DE OPHEFFING DER PAS-VISA OF DE PAPIEREN SLAGBOOM ? Téekentng voor de Amsterdammer" van Joraaan Er wordt aan gewerkt ! DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 27 Aug. '21. NtK-2305 IHfllltlllllltlllllllllllll Illllllllllllllll ' i.Hèt zal niet lang meer duren of wij zullen langs de draad praten van Amsterdam naar Ppiladélphia' en de tegenwoordige negen- of tiendaagsche overtocht over de zee zal vervjtfgètv ;z,ijri door; een van'achtenveertig uut doof de lutlït. Ook de politiek van splendid isolation" ?behoort voor de Vereenigde Staten tot het verleden. De oorlog, de kwesties van herstel in Europa en de Volkenbond, waarvan de Vereen. Staten ongetwijfeld deel zullen uitnaken, zullen dit volk aan de overzijde van den Oceaan toteen groote internationale macht doen worden. Reeds is zijn stem er n, waarnaar geluisterd wordt hetgeen altijd het geval isi«iet de stem van een volk, dat het grootste aandeel in het wereldgoud bezit en zij zal eet meer, dan minder overheerschend worden. Het volk van de Vereenigde Staten begrijpt dit en heeft er een begin mee gemaakt, zich de kennis te verwerven, die noodig is om de groote vraagstukken, waarvooi de wereld geplaatst wordt, van internationaal standpunt te kunnen bezien. Nooit is er in de geschiedenis van dit land een grooter verlangen onder het volk geweest naai inzicht m buitenlandsche vraagstukken. De Ver. Staten kennen de rol, die zij bestemd zijn te spelen in het wereldgebeuren en het volk bereidt zich voor, die rol op behoorlijke wijze te vervullen. Dat elk volk het wenschelijk acht den moHET MIJNWERKERSDORP HEERLEN < Weet men eigenlijk wel op welke wijze in de laatste jaren het mijngebied van Neder land zich ontwikkeld heeft? Beseft men wel wat daar voor krachten In het werk zijn geweest om het snel groeiende mijnbedrijf in goede banen te leiden? Het was naar aanleiding van een kort be zoek aan de mijnstreek met een zuiver medisch doel dat zich bovenstaande vragen aan mij opdrongen en daar ik meen, dat het antwoord op die vragen niet in alle opzich ten positief is, wil ik met een enkel woord een weergave trachten te geven van den in druk dien het mijnbedrijf, en alles wat daar- _ mede verband houdt, op den leek maakt. ' Het eigenlijke houwersbedrijf wil ik geheel buiten beschouwing laten, daar het mij niet vergund was in de mijnen af te dalen. Da auto trok ons heuvel op en heuvel af, over heel dat lachende heuvelland met zijn schoone vergezichten en zijn typisch bouwlandaspect. Een moeilijke keienweg, een scherpe bocht, een holle weg, zoo ging het recht op een scherp-lijnige, huizenhooge pyramide aan, die reeds van verre onze aandacht getrokken had en in wier nabijheid fabrieks gebouwen en spoorwegemplacementen waren gelegen. Een hek zwaait open en met een ruk staan wij stil voor den hoofdingang van het mijngebouw, waarin de administratie en de medische afdeeling zijn ondergebracht. Op dit mijngebied zouden wij evenwel niet het eigenlijke bedrijf zien, maar hadden wij ons nader te bepalen tot de nabijgelegen bri ketten-fabriek. Er zijn namelijk bij elk mijn bedrijf een groot aantal nevenbedrijven, waardoor het mogelijk is om ook de bij producten te verwerken. Een korte toelich ting. Alles wat uit de mijn komt, zou men in drie groepen kunnen verdeelen. Allereerst de steenkool van grooter en kleiner formaat, zooals die reeds gedeeltelijk ondergronds wordt gesorteerd en zooals zij voor directe aflevering gereed is. Voorts komen steenformaties naar boven, een op zichzelf vol komen waardeloos product, die men echter uit de mijn moet verwijderen, om de waar devolle kplenlagen te kunnen bereiken. Al die verwijderde steen gaat op de z.g. halde". Het was de groote pyramide, die wij reeds in de verte hadden gezien. De kipkarren rijden voortdurend af en aan en storten op den top gekomen haar waardeloozen inhoud langs de kanten van den steeds hooger wor denden berg omlaag. De halden" ziet men urenver in den omtrek, zij zijn als een baken waar een mijn zich bevindt. Als derde materiaal dat naar boven komt, is dan het steenkodlgruis te noemen. Op zich zelf een waardevol product, dat echter wegens zijn fijnheid niet geschikt is om in kachels of machines verbrand te worden. Dit steenkoolgruis verwerkt men tot briketten of tot cokes. Bij deze eerste mijn zouden wij het brikettenbedrijf zien. Een briket is steenkoolgruis gemengd met pek en geperst tot een bepaalden vorm. Ook wordt het steenkolengruis wel verwerkt tot cokes, hetgeen weer geheel andere installaties mét zich brengt. In, de briketten-fabriek had de mij vergezellende hoofdmijnarts Dr. Vossen a ar na te gaan in hoeverre zijn voorschriften voor de arbeiders nauwkeurig werden opgevolgd. Pekstof is namelijk een stof, die op de huid een sterk prikkelende werking uitoefent. De mannen, die hier werkzaam zijn, hebben het gelaat met leem bestreken. Zij dragen kappen over het hoofd en hebben een soort autobril voor de oogen. Met hunne witte leemgezichten maken zij in dit bij uitstek zwarte bedrijf, waar het den geheelen dag rookt en smookt, een spookachtigen indruk. Dank zij al deze maatregelen van den geneeskundigen dienst, zijn de schadelijkheden wel tot een minimum teruggebracht, zopdat men de echte maladie du braie" gelukkig niet meer te zien krijgt. In de tot rijen opgestelde reusachtige persen wordt het mengsel steenkolenpoeder en pek tot de bekende briketten geperst en uit de persen glijden de briketten langs glijgooten in de gereedstaande spoorwagens, waar zij door de mannen netjes worden opgetast. Na het bezoek aan dj zwarte, stoffige en rookende brikettenfabriek gaan wij naar de afdeeling van den geneeskundigen dienst in het hoofdgebouw. Welk een tegenstelling! Hier is alles als in een up-to-date ziekenhuis. Helder verlichte operatiezaal voor kleinere ingrepen, behandelingvertrekken, polikliniek kamers, alles helder wit en keurig en onder houden. Daarna gaan wij naar een ander nevenbedrijf : de cokes- en teerfabricage. Het steenkolengruis wordt hier in horizontale, langwerpige ovens, waarvan er een 120-tal naast elkaar zijn opgesteld, vergast en de teerdampen opgevangen, terwijl het gas weer dient om de ovens te stoken. De cokes blijft achter in den oven. Van tijd t:>t tijd, als het vergassen is afgeloopen, wordt de geheele inhoud van tientallen kubieke meters op een groot hellend vlak uitgestooten. Gloeiend en vlammend komt de kolossale massa naar buiten, om in grootere en kleinere brokstukken naar beneden te tuimelen. Spuitgasten staan gereed om water op de gloeiende massa te werpen. Torenhooge stoomwolken bollen zich op en waaien hoog in de lucht uiteen. Het neerstorten van den inhoud der retorten, de gloeiende en sissende massa, de oplaaiende brandende gassen, het is alles van een grootschheid en een kleurenpracht, dat men getroffen wordt door de schilderachtigheid van het geheel. Hier VKAAOTi SI-FA-KO SIQARC.M Hot voornmmmmt»Soplomork miiiiMiiutMiuMiiitiMiiijtt^mltiffiiVtniiiHiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiit reelen steun van Amerika te bezitten, is al' een oude waarheid. Onverschillig wat de wenschen en verlangens yan Nederland mogen zijn ten opzichte van zijh nauwere betrekkin gen met de volkeren, die zijn buren zijn, het blijf t een feit, dat die betrekkingen gemakkelij ker en met meer succes te onderhouden zijn, indien het land van de Noorderdijken den zedelijken steun heeft van het land der Westervlakten; Nog sterker : het is absoluut noodig voor Nederland dien zedelijken steun te bezitten. Er is reden te over het dien steun te geven. Het bezit dien reeds, maar kan hem in nog grootei mate krijgen. Nu de aandacht van de Veieen.-Staten Voornamelijk gevestigd is op de door den oorlog, getroffen'volken, is hét wel gewenscht dat Nederland eeri beetje zorgt, dat het niet door andere en grootere volken urt fteri gëzieïitskrfhg der Vereen. Sta ten wordt gedrongen. Geen twee volken"'ter wereld zijn meer identiek dan Nederlanden de Vereen. Staten. In den grond verschilt hun taal niet van elkaar, vooral wanneer men bedenkt dat de Angel saksische taal wortelt in het Friesch. Het yplk lijkt op elkaar. Vele Amerikanen, die in Nederland reizen, maken de opmeiking, dat men honderd menschen uit de Kalverstraat zoo in Chestnut Street in Philadelphia zou kunnen neeizetten en dat zij dan ter nauwernood van Amerikanen te onderschei den zouden zijn. Ook is het verwonderlijk, hoe gelijk zij denken, zij hebben dezelfde geestelijke en moreele begrippen, eenzelfde groote ver eering voor het huiselijk leven ; het gezins leven wordt door beiden even hoog gehouden ; beiden hebben een ruimen blik, zijn onder nemend en energiek en houden van den arbeid en de daad. In geen land ter wereld voelen de Ameri kanen zich meer thuis dan in Nederland. Al moge het gewenscht zijn, de jongere generatie van Amerikanen er nog eens aan te herinneren, over het algemeen heeft het Koninklijke Meubeltransport-Maatschappij [DEGRUYTEft&Co. DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM | Internationale Verhuizingen zijn voor iemand' 'als: Heijenbrock nog duizenden motie ven. fs de cokesoven geledigd, dan rijden onmiddellijk'de eléctrisch gedreven vulapparaten aan, en wordt door kolossale trechters de oven weer gevuld; een nieuwe vergassing kan weer beginnen. Dat gaat dag n nacht door, zonder rustpoozen, in een eindeloozen cirkelgang. De op deze wijze ge wonnen teer levert bij distillatie weer talrijke chemische kostbare stoffen en als eindproduct de pek, zooals wij die in débrikettenfabriek zagen verwerken. Daarna krijgen wij een blik rondom de mijnschacht. Dubbele liften werken hier alterneerend. Is de een e omhoog, dan is de andere omlaag. De lift draagt acht, paarsgewijs gekoppelde, gevulde mijnkarren, in vier verdiepingen boven elkaar staande. De lift komt omhoog met een snelheid van bijna 20 meter per seconde en doordat eerst op het allerlaatste oogenblik deze snelheid wordt verminderd, zien wij het groote ge vaarte met suizende snelheid naderen. De snelheid van werken te midden van het meest intense lawaai, maakt een overweldigenden indruk. De volle mijnkarren worden aan de eene zijde uit de lift gedreven door de leege mijnkarren, die er aan de andere zijde worden ingeduwd en de liftruimte weer vullen. Jongens staan klaar om de gekoppelde mijnkarren te scheiden. In enkele seconden zijn de 8 gevulde mijnkarren naar buiten gebracht en de ledige hebben haar plaats ingenomen. In hetzelfde tijdsbestek heeft zich 425 meter beneden ons, aan de andere lift, het omgekeerde proces voltrokken. Daar zijn de ledige mijnkarren weer door volle vervangen. De seinbellen rinkelen, pijlsnel schiet de lift met de ledige karren omlaag en enkele seconden daarna duikt de volle litt weer omhoog. Met groote snelheid en regel matigheid wordt hier het gevaarlijke routinewerk onder intens lawaai en zonder gepraat en gemorrei volbracht. Daarna houden wij inspectie over de medische afdeeling in het administratiege bouw. Hier is alles nog mooier en grootscher opgezet als in de vorige mijn. Ons worden de vernuftige zuurstofapparaten getoond, zooals zij steeds ter onmiddellijk gebruik gereed staan om door de bedienende man schappen in de mijn bij verstikkingsgevaar te worden meegenomen. Ook hier weer de heldere poliklinieklokalen, de operatievervolk van de Vereen .-Staten een goed begrip van wat het aan Nedeiland te danken heeft. Een beschaafd Amerikaan weet en voelt aat Nederland het eigenlijke moederland is van de Vereen. Staten. Hij weet dat zijn grondwet, zijn wijze van regeering, zijn grootste fundamenteele instellingen van Nederlandsche af komst zijn ; dat hij op kunstgebied, zoowel wat muziek als schilderkunst betieft, veel verschuldigd is aan de vroegere Nederland sche musici en schilders; dat zijn gemeen telijke inrichting, zijn registratie-stelsel, zijn onderwijs alles van Nederlandschen oorsprong is; dat de instelling van inter nationale wetten op het werk van Grotius beiust en dat zelfs zijn geliefd golfspel uit het land van de windmolens stamt. De jongere generatie in de Vereen.-Staten weet die dingen niet. De banden, aie de twee volken verbonden, zijn wat verslapt; men heeft bij de Amerikanen de herinnering er aan niet levendig weten te -houden. Maar die banden kunnen gemakkelijk weer aangehaald worden. Geen geschiedenis van een volk is zoo rijk aan romantiek, zoo bij uitstek geschikt om door het jongere geslacht gelezen te worden als die van Nederland en geen geschiedenis van een ander volk vindt zóhaar weerslag in die van het Amerikaansche. Ook kon er psychologisch geen geschikter oogenblik gevonden worden om aie banden van vriendschap nauwer aan te halen dan nu, nu in de Vereen. Staten het besef van hun internationale plichten ontwaakt. Diplomatie en handel kunnen veel doen, maar ethische en artistieke banden kunnen cok een materieele hulp zijn. Om die reden is de Nederlanti-Amerikastichting in de Vereen. Staten in 't leven geroepen en om diezelfde reden moet er in Nederland een zelfde organisatie gesticht worden, die met de Ameiikaansche moet samenweiken om de wederzijdsche betrekkingen nauwer te maken en om aan de beide volken een beter begrip van elkaar bij te brengen. Beide naties hebben voorlichting op dat ge bied noodig, de onkunde aan beide zijden is groot en jammerlijk. Maar een zorgvuldigeen aanhoudende opvoeding van het publiek in beide landen kan hierin verandering brengen. Alles weten, is veel vergeven", is een oud spreekwoord en menig misverstand tusschen twee volken zou nooit ontstaan of spoedig uit den weg geruimd zijn, indien zij elkaar beter hadden begrepen. De Vereen.-Staten met hun NederlandAmerika-stichting staan klaar om hun deel van het werk tot stand te brengen. De vraag is nu maar : is ook Nederland gereed? Wil ook Nederland nauwer verbonden worden met, en beter begrepen worden door het land, waarop het zooveel invloed heeft gehad en tot welks vorming het zooveel heeft bijge dragen? Nu is het oogenblik daarvooi gekomen. Binnenkort zullen de couranten de oprich ting vermelden van een Nederlandschen tak van de Nederland-Amerika-stichting. Dan zul len de NerJerlandsche mannen en vrouwen ja of neen moeten zeggen. Van dat antwoord kan voor de toekomstige betrekkingen tusschen Nedei land en de Vereen. Staten veel afhangen. KREKELZANG MOOIE VROUWEN Mooie vrouwen, weest wel-wülend, Toont uw ongenaakbaarheid.... Wilt ge dat het zwakke mandom Nog meer liefde voor u lijdt? Ach, verbergt het sul-begeerde Wreed-dichttij en toch veraf Laat het zeer bescheiden raden, Zien is een te felle straf. Kwetst ons niet met de beproeving Van uw achtelooze kleed. Toe, regeert ons met uw schaamte En wat niemand onzer weet. Blijft de koele vreemdelinge, Gaat ons ongemerkt voorbij. Pijnigt ons niet met uw oogen, Bedelt niet om vleierij. Wondt ons niet met de verleiding Van uw tartende: misschien" ; Weest gebiedend, mooi, lieftallig, Laat ons rustig naar u zien. Schoone vrouwen, weest barmhartig, Maakt ons niet tot bedelaar. Laat ons toch de last niet dragen Van uw valsch onkuisch gebaar. Wij verwenschen de vertooning Van wat u niet toebehoort, , . -, i Onwelopgevoede pronksters, Die ons hinderlijk bekoort.. Spaart ons uwe vorm-verwaandheid En uw mooie-vrouw-gedoe, Al die laffe openbaarheid Zijn we beu en zijn we moe. Al dat zedelooze geuren Doet ge voor het grijnzend grauw. Schaamt u hinderlijk-brutale, Mooie, arrogante vrouw. J. H. SPEENHOFF iiiiiiiiiiiiiiniiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiuMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH UNIE BANK voor NEDERLAND en KOLONIËN AMSTERDAM en ROTTERDAM Agentschappen in Nederland: 's-GRAYENHAGE, TILBURG, LEEUWARDEN, 01 STER W IJK, DDENHOUT, LOCHEM en BORCULO. Agentschappen in Indië: BATATIA. SOERABAYA, SEMARANG, BANDOENG, MEDAN m WELTEVREDEN. iimiMiiiHiiiiiiiiiiiiMiiiiiitiiuii iiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiniiiiitiiiiiiiiiiiitiiiiiiim Kleedkamer der mijnwerkers met gelegenheid tot het ophangen van pi. m. 4000 mijnpakken trekken en behandelingskamers, alles ten dienste van de ruim 1300 arbeiders, die op elk oogenblik van de 24 uur in de mijn werkzaam zijn. Hier is alles het beeld van het meest moderne ziekenhuis En voort gaan wij weer naar een ander mijncomplex met weer geheel nieuwe bijzon derheden. Hier trekken onze aandacht de chemische en natuurkundige laboratoria, waar de analysen van de steenkool, de trekkracht der liftkabels, en zooveel andere zaken door bij uitstek deskundig personeel wordt getoetst. Op onze tochten buiten de mijngebouwen worden wij getroffen door alles wat voor de mijnarbeiders verricht is geworden. Hier zijn de huizen uit den grond gestampt. Kleine en reine woninkjes, waarin het zonlicht en zuivere lucht kunnen binnentreden, alle met een grooter of kleiner tuintje, rijen zich langs de wegen of zijn tot groote Overzicht mijnemplacement Oranje Nassau l Operatiekamer op het terrein van de mijn aanwezig tuinwijkcomplexen vereenigd. En nog voort durend zagen wij huizen in aanbouw; hier een groot vereenigingslokaal, daar een rij woningen voor de lagere mijnbearnbten; huizen met onze beste middenstandswoningen te vergelijken, maar gelukkig zonder al die afzichtelijke tierelantijntjes waarmede men de huizen in onze moderne kwarierten meent te moeten opsieren. Hier geen buitengewone uitwassen of hooge stoepen en kleine ramen ter wille van het architectonisch geheel", maar alles degelijk, practisch en eenvoudig. Als dat alles zoo langs onze oogen voorbij trekt, denken wij met eerbied en ontzag aan al die werkkracht en organisatie, die hier verricht zijn in bittere tijden van kolennood en gasgebrek. Het is opvallend zooveel jonge en frissche menschen als men hier werkzaam ziet. De stijgende verantwoordelijkheid is hier zeker niet gebonden aan anciënniteit. Voor de ge schikte werkers heeft men niet gevraagd naar leeftijd, rang of stand. Verantwoordelijkheid, plichtsbesef en.... een goed salaris, gaan hier hand in hand. ....?Wat moeten de Heerlenaren zelve wel van de ontwikkeling van hun dorp denken", zegt mijn collega, als wij in het late middaguur Heerlen weer binnen rijden. En onmiddellijk daarna knarsen de remmen en staan wij plotseling stil te midden van een heele koppel rood-bont vee, dat langs Heerlensch straten naar den stal wordt geleid. Alles is hier in schrille tegenstelling. De meest moderne technische bedrijven naast het meest landelijke gedoe. De meest roetige, smokende en stampende fabrieksruimten, naast heldere en rustige operatievertrekken, de groote mijncomplexen te midden van de beploegde en bezaaide heuvels van het vruchtbare Zuid-Limburg. Inderdaad, deze streek is wél rijk gezegend. DR. H. T. DEELMAN