratie van allen die eenige constructieve capaciteiten hadden en de tirannie van de dommen en anti-sociale elementen, veroorzaakt groote biologische achteruitgang van het ras, i.c. het blanke ras. Europa is door den oorlog arm geworden aan geld, millioenen menschen zijn gesneuveld, millioenen kinderen zijn niet geboren geworden, millioenen vrouwen blijven van het moederschap verstoken.7) De physieke en psychische achteruitgang van het ras door den oorlog, door bolsjewisme en door neomalthusianisme maakt dat het gele ras door zijn soberheid en eenvoud van leven en groot geboortecijfer, krachtig staat tegenover een verzwakt Europa, dat buiten dien nog door inwendige twisten wordt verscheurd. Als het gels ras het zou willen of liever gezegd als het uit een rasoogpunt voor het gele ras noodzakelijk was om een oorlog I Den Haag ?:? Huiiflenspart 22. SPEC IAL1TE IT: Verhuizingen onder Garantie Bergplaatsen voor Inboedels WAA&&M CETÓN GESTRAFT? Mannen, laat ons billijk wezen In den Amsterdamschen Raad Vindt ge nu dit Moscou-reisje ? Meer dan de 8-Juni daad? Vrind Ceton, de onderwijzer, Heeft iets ongehoords gedaan: Zonder eerst verlof te vragen Is hij van zijn post gegaan. Een Gemeente-hand-arbeider Mag zoo iets nog wel eens doen Een Gemeente-hoofd-arbeider Derft zijn ambt en zijn pensioen. Beiden staken om der wille Van de chaos-poüek. Deze maakt 't niemand lastig, Gene hindert het publiek. Waarom meten met twee maten, Waarom ongelijk beslist Wat de forsche Socie's mogen Eischt toch ook de Communist? Wilt ge straffen, straft dan beiden, Roode mannen van den Raad, Beiden hebben recht op slooping Van den Nederlandschen Staat. J. H. SPEENHOFF IIIHIIIIIImlHI Illlllllll IIIIIIHIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIUIUI Illllllllm UNIE BANK voor NEDERLAND en KOLONIËN AMSTERDAM en ROTTERDAM Agentschappen in Nederland: 's-GRAVENHAGE, TILBURG, LEEUWABDEtï, OI8TERWIJK. UDENHOUT, LOCHEM en BORCULO. Agentschappen in Indië: BATAVIA, SOEEABAYA, SEMARANG, BANDOENG»MEDAN M WELTETBEDEN. iiiiiininiiiiiiiiiiit iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii tegen de blanken te beginnen, zou waar schijnlijk het verzwakte Europa een toer hebben om de gele golf te stuiten. 8) A. G. M R z E R B R u Y N s. (Wordt vervolgd). i) Stoddard: The rising Tide of color. N. Y. '21. 2) H. M. Hyndman. The awakening of Asia. 3) E. A. Ross. The changing Chinese. 4) Putnam Weale. Conflict of color" N. Y. 1910. 5) Clayton S. Cooper. The modernising of the Oriënt. 6) J. S. Little. The Doom of Western civilisation. London 1907. 7) S. K- Humphrey Mankind" Racial values and prospect N. Y. 1917. Zie o.a.Stoddard, ook Dr. Tjebbes i. d. Juni afl. Socialistische gids. 8) Madison Grant. The passing of the Great Race. N. Y. '20. Zie ook Spengler. Unteigang des Atendlandes. lllllltlllllllllllllllllllMIIIIIIIMmltllllMIflIIIHIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH Verbetering. In het artikel van prof. Anema over prof. Bavinck in ons vorig nummer, pagina 2 kolom l, moet worden gelezen: regel 15 eenheid in plaats van eerbied; kolom 2, regel 1: over- i. p. v. ontspanning; kolom 3, regel 7: ruimere i. p. v. zuivere, en in regel 35 vruchtbaar i. p. v. ruchtbaar; kolom 4, regel 10: den Cnristus Gods i. p. v. een Christen Gods. iiiiiiiiimiiim I HlllIiilEi! i iiiiiiniiiiis ilifiilllllilliil Ontwerp' Stuyt Is het verder van de regeering niet eveneens onverantwoordelijk, dat geen vertegenwoor diger der jongste richting in de Nederland sche Architectuur uitgenoodigd werd? Immers onder deze richting schuilen krachten, met wier kunnen wil men niet eenzijdig han delen tegen den geest van dezen tijd onge twijfeld rekening dient gehouden te worden. Genoeg hierover! Ieder onbevooroordeelde zal het dui delijk zijn, dat hier verkeerd gehandeld werd. Niet om wat men desd; maar om wat men naliet te doen. Een Constitutioneele Staat heeft niet het recht (moreele recht) in een zaak van zoo groot gewicht als de. ingrijpende uitbreiding van zijn voornaamste Regesringsgebouw, een beperkt aantal architecten hoe knap deze per soonlijk ook mogen zijn met uitschakeling van alle anderen uit te verkiezen. Dit is strijdig tegen de eigen grondbeginselen van den Staat. We zijn niet zoo bekrompen of eenzijdig om A voor alle zich voordoende gevallen het wed strijd- of zoogenaamd prijsvragensysteem te willen zien toegepast. Dit zou onzinnig zijn, daar het in zeer vele gevallen onnoodigen rompslomp met zich zou brengen. De levens praktijk wijst hier trouwens vanzelf den weg. Alleen in zeer belangrijke gevallen is de algemeene, nationale prijsvraag op zijn plaats. Een jarenlange ondervinding op wedstrijd gebied heeft der bouwkundige wereld geleerd dat voor voorname monumentale bouwwerken van algemeen nut het zoogenaamde Idëen- of Schetsprijsvragen-stelsel dan boven alles verkieselijk is, daar het de grootste kans van slagen biedt en er zeer veel, totaal nutteloos werk door voorkomen wordt. Het voornaamste bij deze prijsvragen is de idé?, de opzet, het denk-beeld, de con ceptie (of hoe men verder dit onuitdrukbare noemen wil). Dit wil zeggen : het geheel, saamgevat in groote, klare en schoone lijnen. Het is : als de kiem in het zaad, de kern in Ontwerp E<t. Cuypers